به نقل از «ایران اکونومیست»

دریای خزر و سنگینی پسماندهای جامد، سموم کشاورزی و آلاینده های نفتی

تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۷۷۰۹۳۰

ایران اکونومیست -
به گزارش ایران اکونومیست به نقل از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر علی ماشینچیان مرادی با بیان این که در بحث آلودگی محیط زیست به خصوص دریاها با طیف وسیعی از آلاینده‌ها روبرو هستیم، گفت: بر اساس تعاریف، هر نوع ماده یا انرژی که ورود آن به محیط زیست، تعادل زیست بوم را بر هم زده و فعالیت انسان و سایر موجودات زنده را در آن محیط مختل کند، آلاینده محیط زیست به‌شمار می‌آید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی منابع آلاینده دریا را در سه گروه برشمرد و افزود: گروه اول، شامل منابع آلاینده با منشا خشکی است که عمده‌ترین منبع آلاینده دریا را تشکیل می‌دهند. این منبع آلاینده به ‌واسطه عدم مدیریت صحیح در دفع آلاینده‌های ناشی از فعالیت‌های شهری و صنعتی است که در نزدیکی سواحل یا آبراه‌های ورودی به دریاها انجام شده است.
دکتر ماشینچیان ادامه داد: گروه دوم از منابع آلاینده دریا نظیر تأسیسات نفت و گاز است که در خود دریا واقع هستند. منبع سوم آلاینده دریاها نیز ناشی از آلودگی هوا است که به ‌واسطه نزولات جوی وارد آن می‌شود.
وی با اشاره به دریای عمان، دریای خزر و خلیج فارس، گفت: از آنجا که دریای عمان و خلیج فارس به آب‌های آزاد راه دارند، اگر آلودگی وارد آن‌ها شود با گردش جریانات دریایی و اقیانوسی و حجم زیاد آب، به مرور زمان از بین می‌رود. اما دریای خزر چون زیست بوم بسته دارد، آلاینده‌های ورودی به آن به مرور انباشته شده و چون میزان آلودگی ورودی از ظرفیت خودپالایی این دریاچه بیشتر می‌شود، زنگ خطر را برای دریای خزر به صدا درخواهد آورد.
دکتر ماشینچیان با بیان این که دریای خزر در معرض ورود آلاینده‌های نفتی و میکروبی قرار دارد، تصریح کرد: برداشت نفت و گاز توسط کشورهای حاشیه دریای خزر باعث ایجاد آلودگی نفتی در آن شده است که به موجب جریانات دریایی این آلودگی علاوه بر سواحل کشورهای استحصال‌کننده در این دریا، به سواحل ایران نیز می‌ رسد. آلودگی میکروبی که منشا اصلی آن را فاضلاب‌های شهری ورودی به رودخانه‌ها و دریا تشکیل می‌دهند؛ از جمله مواردی است که در صورت بی توجهی به جلوگیری از ورود این آلاینده‌ها به دریای خزر، در آینده به خاطر آن با معضلات جدی روبرو خواهیم شد.
وی با بیان این که آلودگی ناشی از آلاینده‌های حاوی فلزات سنگین نظیر کادمیوم، سرب و جیوه نیز از آلودگی‌های دریاها به شمار می‌آیند، گفت: از آنجا که برخی فلزات سنگین جذب بدن آبزیان می‌شوند، بررسی و ارزیابی شرایط و میزان این فلزات در بدن آبزیان که به نوعی با سلامت انسان در ارتباط است، باید بیش از گذشته مورد توجه قرار بگیرد.
عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات، افزود: از دیگر معضلاتی که در حوزه آلودگی‌های دریا با آن روبرو هستیم، آلودگی پسماندهای جامد به خصوص پلاستیک‌ها در دریاها است. متأسفانه این میزان آلودگی به حدی زیاد است که حتی در تصاویر ماهواره‌ای در اقیانوس‌ها قابل مشاهده است.
وی مصرف بی‌رویه سموم کشاورزی را نیز از دیگر دلایل آلودگی دریا‌ها بیان کرد و ادامه داد: درست است که امروزه به جای سموم کشاورزی پایدار و تجزیه‌ناپذیر، از سموم کشاورزی قابل تجزیه در طبیعت استفاده می‌شود، اما به این معنا نیست که این سموم بر محیط زیست تأثیرندارند. استفاده بی‌رویه از هر گونه سموم شیمیایی بدون شک برای محیط زیست و به‌خصوص آبزیان خطرناک خواهد بود.
دکتر ماشینچیان با بیان این که همه ما در قبال حفاظت از محیط زیست مسئول هستیم، خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی تصور می‌کنند تنها سازمان حفاظت از محیط زیست باید در حوزه کاهش و پاکسازی آلودگی در محیط زیست اقدام کند. معتقدم اگر مردم نسبت به این امر احساس مسئولیت نکنند، هیچگاه سازمانی با چند هزار پرسنل نمی‌ تواند آلودگی‌های ایجاد شده از سوی ده‌ها میلیون نفر را از بین ببرد.

