شرح حال خودنوشت سعید نفیسی از سال 1326 ش
وبلاگ > جعفریان، رسول - متن زیر شرح حال خودنوشت سعید نفیسی است که آن را به درخواست مرحوم حسین عماد زاده در دفتری که اجازات وی در آن بوده، نوشته است
وبلاگ > جعفریان، رسول - متن زیر شرح حال خودنوشت سعید نفیسی است که آن را به درخواست مرحوم حسین عماد زاده در دفتری که اجازات وی در آن بوده، نوشته است. نفیسی علاوه بر شرح حال خود، فهرستی از تألیفاتش را تا سال 1326 ش در این گزارش نوشته است.
دفتری شامل اجازتی که علمای وقت ایران و عراق، برای مرحوم حسین عماد زاده نوشته اند، از سوی برادرزاده ایشان و دوست عزیز جناب غلامحسین عماد زاده در اختیار بنده قرار گرفت.
در میانه این دفتر، شرح حال خودنوشتی به خط خود سعید نفیسی وجود دارد که بخشی شامل شرح حال او و کوتاه و قسمتی هم شامل فهرست آثار او تا سال 1326 است. در باره وی و آثارش فراوان نوشته شده و شاید نوشته مرحوم ایرج افشار در نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران (آبان 1351، شماره 78) کاملترین فهرست از آثار نفیسی باشد. در مقدمه همان مقاله، مرحوم افشار، مطالب و نکاتی هم در باره سعید نفیسی نوشته که خواندنی است. آنچه ذیلا می آید، چنان که گذشت، اولا به قلم خود نفیسی است، و ثانیا زمان آن محدود و تا سال 26 است. درگذشت وی در 22 آبان ماه 1345 اتفاق افتاد. اما متن نوشته که برای اولین بار منتشر می شود (تا آنجا که بنده می دانم. با سپاس از جناب دکتر عماد زاده).پس از اجازاتی که اجلّه دانشمندان در صحایف پیشین در حق دانشمند مکرم آقای حاج آقا حسین عماد زاده نوشته اند، سخنان اجوف این ناتوان دریوزه خواه راه دانش، اگر جز امتثال و اجابت آقای عماد زاده محملی نمی داشت، گستاخی و خیره سری به شمار می رفت؛ و این که آقای عمادزاده از این تهی‌دست خواستار شده‌اند شمه‌ای در احوال و مؤلفات خویش برین صحایف یادگار گذارد، تنها از نظر این که جوانان و آیندگان را بدین وسیله یادآور شوم که روزگار شریف و عمر عزیز را به بطالت و به هرزگی نگذارند، این دعوت ایشان را واجب شمردم، و گرنه زندگی روحانی و جسمانی من و مؤلفات ناچیز من در بر آنچه از دانشمندان جهان مانده است، چه ارزشی تواند داشت، جز آن که هرچه ایشان گفته اند، من نیز به نوبت خویش واگوی کرده ام.
ولادت این ناتوان در طهران در روز هیجدهم خرداد ماه 1274 روی داده است. پدر مرحوم دکتر میرزا علی اکبر خان ناظم الاطباء ـ تغمده الله بغفرانه ـ از خاندان کهن و دانشمند و دانشمندزاده بود، و نسبش به مرحوم حکیم برهان الدین نفیسی بن عوض بن حکیم کرمانی، پزشک معروف، مؤلف شرح اسباب و کتابهای دیگر می‌رسید. و مادرم از خاندان میرزا آقاخان اعتمادالدوله ولد صدر اعظم نوری ـ طیب الله رمسه ـ است.
تحصیلات ابتدایی معمول زمان را نخست در مدرسه شرف و سپس در مدرسه علمیه طهران به پایان رسانده، و سپس برای تکمیل معلومات، در عنفوان شباب به اروپا رفته‌ام، و چندی در سویس و فرانسه کسب دانش کرده، و در بازگشت از این سفر، گاهی به تدریس و زمانی به خدمت در ادارات مختلف دولتی روزگار گذرانیده، و در ضمن به ذوق طبیعی و سائقه جبلی موروثی به تحریر و تألیف آغاز کرده، و اندک اندک، مراحل ادب و تاریخ را پیموده، و در ظاهر از آغاز تأسیس دانشگاه طهران، به خدمت در راه دانش مفتخر آمده، و اینک تدریس تاریخ ادبیات ایران و تاریخ تمدن ساسانیان در دانشکده ادبیات به این ناتوان سپرده شده است؛ و از آغاز تشکیل فرهنگستان ایران به شرف عضویت آن نایل آمده‌ام.
