به نقل از «ایرنا»

تاجران، سد راه پسته خندان در بورس

تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۱۵۱۷۳۴

تهران- ایرنا- روزنامه ایران در گزارشی نوشت: ایران در سال‌های نه چندان دور سلطان پسته جهان بود. از قدیمی‌ترین آماری که از گمرک ایران در سال 1284 هجری شمسی در دست است، کشورمان بیش از 300 هزار تن پسته به کشورهای دیگر صادر کرده، ولی پس از گذشت حدود 110 سال از یکه تازی ایران دراین بازار، شرایط تغییر کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ادامه این گزارش می خوانیم: حالا چند سالی است که امریکا جایگاه نخست را در صادرات پسته از ایران ربوده و ما به مقام دوم تنزل کرده‌ایم.

اما این تمام ماجرا نیست، چراکه با تداوم شرایط فعلی چشم‌انداز روشنی در مقابل پسته ایرانی قرار ندارد. اکنون خشکسالی و بحران کم آبی به باغ‌های پسته هجوم آورده و علاوه برمیزان برداشت، کیفیت محصول را نیز کاهش داده است. باغداران برای مقابله با این شرایط عمق چاه‌های آب را بیشتر کرده‌اند، ولی با شور شدن آب، کیفیت پسته ایرانی که یکی از مزیت‌های مهم در بازارهای جهانی به شمار می‌رود نیز در معرض خطر قرارگرفته است به طوری که به گفته‌ محسن جلال‌پور، رئیس انجمن پسته ایران «پسته کرمان تا 10 سال دیگر بیشتر زنده نیست».

از سوی دیگر وجود واسطه‌ها در بازارپسته و تعدد دست‌ها، قیمت این محصول را هم در بازار داخل و هم خارج بالا برده و همین موضوع یکی از دلایل مهم از دست رفتن بخشی از بازارهای جهانی طی سال‌های گذشته بوده است. درحالی که به‌طور میانگین قیمت هر کیلوگرم پسته ایرانی دربازارهای جهانی 60 هزار تومان معادل 15 دلار است، پسته امریکا با قیمتی کمتر از 10 دلار عرضه می‌شود. البته از این قیمت بالا نفع چندانی نصیب پسته کاران کشور، بویژه خرده مالک‌ها نمی‌شود و دلالان با نصف قیمتی که پسته از کشور صادر می‌شود، محصول را از کشاورزان خریداری می‌کنند.

** طرحی برای نجات بازار پسته
حال برای رفع این مشکلات و کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها که برخی آنها را مافیای بازارپسته می‌نامند، طرحی در دولت یازدهم به تصویب رسید تا برای ایجاد شفافیت و افزایش رقابت، پسته وارد تالاربورس کالای ایران شود. نخستین بار در سفر استانی رئیس دولت یازدهم به استان کرمان، باغداران پسته مشکلات خود را مطرح کردند. به گفته آنها بازار پسته در قبضه عده معدودی قرار دارد که قیمت را تعیین می‌کنند و دراین سازوکار نفعی عاید کشاورز نمی‌شود.

مدیرعامل بورس کالا در گفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره گفت: برای حل این مشکلات و اجرایی کردن مصوبه دولت زیرساخت‌های راه‌اندازی بازار پسته در بورس ایجاد شد. حامد سلطانی‌نژاد توضیح داد: پسته محصول خاصی است و علاوه بر استاندارد اصلی، 40 نوع گرید پسته درکشور وجود دارد که تنها نمی‌تواند یکی از این گریدها در بورس عرضه شود.برهمین اساس برای حل مشکلات خاص این محصول و فراهم کردن زمینه ورود آن به بورس، دو راهکار طراحی شد؛ نخستین راهکار گواهی سپرده و قبض انبار است که دراین روش تولیدکننده‌ها، محصول خود را به انبارهای تعیین شده تحویل می‌دهند و رسید می‌گیرند و این رسید در بورس معامله می‌شود.

به گفته وی برای محصولاتی که استاندارد ندارند نیز سیستمی طراحی شده است تا محصول آنها توسط مباشران مورد تأیید، خریداری و جمع‌آوری و در نهایت دربورس عرضه شود. هم‌اکنون این روش‌ها دربورس کالا طراحی و آماده اجراست.

** کسانی که زیر قولشان زدند
مدیرعامل بورس کالا با اشاره به اینکه در ابتدا بسیاری از فعالان این حوزه به ما قول همکاری دادند و در همین راستا چندین کارگاه آموزشی برای آنها و کشاورزان برگزار شد، گفت: ولی در ادامه راه برخی از کسانی که قول همکاری داده بودند، زیر قولشان زدند و درمقابل ورود پسته به بورس موضع‌گیری کردند.