منبع: ایران اکونومیست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۷۷۰۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرنگ شیرابه در کام خزر

به گزارش «تابناک» به نقل از مهر، قضاوت درباره منشأ آلودگی دریای خزر اگر فقط سواحل شمالی ایران را بینیم یک جانبه و دور از واقعیت است چرا که حال و روز دریاچه در حاشیه شمالی و شرقی و غربی آن و دیگر کشورهای همسایه به دلیل ورود انواع آلاینده‌های صنعتی و نفتی بدتر از کرانه خزر در ایران است.

با این حال ورود ۷۰ درصد پساب فاضلاب‌های تصفیه نشده از یک سو و پایین بودن توان پالایش دریای خزر نسبت به دریاهای نیمه بسته مانند خلیج فارس و یا دریاهای باز مانند دریای عمان اوضاع آلودگی در این دریاچه را تشدید کرده است.

سرمنشا آلودگی دریای خزر در استان‌های شمالی به چندین کیلومتر بالا دست و از دامنه جنگل ریشه می‌گیرد. آنجایی که جنگل دفن گاه زباله شده و شیرابه‌های ناشی از آن از طریق رودها و کانال‌های انتقال آب مستقیم به دریا سرازیر می‌شود.

آمارها حکایت از تولید روزانه ۳۰۰۰ تن زباله در مازندران دارد شیرابه‌های این طلای کثیف دشت‌ها و جنگل در بالا دست، میان دست و دریای خزر را در پایین دست آلوده و رنگ آبی این دریاچه زیبا در حاشیه ساحل کدر و تار کرده است.

آمارهای تأیید نشده نشان می‌دهد که روزانه حجم وسیعی از شیرآبه‌ها پساب‌های صنعتی و کشاورزی و خانگی در مناطق مختلف استان مازندران مستقیم به رودخانه‌ها و دریا سرریز می‌شود و چرخه اکوسیستم را در این مناطق دچار اختلال کرده است.

به هر گوشه از مازندران سر بزنید شاهد آن هستید که پساب‌های خانگی و کشاورزی مستقیم به رودخانه می‌ریزد و از آنجا نیز روانه دریا می‌شود. این وضعیت سبب شده تا نه تنها رودخانه‌های مازندران حال خوشی نداشته باشد بلکه دریا نیز روز به روز آلوده می‌شود.

اوضاع آلودگی دریا را می‌توان از زبان صیادی شنید که به بیماری پوستی دچار شده و آن را محصول ورود آلاینده‌ها به دریا می‌داند. سرتاسر پاییز و زمستان فصل صیادی است و ورود ماهیگیران به آب عموماً به عنوان بخشی از شیوه صید گریز ناپذیر. اکبر حقیقی ماهیگیر مازندرانی با بیان اینکه بیشتر مواقع در فصل صیادی در تور ماهیگیران زباله‌های دیده می‌شود که از طریق رودخانه به دریا منتقل شده است، گفت: این زباله‌ها سلامت صیادان و همچنین آبزیان را به خطر انداخته است.

