تحلیل آموزه امامت در زیارت‌نامه اربعین
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۵۰۰۸۷۳
به گزارش ایکنا:
فصلنامه «پژوهشنامه معارف حسینی» به صاحب امتیازی و مدیرمسئولی محمدحسین مردانی‌نوکنده و سردبیری سیدمحمد کاظمی‌طباطبائی شماره ۷ خود مربوط به پائیز سال ۹۶ را منتشر کرده است.
در آخرین شماره این فصلنامه می‌خوانیم: «تحلیل آموزه امامت در زیارت‌نامه اربعین» نوشته محمد رنجبر‌حسینی و نجمه صنعتیان، «تاملی در منابع و تاریخ‌نگاری عاشورا در دو قرن نخستین اسلامی» نگاشته سینا میرشاهی، «تبیین اعلام جغرافیایی مسیر كاروان حسینی با تاكید بر كتاب ارشاد شیخ مفید (ره)» تالیف حسن فضل، دكتر اردشیر اسدبیگی، دكتر محمود دامغانی، «جایگاه امام حسین(ع) در تفاسیر دانشمندان اهل سنت»، نوشته محمد اسماعیل عبدالهی، محمد كرمی‌نیا، «قیام امام حسین (ع)، اهداف و انگیزه‌های آن»، بابك هادیان حیدری، «نقش كوفیان در شكل‌گیری واقعه كربلا از منظر شعر فارسی و عربی» نگاشته ناصر قاسمی، حمید رهی و «نكته‌هایی از معارف حسینی».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مولفین با استفاده از کلیدواژگان «زیارت‌نامه اربعین، حجت‌الهی، وصی، ولی، شرافت نسبی و عصمت» تلاش کرده‌اند تا به تحلیل آموزه امامت در زیارت‌نامه اربعین بپردازند. ایشان در چکیده مقاله خود نوشته‌اند: یکی از زیارت‌نامه‌های معتبر در زیارت امام حسین(ع)، زیارت‌نامه اربعین آن حضرت است که در روز اربعین خواندن آن بسیار سفارش شده تا جایی که طبق روایت امام حسن عسکری(ع) یکی از علامت‌های مومن، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین شمرده شده است. این زیارت‌نامه گنجینه‌ای ناب در باب شناخت آموزه امامت ولایت است. در این نوشتار برآنیم تا با تحلیل فرازهایی از این زیارت‌نامه، این آموزه شیعی-یعنی اعتقاد به امام به عنوان حجت خداوند بر خلقش- و اوصاف ویژگی‌های او را بازشناسیم.
این مقاله پس از مقدمه، متن زیارت‌نامه را آورده و سپس به شرح مفاهیمی مانند امامت، زیارت اربعین پرداخته و فرازهایی منتخب از این زیارت را تحلیل کرده و در پایان نتیجه‌گیری کرده است. فرازهای منتخبی که مولفان تحلیل کرده‌اند عبارت است از امام حجت خداوند بر بندگان، برگزیده بودن امام، ولادت پاک و اصالت خانواده و رجعت امام.
نویسندگان در تحلیل فرازهای منتخب و ذیل عناوین مطروحه، عمده بحث خود را مطرح کرده است. از نظر نویسندگان یکی از اوصاف امام معصوم که در زیارت اربعین آمده حجت بودن امام برای اهل دنیاست. در متون روایی شیعی، پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) همه از مفهوم «حجت الله» برای تببین و توصیف حقیقت مقام امامت استفاده کرده‌اند. در توضیح چگونگی حجت بودن امام بعضی بر این عقیده‌اند که چون حجت در اصطلاح به چیزی گفته می‌شود که هر یک از دو طرف دعوا برای اثبات مدعای خویش آن را اقامه و به آن احتجاج می‌کنند؛ خواه مربوط به بحث و مناظره علمی یا حتی مربوط به عمل باشد. طبق روایات، زمین هیچ‌گاه از حجتهای الهی خالی نخواهد شد و این حجتهای الهی، خلفای الهی و جانشینان پیامبرانند.
