به نقل از «خبرگزاری آریا»

ايران به عنوان ابرقدرت جديد منطقه، چگونه در حال توسعه اثرگذاري خود است

تاریخ انتشار: ۵ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۶۱۸۷۸

خبرگزاري آريا - ايران در نيم قرن اخير به چنان حدي از نقطه عطف از نظر ميزان نفوذ و اهرم فشار در منطقه رسيده است که مي‌تواند از اين نظر هر يک از قدرت‌هاي منطقه‌اي را به چالش بکشد.
ايران در نيم قرن اخير به چنان حدي از نقطه عطف از نظر ميزان نفوذ و اهرم فشار در منطقه رسيده است که مي‌تواند از اين نظر هر يک از قدرت‌هاي منطقه‌اي را به چالش بکشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگرچه هنوز اين کشور در زمينه گستره تسلط خود در اين عرصه با محدوديت‌هايي روبرو است، اما افزايش سريع نفوذ تهران باعث ايجاد چالش‌هايي براي ايالات متحده، اسرائيل و عربستان سعودي شده و استيلاي پيشين آنان بر منطقه را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. اکنون سوال اين است که تهران تا چه ميزان مي‌تواند گستره نفوذ خود را افزايش دهد؟
نگاهي به دفاتر گروه‌هاي حامي شيعه در بغداد نشان مي‌دهد که اين گروه‌ها تا چه حد به ايران وفادار هستند. يکي از دلايل اين وفاداري اين است که در سال 2014 ايران مانع از پيشرفت سريع داعش در بغداد شد و پايتخت عراق را نجات داد، در حالي که ايالات متحده با ابراز ترديد نسبت به مسئله کمک به عراق و تاخير در پاسخگويي به درخواست مقامات بغداد براي چندين ماه، عملا اين کشور را در دوران نياز به حال خود رها کرد.
در واقع پيروزي بر داعش به نوعي به سود ايران بود، چرا که اين کشور توانست به عنوان يک ابرقدرت منطقه‌اي فرصتي مناسب براي شکل‌دهي به وقايع منطقه به دست آورد، فرصتي که پيش از آن تجربه نکرده بود. امروزه تهران توانسته هژموني آمريکا را در منطقه محو کند و مکررا در زمينه نفوذ و گسترش قدرت در منطقه از رقيب جدي خود عربستان سعودي پيشي بگيرد. ايران از سال 2011 و با همکاري متحدان خود به ويژه روسيه گام‌هاي اساسي را در زمينه مبارزه با تروريسم برداشت که اين رويه منجر به وضعيت فعلي اين کشور در زمينه نفوذ در منطقه شده است.
غلبه بر داعش يک لحظه بسيار عالي براي ايران بود، به ويژه اينکه اين کشور بارها آمريکا را به تشکيل داعش متهم کرده است و اين اتهام با تاييد دونالد ترامپ مبني بر اينکه دولت اوباما عامل تشکيل اين گروه بود، همراه شده است. هيچ شکي وجود ندارد که ائتلاف به رهبري آمريکا و جنگنده‌هاي روسيه نيز در بيرون راندن داعش از عراق مشارکت داشته‌اند، اما ايران اقدامات واقع‌بينانه‌تر و پرريسک‌تري در اين زمينه انجام داده و از اين طريق بوده که به طور دراماتيکي ساختار قدرت منطقه‌اي را تغيير داده است.
همين مسئله باعث شده رقباي منطقه‌اي ايران مانند عربستان در پيشبرد تلاش‌هاي خود براي جلوگيري از گسترش نفوذ ايران شکست را تجربه کنند. اگرچه وليعهد جوان عربستان در مصاحبه‌هاي خود تلاش کرده اظهارات ضد ايراني بر زبان آورد، اما کشور وي در تعديل گسترش نفوذ ايران ناکام بوده است. در آخرين مورد از تلاش‌هاي رياض براي اين منظور، استعفاي اخير سعد حريري از سمت نخست‌وزيري لبنان بود، در حالي که وي پس از چند هفته به لبنان بازگشت و استعفاي خود را پس گرفت.