وی ادامه داد: روند آلودگی‌های خانگی و سموم کشاورزی به دریا سبب شده تا برخی از گونه‌های ماهی از سبد صیادی حذف شود و یا به اعماق دریا کوچ کنند و نسل برخی از ماهی‌ها نیز منقرض شده است.

مازندران بیش از ۴۷۰ کیلومتر ساحل دارد و این سواحل مقصد بسیاری از مسافرانی است که از گوشه و کنار کشور برای دریاگردی به استان سفر می‌کند و طبق آمارها ۹۰ درصد مسافران برای جاذبه‌های دریا مهمان استان‌های شمالی و از جمله مازندران می‌شوند.

به گفته حسین ایزدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران این استان در بهار و تابستان پارسال (۱۴۰۲)، که بخش عمده آن فصل شنا است میزبان بیش از ۹۰ میلیون نفر شب مسافر بوده است.

ساحل فریدونکنار در محاصره زباله و پسماند

ساحل فریدون کنار از جمله مناطق مورد علاقه مسافران و گردشگران بویژه در بهار و تابستان به شمار می‌رود اما شاهد آن هستیم که از رودخانه اصلی شهر و زهکش ها حجم وسیعی از پساب‌ها و فاضلاب خانگی و کشاورزی روانه دریا می‌شود.

اسلامی یک شهروند فریدون کناری با بیان اینکه در طول رودخانه اصلی شهر شاهد آن هستیم که فاضلاب‌ها از طریق لوله‌ها به رودخانه منتقل می‌شود، ادامه داد: در نتیجه رودخانه نیز این پساب‌ها را به دریا منتقل می‌کند.

وی با اظهار اینکه در فصل شنا طرح‌های سالم‌سازی در ساحل فریدون کنار اجرا می‌شود، گفت: به دلیل ورود آالاینده‌ها در برخی قسمت‌ها شاهد تغییر رنگ آب دریا هستیم و این مسئله سلامت شهروندان و شناگران را به خطر می‌اندازد.

وی با بیان اینکه بارها مشکلات ناشی از فاضلاب‌ها و آلاینده‌ها را به دستگاه‌های مسؤول گزارش کرده ایم، افزود: با این حال همچنان روند ورود آلاینده‌ها به رودخانه و دریا ادامه دارد.

آلودگی رودخانه و دریا فقط مختص فریدونکنار نیست بلکه در تمامی مناطق ساحلی رودخانه‌ای استان می‌توان ردی از زباله دید که وضعیت ساحل را نازیبا و بد کرده است.

رودخانه‌های شیلاتی هم اسیر زباله

اوضاع نکارود در شرق مازندران، تجن و تالار و بابلرود در شهرهای مرکزی و رودخانه‌های خیرود و چالوس و چشمه کیله و صفارود در غرب مازندران نیز چندان خوش نیست و با اینکه همه این رودخانه‌ها شیلاتی محسوب می‌شود باز با معضل با معضل زباله و پساب دست و پنجه نرم می‌کنند.

ورود آلاینده‌های معدنی نیز به رودخانه‌های هراز در آمل و چالوس در غرب مازندران همواره حاشیه و دردسرساز است بیشتر اوقات رنگ آب در این مناطق قهوه‌ای و کدر است و این پساب‌های معدنی بدون تصفیه به دریا وارد می‌شود.

در نوشهر علاوه بر پساب‌های خانگی و کشاورزی شیرابه‌های تصفیه نشده کارخانه زباله سوز مشکلات زیست محیطی زیادی ایجاد کرده است و روزانه تا ۶۰ مترمکعب شیرابه از طریق رودخانه ماشلک به دریا می‌ریزد و سرطان انواع بیماری‌ها از جمله سرطان را ارمغان می‌آورد.

شبنم دلفان آذری محقق محیط زیست و استاد دانشگاه با بیان اینکه ‎دپوی غیربهداشتی پسماندهای شهری، عفونی و پزشکی و شیرابه ناشی از آنها و ورود فلزات سنگین نظیر «روی» و «جیوه» یکی از اساسی‌ترین معضلات زیست‌محیطی استان مازندران و بالاخص زباله سوز در شهر نوشهر است، افزود: فاجعه بارتر این است که همچنان شیرابه‌های حاصله به رودخانه و دریا می‌رود.

