به نقل از «ایرنا»

سایه سنگین مدرنیته بر ریشه های مازندران-فاطمه رحمتی**

تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۴۵۱۷۳

استان سرسبز مازندران که با نام طبرستان، برگرفته از سبقه تاریخی این پهنه نیز شناخته می شود، مهد آداب و رسوم کهن و سنت های بومی و خاصی است که شهرت آن در دورترین نقاط ایران و حتی خارج از مرزهای کشور زنده است و بر سر زبان ها آورده می شود.

رسومی که در این استان ماندگار شده اند، هویت خود را از این آب و خاک دارند و به نام این استان سند خورده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مازندران شهرت خود را وامدار بسیاری از این آداب و رسوم و سنت های کهن است که در قلب آن زبان و گویش و غذاهای بومی نیز نهفته است.
امروز در سایه زندگی شهرنشینی و حاکمیت فضای مدرنیته بر جو شهرها و نقاط مختلف کشور و به اقتضای زمانه تا حدودی بسیاری از این سنت ها و رسوم کهن که ریشه های یک تاریخ چند هزار ساله را در بطن خود دارند، روز به روز رنگ باخته و مورد بی مهری صاحبانخانه قرار گرفته اند.
رسومی که امروز برخی تلاش دارند تا نادیده اش بگیرند، خود صاحبخانه بوده و حق آب و گل دارند، اما در سایه سنگین مهمانان ناخوانده شهرنشینی و تجدد رنگ باختند و روز به روز غریبانه تر در خانه زیستند تا در صندوق خانه های فراموشی زیر انبوهی از غبارهای بی مهری به پستوخانه سپرده شدند و امروز نفس های بسیاری از آنان به شماره افتاده و بسیاری نیز در این پستوخانه ها ماندند تا به آغوش فنا و نیست شدن سپرده شوند.
مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه، آئین های باستانی زیادی به دلیل تمایل مردم به دین و مذهب به صورت باشکوه در این دیار برگزار می‌شود. بسیاری از این آداب و رسوم و سنت ها پس از گرویدن مردم مازندران به اسلام بسته به فرهنگ مردمان مختلف این استان با آداب اسلامی درآمیخته و حتی شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است که این خود وجه تمایزی بر آداب و رسوم سندخورده به نام این سرزمین است.
آداب و رسومی چون تیرگان، کتولی، تیرماسیزده شو، نوروزبل، نورگون، تمنای باران، رزین کا، چله شو یلدا، آغوزکا، سقانفار، ورزاجنگ و خیاط سر تنها گوشه ای از انبوه آداب و رسوم سنتی در شناسنامه هویتی این استان است که نفس برخی در طول زمان بریده و برخی دیگر در حال بریدن است و سنت های مرسوم در ماه مبارک رمضان، یا گویش ها و زبان شیرین شمالی که در لابلای کلمات عمومی فارسی در زمانه کنونی رنگ باخته است.
آداب و شیوه های تغذیه، غذاهایی که علاوه بر پرباربودن از نظر محتوای غذایی و خوشایند بودن به ذائقه، سلامتی را تضمین و خیال را از مبتلا نشدن به انواع و اقسام بیماری های فراگیر امروزی راحت می کرد و ورزش هایی که خود در باطن فلسفه هایی از سلامتی و تندرستی به همراه داشتند.
غذاهای محلی با طعم و عطر مختص سبزیجات معطر خطه شمال که با فراغ بال خورده می شد، بدون تردید و دل نگرانی های نهفته در پس هر لقمه فست فودهای رایج در خیابان های امروز شهر در حال فراموشی است .
امروز در رستوران های استان غذاهای سنتی در دستور پخت آشپزها جای خود را به غذاهای امروزی و انواع پیتزا و ساندویچ با جنس و ترکیب و طعم و حتی ذائقه متفاوت مانند سمبوسه های جنوب سپرده اند که تداوم آن به انقراض غذاهای بومی منتهی می شود.
مردم مازندران امروز با فرزندانشان فارسی صحبت می کنند که این خود تیشه به ریشه گویش مازندرانی و غریب ماندن این زبان است و به مرور با عدم اشراف نسل های بعد به این گویش، زبان مازندرانی به قبرستان فراموشی سپرده خواهد شد.
ادامه حیات یک زبان تنها در کتاب ها و مقالات علمی و طرح در همایش ها و سمینار و نشست میسر نیست باید اهمیت آن برای خانواده ها فرهنگ سازی شود تا کودکان ما با افتخار به زبان مادری حرف بزنند، و تبیین اهمیت این فرهنگ و آداب و رسوم کهن که با ترکیب رسم های یکسان شهرنشینی تازه تولدیافته و مشترک که بخشی از آن مرهون نزدیکی این استان به پایتخت است و تداعی کننده هیچگونه فلسفه ای در باطن و عمق نیست جایگزین می شود، برای نسل های جدید به هرشکل برنامه ریزی شود چرا که ارمغان این هجوم چیزی جز مرگ رسوم و ترویج بیماری و شیوع مدرنیته ای بی خاصیت نیست.
در غیر این صورت امتداد این مسیر، پایان یافتن هویتی کهن و اصیل است که حرف های فراوان برای گفتن دارد و ناقوس شوم این فراموشی امروز باصدای بلند به گوش می رسد.
خبرنگار ایرنا در ساری

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۴۵۱۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (9 اردیبهشت)

دوش سودای رخش گفتم ز سر بیرون کنم
گفت کو زنجیر تا تدبیر این مجنون کنم

قامتش را سرو گفتم سر کشید از من به خشم
دوستان از راست می‌رنجد نگارم چون کنم

نکته ناسنجیده گفتم دلبرا معذور دار
عشوه‌ای فرمای تا من طبع را موزون کنم

زردرویی می‌کشم زان طبع نازک بی‌گناه
ساقیا جامی بده تا چهره را گلگون کنم

ای نسیم منزل لیلی خدا را تا به کی
ربع را برهم زنم اطلال را جیحون کنم

من که ره بردم به گنج حسن بی‌پایان دوست
صد گدای همچو خود را بعد از این قارون کنم

ای مه صاحب قران از بنده حافظ یاد کن
تا دعای دولت آن حسن روزافزون کنم

تفسیر :

به تازگی کار جدیدی را شروع کرده اید که نباید آن را نیمه تمام رها کنید. از ناکامی ها و رنج هایی که در مسیر زندگی پیش می آید ناامید نشوید.

برای موفقیت در هر کاری باید با ریزبینی نقاط ضعف خود را پیدا کرده و برای رفع آن ها بکوشید. زندگی پستی بلندی های فراوانی دارد، از شکست ها ناراحت نشوید و به خداوند توکل داشته باشید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (8 اردیبهشت)