به نقل از «مهر»

تربیت اسلامی، تربیتی است که استعدادهای درونی انسان را فعلیت بخشد

تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۹۴۲۰۳

امام جمعه مرکزاسلامی هامبورگ گفت: اسلام تربیتی را صحیح می داند که استعدادهای درونی انسان را فعلیت بخشد و سبب شکوفایی و بالندگی ایشان شود، و در نتیجه او را به سعادت و کمال حقیقی برساند. به گزارش خبرگزاری مهر، مطلب زیر، متن سخنرانی آیت الله رمضانی امام و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ در نماز جمعه این هفته است که در ادامه می آید؛

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله ربّ العالمین و الحمد لله الذی لا مُضادّ له فی مُلکه و لا مُنازِعَ لَهُ فی أمره.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

الحمدالله الذی لا شریک لَهُ فی خلقه ولا شبیه لَهُ فی عَظَمَتِه (جزء من دعاء الإفتتاح) وصلّی الله علی سیدّنا ونبیّنا محمّد صلّی الله علیه وعلی آله الطاهرین واصحابه المنتجبین. 

عبادالله ! أُوصیکم و نفسی بتقوی الله و اتّباع امره و نهیه. یکی از مسائلی که در حیات دینی بسیار مهم و غیر قابل انکار است، موضوع تربیت فرزندان می باشد که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین جهت این مهم در مفاهیم دینی مورد تأکید زیادی قرار گرفته است، از همین رو افراد متدین نیز باید به تربیت دینی و فرهنگ قرآنی ایمان آورده و آن را باور کنند؛ و فرزندان خود را با این شیوه تربیت نمایند.

تربیت صحیح از منظر اسلام

از دیدگاه دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان دربارۀ تعریفِ «تربیت»، اصول و مبانی آن، اختلاف نظرها و یا اشتراک نظرهایی وجود دارد که در این مختصر مجالی برای آن نیست. لذا سخن در این خصوص به زمانی مناسب واگذار می شود. امّا در اهمیّت آن همین بس که بهترین و زیباترین فضیلت ها[۱] و قابلیت های انسان پس از تربیت صحیح آشکار می گردد. به همین جهت در اسلام بیشترین دقت در تعاریف، به تربیت نمودن انسان در جهت شکوفا شدن استعدادهایش و بالفعل نمودن آنها بر می گردد. البته بسیاری از خلقیات و صفات پسندیده با الگوگرایی و الگوپذیری و همانند سازی در انسانها پدید می آید و باعث رشد و کمال آدمیان می گردد. به همین جهت اسلام تربیتی را صحیح می داند که استعدادهای درونی انسان را فعلیت بخشد، و سبب شکوفایی و بالندگی ایشان شود، و در نتیجه او را به سعادت و کمال حقیقی برساند.

شیوه و الگوهای تربیت صحیح

مسألۀ تربیت به لحاظ شکل و محتوی، دارای دو معنای «خاص و عام» است که در یکی تلاش می شود به شیوه های گوناگون اندیشه ای انتقال داده شود، و صفاتی در یک محدودۀ سنّی خاص بوجود آید. به همین جهت به این نوع از شیوه های تربیتی، «تربیت رسمی» می گویند؛ که این شیوه غالباً در مراکز و محیط های آموزشی صورت می پذیرد، و مباحثی مانند: آداب برخورد کردن، احترام به والدین و بزرگترها، ارزش علم گرایی، و آموزشهای متناسب با سنین مختلف، در این نوع مراکز آموزش داده می شود. یکی دیگر از انواع و شیوه های تربیتی،«تربیت عام» است؛ که در همۀ مراحل زندگی انسان جریان دارد، که عوامل داخل محیط خانواده و بیرون از آن، هر کدام برای شکوفایی این استعداها و ظرفیتها نقش آفرین است. از همین رو حجتها و چراغهای هدایت بشر که انبیاء و اولیای الهی و جانشینان آنان ـ علمای اخلاق و تربیت و مربیان متخصص ـ می باشند، مسئولیت دارند که این نوع تربیت را به آحاد بشر آموزش داده، و آنان را بر اساس سجایای اخلاقی ـ که از وحی سرچشمه می گیرد ـ تربیت نمایند. لذا نمی توان در این شیوۀ تربیتی، به موضوع خاصی اشاره نمود. زیرا تربیت انسان به معنای جامع مورد نظر است، و هر کس به وظیفه و رسالت خود در این شیوه نقش آفرینی می کند.

