به نقل از «خبرگزاری آریا»

ديسک کمر يا سياتيک؟ مساله اين است

تاریخ انتشار: ۵ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۸۰۲۰۴۵

خبرگزاري آريا - هفته نامه سلامت - دکتر شاهد صدر*: «ديسک کمر يا سياتيک؟» سوالي است که اغلب مبتلايان به کمردرد، پادرد، بي حسي و گزگز در پاها با آن مواجه مي شوند. حقيقت اين است که ديسک و سياتيک هر دو از اعضاي مهم بدن انسان هستند و بيماري محسوب نمي شوند، بلکه درگيري آنهاست که باعث ايجاد علائم و درد براي بيمار مي شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بسياري از مبتلايان به دردهاي کمر به علت شباهت علائم اختلال در ديسک هاي بين مهره اي و عصب سياستک مدت ها دچار سرگرداني مي شوند و از مطبي به مطب ديگر مراجعه مي کنند. اين درگيري ها گاهي به هم مرتبط و گاهي کاملا از يکديگر جدا هستند و تنها پزشک متخصص و حاذق است که مي تواند اين موضوع را تشخيص دهد.
از آنجايي که اغلب افراد تعريف دقيقي از اين دو بيماري ندارند و نام آنها را جابجا استفاده مي کنند. اين مطلب را به دردهاي کمر و ارتباط آنها با ديسک هاي بين مهره اي و عصب سياتيک اختصاص دادهايم. بدن انسان داراي 24 مهر ستون فقرات است؛ 7 مهر در ناحيه گردن، 12 مهره متصل به دنده در ناحيه قفسه سينه و 5 مهره در ناحيه کمر. در امتداد مهره ها نيز استخوان خاجي و دنبالچه قرار گرفته است. ميان هر يک از مهره هاي ستون فقرات، يک ديسک قرار دارد که مانند ضربه گير، فشارهاي وارد شده به ستون مهره ها را جذب و خنثي مي کند. هر ديسک داراي يک هسته متحرک به نام «نوکلئوس پالپوزوس» است که حالت ژله مانند دارد.

