فیلم انتخاباتی روحانی را من نساختهام
تاریخ انتشار: ۲۸ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۱۳۷۷۰۲
کارگردان کشورمان عنوان کرد: فیلم انتخاباتی آقای روحانی را من نساختهام. من فقط مشورتهایی به تیم سازنده آن فیلم دادم.
به گزارش مشرق، مستند «ترور سرچشمه» به کارگردانی آقای محمدحسین مهدویان و تهیهکنندگی آقای مجیدرجبی معمار در جشنواره فیلم حقیقت مورد استقبال فراوان مخاطبان قرار گرفت.
محمدحسین مهدویان که قبلاً دو فیلم موفق و تحسینشدهاش یعنی «ایستاده درغبار» و «ماجرای نیمروز»، دو دوره جشنواره فیلم فجر را غافلگیر کرده بود، امسال هم پروژه «لاتاری» را مقابل دوربین برد تا برای سومین سال متوالی وارد رقابت این جشن ملی سینما شود و به قولی هتریک کند! اما قبل از تولید لاتاری که روزهای آخر فیلمبرداری را پشت سر میگذارد، سراغ ساخت مستند ترور سرچشمه، با موضوع شهادت آیتالله بهشتی رفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چطور شد دوباره سراغ ساخت مستند رفتید؟
مستند دغدغه همیشگیام بوده و خودم را برآمده از این سینما میدانم. به سینمای مستند بسیار علاقهمندم و هروقت که ایده خوبی پیشنهاد شود، حتماً سراغش خواهم رفت. مستند همیشه مثل یک بیماری در وجودم هست و هیچوقت در من تمام نشده! اشتغال به سینمای داستانی گاهی باعث کمرنگ شدنم در سینمای مستند بوده وگرنه هیچوقت دور نبودهام. حتی در فیلمهای داستانیام هم متأثر از مستند هستم و این موضوعی مشهود است.
منابع اطلاعاتی این مستند کجاها بودند؟
بخشی از منابع اطلاعاتی ما آرشیو تلویزیون بود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی بخش قابل توجه دیگر منابع ما را تشکیل داد. بسیاری از عکسها را از آرشیو روزنامههای مطرح آن دوره بهدست آوردیم. البته بخش مهمی از منابع لازم را از بنیاد نشر آثار و اندیشههای شهیدبهشتی تهیه کردیم.
مخالفی هم در مسیرساخت این فیلم داشتید؟
نه؛ برای ساخت مستندی درباره حادثه مهم هفتم تیر مخالف خاصی نداشتیم. بههرحال این اتفاق یکی از مهمترین حوادث پس از انقلاب است که کارهای زیادی هم درباره آن ساخته نشده است.
شخصیتهایی بودند که مقابل دوربین نیایند؟
کسانی بودند که برای حضور در مستند از آنها دعوت کردیم اما نهایتاً به نتیجه نرسیدیم. اسم نمیتوانم ببرم ولی عمدتاً کسانی بودند که در آن دوره مسوولیتهای امنیتی داشتند. البته برخی هم بودند که آمدند و صحبت کردند ولی روایت آنها خیلی به لحاظ دراماتیک در مسیر کار ما نبود و کنار گذاشته شدند.
همین باعث ایجاد یک روایت چپ در فیلم نشده؟
ما آدمها را دعوت میکنیم بیایند و صحبتهای خودشان را بکنند. قالب کار قرار بود به نحوی بازکردن دوباره پرونده و مورد سؤال قرار گرفتن آنها باشد. طبیعتاً تمام آنچه درفیلم مستند است، واکنشهای خود آدمهاست. فیلم ما بازیگر ندارد و آنها آدمهای واقعی هستند و حرفها هم واقعی و از زبان خودشان است. قصد و غرض قبلی در پشت هیچ یک از مصاحبهها وجود نداشته است. اینها صحبتها و واکنشهای واقعی افراد هستند که در فیلم هم عیناً مورد استفاده قرار گرفتهاند.