مؤلفات این ناتوان، به جز عده کثیر نزدیک به دویست مقاله که در رشته‌های مختلف تاریخ و ادب در معروف‌ترین و رایج‌ترین روزنامه‌ها و مجلات فارسی انتشار داده، و باید در مجموعه‌های جداگانه گرد آید، و شاید بیش از بیست مجلد را فرا گیرد؛ شامل یک عده کتابها و رسایلی است که چاپ شده، و عده دیگر چاپ نشده، و به تدریج انتشار خواهد یافت. و گذشته از آن، عده‌ای کتابهای اساسی نظم و نثر فارسی را که در نخستین درجه اهمیت و اعتبار است، مقابله و تصحیح کرده، و به خط خود نوشته است، تا اگر روزی بخواهند آنها را چاپ کنند، نسخه معتبری در میان باشد. آنچه از مؤلفات چاپ شده، بدین گونه است:
احوال و اشعار رودکی در سه مجلد، مجلدات 7، 8، 9، و 10 شاهنامه چاپ بروخیم، فرهنگنامه پارسی مجلد اول، احوال و اشعار عطار، دیوان عطار، دیوان ابن یمین، رباعیات افضل الدین کاشانی، رباعیات خیام، تاریخ بیهقی دو مجلد، آثار گمشده ابوالفضل بیهقی، ترقیات ایران در عصر پهلوی، تاریخ گیتی گشای میرزا محمد صادق نامی، دستور الوزرای خواند میر، احوال و اشعار فارسی شیخ بهایی، پوشکین، فرنگیس، ستارگان سیاه، در پیرامون احوال و اشعار حافظ، سیر العباد الی المعاد سنایی، دیوان لامعی گرگانی، احوال و آثار خواجه، قابوس نامه، منتخب قابوس نامه، پندنامه انوشیروان، رساله فریدون بن احمد سپهسالار در احوال مولوی، مواهب الهی معین الدین یزیدی، فرنود سار (فرهنگ نفیسی)، تألیف مرحوم دکتر علی اکبر نفیسی ناظم الاطباء در چهار مجلد، دیوان جنید شیرازی، رساله مجدیه، یزدگرد سوم، آخرین یادگار نادرشاه، مجله شرق یکسال، روزنامه امید، یادگار دوستانه، نمونه‌ای از آثار پوشکین، مدرسه نظامیه بغداد، مجدالدین همگر شیرازی، شیخ زاهد گیلانی، تاریخچه ادبیات ایران که در سالنامه پارس متدرجا منتشر می‌شود، خاندان طاهریان، تاریخ قاجارها که در روزنامه شفق سرخ چاپ شده است، ده مقاله، تاریخ ساسانیان که در زیر چاپ است، پیشرفت‌های فرهنگی در اتحاد شوروی، سازمان آموزش عمومی در اتحاد جماهیر شوروی، تاریخ عمومی قرون معاصر، خاندان سعد الدین حمویه در زیر چاپ، نظامی گنجوی در زیر چاپ، ابوالعلاء گنجوی در زیر چاپ، خاندان بابویه قمی، هفتاد سال عمر، پنجاه سال خدمت به دانش در احوال و مقامات آقای عبدالعظیم قریب، فرهنگ فرانسه و فارسی دو مجلد، فرهنگ کوچک فرانسه به فارسی که در زیر چاپ است.
کتابهایی که اخیرا از تألیف آنها فارغ آمده، و تدریجاً انتشار خواهد یافت:
زبان دری و زبان پهلوی، زبان آذربایجانی، فهرست کتابهای اروپایی درباره لهجه‌های ایرانی به زبان فرانسه، کلمات مخترم به «اویه».
کتابهایی که از زبانهای اروپایی ترجمه کرده است: صنعت تخم نوغان ایران، تاریخ ترکیه، حفظ الصحه دندان، سرانجام آلمان.