اين هسته با حلقه هاي فيبري غضروفي پوشيده شده و محافظت مي شود درواقع ديسک مانند يک واشر ضخيم است که در مرکز آن يک عدسي متحرک قرار دارد. در زمان تولد تقريبا 80 درصد از محتواي ديسک را آب تشکيل مي دهد، اما با بالارفتن سن به تدريج از آب موجود در ديسک کاسته مي شود و خاصيت ارتجاعي آن کاهش مي يابد. فشار عمودي نيروي جاذبه بر ستون فقرات و فعاليت هايي مانند بلندکردن اشياي سنگين، وضعيت هاي نادرست ايستادن، نشستن و خوابيدن و حوادث، تصادفات و... نيز احتمال درگيري و آسيب ديسک را بالا مي برند.
درگيري ديسک 5 مرحله دارد
درگيري ديسک هاي بين مهره اي در 5 مرحله اتفاق مي افتد؛ از جمله برجستگي خفيف (بالجينگ)، برجستگي شديد (پروتروژن)، بيرون زدگي متوسط (اکستروژن)، بيرون زدگي کامل (هرنيشن) و جداشدگي (سکوئستريشن)، در مرحله بالجينگ، هسته مرکزي ديسک دچار صدمه نشده و فيبر پوشاننده خود را پاره نکرده است. درواقع، فقط مقداري فشار به نخاع وارد مي کند.
در مرحله پروتروژن، فشار هسته ديسک به بيرون بيشتر است، اما همچنان حلقه هاي فيبري پوشاننده خود را پاره نکرده و به بيرون راه نيافته است. در مرحله اکستروژن، هسته ديسک حلقه هاي فيبري دور خود را پاره کرده و تا حدودي بيرون زده است. در مرحله هرنيشن بيرون زدگي محتواي ديسک افزايش يافته است. در مرحله سکوئستريشن نيز بخشي از محتواي ديسک جدا و وارد کانال نخاع شده است.
دردي که از کمر به پا مي زند
مهم ترين علامت درگيري ديسک کمر، درد در ناحيه کمر است که مي تواند به عمق باسن، پشت ران و پشت زانو منتشر شود. خيلي اوقات نيز اين درد از زانو رد مي شود و به پشت پاشنه پا و انگشت هاي پا مي رسد. درد ناشي از درگيري ديسک کمر عميق است و در صورت تحريک سيستم عصبي با علائم کرخي، گزگز شدن و بي حسي پاها همراه مي شود. بعضي از بيماران نيز علائم درگيري ديسک کمر را به صورت خشکي، سردي يا داغي در ناحيه پا يا خالي شدن پاها تجربه مي کنند.
تفاوت سياتيک و ديسک کمر
عصب سياتيک طولاني ترين عصب بدن انسان است که از ناحيه کمري آغاز مي شود و تا انتهاي پا امتداد دارد. اين عصب که خود از اتصال چند ريشه عصبي (S3-L4) تشکيل شده است از پشت باسن عبور کرده و نواحي مختلف پا را از لحاظ حسي و حرکتي، عصب دهي مي کند. بيرون زدگي، پارگي يا ورود محتواي ژلاتيني ديسک هاي بين مهره اي به کانال نخاع مي تواند با ايجاد فشار بر عصب سياتيک باعث ايجاد درد و علائمي مانند گزگز و بي حسي در پاها و انگشتان پا شود.
دروافع 90 درصد از دردهاي سياتيک به دليل بيرون زدگي ديسک هاي کمر ايجاد مي شوند. با اين حال، وجود علائم سياتيک هميشه دليل بر بيرون زدگي ديسک کمر نيست. عصب سياتيک در حدود 17 درصد از افراد از داخل عضله پيريفورميس (عضله اي کوچک در عمق لگن و باسن) عبور مي کند، بنابراين گرفتگي يا کوتاه شدن اين عضله مي تواند با تحريک عصب سياتيک باعث ايجاد درد و علائم درگيري عصب شود.
خيلي از اين افراد هنگام نشستن روي باسن دچار تشديد درد مي شوند. عدم تعادل در عضلات سمت چپ و راست کمر نيز در بعضي موارد مي تواند با کشش مهره ها به سمت خود باعث تحريک عصب سياتيک در ناحيه کمر و علائم ناشي از آن شود. حوادث، ضربه و تصادفات از ديگر دلايلي هستند که با آسيب به عصب سياتيک مي توانند درد و ناراحتي در نواحي پا ايجاد کنند. لازم به ذکر است بعضي از بيماري هاي متابوليک مثل ديابت هم مي توانند باعث علائمي مانند گزگز و مورمور در پاها شوند، در حالي که هيچ ارتباطي با درگيري سياتيک ندارند.