وی افزود: متأسفانه برخی با برگزاری جلسات به فعالان بازار پسته گفته‌اند که با بورس کالا همکاری نکنند و دراین زمینه کارشکنی می‌کنند. وی اضافه کرد: مقاومت در برابر این بازار مقاومت در مقابل شفافیت و بازار رقابتی است. به گفته وی در اسفند سال گذشته به صورت نمادین معامله پسته در بورس کالا آغاز شد ولی از آن زمان تاکنون هیچ معامله‌ای صورت نگرفته است.

** بازار پسته به نفع واسطه‌ها طراحی شده است
سلطانی‌نژاد با اشاره به اینکه بازار پسته در ایران نه به نفع کشاورز بلکه به نفع واسطه‌ها طراحی شده است، اظهار داشت: همواره تجارت باید در عرصه‌ای شفاف انجام شود تا منافع خریدار و فروشنده به صورت توأمان حفظ شود چرا که اگر این گونه نباشد بازار بتدریج از بین می‌رود و بازارهای جهانی را از دست خواهیم داد.

وی ادامه داد: به‌دلیل کم آبی و بهره‌وری پایین در باغ‌های پسته درصورتی که شرایط تغییر نکند بتدریج باغ‌های پسته یا خشک می‌شود یا تغییر کاربری پیدا خواهد کرد. این مقام مسئول با بیان اینکه بورس کالا تمام زیرساخت‌های لازم برای ورود پسته را آماده کرده است ،هشدار داد: اگر در سال‌های بعد مشکلی برای این بازار به وجود بیابد و کسی گلایه کند حجت را تمام کرده‌ایم.

این مقام مسئول تأکید کرد: در هر صنعتی که عواید آن نصیب تولیدکننده نشود، سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در آن کاهش می‌یابد. درحوزه پسته ایران نیز همین اتفاق افتاده و کشاورزان قدرت سرمایه‌گذاری در تولید خود را ندارند. وی تصریح کرد: درکنار سایر عواملی که وجود دارد، ریشه اصلی کاهش سهم ایران در بازارجهانی پسته، نبود سرمایه‌گذاری مناسب و رشد بهره‌وری به‌عنوان پشتوانه‌های آن بوده است.

** زمان از دست می‌رود
مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین توضیح داد: هم‌اکنون در اواخر فصل برداشت پسته (مهر و آبان) قرار داریم و پس از آن فروش آغاز خواهد شد. بنابراین زمان محدود است و باید بسرعت مراحل نهایی کار را انجام دهیم. به گفته وی ما با همکاری اتاق‌های بازرگانی، تجار پسته را شناسایی کرده‌ایم. از سوی دیگر انبارهای پسته را در زرند، رفسنجان و دامغان شناسایی و برخی از آنها پذیرش شده‌اند. درصورتی که این انبارها عملیاتی شود و مباشران کار خود را به صورت شفاف شروع کنند واسطه‌ها از این بازار حذف می‌شوند و تجار اصلی و شناسنامه دار کار را به دست می‌گیرند.

** تجاری به تعداد انگشتان دست
مدیرعامل بورس کالا درپاسخ به این سؤال که درمجموع بازار پسته در دست چه تعداد تاجر است، گفت: تعداد تاجران پسته در ایران از انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کند. وی تأکید کرد: ما هیچ مشکلی با فعالیت تاجران پسته نداریم و اگر فعالیت آنها سالم است می‌توانند وارد بازار شفاف بورس شوند. به گفته وی برخی از این تجار اعتقاد دارند که قیمت پسته در بازارهای جهانی تعیین می‌شود و نیازی به کشف قیمت در بورس نیست این درحالی است که شاید نرخ پسته تحت تأثیر قیمت جهانی باشد ولی اینکه به چه نرخی از کشاورز خریداری می‌شود نیز اهمیت زیادی دارد، چراکه هم‌اکنون قیمت جهانی هیچ تأثیری در درآمد تولید‌کننده ندارد.

** بازار 12 هزار میلیارد تومانی
مدیرعامل بورس کالا در ادامه درباره گردش مالی بازارپسته ایران گفت: هم‌اکنون گردش مالی این بازار به 5 تا 6 هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد که این ارزش‌گذاری براساس قیمت پایینی است که از کشاورز خریداری می‌شود ولی اگر با نرخ فروش و ارزی که از صادرات حاصل می‌شود محاسبه کنیم این رقم دو تا دو و نیم برابر می‌شود. بدین ترتیب ارزش واقعی این بازار بیش از 12 هزار میلیارد تومان است.

