٨ عامل مهم در بروز چاقي
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۹۹۵۱۵۴
خبرگزاري آريا -
به انباشته شدن غير عادي چربي در بدن چاقي ميگويند. زماني كه كالري دريافتي بيشتر از كالري مصرفي باشد، به چربي تبديل شده و در بدن ذخيره ميشود.
اضافه وزن و چاقي با ذخيره بيش از حد انرژي به صورت چربي در بدن ظاهر ميشود. در ايران اضافه وزن و چاقي در افراد بزرگسال (25 تا 60 سال) بسيار شايع است و در كودكان و نوجوانان نيز روند رو به افزايشي را طي ميكند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
هر فرد با توجه به سن، جنس و قدي كه دارد بايد از وزن ايده آل خاص خود برخوردار باشد. اگر وزن فرد مناسب سن و قدش نباشد و در واقع بيشتر از استانداردها باشد اين فرد مبتلا به اضافه وزن يا چاقي است.
چه عواملي در بروز چاقي نقش دارند؟
عوامل بسيار زيادي در بروز چاقي موثر هستند. علتهاي شناخته شده به طور عمده عبارتند از:
- عوامل ژنتيكي: عامل ارث در بروز چاقي موثر است. مواردي مانند سوخت و ساز پايين، عدم سوخت و ساز كامل چربي و تمايل زياد بدن براي استفاده از كربوهيدراتها (مواد قندي) از علل ژنتيكي چاقي است.
- عوامل محيطي: ماشيني شدن زندگي و كاهش تحرك بدني از دلايل عمده اضافه وزن و چاقي در دنياي امروز است. استفاده از اتومبيل، آسانسور، پله برقي، ماشينهاي لباسشويي و ظرفشويي، دستگاههاي كنترل از راه دور و هزاران مورد ديگر همگي انسان را از تحرك واداشته و از طرف ديگر مصرف غذاهاي آماده (فست فودها)، غذاهاي چرب و سرخ شده، انواع سسهاي چرب مايونز، مواد قندي، شيريني، شكلات و نوشابههاي گازدار از عوامل موثر در بروز اضافه وزن و چاقي هستند.
- بيماريها: بسياري از بيماريها با توجه به مكانيسم آنها باعث چاقي ميشوند. كم كاري غده تيروئيد سبب كاهش هورمونهاي تيروئيدي ميشود. اين هورمونها نقش بسيار مهمي در سوخت و ساز مواد غذايي در بدن دارند و كم شدن آنها باعث ذخيره سازي چربي و در نتيجه چاقي ميشود. بيماريهاي ديگر مانند اختلالهاي عصبي - عضلاني، بيماريهاي استخوان و مفاصل به صورت غير مستقيم و از طريق كاهش فعاليت بدني باعث چاقي ميشوند. اختلال در هورمونهاي جنسي چه در زنان و چه در مردان ممكن است تعادل متابوليكي بدن را بر هم زده و خود را با چاقي نشان دهند.
- داروها: بسياري از داروها در افزايش وزن نقش دارند. اين اثرات ممكن است مستقيم باشد مانند داروهاي ضد بارداري يا كورتونها و يا در اثر پيامدهاي ناشي از دارو مانند داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب باشد كه با ايجاد خواب آلودگي و بي تحركي سبب كاهش مصرف انرژي و در نتيجه اضافه وزن و چاقي ميشوند.
- اختلالات عصبي و مشكلات رواني: در اين نوع اختلالات به دليل ماهيت بيماري يا اثرات داروهاي مختلف معمولا افراد غير فعال و كم تحرك شده و به دنبال آن دچار اضافه وزن و چاقي ميشود.
زيانهاي چاقي چيست؟
- شانس بيشتر براي ابتلا به بيماريهاي قلبي - عروقي، سكتهها، بيماري قند و انواع سرطان.
- رسوب چربي در جدار سرخرگها، گرفتگي رگها در نهايت سكته.
- درد و سفتي در مفاصل، تخريب غضروف مفصلي و سايش مفصلها.
- توقف تنفس در خواب.
- بيماري كبد و نهايتا نارسايي كبدي (سيروز).
- سنگ كيسه صفرا.
معيار تشخيص چاقي چيست؟
با محاسبه نمايه توده بدني و مقايسه آن با مقادير استاندارد ميتوان به اضافه وزن و چاقي پي برد. براي اين كار وزن و قد اندازه گيري شده و سپس با استفاده از فرمول: وزن تقسيم بر مجذور قد نمايه توده بدني محاسبه ميشود.