عوامل درگيري ديسک کمر
عوامل مختلفي در بيرون زدگي و درگيري ديسک کمر دخيل هستند. چاقي، بلندکردن اشياي سنگين، شيوه نادرست خم شدن، وضعيت هاي نامناسب بدن هنگام نشستن، ايستادن و خوابيدن، ورزش نکردن، ورزش غيراصولي، تصادف و حوادث، ناهنجاري هاي مادرزادي، گودي بيش از حد يا کمتر از حد کمر، بارداري و جابجايي، سابلاکسيشن و سرخوردگي مهره ها روي يکديگر همگي از عوامل موثر در درگيري ديسک هاي بين مهره اي و درد و ناراحتي ناشي از آن هستند. استرس و اضطراب نيز با افزايش ترشح هورمون کورتيزول و افزايش التهاب در بدن به طور غيرمستقيم باعث تشديد دردهاي ديسک کمر مي شوند. استعمال دخانيات از ديگر عواملي است که به طور غيرمستقيم بر دردهاي ناشي از درگيري ديسک تاثير مي گذارد.
تشخيص از طريق معاينه و ام آر آي
مشکلات ديسک کمر معمولا با معاينه قابل تشخيص هستند، اما براي ارزيابي دقيق محل و ميزان بيرون زدگي ديسک بايد تصويربرداري ام آر آي يا راديولوژي انجام شود. يکي ديگر از راه هاي تشخيص ميزان درگيري ديسک و تاثير آن بر سيستم عصبي، گرفتن نوار عصب و عضله است، به خصوص زماني که تنگي کانال نخاعي ايجاد شده باشد. البته گرفتن عکس راديولوژي و نوار عصب و عضله حتما بايد بجا باشد. در غير اين صورت اطلاعات مهمي به پزشک نمي رساند. براي تشخيص ميزان قدرت عضلاني بيمار و برابر بودن آن در سمت راست و چپ، معاينه کفايت مي کند. اگر در معاينه مشخص شود قدرت عضلاني از حد لازم کمتر است، گرفتن نوار عصب و عضله ضروري خواهدبود.
درمان را پشت گوش نيندازيد
درگيري و درد ناشي از ديسک کمر حتما بايد مورد بررسي و درمان قرار بگيرد. در غير اين صورت، درگيري عصب و ورود به مراحل پيشرفته ممکن است حتي فرد را دچار تحليل کامل عضلات پا و فلجي کند. درگيري ديسک کمر را مي توان در چند مرحله تحت درمان قرار داد. اولين راهکار درماني، استراحت مطلق 10 روزه و استفاده از کمپرس يخ است. در اين شرايط فرد به غير از فعاليت هايي مثل اجابت مزاج نبايد حرکت ديگري داشته باشد. اگر درد با اين روش تسکين پيدا نکند، مي توان تحت نظرپزشک از داروهاي ضدالتهاب غيراستروييدي يا استروييدي مثل کورتون استفاده کرد. خيلي اوقات براي تسکين دردهاي سيستم عصبي ناشي از ديسک کمر از داروهايي مثل گاباپنتين هم استفاده مي شود.

مصرف مايعات را افزايش دهيد
افرادي که دچار درد و درگيري ديسک کمر شده اند بايد حتما مصرف مايعات را افزايش دهند تا ديسک به تدريج رطوبت رساني شود. از آنجايي که ديسک بدون سرخرگ است، در حالت عادي نمي تواند مايعات را از طريق خون به خود جذب کند. بنابراين بايد با کمک دستگاه هاي فيزيوتراپي و درمان هاي مستقيم، جريان خون را در ناحيه افزايش داد تا به رطوبت رساني و بهبود ديسک کمک شود. براي حفظ رطوبت در ديسک، محور حرکتي مهره ها نيز بايد حفظ شود. براي اين منظور مي توان از روش هاي درماني کايروپراکتيک، فيزيوتراپي و توانبخشي کمک گرفت.
وقتي جراحي ديسک ضرورت دارد
اگر بيرون زدگي ديسک کمر باعث تنگي کانال نخاع، درگيري شديد سيستم عصبي عضلات و تحليل و ضعف کامل عضلاني شده باشد، فرد نياز به جراحي پيدا مي کند. البته در اين موارد نيز توصيه مي شود قبل از اقدام به جراحي، متخصص کايروپراکتيک فرد را ويزيت کند، شايد بتوان با روش هاي غيرتهاجمي اين مشکل را به تدريج بهبود بخشيد.
پيشگيري از آسيب هاي ديسک کمر
حفظ وضعيت مناسب بدن حين راه رفتن، ايستادن، نشستن و خوابيدن، خودداري از خم و راست شدن به شيوه نادرست، تقويت عضلات و انعطاف پذيري آنها با ورزش اصولي منظم، انجام حرکات اصلاحي تجويزشده از سوي پزشک، استفاده از مايعات به اندازه کافي و اصلاح گودي بيش از حد يا کمتر از حد کمر و... به پيشگيري از درگيري ديسک کمر کمک مي کنند.
خيلي اوقات افراد بعد از خم شدن به سمت زمين براي برداشتن اشيا يا بستن بند کفش و... دچار درد ديسک کمر مي شوند، بنابراين آشنايي با شيوه درست خم شدن روي زمين از اهميت ويژه اي برخوردار است. براي اين منظور بايد حتما به جاي خم شدن از کمر، به شيوه اسکات از زانو خم شويد و خود را به زمين نزديک کنيد. اگر هم توانايي اين حرکت را نداشته باشيد بايد حتما ضعف بدن را با کمک پزشک متخصص برطرف کنيد.
درگيري ديسک هميشه درد ندارد
کمردرد ناشي از درگيري ديسک اوايل معمولا قدري خفيف است که فرد به آن توجهي نمي کند. اين درد اغلب با خواب و استراحت شبانه برطرف مي شود و دوباره با انجام فعاليت هاي مختلف تا انتهاي روز ظاهر خواهدشد. روند بهبود درد با خواب براي مدتي ادامه پيدا مي کند تااينکه به تدريج درگيري ديسک افزايش مي يابد. ميزان درد ناشي از درگيري ديسک به آناتومي بدن فرد نيز بستگي دارد. براي مثال اگر کانال نخاع گشاد باشد، بيرون زدگي ديسک ممکن است دردي براي فرد ايجاد نکند، اما اگر اين کانال تنگ باشد حتي يک بيرون زدگي خفيف ديسک هم مي تواند باعث درد شديد شود. گاهي اوقات هم افراد مبتلا به درگيري ديسک کمر دچار درد ني شوند و آن را فقط با گزگز شدن و بي حسي در پا تجربه مي کنند. درواقع، اين موضوع به محل درگيري ديسک بستگي دارد.