رنجبر‌حسینی و صنعتیان در ذیل بحث «امام حجت خداوند بر بندگان» نتیجه گرفته‌اند که در زیارت امام حسین(ع) و سایر امامان معصوم(ع) به حجتهای الهی بر همه اهل زمین و مردمان سلام می‌نماییم و آن بزرگواران را طرف خطاب قرار می‌دهیم. نکته دیگر این که اگر در زیارت عاشورا مصیبت شهادت امام حسین(ع)، بزرگ‌ترین مصیبت شمرده شده است، به این دلیل است که حجت خدا بر خلقش در صحرای کربلا به شهادت می‌رسد و اهل بیت او را به اسیری می‌برند. پس جا دارد اهل آسمان‌ها و زمین بر این مصیبت گریه و مویه کنند.
نویسندگان در بخش دیگری از مقاله ادامه داده‌اند، نتیجه‌ای که از بخشی از زیارت‌نامه اربعین و سایر روایات هم خانواده و کلام بزرگان حاصل می‌شود این است که امام حسین(ع) همانند دیگر حجتهای الهی از پاک بودن ولادت و اصالت خانواده برخوردار است. تا جایی که حضرت در مورد مختلف به این فضل خود اشاره می‌کند. بعد از ایشان هم اهل بیت ایشان مانند حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) در مناظرات و احتجاجات خود با دستگاه اموی به این ویژگی امام حسین(ع) و خاندانش استناد می‌نمایند.
در نتیجه‌گیری این مقاله می‌خوانیم: آموزه امامت منصوص یکی از اعتقادات شیعه اثنی‌عشری است. در این اعتقاد امام کسی است که از سوی خداوند عهده‌دار هدایت مردم و تببین دین الهی است. این امام دارای اوصاف و ویژگی‌هایی است که او را از سایر مردم ممتاز می‌کند. شناخت این اوصاف از رهگذر توصیفاتی است که خود امام معصوم از این مقام و جایگاه داشته‌اند. از مهمترین منابع این توصیف‌ها زیارت‌نامه‌های معتبر و ماثوره است. این زیارت‌نامه‌های اهل بیت(ع) به نوعی دایره‌المعارف شیعی محسوب می‌شوند که حاوی معارف ناب شیعی در حوزه امامت در قالب زیارات و خطابات هستند. یکی از این زیارت‌نامه‌ها، زیارت امام حسن(ع) در روز اربعین است که از زیارت‌نامه‌های معتبر است. پس از تحلیل فرازهای منتخبی از این زیارت‌نامه پیرامون آموزه امامت به دست آمد: امام معصوم حجت‌الهی بر همه خلایق است و زمین هیچ‌گاه از حجت الهی خالی نخواهد ماند. این حجتهای الهی برگزیده خداوند هستند تا با اوصافی همانند: علم، حکمت و عصمت خاص چراغ هدایت مردم باشند و آنها را از جهالت و نادانی برهانند. امامان معصوم میوه و ثمره شجره طیبه نبوت هستند که ولادتی پاک داشته‌اند و اجداد و پدران آنها را از هر بدنامی و زشتی و پلیدی که موجب نفرت مردم شود، به دور هستند. امامان معصوم بر اساس تصریح زیارات متعدد و اسیر روایات نقل شده در منابع روایی معتبر، در زمره رجعت‌کنندگان هستند. از بین روایات، روایات رجعت امام حسین(ع) بیشترین حجم روایی را به خود اختصاص داده است.
منبع: فرارو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۰۰۸۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علل انتخاب حضرت عبد العظیم حسنی (ع) برای وکالت در ری
به گزارش خبرنگار مهر، امروز ۱۵ شوال المکرم هجری قمری و مصادف با رحلت حضرت عبدالعظیم (ع) است. حضرت عبدالعظیم (ع) مشهور به شاه عبدالعظیم و سیدالکریم از عالمان سادات حسنی و راویان حدیث است که نسب او با چهار واسطه به امام حسن (ع) می‌رسد و سالروز رحلت آن حضرت ۱۵ شوال المکرم ۲۵۲ هجری قمری است.
حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از نوادگان «امام حسن (ع)» هستند. محدث نوری درباره فضائل نهفته در وجود ایشان می‌گوید: حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» مردی پارسا، امانت‌دار، صادق در گفتار، عالم به امور دینی، معتقد به توحید و عدل بود و احادیث فراوانی می‌دانستند در عین حال تقوا پیشگی و درستکاری ایشان باعث بلندی جایگاه و مقام حضرت نزد «ائمه اطهار (ع)» بود و به خاطر کرامت طبع، عزت نفس و خدمت به محرومان ایشان را به «سید الکریم» ملقب کردند.
حضرت عبدالعظیم (ع) از برترین وکلای اهل بیت (ع) بودند
حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از بهترین یاران، ولی زمان خود و از وکلا بودند و همکاری بسیاری با «ائمه معصومین (ع)» داشتند، از آنجا که «امام صادق (ع)» در دوران امامت خود یک سازمان ایجاد کردند تا بدین وسیله بتوانند با شیعیان در سراسر سرزمین‌های اسلامی ارتباط برقرار کنند، این سازمان «وکلا» نام داشت و همانند شریان‌های خونی عمل می‌کرد، نظرات و افکار شیعه را به‌صورت مخفیانه گسترش می‌داد.
حضرت عبدالعظیم (ع)؛ محدث برجسته شیعه
حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» در بین علما به‌عنوان محدث مطرح هستند ایشان فن جمع آوری احادیث و طبقه‌بندی روایات را می‌دانستند و در این زمینه بسیار توانمند بودند لذا حضرت عبدالعظیم از محدثین محسوب می‌شوند.
حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از یاران بزرگ اسلام به شمار می‌روند، شیخ صدوق در کتابی با عنوان «جامع اخبار عبدالعظیم» مجموعه‌ای از روایات را گردآوری کرده است که شامل احادیثی بی‌واسطه از «ائمه معصومین (ع)» است، این کتاب شامل دو روایت از «امام رضا (ع)» و ۲۶ روایت از «امام جواد (ع)» و ۹ روایت از «امام هادی (ع)» است و روایات با واسطه آن نیز هم به ۶۵ حدیث می‌رسد.
در روایات آمده است یکی از یاران «امام هادی (ع)» به ایشان مراجعه کرد تا بعضی مسائل حلال و حرام را بپرسد، پس از اتمام کار «امام هادی (ع)» فرمودند: چنانچه در امور دینی مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سوال کن و سلام مرا به او برسان این امر نشان می‌دهد که حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» علاوه بر تسلط بر علم، امین «ائمه معصومین (ع)» نیز محسوب می‌شدند.
حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» در میان فرزندان «ائمه معصومین (ع)» از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند و از برترین‌ها محسوب می‌شدند، شیخ صدوق در مورد حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» چنین گفته است: ایشان شخصی خداپرست، پارسا و پسندیده خدا و «رسول خدا (ص)» و مردم بوده است.
سابقه مبارزاتی خاندان حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از یک‌سو و شخصیت علمی و جهادی و ارتباط بسیار نزدیک ایشان با «اهل‌بیت (ع)» از سوی دیگر، موجب شد تا ایشان در سال‌های پایانی زندگی خود تحت تعقیب حکومت وقت قرار گیرد، از این رو برای ادامه فعالیت‌ها ایشان باید به ری سفر کردند، البته برخی معتقدند که حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» به دستور «امام هادی (ع)» زندگی مخفی را انتخاب کردند و در قالب یک مسافری ناشناس به ری رفتند، پس از آن در خانه یکی از پیروان «اهل‌بیت (ع)» سکونت کرده و روزها روزه بودند و شب‌ها به عبادت می‌پرداختند و گاه به‌صورت مخفیانه از خانه‌ای که در آن ساکن بودند خارج می‌شدند و به زیارت قبری که هم‌اکنون در مقابل مزار ایشان قرار دارد، می‌رفتند و می‌فرمودند: این قبر مردی از فرزندان «موسی بن جعفر (ع)» است.