به گزارش «ایران»، براساس آمار گمرک در سال گذشته 636 میلیون دلار پسته صادر شده است که با محاسبه نرخ آزاد دلار، ارزش ریالی آن به بیش از 2 هزار و 500 میلیارد تومان می‌رسد. طبق اعلام مسئولان حدود 70 درصد تولید داخل به بازارهای خارجی صادر می‌شود.

** زیرساخت‌های بورس آماده نیست
اسدالله عسگراولادی یکی از فعالان بازارپسته از جمله کسانی است که با عرضه پسته درشرایط فعلی مخالف است. وی درگفت‌و‌گو با «ایران» توضیح داد: پسته محصولی با انواع مختلف است به طوری که دارای پنج نوع اصلی و 25 نوع فرعی است و نرخ آنها بین 2 تا 5 هزار تومان تفاوت دارد، بنابراین نمی‌توان آن را در بورس عرضه کرد.

وی ادامه داد: یکی از مشکلاتی که عرضه پسته در بورس به‌دنبال دارد این است که مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود و عرضه‌کنندگان باید 9 درصد مالیات بپردازند که هزینه‌ها را بالا می‌برد. این فعال بازارپسته اضافه کرد: سالانه حدود 200 هزار تن محصول داریم که در 5 تا 6 استان تولید می‌شود و پراکنده است، بنابراین موضوع انبارداری یکی از موانع دیگر ورود پسته به بورس است. علاوه براین با تعیین انبارهای منتخب، هزینه انبارداری نیز به عرضه‌کننده تحمیل می‌شود.

به گفته وی قیمت پسته هم‌اکنون توسط تاجران ایرانی تعیین نمی‌شود و براساس بازارهای جهانی قیمت‌گذاری می‌شود. از سوی دیگر با وجود اینترنت تولیدکننده هر لحظه از قیمت‌های جهانی این محصول باخبر می‌شود.
عسگراولادی با اشاره به اینکه مافیا و واسطه دراین بازار نداریم، اظهارکرد: اکثر تولیدکننده‌ها به صورت مستقیم محصول خود را صادر می‌کنند و بخشی نیز به صورت مشارکتی با تاجران این کار را انجام می‌دهند.

به گفته وی عمده تاجران دراستان‌های تولیدکننده فعال هستند و در تهران تنها 5 تا 6 تاجر پسته وجود دارد.

وی تأکید کرد: هیچ انحصاری در عرضه پسته نباید وجود داشته باشد. تجربه نیز نشان داده که تعاونی پسته رفسنجان نتوانست بازار را بدرستی مدیریت کند. درمجموع مدیریت بازارپسته صاحب تجربه می‌خواهد. این فعال بازار درپایان افزود: ورود پسته به بورس زیرساخت‌هایی نیاز دارد که قرار است این نیازها را به بورس کالا اعلام کنم. تا زمانی که این زیرساخت‌ها آماده نباشد، امکان عرضه پسته در بورس وجود ندارد.

*منبع: روزنامه ایران؛ 1396،7،29
**گروه اطلاع رسانی**1699**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصی

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۱۵۱۷۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تخفیف نفت ایران چقدر است؟

خبرگزاری فارس در مطلبی مدعی شد که تخفیف نفت ایران کمتر از ده درصد است.

این خبرگزاری نوشت: درحالی یکی از نماینده‌های سابق مجلس ادعا کرده ایران نفت خودش را به حراج گذاشته است که حتی رسانه‌های غربی نیز به کاهش رقم تخفیف و در نتیجه افزایش درآمد‌های نفتی ایران اذعان کرده‌اند.

«ما نفت نمی‌فروشیم بلکه مال دزدی را به حراج گذاشته‌ایم»، این اظهارنظر غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده سابق مجلس و البته ردصلاحیت شده در دوره فعلی است که در روز‌های گذشته در فضای مجازی به خصوص در رسانه‌های فارسی‌زبان وایرال شده است.

وی در توجیه ادعای خود ادامه می‌دهد که بعد از جنگ اوکراین و اعمال سقف قیمت ۶۰ دلاری برای صادرات نفت روسیه، روس‌ها نفت خود را زیر قیمت ۶۰ دلار می‌فروشند و برای نفت ایران این قیمت پایین‌تر است.

اما آنچه این فارغ‌التحصیل رشته عمران در گرایش خاک در تحلیل بازار جهانی نفت توجه نکرده؛ این است که سیاست سقف قیمتی غرب در مقابله با روسیه کاملا شکست خورده به طوری که در رسانه‌ها و موسسات غربی نیز بار‌ها به این موضوع اذعان شده است.