شايد اين درد ناشي از ديسک يا سياتيک نباشد
کمردرد هميشه بر اثر درگيري ديسک يا سياتيک اتفاق نمي افتد. براي مثال «نشانگان فاست» يکي از عواملي است که با درگيري مفصل مهره کرم باعث ايجاد درد کمر مي شود. گرفتگي هاي عضلاني کمر و بيماري هايي مثل سرطان پروستات و مشکلات کليه نيز مي توانند باعث انتشار درد به کمر شوند. قوس زياد يا کم کمر از ديگر عوامل درد در اين ناحيه است که مي تواند در آينده خطر درگيري ديسک هاي بين مهره اي را افزايش دهد. تشخيص اين موارد بسيار مهم است زيرا مي توان با درمان به موقع از تبديل شدن آنها به درگيري ديسک پيشگيري کرد.
رابطه شغل و ديسک کمر
علاوه بر ديسک هاي بين مهره اي ناحيه کمر، درگيري ديسک هاي ناحيه گردن نيز مي توانند براي افراد مشکل ساز شوند. درگيري ديسک گردن معمولا در خانم ها شايع تر است و درگيري ديسک کم در آقايان بيشتر ديده مي شود. البته بايد در نظر داشت که تقريبا 80 درصد از افراد جامعه کمردرد را در طول زندگي خود تجربه مي کنند که اغلب به دنبال مشکلات ديسک ايجاد مي شود. شغل هاي متفاوت نيز ممکن است درگيري هاي متفاوتي در ديسک هاي بين مهره اي ايجاد کنند.
براي مثال آرايشگران بيشتر دچار درگيري ديسک گردن و وزنه برداران و کارگران شاغل در مکان هاي کم ارتفاع مثل کانال کولر بيشتر دچار درگيري ديسک کمر مي شوند. افزايش سن يکي ديگر از عوامل موثر بر درگيري ديسک است. به همين دليل بيشتر افراد بالاي 40 سال، علائم درگيري ديسک را تجربه مي کنند.