توزيع چربي بدن نقش بسيار مهمي در خطرات چاقي دارد. چاقي مركزي در مقايسه با چاقي محيطي به مراتب خطرناكتر است. به همين دليل شاخص دور كمر شاخص بسيار مهمي براي مشخص كردن خطرات بيماريهاي قلبي - عروقي، پرفشاري خون و ديابت است.
توصيهها و راهنماييهاي مفيد براي پيشگيري از اضافه وزن و چاقي
- به كودكان و دانش آموزان توصيه كنيد از ميان وعدههاي سالم و با ارزش غذايي مانند ميوه، سبزي، شير، لقمههاي خانگي مانند نان و پنير و گردو، نان و تخم مرغ و ...، انواع ميوهها مانند سيب، پرتقال، نارنگي، هلو ...، سبزيها مانند هويچ، كاهو، خيار و ... و شير و لبنيات كم چرب استفاده كنند. همچنين از خوردن شيريني و شكلات بيش از حد، چيپس و ميان وعدههاي چرب خودداري كنند.
- مصرف غذاهاي چرب، سرخ شده، شيرين و شور را محدود كنيد.
- سرعت غذا خوردن خود را كاهش دهيد. هر لقمه غذا را براي مدت طولانيتر بجويد.
- غذا را در ظرف كوچكتري بكشيد. در رستوران غذاي نيم پرس سفارش دهيد.
- غذا خوردن را همزمان با ساير فعاليتها مانند تماشاي تلويزيون يا خواندن كتاب انجام ندهيد.
- همه غذاي تهيه شده را سر ميز نگذاريد. بهتر است به همان اندازه كه ميخواهيد مصرف كنيد، در ظرف خود غذا بكشيد و دوباره سراغ غذا نرويد.
- مواد غذايي نامناسب مانند نوشابه، چيپس، سس مايونز، شيريني و ... را نخريد.
- مصرف فست فودها مانند: سوسيس، كالباس، پيتزا، سيب زميني سرخ شده و انواع ساندويچها كه در بيرون از خانه و با مواد چرب و نامرغوب تهيه ميشود را محدود كنيد.
- براي ميان وعده از ميوهها و سبزيهاي تازه استفاده كنيد.
- از شير و لبنيات كم چرب (كمتر از 5/1 درصد) و يا بدون چربي استفاه كنيد. در مورد كودكان مصرف شير و لبنيات بدون چربي توصيه نميشود.
- مراقب باشيد بي جهت غذا نخوريد. مثلا وقتي به بچهها غذا ميدهيد باقي مانده را خودتان مصرف نكنيد.
- فعاليت بدني خود را افزايش دهيد.
- بچههايي كه ساعتهاي زيادي را به تماشاي تلويزيون ميپردازند چاقتر هستند چون هم تحركشان كم ميشود و هم در هنگام تماشاي تلويزيون اغلب تنقلات كم ارزش و چاق كننده ميخورند. به كودكان توصيه كنيد در روز بيش از دو ساعت از وقتشان را به تماشاي تلويزيون نگذارنند.
- سه روز در هفته، 30 دقيقه پيادهروي تند انجام دهيد.
منبع:asriran.com
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۹۹۵۱۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فشارخون عامل اصلی بیماری های قلبی و عروقی
مریم طاهرخانی، فشارخون بالا را عامل اصلی بروز بیماریهای قلبی و عروقی و مرگ و میر دانست و اظهار کرد: نشانههایی از ابتلاء به فشارخون بالا ممکن است در برخی بیماران دیده شود که از جمله آن میتوان به سردرد، تپش قلب، احساس فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تاری دید، گُرگرفتگی و قرمزی صورت و خونریزی بینی یا چشم اشاره کرد.
این متخصص بیماریهای قلب و عروق ادامه داد: هیچکدام از این نشانههایی که به آن اشاره شد، اختصاصی نیستند و صرفاً برای مشکوک شدن به وجود خطر پرفشاری خون نباید منتظر بروز این علامتها بود.