پیرامون جایگاه علمی «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» گفت: «سیدالکریم (ع)» در زمان سه امام بزرگوار زندگی و از محضر آنان استفاده کردند، «امام رضا (ع)»، «امام جواد (ع)» و «امام هادی (ع)»، آنها معصومینی بودند که «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» در محضر آنان شاگردی کردند و توانستند از نظر علمی به جایگاه ارزشمندی دست یابند، همین امر سبب شد تا بعد از مدتی به‌عنوان نماینده و یا وکیل «امام هادی (ع)» به سمت سرزمین ری حرکت کنند.
«حضرت عبدالعظیم (ع)» توانستند در بین اصحاب امامیه به‌عنوان وکیل و کسی که مسئول مقدورات «امام هادی (ع)» است جایگاه مناسبی را برای خود فراهم کنند، ایشان به‌عنوان مرجع تقلید و نایب «امام هادی (ع)» در منطقه شناخته شده بودند.
دلایل انتخاب «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» برای وکالت در شهر ری از جانب «امام هادی (ع)»
«حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» یکی از نادر افرادی بودند که در زمان خود به نهاد امامت و «اهل بیت (ع)» ارادت ویژه نشان دادند، ایشان حتی در بین مردم نیز محبوبیت پیدا کرده و مورد توجه افکار عمومی قرار گرفتند.
«امام صادق (ع)» در دوران امامت خود یک سازمان ایجاد کردند تا بدین وسیله بتوانند با شیعیان در سراسر سرزمین‌های اسلامی ارتباط برقرار کنند، این سازمان «وکلا» نام داشت و همانند شریان‌های خونی عمل می‌کرد، نظرات و افکار شیعه را به‌صورت مخفیانه گسترش می‌داد. «امام هادی (ع)» در نظر داشتند تا فردی را برای وکالت در شهر ری انتخاب کنند که به‌عنوان وکیل از جایگاه علمی و قدرت اختفا بسیار بالایی برخوردار باشد، لذا «حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» را به‌عنوان وکیل خود انتخاب کردند.
«امام هادی (ع)» در بیان شخصیت «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» می‌فرمایند: «انت ولینا حقاً؛ تو دوست‌دار و یاور حقیقی ما هستی» این توصیف «اهل بیت (ع)» نشان می‌دهد این امامزاده بزرگوار تا چه میزان ارزشمند و با اهمیت بوده‌اند.
علم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)» با توجه به اینکه سن زیادی داشتند و علوم فراوانی را در محضر امامان گذشته کسب نموده بودند، اما هنگامی که در برابر «امام هادی (ع)» قرار گرفتند فرمودند: یا سیدی من تمام تفکرات و عقاید خود را در مقابل شما ارائه می‌کنم تا شما ایرادات و اشتباهات من را بیان کنید تا بدانم کدامیک درست است و کدامیک نادرست است، این رویداد به‌عنوان «عرضه دین» معرف شد، ایشان با این کار نشان دادند هرچقدر درجات علمی و دینی ما بالا برود بازهم باید در مقابل «ائمه معصومین (ع)» تواضع داشته باشیم.
گسترش تعالیم اهل بیت (ع) از اهداف مهم حضرت عبد العظیم (ع)
توسعه سازمان وکلا و گسترش تعالیم «اهل بیت (ع)» از جمله اهدافی بودند که «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» در ری به دستور «امام هادی (ع)» دنبال می‌کردند و تلاش داشتند تا مشکلات پیش آمده شیعیان را حل کنند، «حضرت عبد العظیم حسنی (ع)» در طی سال‌های فعالیت خود در ری توانستند مأموریت خود را به‌خوبی به اجرا بگذارند، ایشان چتر حمایتی و هدایت تشیع را در منطقه گسترانیدند و معارف «اهل بیت (ع)» را بدون اینکه دستگاه خلافت وقت متوجه شود توسعه دادند.