برخی معتقدند این فیلم پایان دموکراسی در جمهوری اسلامی را نشان داده؛ موافقید؟
نه موافق نیستم؛ این یک برداشت بدبینانه از فیلم است. با این برداشت هرچیزی را میتوان به یک روایت تاریخی نسبت داد. فیلم، چنین موضعی که میگویند نگرفته است ولی بههرحال در فیلم حرفهایی مطرح میشوند که قبلاً کمتر مطرح شده و صریحاند. به نظرم برداشت مذکور خیلی بدبینانه است و اصلاً چیزی نبوده که مد نظر ما باشد.
آلترناتیوی معرفی میشود؟
ببینید من حتی از تکرار و بولد شدن لفظ دموکراسی در فیلم اجتناب داشتم. حتی چندبار که توسط مهمانان این لفظ استفاده شد، من آنها را از فیلم حذف کردم. چند نفر مشخصاً آقای بهشتی را بهعنوان دموکراسی خواه جمهوری اسلامی معرفی کردند ولی من حس کردم ممکن است این موضوع نسبتی به شهید بهشتی باشد که بیشتر مال زبان امروز و گفتمانی است که در آن دوره وجود نداشته است. ترجیح دادیم از عباراتی مثل آزادیخواه بهره ببریم و دموکراسی را بولد نکنیم؛ البته من مخالف دموکراسی نیستم ولی تلاش کردم آن چیزی رال که کانسپت آن دوره بوده استفاده کنم و نه کلماتی که برای امروز است. همه مسائلی که گفتید یک برداشت است.
البته جریان سیاسی مقابل هم میتواند بخشهایی را به خودش بگیرد!
ما وقتی فیلم میسازیم، درحال تنظیم مسائل سیاسی نیستیم. من روایت خودم را داشتم و هرکسی ممکن است دریافت خاص خودش را داشته باشد.
ساخت فیلم انتخاباتی آقای روحانی، موثر در این برداشتها نیست؟
به هرحال بیتاثیرنیست. البته قبل از هرچیز این را تصریح کنم که فیلم انتخاباتی آقای روحانی را من نساختهام. من فقط مشورتهایی به تیم سازنده آن فیلم دادم. آقای جمشیدی گوهری و سجاد پهلوانزاده، سازنده فیلم هستند و شاید چون من کمی اسمم مطرحتر بود، اینطور برداشت شد. هر فیلم با یک زیرمتنی ساخته میشود و طبیعتاً دوستانی که آن فیلم را تحلیل میکنند در برداشت و تفسیر خودشان محق هستند. زیبایی فیلم به همین برداشتهای مختلف است.
قصد قیاس دکتر بهشتی با آیتالله خامنهای را داشتید؟
هیچ مقایسهای در فیلم صورت نگرفته است. بخش زیادی از فیلم تاریخ شفاهی است و نریشنی در کار نیست. گفتار متن و اینکه یک راوی از طرف فیلمساز جملاتی را بگوید؛ نداریم. همه چیدمان فیلم براساس نظرات آدمهای آن برهه است.
ولی ممکن بود شاهدان دیگری از اتفاق، نظر متفاوتی داشته باشند!
بله ممکن است. به هرحال جایگاه دکتربهشتی درزمانی که شهید شد، جایگاه بسیار مشخصی است و گمان میکنم تمام مسوولان آن دوره این موضوع را تأیید میکنند که بعد از امام خمینی(رحمه الله علیه)، آقای بهشتی بهوضوح نفر دوم انقلاب بود و این موضوع مهمی است که نمیتوان به سادگی از آن گذشت. سازمان منافقین براساس یک استراتژی مشخص این عملیات را انجام داده؛ این حادثه یک عملیات کور نبوده است. بالاخره یا باید به انگیزهها بپردازیم یا با ملاحظاتی از آنها عبور کنیم.