نقش پدر و مادر در تربیت فرزند

در محیط خانواده مهمترین نقش تربیتی با پدران و مادران است، و این دو در کنار یکدیگر باید تلاش کنند جنبه های عاطفی و غریزی، عقلانی و معنوی فرزندان را مورد توجّه قرار دهند، و متناسب با شرائط روز آنان را تربیت نمایند.

بسیار روشن و واضح است که در برخی از شرائط و سنین، تربیت فرزندان بسیار دشوار به نظر می رسد. زیرا توجّه نمودن به ابعاد روحی و روانی نوزاد و رعایت همۀ آداب، نظیر: شیر دادن، انتقال آرامش، محبت نمودن، برقراری امنیت، و... از طرف مادر به فرزند در این دوران از ظرافت و لطافت های خاصی برخوردار است؛ و این حساسیت و دشواری در ایام حدوداً سه سالگی فرزند جلوۀ بیشتری دارد که نقش پدر و مادر نیز در این برهه از زمان برجسته تر می شود. چرا که کودک با حواس پنج گانۀ خود با محیط خارج ارتباط برقرار می کند، و والدین باید مراقب رفتار، کردار، و گفتار خود باشند. زیرا هر حرکتی از آنها فوراً به مغز و ذهن کودک منتقل و ثبت می شود. به همین جهت رفتارهای تند پدر و مادر، و کردارهای نابجا و سایر رفتارهای بد از سوی والدین، بر کودک اثر منفی می گذارد. چه اینکه اعتدال در رفتار و کردار و گفتار والدین، اثر مثبت و عمیقی را در ذهن کودک بر جای خواهد گذاشت.

نقش فطرت در تربیت صحیح

با توجّه به اینکه هر نوزادی به «فطرت پاک» آفریده شده، به همین جهت پدر و مادر می توانند همه چیز فرزند خردسال خود را از ادب گرفته، تا اعتقاد و باورش را تغییر دهند. چرا که خدای تعالی در این آیه شریفه بر این مهم تأکید نموده و می فرماید: «وَ لْیَخْشَ الَّذینَ لَوْ تَرَکُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّیَّةً ضِعافاً خافُوا عَلَیْهِمْ فَلْیَتَّقُوا اللَّهَ وَ لْیَقُولُوا قَوْلاً سَدیداً؛ کسانی که اگر فرزندان ناتوانی از خود بیادگار بگذارند از آینده آنان می‏ ترسند، باید (از ستم درباره یتیمان مردم) بترسند! از (مخالفت) خدا بپرهیزند، و سخنی استوار بگویند».[۲] بر اساس تصریح این آیه شریفه، مسئولیت مهم تربیت به پدر و مادر سپرده شده است، لذا اگر کوتاهی کنند نتیجۀ این کوتاهی در تربیت صحیح، به فرزندشان و خودشان بر می گردد. از همین رو تجربه های گذشته نشان می دهد که زیربنای اخلاقی و اعتقادی و شخصیتی کودک از سن سه سال تا ده سالگی وی شکل می گیرد. بنابراین والدین باید مراقبت های لازم را نسبت به فرزندان خود، در این زمینه داشته باشند. اما هنگامی که فرزند سن ده سالگی را سپری می کند، در این دوره و پس از آن والدین باید به اصول مهم تربیتی توجّه داشته باشند که برخی از آنها عبارتند از:

۱ـ از آنجا که اساس تربیت از خانواده شروع می شود و به جامعه منتهی می گردد، بنابراین والدین باید خود را از هر جهت آماده تربیت فرزندان نمایند، و متوجّه باشند شخصیت و اخلاق آینده فرزندانشان به تلاشهای آنها مربوط می شود.

۲ـ برای تربیت فرزندان خود از مشاوران تربیتی کمک گرفته، و با صبر و حوصله و بردباری به امر تربیت فرزندان مشغول باشند و از آن به سادگی عبور نکنند. بلکه باید امر تربیت فرزند را جدّی گرفته و توجّه داشته باشند که تربیت و آموزش نونهالان با روش خشونت و دیکتاتوری و اهانت نباید توأم باشد. زیرا فرزندان در این سنین از روی غریزه قوی، تلاش می کنند که اراده و استقلال شخصیتی خود را به دست آورند؛ لذا نباید جلوی اراده و استقلال آنها گرفته شود، و با خشونت والدین همراه باشد. زیرا ممکن است خطرات جدّی را برای فرزندان به دنبال داشته باشد.