حفظ کیان تشیع و نشر معارف اسلامی از مهمترین اقدامات حضرت عبدالعظیم (ع) در ری
مخالفت با فرزندان و نسل امام علی (ع) در مدینه توسط متوکل عباسی به حدی رسیده بود که کسی حق نداشت با آنان معاشرت داشته و معامله اقتصادی کند و وضع اقتصادی و معیشتی آنها به سختی انجام می‌شد و درآن شرایط ظلم و خفقان که امام جواد (ع) و امام هادی (ع) دستگیر و تبعید شدند و شیعیان در شکنجه، زندان و زیر ظلم بودند. حتی قبر و بارگاه امام حسین (ع) از ظلم آنان مصونیت نداشت. در این شرایط متوکل از معاشرت و رابطه حضرت عبدالعظیم (ع) با امام هادی (ع) که در سامرا تبعید بود و از انتقال پیام توسط ایشان به شیعیان باخبر شد و برای حکومت خود احساس خطر کرد، از طرفی حضرت عبدالعظیم (ع) در برابر طاغوت مبارزه و ایستادگی کرد، تا جایی که از سوی حکومت متوکل عرصه بر ایشان تنگ شد و امام هادی (ع) به ایشان دستور هجرت می‌دهد. به همین جهت حضرت هجرت از چنگال ظلم را برماندن در مدینه ترجیح می‌دهد و در شهرهای مختلف مخفیانه زندگی می‌کرد. امام هادی (ع) هم به حضرت عبدالعظیم (ع) دستور هجرت به شهرری را دادند.
علاوه بر آن یکی از دلایل هجرت ایشان به شهرری نیاز جامعه شیعه برای هدایت و رهبری بوده است که این موضوع با حضور حضرت عبدالعظیم (ع) در این شهر محقق می‌شد. از طرفی حضرت عبدالعظیم (ع) لزوم پایگاه سازی و تشکیل مرکز تجمع نیروها و اجتماعات در ری را موضوع مهمی می‌دانست که برای حفظ کیان تشیع و نشرمعارف اسلامی باید دنبال می‌شد.
برابری ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) با زیارت امام حسین (ع)
ثواب زیارت حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» برابر با زیارت «امام حسین (ع)» دانسته شده، حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» مقام رفیعی داشتند که درباره زیارت هیچ معصومی این ثواب ذکر نشده است البته باید این نکته را متذکر شد ثواب‌هایی که برای زیارت حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» ذکر شده در مقایسه با زیارت «ائمه معصوم (ع)» نیست، ولی اهمیت زیارت این بزرگوار را نشان می‌دهد.
مردی از شهرری می‌گوید در سامرا به حضور امام هادی (ع) رسیدم، آن بزرگوار از من سوال کرد، کجا بودی؟ پاسخ دادم به زیارت حسین بن علی (ع) رفته بودم و اکنون از کربلا می آیم. دهمین امام شیعیان به وی گفت: «اما انک لوزرت قبرعبدالعظیم عندکم لکنت کمن زارالحسین (ع)، توجه داشته باش، اگر قبر عبدالعظیم (ع) را زیارت کرده بودی، مثل این بود که به زیارت قبرحسین بن علی (ع) رفته باشی»، با توجه به این بیان پاداش زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) معادل فضیلت زیارت سیدالشهدا (ع) می‌باشد. این حدیث از نظر سند و مدرک معتبراست و در بسیاری از کتاب‌های عالمان حدیث شناس آمده است. در تبیین مفهوم حدیث می‌توان این برداشت را داشت که شاید حضرت با شناخت خاص از مخاطب خواسته او را متوجه مقام و شخصیت حضرت عبدالعظیم (ع) کند.
کد خبر 6087376
تصادف مرگبار در محور دره شهر-بدره ۴ کشته برجای گذاشت