گذشته از این چنان که از این پیش هم اشاره رفت، عده‌ای از کتابهای اساسی نظم و نثر فارسی را که نسخه های معتبر و منقح از آنها در میان نبوده است، تصحیح و مقابله کرده، و نسخه‌های قاطع و مصحح به خط خود نوشته است که اگر روزی بخواهند چاپ کنند، بکار آید. و آنچه تاکنون از کار درآمده، بدین گونه است:
دیوان مشتاق اصفهانی، نصاب نظام تبریزی، دیوان سیف الدین اسفرنگی، دیوان عبید زاکانی، دیوان ادیب ناصر دیلمی، اشعار باباطاهر عریان همدانی، دیوان کمال اصفهانی، دیوان اثیر الدین اخسیکتی، دیوان اثیرالدین اومانی، دیوان امیر معزی، دیوان محمود خان ملک الشعراء، مثنوی وفای فراهانی، مجمع الانساب شبانکاره‌ای، رباعیات منسوب به امام! عمر خیام، اشعار ابوسعید ابوالخیر مهینی، اشعار رودکی، دیوان سروش اصفهانی، دیوان صابر ترمذی، اشعار بدر الدین جاجرمی، دیوان نظام استرآبادی، دیوان اوحدی مراغی، اشعار رضوان علیشاه، دیوان نزاری قهستانی، دیوان جمال الدین عبدالرزاق، دیوان مجیر الدین بیلقانی، دیوان میلی هروی، مختار نامه عطار، کلمات علیهٔ مکتبی، دیوان مسعود سعد سلمان، دیوان ابوالفرج رونی، دیوان عمادی شهریاری، دیوان قطران ارموی، دیوان عثمان مختاری، سیر العباد الی المعاد سنایی، تاریخ زندیه محمد اسماعیل خان وکیل الملک، رساله معاد ابن سینا، کشف المحجوب ابویعقوب سگزی، گشایش و رهایش ناصر خسرو، عبرت نامه عبدالرزاق مفتون دنبلی، دیوان شمس الدین طبسی، دیوان امامی هروی، آثار الوزرای عقیلی، تذکره ناظم تبریزی، اشعار صبوحی قمی، کارنامه بلخ سنایی، دیوان نظامی گنجوی، مدارج الکمال افضل الدین کاشی، کتاب السوانح احمد غزالی، رباعیات بابا افضل، دیوان رشید الدین وطواط، دیوان سید سراج الدین سگزی، اشعار غیبی شیرازی، مکاتیب فارسی غزالی، تحفهٔ [حدیقه؟] ناصریه میرزا علی اکبر وقایع نگار، دیوان مجد همگر شیرازی، منتخب جوامع الحکایات و لوامع الروایات محمد عوفی، دیوان نجیب الدین جرفادقانی، دیوان فارسی فضولی بغدادی، دیوان عبدالواسع جبلی، دیوان سوزنی سمرقندی، دیوان لامعی گرگانی، دیوان عمعق بخاری، دیوان طوفان هزار جریبی، تاریخ جدید یزد، تاریخ یزد جعفری، فرهنگ اسدی، دیوان ادیب الممالک فراهانی، دیوان فرخی سیستانی، دیوان نظام وفا کاشانی، داستان امیر احمد و مهستی، دیوان شیخ علی نقی کمره‌ای، ترجمه محاسن اصفهان مافروخی، دیوان کلیم کاشانی، دیوان خواجو کرمانی، دیوان جلال طبیب، دیوان ناصر بخاری، کلیات میر کرمانی، کلیات عماد فقیه کرمانی، فتوحات امینی هروی، دیوان سید حسن غزنوی، دیوان ابن یمین، کلیات عراقی، دیوان حسینی هروی، دیوان ابن حسام، دیوان همام تبریزی، دیوان شریف آملی، دیوان رضی، دیوان عارفی، دیوان لسانی، دیوان ایرج میرزا جلال الممالک، مثنوی صفایی نراقی، قلب منقلب سعدالدین حموی، رساله روزبهان شیرازی، منتخبات صائب تبریزی.
این است فهرست آنچه تا تاریخ تحریر از زیر قلم بیرون آمده است، و به جز این نیز مؤلفاتی دیگر دارد که مشغول تکمیل آنهاست، مانند تاریخ آل زیار، و تاریخ غزنویان، و تاریخ سامانیان، و تاریخ دانش و فرهنگ در ایران، و تاریخ ادبیات ایران، و تذکره شاعران فارسی زبان، و تاریخ معارف جدید در ایران. و در این چند روز به تصحیح و مقابله زین الاخبار گردیزی دست یازیده است.
طهران اردی بهشت ماه 1326
سعید نفیسی
وحید مظلومین، معروف به سلطان سکه و همدستش اعدام شدند+فیلم و عکس
منبع: خبرآنلاین
منبع این خبر، وبسایت www.khabaronline.ir است و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه این خبر را شایسته تذکر می‌دانید، خواهشمند است کد ۱۶۸۳۰۱۹۵ را به همراه موضوع به آدرس info@porsyar.com ارسال فرمایید.
با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع مطلب و کاربران است.