از جایزه نگرفتن فیلم درجشنواره حقیقت جا خوردید؟!
نه اصلاً جا نخوردیم! این فیلم را اصلاً برای جایزه گرفتن نساختم. فضای سینمای مستند ما اصولاً متفاوت است. این فیلم فضای سادهای دارد و عمداً این قالب را داشته تا داستانش را روایت کند. این فیلم برای من خاص است و آن را بسیار دوست دارم. شاید همه توقع یک کار فرمی متفاوت را از من داشتند، ولی من سعی کردم دربرابر این توقع مقاومت و بهترین فرم مناسب این فیلم را برایش انتخاب کنم. قطعاً دوستانی که در جشنواره جایزه گرفتند، شایسته این اتفاق بودهاند.
از تکنیک خاصی استفاده کردید؟
از تکنیک ویژهای برای مصاحبهها استفاده کردیم که شخص به نوعی به لنز دوربین نگاه میکند. سیستمی برای این کار ساخته شده که البته جدید نیست. سالها پیش ارول موریس در فیلم «مه جنگ» با موضوع جنگ ویتنام، نخستینبار این سیستم را اختراع و استفاده کرد. دراین سیستم مصاحبهکننده و مصاحبهشونده تصویر هم را میبینند و باهم صحبت میکنند. دراین سیستم، خروجی به شکلی است که نگاه مصاحبه شونده بدون آنکه بداند به سمت وسط لنز دوربین است.
قبل از ما، حامد شکیبا هم تلاشی کرده بود که این کار را بکند. ما با حامد در تماس و تعامل بودیم. پروژه او به دلایلی متوقف شد و به همین خاطر من که در پی ساخت این مستند با فضای بازجویی بودم، از او کمک گرفتم. او وسیلهای در این زمینه درست کرده بود که ما آن را تحویل گرفته و قدری ارتقا دادیم و آن را متحرککردیم. هادی بهروز و تیمش چند روزی را برای به ثمر نشستن این سیستم وقت گذاشتند و خوشحالم که نهایتاً خروجی این فیلم مورد استقبال قرار گرفته است.
منبع: صبح نو
ارسال به تلگراممنبع: مشرق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۱۳۷۷۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کارکرد انتقادی فیلمهای مستند کمرنگ شده است
سعید الهی، تهیهکننده مستند «قویدل» گفت: کارکرد راهبری و انتقادی آثار مستند در حال فراموشی و کمرنگ شدن است. متاسفانه شاهد تولیداتی غیرجذاب و منفعل هستیم.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سینمای مستند در طول چند سال اخیر فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشته است؛ از یکسو مطالبهگر بودن این حوزه، باعث افزایش انتظارات از آن شده، اما حمایتهای ضعیف از آن شرایط سختی را برای ادامه کار مستندسازان به وجود آورده است.
اگر پای صحبت مستندسازان بنشینید، سخنان قابل تأملی را بر زبان میآورند؛ هزینههای تولید به شدت بالا رفته، اما برآوردها افزایشهای حداقلی داشتند. علاوه بر این، محدودیتهای ورود به بسیاری از موضوعات اجتماعی اقتصادی کار سوژهیابی برای بسیاری از مستندسازان را سخت کرده است. اما در نقطه مقابل منتقدین نیز معتقدند که سینمای مستند کارکردهای پیشین خود در حوزه نقد اجتماعی و مطالبهگری را تا حدودی از دست داده و ضعیفتر شده است.
در بررسی پرونده "بایدها و نبایدهای سینمای مستند در سال ۱۴۰۳" گفتوگویی با سعید الهی داریم. او از تهیهکنندگان شناخته شده کشور است که با ۲ اثر در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت؛ مستند «قوی دل» که توانست جایزه بهترین مستند را از آن خود کند و پیش از این نیز در جشنواره سینما حقیقت تحسین شده بود و فیلم سینمایی «میرو». مستند قوی دل این روزها در بخش هنر و تجربه اکران میشود.