‎سفیر سبز زیست محیطی خاورمیانه با اظهار اینکه بررسی‌های میدانی و علمی نشان می‌دهد که شیرابه ناشی از این پسماندها قادر به حل تایر کامیون به طور کامل است، افزود: این به این معناست که شیرابه حاصل از زباله‌ها بسیار سمی و خطرناک با قدرت انحلال بسیار بالایی است.

دلفان آذری ادامه داد: فاضلاب‌های شهرک‌های صنعتی اطراف هم یکی از منابع بزرگ و مهم آلودگی رودخانه‌ها و دریای خزر است، به طور کلی تمام استان مازندران در فاجعه مدیریت پسماندهای شهری، عفونی، پزشکی و صنعتی و کشاورزی غرق شده است، به عنوان مثال فاضلاب شهرک صنعتی‌های نوشهر در غرب مازندران، امام زاده عبدالله یا بابلکنار یکی از نمونه‌هایی است که فاضلاب آن پس از تصفیه در تصفیه‌خانه، وارد دریای خزر می‌شود، هر چند این فاضلاب باید در مکانی تخلیه شود اما نکته اینجا است زمانی باید این اتفاق صورت بگیرد که کار تصفیه به درستی انجام شده باشد.

آلایندگی واحدهای بلندمرتبه در فریدونکنار

صمد کیانی رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فریدونکنار نیز با بیان آنکه نافی اینکه رودخانه‌های ما دچار آلودگی هستند، نیستیم، افزود: بخشی از آلاینده‌ها از طریق رودخانه شهری وارد می‌شود که پاکسازی آن باید در دستور کار شهرداری قرار گیرد.

وی در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی که در فریدونکنار داریم، بلندمرتبه سازی است، ادامه داد: آلودگی این واحدها بارزتر از بقیه موارد است و فاضلاب‌های خانگی واحدهای بلندمرتبه سرریز می‌شود و زیر سطح آبی منطقه بالا است.

وی گفت: در فریدونکنار منفی ۲۰ تا ۲۴ متر پایین‌تر سطح از دریای آزاد هستیم و سطح ایستایی فاضلاب بالا است و از سوی دیگر واحدهای بلندمرتبه نیز فاقد سپتینک و تصفیه فاضلاب مناسب هستند و از سوی دیگر محیط زیست در زمینه احداث واحدهای مسکونی در محدوده شهری عملاً نقشی ندارد.

کیانی ادامه داد: پروانه ساخت واحدهای بلندمرتبه توسط شهرداری و نظارت آن برعهده نظام مهندسی است اما وقتی بحث آلودگی پیش می‌آید محیط زیست و شبکه بهداشت و درمان درگیر می‌شوند و در دستور کار قرار می‌گیرد.

وی با اظهار اینکه شمار پرونده‌های مرتبط با آلودگی در شهرستان فریدونکنار کم نیست، افزود: تشخیص آلودگی نیازمند ارزیابی آزمایشگاهی است و همچنین شاهد تخلیه پساب‌ها و تخلیه فاضلاب‌ها، کارواش‌ها و غیره هستیم.

کیانی مشکل اصلی آلودگی رودخانه‌ها و سواحل را ناشی از نبود سیستم اگو و تصفیه خانه فاضلاب بهداشتی دانست و گفت: وقتی این تصفیه خانه وجود نداشته باشد شاهد آلودگی خواهیم بود و فاضلاب‌ها در ساعات پایانی شب در مناطق مختلف تخلیه می‌شود.

معضل آلودگی رودخانه‌ها و سواحل در گوشه و کنار مازندران به چشم دیده می‌شود و تلاش‌های متولیان امر برای پاکسازی چندان چشمگیر نیست. در استان مازندران ۴۷۰ کیلومتر ساحل و هفت هزار کیلومتر رودخانه وجود دارد و در حاشیه آن مراکز خدماتی، اراضی کشاورزی و باغی و واحدهای دامداری وجود دارد که به آلودگی دامن می‌زنند.