نمونه ديگر نيز مسئله يمن است، کشوري که عربستان در دو سال و نيم گذشته و تحت حمايت نظامي آمريکا تلاش کرده نيروهاي حوثي مورد حمايت ايران را از آن بيرون براند، اما تاکنون کشته شدن 10 هزار نفر، نابودي بيمارستان‌ها و مکان‌هاي تاريخي و گسترش بيماري و گرسنگي مردم يمن تنها حاصل اين اقدام سعودي‌ها بوده است. اسرائيل نيز با نفوذ نيروهاي مورد حمايت ايران تا پشت مرزهاي خود مواجه شده است.
در واقع ايران توانسته با استفاده از ابزارهاي نامتقارن و با وجود محدوديت منابع نظامي خود نفوذش را در منظقه گسترش دهد. وضعيت سه کشور افغانستان، عراق و سوريه به وضوح نشان مي‌دهد که ايران به چه نحوي موفق به انجام اين کار شده است.
در سوريه ايران به عنوان يک عنصر کليدي در حفظ قدرت بشار اسد و پيروزي نظامي بر داعش و نيروهاي مخالف اسد که مورد حمايت آمريکا، ترکيه، عربستان، قطر و اردن بوده‌اند، عمل کرده است، مسئله‌اي که از نظر دولت اوباما غيرممکن بود.
در عراق نيز ايران از سال 1982 و با تشکيل مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق و گروه شبه‌نظاميان بدر نفوذ خود در اين کشور را آغاز کرد. گروهي که دائما با دولت صدام مبارزه مي‌کردند.
رکس تيلرسون، وزير خارجه آمريکا در ماه اکتبر در سخناني خواستار خروج نيروهاي ايراني از عراق در پي شکست داعش شد، اما محمدجواد ظريف، همتاي ايراني وي در توئيتر خود اين سوال را مطرح کرد که دقيقا کدام کشور است که بايد نيروهايش از عراق خارج شوند؟
البته نفوذ ايران به اينجا ختم نمي‌شود، به طوري که مغازه‌هاي عراقي مملو از کالاهاي ايراني است و از سوي ديگر سالانه ميليون‌ها ايراني در ايام مذهبي شيعي براي زيارت اماکن مقدس شيعيان وارد عراق مي‌شوند. در عين حال گروه‌هاي سياسي زيادي که با گروه هاي مورد حمايت ايران ائتلاف کرده‌اند، از هم‌اکنون براي شرکت در انتخابات سال آينده در عراق ثبت‌نام کرده‌اند.
در عين حال ايران در افغانستان نيز نفوذ خود را گسترش داده و از دولت اشرف غني در اين کشور حمايت مي‌کند. اکنون منافع ايران اقتضا مي‌کند که از نفوذ داعش در افغانستان جلوگيري کند، به همين دليل است که تعداد زيادي از نيروهاي افغاني براي مقابله با نفوذ داعش در کشور خود توسط ايران آموزش مي‌بينند [به زعم نويسنده] تا در بازگشت به کشورشان با اين نفوذ مقابله کنند. در واقع اين رويه راهبرد جديد ايران براي گسترش نفوذ خود در منطقه محسوب مي‌شود.
اکنون و با توجه به همه اين مسائل به نظر مي‌رسد که راهبرد عمده و شاخص ايران در افغانستان و در سرتاسر خاورميانه اين است که اين کشور قصد دارد به طور بي‌سابقه‌اي به گسترش نفوذ خود در منطقه ادامه دهد. راهبردي که تهران سياست‌هاي خود را بر اساس آن تنظيم کرده است. اما سوال مهم و اساسي در اين زمينه اين است که اين راهبرد به گسترش قدرت و نفوذ ايران تا چه کمک خواهد کرد؟
اسکات پترسون
منبع: کريستين ساينس‌مانيتور
مترجم: سيد حسن روتن
انتهاي متن/