جراحي ديسک چگونه انجام مي شود؟
جراحي آخرين راهکار براي درمان مشکلات ديسک هاي بين مهره اي است. درواقع، اگر بيمار با استراحت، درمان هاي غيرتهاجمي مثل روش هاي کايروپراکتيک و فيزيوتراپي و مصرف داروهاي خوراکي و تزريقي بهبود نيابد، مي تواند براي انجام جراحي تحت بررسي قرار بگيرد. جراحي ديسک هاي بين مهره اي روش هاي مختلفي انجام مي شود که انتخاب هر يک از آنها به شرح حال و سن بيمار، ميزان تخريب ديسک، درگيري اعصاب و تحليل عضلات بستگي دارد. اين روش ها عبارتند از:
لامينوتومي و لامينکتومي: در روش لامينوتومي، جراح مقدار از تيغه استخواني لاميناي مهره (قسمت پشتي قوس مهره اي) را مي تراشد تا کانال نخاع گشاد و فشار ديسک بيرون زده از روي ريشه عصب برداشته شود. در روش لامينکتومي نيز تيغه لامينا به طور کامل برداشته مي شود. اين چراحي ها با بيهوش عمومي و ايجاد يک برش کوچک در پشت بيمار انجام مي شوند. لازم به ذکر است در اين روش ها، ديسک همچنان به صورت بيرون زده در جاي خود باقي است. و فقط کانال نخاغ گشاد مي شود.
ميکروديسککتومي و ديسککتومي: در روش ميکروديسککتومي، جراح قسمتي از ديسک را که بر عصب فشار مي آورد، خارج مي کند. در روش ديسککتومي نيز کل ديسک مورد نظر از بدن خارج مي شود. ديسککتومي با بيهوشي عمومي و يک برش کوچک در پشت بيمار انجام مي شود. ميکروديسککتومي را مي توان بدون بيهوشي و به صورت سرپايي در مطب نيز انجام داد.
استفاده از ديسک مصنوعي: در اين روش، جراح ديسک مورد نظر را به طور کامل خارج و آن را با يک ديسک مصنوعي جايگزين مي کند. اين روش با بيهوشي کامل و برش در پشت بيمار انجام مي شود. ديسک مصنوعي براي افرادي مناسب است که فقط در يک ديسک دچار مشکل هستند و از آرتروز و پوکي استخوان رنج نمي برند. براي مثال افراد جواني که بر اثر تصادف يا حادثه دچار درگيري و آسيب در يکي از مهره ها شده اند، داوطلب مناسبي براي اين جراحي هستند.
اسپاينال فيوژن: در اين روش، جراح مهره هاي درگيري را با پيچ به يکديگر متصل و در جاي خود ثابت مي کند تا فشار از روي عصب برداشته شود. اين روش زماني انجام مي شود که بيشتر از دو ديسک درگير باشند و آرتروز شديد در بيمار ديده شود؛ يعني ديسک به قدري تخريب شده باشد که مهره به راست يا چپ افتادگي پيدا کرده باشد. فيوژن مهره هاي کمري، محور حرکتي طبيعي را در ناحيه مورد نظر به طور دائم کاهش مي دهد.
*متخصص کايروپراکتيک، عضو انجمن علمي کايروپراکتيک ايران

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۸۰۲۰۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شخصیت سالم یا ناسام؛ مساله این است؟

متاسفانه یا خوشبختانه زندگی پستی و بلندی‌های بسیار دارد اکثر مردم در طول زندگی خود رویدادهایی را تجربه می‌کنند که درک آنان را از خودشان و جهان تغییر می‌دهد.

به گزارش ایسنا، می‌گویند تغییر اجباری و رشد اختیاری است. همانگونه که انسان نمی‌تواند محل زندگی، عوامل محیطی یا والدین خود را انتخاب کند نمی‌داند در خانواده سالم یا ناسالم پا به دنیا می‌گذارد. اما به دنیا آمدن در خانواده ناسالم این مجوز را به افراد نمی‌دهد. برای به دست آوردن شخصیت سالم تلاش نکنند و رفتار خود را به نسلی دیگر منتقل کنند. ایجاد شخصیت سالم مانند هر مهارت دیگر نیاز به تلاش و تمرین دارد تا شما بتوانید شخصیتی سالم و دوست داشتنی بسازید. شخصیت سالم ویژگی‌هایی دارد که براساس معیارهای سلامت روانی مشخص می‌شوند.