الهی ضمن اشاره به اهداف و کارکرد فیلمهای مستند در اصلاح و ارتقای رفتارهای اجتماعی گفت: مستند با تکیه بر شواهد بصری میبایست در مسیر روشنگری و اطلاع رسانی، نگاه مخاطب را نسبت به یک موضوع یا پدیده متمرکز کرده و مردم را به کشفهای جدید از مفاهیم مرتبط با خود ترغیب کند.
وی با نقد شرایط فعلی در حوزه تولید فیلم مستند اظهار داشت: ماهیت اصلی مستند برخلاف آثار داستانی در این روزها که بیشتر از هر چیزی کارکرد سرگرمی پیدا کرده، در گزندگی و تذکره و تولید فکر و اندیشه و در نهایت تعالی فهم مخاطب است، اما آیا میتوان امروزه چنین ادعایی کرد؟ در حالیکه فقر مفاهیم فرهنگی و اجتماعی در بین نسلهای امروز کاملا مشهود است، متاسفانه در بسیاری از آثار مستند حتی با سرمایهگذاری برخی دستگاههای دولتی و حاکمیتی شاهد تولیداتی غیرجذاب، منفعل و حتی بدون راهبرد مفهومی هستیم که فقط روی فرم و تکنیک تمرکز پیدا کرده، نه محتوا و مضمون.
این تهیهکننده با بیان اینکه اگر اثر فرهنگی در هر شکلی در تعیین راهبرد و سیاست کلی خود خلایی داشته باشد هیچگاه به یک محصول ماندگار تبدیل نخواهد شد، تاکید کرد: فیلم مستند ازین امر مستثنی نیست و نباید فقط در جذابیتهای تصویری و تکنیکی متوقف بماند. اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سازی از طریق فیلم مستند وجوه مختلفی دارد که حداقل در کشوری مانند ایران هرگز در این زمینه کمبودی نخواهیم داشت.
الهی خاطرنشان کرد: تولید مستند در انواع مختلف آن، قابل تحسین و مورد توجه مردم است؛ چه بسا در تولید برخی از آنها مانند محیط زیست، طبیعت، حیات وحش و... در دهههای گذشته تاکنون کوتاهی نیز شده است، اما محور اصلی مستند به معنای نقد مصلحانه و بیان حقایق زیرپوست جامعه را نباید از یاد برد.
تهیهکننده بهترین مستند جشنوارههای فیلم فجر و سینما حقیقت اظهار کرد: حرکت در یک مسیر استراتژیک اگرچه تهدیدات و موانع خاص خود را ممکن است داشته باشد، اما مانند «قوی دل» میتواند در نگاهی منصفانه و البته شجاعانه هم نظر داوران و متخصصان امر را جلب کند و هم نظر حاکمیت و اقشار مختلف تماشاگران. نمایش عمومی «قوی دل» فرصتی است برای اینکه به بهانه بازخوانی پرونده جنجالی ورود فرآوردههای خونی فرانسوی در سه دهه پیش به کشور، ذهن ناخودآگاه مخاطب در نسلهای مختلف را به مفاهیم ضروری مانند اهمیت دادن انسانها به یکدیگر و پرهیز از فردگراییهای افراطی و مرسوم، لزوم نظارت همکان بر عملکرد دولتها، اعتقاد به سلامت سیستم و تلاش عمومی برای رفع کاستیها و از همه مهمتر امیدواری برای اصلاح امور معطوف داشت.