اذعان موسسات غربی به شکست سقف قیمت ۶۰ دلار

به عنوان مثال خبرگزاری رویترز در ماه مارس سال جاری میلادی در گزارشی تیتر می‌زند: «فقط کاهش قیمت نفت می‌تواند ولادیمیر پوتین را متوقف کند» و می‌نویسد که اکنون نفت اورال روسیه بشکه‌ای ۷۱ دلار صادر می‌شود که بالاتر سقف قیمت ۶۰ دلار است، رقمی که البته در ماه سپتامبر به حدود ۸۴ دلار رسید. در واقع فقط اگر قیمت جهانی نفت کاهش یابد، اروپایی‌ها می‌توانند خوش‌شانس باشند.

همچنین بررسی قیمت نفت صادراتی روسیه به هند نیز نشان می‌دهد که در همه ماه‌های بعد از دسامبر ۲۰۲۲ (به جز ژانویه ۲۰۲۳) این رقم بالاتر از سقف قیمتی ۶۰ دلار به ازای هر بشکه بوده و حتی در ماه اکتبر سال گذشته به بیش از ۸۴ دلار افزایش یافته است.

این اتفاق درحالی رقم می‌خورد که هند نسبت به چین در همراهی بیشتری با سیاست‌های تحریمی غرب قرار دارد، دو کشوری که در شرق آسیا اکنون جایگزین بازار نفت روسیه در اروپا شده‌اند.

همچنین رویترز با استناد به گزارش بانک مرکزی روسیه اشاره می‌کند که روس‌ها تقریبا همه نفت خود را بالاتر از سقف قیمت فروخته‌اند و اعمال سقف قیمت تنها باعث شده که نفتکش‌های بیشتری به ناوگان سایه روسیه بپیوندند.

تخفیف نفت ایران چقدر است؟

اما در کنار اذعان همه موسسات خارجی بر ناکارآمدی سیاست سقف قیمت، باید توجه داشت که در حال حاضر مقصد اصلی صادرات نفت ایران پالایشگاه‌های خصوصی چین است و عمده فروش نفت روسیه از اروپا به هند تغییر پیدا کرده و در بازار چین نیز روس‌ها در بازار رسمی پالایشگاه‌های دولتی این کشور حضور دارند، در نتیجه رقابت ایران و روسیه به دلیل تفکیک بازار‌ها به حداقل ممکن رسیده است.

هر چند در شرایط تحریم و به دلیل ایجاد ریسک، هزینه صادرات نفت ایران در قالب تخفیف بیشتر می‌شود، اما این رقم به هیج وجه به معنای حراج نیست، به گونه‌ای که حتی خبرگزاری رویترز نیز در یک عقب‌نشینی منطقی، رقم تخفیف هر بشکه نفت ایران را در حدود ۵.۵ الی ۶.۵ دلار و حتی در برخی معاملات به میزان ۴.۵ تخمین می‌زند.

با توجه به قیمت ۸۳ دلاری نفت ایران، این میزان تخفیف کمتر از ۱۰ درصد و حتی نزدیک ۵ درصد از بهای نفت کشور می‌باشد که در شرایط بازار امری طبیعی است کمااینکه کشور‌های غیرتحریمی نیز در برهه‌هایی حاضر به ارائه تخفیف برای افزایش فروش و درآمدزایی نفتی شده‌اند.

درآمد ۳۶ میلیارد دلاری ایران از فروش نفت

نکته جالب اینکه این نماینده اسبق مجلس ادعا می‌کند که درآمد سالانه نفت ایران ۲۲ میلیارد دلار است درحالیکه این رقم باید بیش از ۴۰ میلیارد دلار باشد. البته کافی است که به آمار گمرک ایران مراجعه کنیم که بر مبنای آن درآمد نفتی کشور در سال ۱۴۰۲ معادل ۳۵ میلیارد و ۸۷۰ میلیون دلار بوده است. ظاهرا آقای نماینده سابق علاوه بر مراجع خارجی، حتی آمار داخلی را نیز به درستی بررسی نمی‌کند.

طبیعتا وقتی مستندات قوی ادعای نماینده سابق را درباره فروش نفت رد می‌کند، همراهی با وزیر سابق نفت بیژن زنگنه در یکی از اجلاس‌های اوپک نمی‌تواند برای مخاطبان جهت پذیرش حرف قانع‌کننده نیست.

هر چند همین نشست و برخاست‌های سیاسی است که می‌تواند بر موضع‌گیری‌ها اثر بگذارد و یا شاید این نماینده سابق وضعیت صادرات نفت در دولت قبل را به دوران حاضر تعمیم داده است.