از نظر اسلام لقمه حلال و پاک در تربیت صحیح فرزندان نقش بسیار زیادی دارد که پدر و مادر می بایست به این مهم توجه ویژه ای داشته باشند. بنابراین باید هم خود والدین و هم معلمان قرآن و دینی آنان، این مسألۀ مهم را کم کم به آنها آموزش دهند.

سخن پایانی

والدین باید با رفاقت و دوستی و اعتماد سازی بهترین انیس و همدم فرزندان خود شوند، و دغدغۀ آنها تربیت همۀ ابعاد وجودی فرزندشان باشد تا زمینۀ سعادت در دنیا و آخرت را برای آنها فراهم شود. از همین رو توجّه به اهداف تربیتی برای والدین، از نظر اسلام بسیار مهم است. زیرا اسلام هدف خود را از تربیت صحیح انسان، شکوفائی همۀ ظرفیتها و استعدادهای وجودی وی می داند، تا او به صفات الهی و انسانی آراسته شود. به همین جهت شناخت این اهداف و جهت دهی به سمت آن، از مهمترین وظایف اصلی والدین شمرده شده است. همچنین والدین می بایست فرزندان خود را به رشد، طهارت، حیات طیب و پاک، بندگی خدا، و داشتن تقوا و معنویت، داشتن تفکر و تعقل، تقویت حسّ مسئولیت پذیری و داشتن روحیه تعاون، و صحت جسم و روح، فرا خوانند؛ و با فراهم کردن شرائط درست زندگی نمودن، فرزند را در مسیر کمال قرار دهند.

[۱]. تعریف «تربیت به زیباترین چیزی که در بهترین انسانها آشکار می شود» به افلاطون نسبت داده شده است.

[۲]. النساء/۹.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۹۴۲۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

این صدا برای بچه‌های ایران است/ جزییات یک کنسرت باتربیت!

عَبِد آتشانی آهنگساز، بازیگر، خواننده و سرپرست گروه موسیقی «بامانی» که طی روزهای گذشته اولین کنسرت موسیقی تئاتر کودکان و خردسالان را پیش روی مخاطبان قرار داده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن ارایه توضیحاتی درباره نحوه برگزاری این پروژه موسیقایی که با حمایت معنوی انجمن صنفی سراسری موسیقی تئاتر ایران روی صحنه رفته است، بیان کرد: عبارت «بامانی» که برای فعالیت های گروه موسیقی مان انتخاب کردیم مشتمل و برگرفته از سه واژه «بابا»، «مامان» و «نی نی» است که همین موضوع به خودی خود موید تمرکز و توجه ما روی گروه سنی کودک و خردسال است که بتوانیم با زبان موسیقی و نمایش علاوه بر اجرای یک فضای کمتر تجربه شده در ایران و ایجاد یک فضای سرگرم کننده برای کودکان ایران، مفاهیم تربیتی و آموزشی را در قالب یک کنسرت ارایه دهیم.

وی که طی سال های اخیر در پروژه های مختلف تئاتری و تلویزیونی مرتبط با گروه سنی کودک و نوجوان فعالیت های زیادی را در عرصه آهنگسازی و بازیگری انجام داده، درباره انگیزه برگزاری کنسرت ویژه گروه سنی خردسال و کودک گفت: در این سال ها همواره به این موضوع فکر می کردم که ای کاش شرایطی فراهم می شد تا آن دسته از خردسالان و کودکانی که با والدین خود به کنسرت های پاپ و سنتی می روند، فضایی را پیش روی خود داشته باشند که کنسرت هایی ویژه گروه سنی آنها وجود داشته باشد. مسیری که متاسفانه در کشور ما از سابقه چندانی برخوردار نیست و آثار موسیقایی که در حوزه کودک اجرا می شوند اغلب مرتبط با جُنگ های شادی است که یک دستگاه کیبورد روی صحنه و پلی بک خوانی هم محتوای اصلی آن را تشکیل می دهد. شرایطی که می تواند در قالبی منسجم تر با یک ارکستر کامل به گوش بچه های ایران برسد.