الهی ضمن قدردانی از برنامهریزی مجامعی، چون مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و گروه هنر و تجربه برای نمایش اینگونه فیلمهای کم مخاطب در سینماهای کشور و همسطح با فیلمهای به اصطلاح تجاری و پرفروش، از مردم دعوت کرد نه به جهت خرید بلیط و کمک به گردش اقتصادی یک فیلم بلکه برای ایجاد فرهنگ صحیح زیست اجتماعی و نیز توسعه اندیشهورزی به همراه خانواده به ویژه نوجوانان خود که در آستانه ورود به جامعه هستند به تماشای «قوی دل» بنشینند.
وی به ضرورتهای فرهنگی و سینمایی سال ۱۴۰۳ کشور در حوزه مستند پرداخت و گفت: «تولید»، «توزیع» و «نمایش» ۳ رکن اصلی در ساخت یک اثر هنری است و تفاوتی هم در شکل اثر ندارد؛ چه نمایشی، چه تجسمی، موسیقی، ادبیات و ... باید در بستر سیاستگذاری درست و حرفهای، بعد از تولید به «عرضه» ختم شود و مهمترین دغدغه مستندسازان همین است. جدا از برخی آثار پرهزینه، در دنیای دیجیتال، دیگر تولید مستند چندان پیچیده و گران نیست و این عرصه میتواند در بخش تولید و نمایش توسط یک گروه بسیار کوچک هم عمل کند؛ لذا دولتها برای ایفای نقش حاکمیتی خود در بحث نظارت و ممانعت از هرج و مرجهای احتمالی و ترویج برخی نکاههای التقاطی و انحرافی راهی جز همراهی با جامعه مستندسازان از طریق تامین امکانات و خواستههای منطقی و حرفهای آنان ندارند.
الهی در پاسخ به سوالی مبنی بر میزان اثربخشی تولیدات مستند سفارشی توضیح داد: تولیدات سفارشی که اغلب از سوی دستگاههای اجرایی صورت میگیرد تنها در صورتی جای خود را در ذهن و روح و روان مخاطب باز میکنند که علاوه بر بیان غیرمستقیم دستاوردها، از حقیقت گویی و ذکر نکات و حتی تصمیمات اشتباه فاصله نگیرند. تولید فیلم مستند دولتی و سفارشی، دقیقا مانند عملکرد مجموعههای روابط عمومی در سازمانهاست که اگر تعاملی نباشند و بخواهند به صورت یک طرفه و فارغ از همدلی و هم دردی به خودستایی و دفاع بی منطق از مرکز متبوعه خود بپردازند به حتم مخاطب خود را از دست خواهند داد.
تهیه کننده فیلم سینمایی «میرو» همچنین در خصوص هزینههای سرسام آور تولید و کاهش برآوردها توسط بخش دولتی خاطرنشان کرد: صرفه جویی و نگاه اقتصادی در هزینههای تولید با پولپاشی و ولخرجیهای بیدلیل دو امر جدا از هم است، اما من معتقدم در تولید یک محصول فرهنگی باید همه وجوه در کنار تورمهای احتمالی در نظر گرفته شود و قواعد خاص ساخت آثار بصری و نمایشی و تفاوت زیاد آن با سایر تولیدات و خدمات اقتصادی و صنعتی و عمرانی، توسط مدیران مربوط لحاظ شود.
وی در پایان ضمن ابراز خوشحالی از حضور موفقیت آمیز مستندهای ایرانی در عرصه بین المللی، مهمترین چالش پیش روی مستندسازان کشور را به ویژه در سال جاری، تورم و گرانی و معیشت و درآمد منظم فعالان این حوزه و در کنار آن بلاتکلیفی آنان در بازگشت سرمایههای تولید دانست و گفت: مستند باید دیده شود تا بتواند علاوه بر تامین مخارج خود پیامش را نیز به مردم انتقال دهد. برنامه ریزیهای زودبازده در این مسائل بر عهده دولت است و چشم امید همکاران ما به سازمان سینمایی ست.
«قویدل» تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی به کارگردانی علی فراهانی صدر و تهیهکنندگی سعید الهی در سینماهای «هنر و تجربه» اکران شده است.