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۶۱۸۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مناطق آزاد کشور ؛ چالش ها وراهکارها

 عصرایران ؛ ریاض علی فرحانی -  اصولا مناطق آزاد در ایران با اهداف كلان و راهبردی چون بهبود محیط كسب و كار حاكم بر مناطق از طریق ارتقای شفافیت ، پیشگیری و مقابله با فساد و بهبود فرایندها، تلاش برای تقویت رقابت پذیری و واگذاری عادلانه و رقابتی فرصت ها به عموم و اجرای طرح های جامع توسعه مناطق و تدوین و اجرای برنامه های عملیاتی آنها در شرق، ‌غرب، شمال و جنوب ایران راه اندازی شده و با گذشته چند سال از این اقدام هنوز همه اهداف مورد نظر در این مناطق حاصل نشده است.

توسعه مناطق آزاد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با مسایل و مشكلاتی همراه بود؛ یکی از مهم ترین چالشها  را می توان ناهماهنگی میان اهداف و ابزار دانست : ابزارهایی مانند معافیت های مالیاتی و گمركی برای رسیدن به اهدافی مانند ایجاد اشتغال، رفاه و توسعه در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی كافی نیست.

در حالی كه اهداف تعریف شده برای این مناطق، ملی هستند، توسعه آنها در ابعاد زیرساختی و سرمایه گذاری بر عهده بخش خصوصی واگذار شده است. بدون توجه به اینكه بخش خصوصی برای سرمایه گذاری، تحلیل هزینه و فایده می كند و صرف مشوق های معافیت مالیاتی و گمركی برای جذب آنها كافی نیست.
چالشهای جدی را همچون نبود تعریف مشترك ملی از كاركرد مناطق ، محدودیت منابع برای تكمیل و توسعه زیرساخت ها، نبود مدیریت یكپارچه در مناطق ، پایبند نبودن و اجرایی نشدن كامل تكالیف قانون چگونگی اداره مناطق آزاد  را می توان در سپهر کارکردی این مناطق به عنوان نمونه ی ازچالشهای فعلی یادکرد.

شكل نگرفتن بازارهای مالی متناسب با نظامات بین المللی حاكم بر بازار پول، سرمایه و بیمه در كنار ریسك های سیاسی تحمیلی علیه كشورمان از دیگر چالش های موجود در راه رسیدن به اهداف مناطق آزاد  است.

یقینا باز تدبیر در اهداف مناطق آزاد و متناسب سازی ابزار و اهداف ضرورتی حتمی برای حركت معنادار این مناطق برای برطرف شدن چالش های مزبور می باشد.

در حال حاضر اداره سازمان های مناطق آزاد به موجب قانون صرفا برعهده دولت است كه به نمایندگی، سازمان منطقه آزاد درقالب شركت دولتی كه سرمایه آن متعلق به دولت است و به شكل درآمد هزینه ای اداره مناطق را به عهده دارند. بنابر این شاید برای غلبه بر چالش محدودیت منابع و نبود امكان تامین مالی دولت، فراهم سازی امكان سرمایه گذاری بخش غیردولتی برای ایجاد مناطق ازاد تجاری صنعتی، بتواند یك راهكار باشد به نحوی كه بخش غیردولتی از صفر تا 100 ایجاد و اداره منطقه آزاد سرمایه گذاری كند و البته دولت به عنوان نهاد سیاستگذاری  و نظارت عهده دار وظایف حاكمیتی باشد. البته برای این مهم نیازمند اجازه قانونی توسط مجلس خواهیم بود.

این كار از طریق بخش غیردولتی در دنیا تجربه شده و امروز بخشی از مناطق آزاد و مناطق ویژه توسط بخش غیردولتی اداره می شود. به طور مثال تاسیس و اداره منطقه آزادگوادر پاكستان در زمینی به مساحت بیش از 900 هكتار در كنار بندر گوادر و در نزدیكی منطقه آزاد چابهار در اختیار سرمایه گذاران چینی قرار گرفته است.

در مقایسه مناطق آزاد كشورمان با مناطق آزاد سایر كشورها باید شرایط عمومی حاكم بر دو طرف مورد مقایسه را در نظر گرفت و نمی توان مناطق آزاد برخوردار از شرایط نابرابر را با هم مورد مقایسه قرار داد، برخی مناطق آزاد علاوه بر برخورداری كل كشور های میزبان آنها از فضای اقتصادی متفاوت و مزیت دار از مشوق ها و تسهیلات در اختیار سرمایه گذاران خارجی و داخلی بیشتری نسبت به مشوق های ما برخوردارند كه نمونه آن معافیت های مالیاتی است.

ترسیم نقشه استراتژیك برای مناطق آزاد به صورتی که چشم انداز، ماموریت، ارزش ها و اهداف راهبردی مناطق آزاد كشور  درآن تعیین شده باشد . طبعا تامین رشد پویا و بهبود شاخص های اقتصاد مقاومتی  و دستیابی به اهداف سند چشم انداز كشور هدف كلان ملی پیش روی همه بخش های كشور است و  مناطق ازاد نیز مثل سایر اجزای توسعه ملی، باید كشور را در رسیدن به این هدف كلان یاری رسان باشد.

بدون تردید درسال جاری الزاما راهبرداول مناطق آزاد می بایست به تامین رشد پویا و بهبود شاخص های اقتصاد مقاومتی و دستیابی به اهداف سند چشم انداز 20 ساله كشور مدنظر باشد . راهبردهای ذیل این هدف نیز گسترش و تسهیل تولید كالا و خدمات در كسب و كارهای محوری و مزیتهای نسبی مناطق و جلب و جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، گسترش صادرات كالا و خدمات و حضور فعال در بازارهای منطقه‏ای و جهانی، كمك به انتقال فناوری‌های پیشرفته به بخش های مختلف اقتصادی كشور و تقویت اقتصاد دانش بنیان است.