شخصیت‌ها چگونه شکل می‌گیرند؟

هرچند مانند همه مفاهیم علوم انسانی تعریف واحدی از شخصیت وجود ندارد. اما تعریفی که می‌توان از شخصیت ارائه داد این است شخصیت را الگوی با صفات نسبتا پایدار و ویژگی‌های منحصر به فردی دانستند که به رفتار شخص ثبات و فردیت می‌بخشد. با توجه به پایدار بودن شخصیت برخی‌ها این پرسش را مطرح می‌کنند آیا شخصیت تغییر پیدا می کند؟ در گذشته اعتقاد بر این بود که افراد نمی‌توانند شخصیت خود را تغییر دهند و شخصیت تا حد زیادی پایدار و موروثی است. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند از طریق مداخله مداوم و رویدادهای مهم زندگی تغییر کنند.

شخصیت سالم یا خوش شانس‌ها کیستند؟

اگر در یک خانواده سالم به دنیا آمدید و شخصیت سالم دارید شاید شما خوش شانس باشید اما این خوش شانسی شاید همیشگی نباشی. هزار رویداد در زندگی می تواند در زندگی روی بدهد شما دیگر شخصیت سالم نداشته باشید.

متاسفانه یا خوشبختانه زندگی پستی و بلندی‌های بسیار دارد اکثر مردم در طول زندگی خود رویدادهایی را تجربه می‌کنند که باعث ایجاد درک جدیدی از پدیده‌ها و جهان هستی در فرد می‌شود. برای مثال، فردی که به راحتی و سریع با دیگران ارتباط برقرار می‌کند، ممکن است پس از تجربۀ سوءاستفاده در یک رابطۀ عمیق، در برقراری ارتباط سختگیرتر شود. بنابراین هر روز در زندگی با رویدادها و موقعیت‌هایی مواجه می شویم که گاهی اوقات، این رویدادها می‌توانند شخصیت و نحوه تفکر ما را در هسته تغییر دهند.

شخصیت‌ها چگونه شکل می‌گیرند؟

در باب چگونگی شکل‌گیری شخصیت و ساخت شخصیت سالم و عوامل تاثیرگذار تاکنون نظریه‌های متفاوتی داده شده است. اینکه ژن‌ ها در این مورد نقش دارند یا نه هنوز به درستی قابل اثبات نیست اما عوامل محیطی، تعلیم و تربیت، فضای خانواده و آداب و رسوم جامعه، در شکل‌ گیری شخصیت تاثیر زیادی دارد.

انسان سالم از نظر روانشناسی

شخصیت سالم به فردی اطلاق می‌شود با وجود نقاط ضعف و قوت به موانع رشد خود آگاه باشد و در راه رشد و پیشرفت از توانایی و استعدادهایش استفاده کند.

سازمان بهداشت جهانی با تاکید بر اهمیت سلامت روان مبنی بر عدم وجود بیماری روانی بر این نکته نیز پای می‌فشارد. زمانی شما شخصیت سالم دارید که از رفاه نیز برخوردار باشید. افراد سالم می‌توانند با استرس‌های عادی که در زندگی روزمره مواجه‌اند کنار بیایند. سلامت روان به افراد این امکان را می‌دهد که توانایی‌های خود را بشناسند، کار مولد داشته و کمک‌های معناداری به جوامع خود داشته باشند.

شخصیت سالم از منظر قرآن:

مطابق آموزه‌های قرآنی زندگی دنیوی مقدمه‌ای برای زندگی جاودانه در جهان آخرت به شمار می‌آید. مطابق این دیدگاه کسی می‌تواند از فرصت چند روز زندگی در دنیا برای آخرت بهره ببرد که از سلامتی شخصیت نیز برخوردار باشد.

شاخص‌های سلامت روانی سالم در زندگی دنیا که قرآن برآن تاکید دارد موارد مختلف مانند، سکینه، آرامش و اطمینان و نداشتن اندوه و بیم و... است. که انسان با ایجاد این موارد می تواند به رستگاری برسد.

انتهای پیام