طاهرخانی، تنها راه تشخیص پرفشاری خون را، اندازه گیری آن با دستگاههای فشارسنج عنوان کرد و افزود: افراد میتوانند برای اندازهگیری فشارخون به مطب پزشک مراجعه کنند، یا به کمک دستگاه هولتر فشارخون در خارج از مطب و در یک بازه زمانی طولانی مدت فشارخون خود را پایش کنند، همچنین امکان اندازهگیری فشار به کمک دستگاههای ترجیحاً اتوماتیک در منزل نیز وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: توصیه میشود از فشارسنجهای بازویی استفاده شود و فرد حتماً پنج دقیقه به حالت نشسته و در حالت استراحت قرار گیرد، علاوه بر این، افراد باید توجه داشته باشند تا نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار، ورزش نکنند و چای و قهوه نیز ننوشند.
وی درباره نحوه اندازهگیری صحیح فشار خون، عنوان کرد: فشارخون باید دو یا سه بار گرفته شود؛ میانگین دو عدد نزدیک به هم، فشارخون بیمار را نشان میدهد ضمناً بهتر است از هر دو دست فشار گرفته شود و اگر فشار دو دست با یکدیگر مغایرت داشت، معیار، دستی است که فشار بالاتری دارد.
طاهرخانی، افزود: اتحادیه جهانی فشارخون بالا (World Hypertension organization)، فشار بزرگتر مساوی ۱۴۰ روی ۹۰ میلی متر جیوه را پرفشاری خون تعریف کرده است بنابراین اگر فشار فردی در منزل مساوی ۱۳۵ روی ۸۵ میلی متر جیوه بود، باید به پزشک مراجعه کند، البته تشخیص فشارخون بر اساس یک بار اندازه گیری داده نمیشود.
فلوشیپ اقدامات مداخلهای قلب و عروق، با اشاره به اینکه درمان فشارخون در افراد به تشخیص پزشک به طور معمول پس از دو تا سه بار ویزیت پزشک به فاصله یک تا چهار هفته و یا اندازه گیری فشارخون با هولتر، آغاز میشود، گفت: البته اگر فشارخون در رنج خطر باشد و عوارض ناشی از فشارخون در ارگانهای حیاتی دیده شود، باید در همان ابتدا درمان شروع شود
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: بنا به توصیه اتحادیه جهانی فشارخون بالا، افراد بالغ بالای ۱۸ سال باید غربالگری فشارخون شوند؛ به این ترتیب که افراد ۱۸ تا ۳۹ سال هر سه تا پنج سال باید فشارشان را اندازه بگیرند و اگر در حد نرمال بود، سه تا پنج سال بعد، مجدد ارزیابی کنند.
وی ادامه داد: این افراد اگر به علت وزن بالا (توده بدنی ( BMI) بالاتر از ۲۵)، یا ماکسیمم فشار بین ۱۳۵ تا ۱۳۹ و مینیمم فشار ۸۵ تا ۸۹ میلی متر جیوه در معرض ابتلاء به فشارخون بالا هستند، باید به صورت سالانه پایش شوند، افراد بالای ۴۰ سال نیز باید هرسال فشارخون خود را اندازهگیری کنند.
طاهرخانی با بیان اینکه فشار خون بالا سالانه بیش از ۱۰ میلیون مرگ و میر را به خود اختصاص میدهد، به راههای پیشگیری از فشار خون در افراد اشاره کرد و گفت: حفظ وزن مطلوب، اصلاح سبک زندگی، پرهیز از رژیم غذایی ناسالم مثل مصرف غذاهای سرخ کردنی، چرب، آماده و کنسروی، حذف اسیدهای چرب ترانس، خودداری از مصرف الکل و دخانیات و پرهیز از مصرف نمک بیش از یک قاشق چایخوری از جمله اقداماتی است که در راستای پیشگیری از ابتلاء به پرفشاری خون بسیار کمک کننده خواهد بود.
متخصص بیماریهای قلب و عروق با اشاره به اینکه هدف سازمان بهداشت جهانی، کاهش ۲۵ درصدی ابتلاء به فشارخون بالا تا سال ۲۰۲۵ است، بیان کرد: این مهم با تشخیص زودهنگام و کنترل به موقع بیماری امکان پذیر است، یکی از اقدامات در این راستا، کنترل فشارخون بیمارانی است که به هر بهانهای به مراکز درمانی و کلینیکها مراجعه میکنند، بسیج عمومی و راهاندازی کمپینهای اطلاع رسانی اهمیت فشارخون و تشخیص و درمان به موقع آن، میتواند در افزایش سواد سلامت مردم نیز مؤثر باشد.
منبع: خبرگزاری مهر