تسهیل و تسریع در تأمین نیازها و كالاهای ضروری و راهبردی كشور، تسهیل و كمك به تامین منابع مالی از خارج از طریق توسعه بازارهای پول و سرمایه در مناطق، بهبود محیط كسب و كار حاكم بر مناطق از طریق ارتقای شفافیت ، پیشگیری و مقابله با فساد اداری،مالی و اقتصادی، اصلاح، ساده سازی و بهبود فرایندها و مقررات و ارتقای خدمات عمومی سازمان های مناطق و تقویت پنجره واحد ، توسعه زیرساخت های مربوط به كسب و كارهای محوری مناطق (سایت ها، دسترسی ها، امور زیربنایی، حمل و نقل و ارتباطات)، تقویت سرمایه انسانی و ایجاد اشتغال مولد و كمك به كاهش بیكاری در سطوح منطقه ای و ملی را از دیگر راهبردهایی است  كه باید در دستور كار كلیه مناطق آزاد قرار گیرد.

تنوع بخشی پیوند‌های اقتصادی با كشورهای منطقه بویژه همسایگان را الزاما به عنوان دومین هدف راهبردی مناطق آزاد كشوردانست و‌ با بازتعریف فرصت های سرمایه گذاری متناسب با نیازها و تقاضاهای بازارها و منابع مزیت دار كشورهای منطقه و همسایه برای تولید كالا و خدمات در چرخه و زنجیره ارزش و زنجیره تولید منطقه ای را از جمله راهبردهای تحقق هدف دانست.

جلب و جذب سرمایه گذاران كشورهای منطقه و همسایه برای فعالیت در مناطق، تسهیل و تشویق صادرات كالا و خدمات به كشورهای منطقه و همسایه، مشاركت با فعالان اقتصادی در كشورهای منطقه و همسایه برای بازاریابی و بازارسازی منطقه آزاد و فراهم آوردن بستر حضور ، فعالیت، بازدید و سفر آسان اتباع كشورهای منطقه و همسایه از دیگر راهبردهای تحقق هدف دوم است.

توسعه و تسریع عمران و آبادانی منطقه ای و توانمند سازی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی را نیز به عنوان سومین هدف راهبردی مناطق آزاد است : برای تحقق این هدف نیز توسعه مناطق در چارچوب طرح های راهبردی و جامع توسعه هدفمند امورزیربنایی (آب ، برق، گاز و...) مناطق، توسعه هدفمند زیرساخت های حمل و نقل مناطق در هم افزایی با شبكه های ملی ، منطقه ای و بین المللی ، توسعه هدفمند زیرساختهای ارتباطی و اطلاعاتی مناطق در دستور كار قرار گیرد.

توسعه مراكز آموزشی فنی،حرفه ای– مهارتی كارآمد در سطوح مختلف مبتنی بر نیازها و تقاضای كسب و كارهای محوری مناطق، توسعه مراكز خدمات بهداشتی و درمانی متناسب با نیاز جامعه محلی و فعالان اقتصادی و بازدیدكنندگان از مناطق، توسعه ظرفیتها ، قابلیتها و استعدادهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی و ساماندهی آن ها در جهت تولید ارزش، طراحی و اجرای برنامه های هوشمند برای ارتقای فرهنگی و اجتماعی جوامع محلی و جلب مشاركت حداكثری ایشان در توسعه منطقه، ترغیب و تشویق اشتغال نیروی كار محلی ماهر در كسب و كارها و صنایع ایجاد شده در مناطق نیز راهبردهای مهم در راستای دستیابی به هدف سوم در مناطق آزاد است.

ازطرف دیگر در  تدوین بودجه سالانه  مناطق آزاد مسولین مربوطه مكلف شوند برنامه های خود را در چارچوب این نقشه راهبردی تنظیم كنند به نحوی كه همه پروژه های عمرانی و سایر فعالیت های آنها باید ناظر برحركت در مسیر یكی از اهداف استراتژیك باشد و با اجرای این نقشه راه استراتژیك در سال های پیش رو از یك توسعه مطلوب و متوازن برخوردار شویم.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: تبدیل پلاک منطقه آزاد به پلاک ملی چگونه است؟ مدیرعامل منطقه آزاد: کیش آماده آغاز واردات خودرو است دبیر شورای عالی مناطق آزاد : چینی ها پل خلیج فارس در قشم را می‌سازند انتصابی دور از ذهن در دولت رئیسی / اولین مدیرعامل زن اهل تسنن