این آهنگساز و بازیگر تاکید کرد: موضوعی که به آن اشاره کردم برای من بسیار مهم بود زیرا همواره دغدغه این را داشتم و دارم که بتوانم به سهم خودم در عین اینکه موسیقی سرگرم کننده ای را به گوش مخاطب برسانم، مفاهیم تربیتی و تعلیمی را با موسیقی سالم و غیرمخرب هم تولید کنم. مسیری که بچه ها در قالب یک کنسرت ویژه گروه سنی خردسال و کودک سازها را روی صحنه ببینند، با گروه بخوانند و در عین تعامل شنونده یک موسیقی کامل باشند. فرآیندی که بسیار هم مشکل است و تا همین جا هم ما را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. اتفاقا در تدارک اجرایی کردن چنین رویکردی بودم که به پیشنهاد سعید ذهنی رییس انجمن صنفی موسیقی تئاتر تصمیم گرفتم برخی از آثارم در حوزه آثار نمایشی مرتبط با تئاتر کودک را تنظیم و برای اجرای زنده آماده کنم. اتفاقی که بسیار هم جذاب شد و ما را وارد مسیری کرد که بتوانیم مجموعه کنسرت هایی را با گروه «بامانی» اجرا کنیم.

آتشانی ادامه داد: مجموعه کنسرت های ما ابتدا در تالار هنر و سپس در پردیس تئاتر شهرزاد پیش روی مخاطبان قرار گرفت و خوشبختانه با استقبال بسیار خوبی هم مواجه شد. مسیری که در هم جواری تئاتر و موسیقی علاوه بر خلق لحظاتی شاد و سرگرم کننده برای کودکان عزیز، مشتمل بر انتقال مفاهیم تربیتی و آموزشی از جمله «بازیافت»، «احترام به بزرگ ترها» و مواردی از این دست بدون شعار و کلیشه های رایج شد و توانست لحظات خوبی را برای مخاطبان رقم بزند.

این بازیگر و خواننده در بخش دیگری از صحبت های خود با قدردانی از والدین برای حضور در این کنسرت ها تصریح کرد: یکی از مهم ترین رویکردهایی که در این کنسرت ها به دنبال آن هستم، معرفی سازهای ایرانی و اساسا موسیقی ایرانی به مخاطبان است. البته آنچه ما در این کنسرت ها ارایه دادیم، عمدتا متمرکز بر موسیقی پاپ بود اما در این مسیر تلاش کردیم با اضافه کردن سازهای ایرانی و سازهای مرتبط با موسیقی نواحی ایران به تدریج نقش پررنگ تری را برای معرفی سازهای ایرانی طراحی کنیم. از این رو در کنسرت های پیش رو تلاش می شود که مجموعه برنامه هایی به صورت کاملا زنده و مبتنی بر سازهای ایرانی پیش روی مخاطبان قرار گیرد که مطمئنم می‌تواند با استقبال بچه ها مواجه شود.

وی در پایان با تاکید برنقش مولفه های آموزشی و تربیتی در این کنسرت‌ها گفت: در این اجراها تعامل، خنده و سرگرمی، پذیرش مفاهیم تربیتی، همراهی کودکان و مسایلی از این دست برای ما حرف اول را می زند و چه قدر خوب که در این چند کنسرت شاهد تحقق چنین رویکرد تعامل گرایانه ای بودیم. موضوع مهمی که آرزو می کنم روزی بتوانم برای همه بچه های سرزمینم آن را اجرا کنم. مسیری که هیچ پلی بکی در آن وجود ندارد و آنچه روی صحنه اجرا می شود همچون قلب راستین و پاک بچه ها اجرای واقعی از موسیقی است که ساز در آن مهم ترین نقش را دارد. مسیری که امیدوارم بتوانم در گام های بعدی آن را پخته تر، سنجیده تر و منسجم تر اجرا کنیم. شرایطی که اگرچه هنوز هیچ اسپانسر و حامی ندارد اما باور دارم به مدد قلب پاک کودکان سرزمینم و نیتی که داریم می تواند مسیر روشنی را برای ما ترسیم کند.

کد خبر 6090425 علیرضا سعیدی