قاضی‌زاده: تفسیر عرفانی و فقهی دو سطح تفسیری امام(ره) است/ ایازی عنوان کرد: توجه امام(ره) به عقل و عرف در تفسیر
تاریخ انتشار: ۱۰ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۴۶۸۵۳۱
به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی ایازی،۱۰ اسفند ماه در همایش جایگاه قرآن در مکتب اجتهادی امام خمینی(ره) که به مناسبت سال روز ورود امام به قم در مدرسه تخصصی فقه امام برگزار شد، گفت: گفت: در میان عالمان اسلامی دو شیوه در تفسیر آیات‌الاحکام متدوال بوده است؛ برخی به ترتیب مصحف به آیات الاحکام پرداخته‌اند که عمدتا فقهای سنی این کار را کرده ولی فقهای شیعه، قریب به اتفاق به صورت موضوعی به آیات‌الاحکام پرداخته‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: امام هم در این زمینه گرچه کاری مستقل به عنوان آیات الاحکام نداشتند ولی در تمامی کتب فقهی، بنایشان این بوده که بر خلاف روش‌های دیگر از قرآن شروع کنند؛ لذا توجه به قرآن در سبک امام متداول بوده است.
ایازی بیان کرد: در مکتب قم از مکتب آیت الله حائری تا بروجردی ایشان به دنبال کوچک کردن علم اصول بوده‌اند و مرحوم امام نیز همین سبک را داشتند و شاید مانند نوشته نهایة الاصول آیت الله منتظری و تهذیب الاصول آیت الله سبحانی، براساس همین سبک بوده یعنی بتوانند تورم اصول را کمتر کنند.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: امام(ره) وقتی که می‌خواستند راجع به احکام فقهی بحث کنند ابتدا از همین اصول لفظی بهره می‌بردند و آیات را مبنا قرار می‌دادند و دقت بسیار زیادی در واژگان و معانی آن، فضای استعمال واژه و ... در نزد لغویون داشتند و در صفحات زیادی به این مسئله پرداخته‌اند.
ایازی عنوان کرد: از کارهایی که امام در روش استنباط دارند استفاده از روش‌های عقلی و عقلائی در فهم آیات قرآن کریم است که از جهات بسیار جالب در مشی علمی ایشان است؛ مثلا تعبیر به ملاک و مناط و الغاء خصوصیت و تنقیح مناط و ... موید این مسئله است؛ ایشان وقتی در باب تیمم به قید علی سفر می‌رسند می‌فرمایند این منحصر در سفر نیست و در شهر هم اگر به آب دسترسی پیدا نکرد می تواند تیمم داشته باشد و در اینجا از الغاء خصوصیت استفاده فرموده‌اند.
این استاد و محقق قرآنی بیان کرد: استفاده از روش‌های عرفی در تفسیر و استناد به خود قرآن از دیگر ویژگی‌های مکتب اجتهادی امام است؛ امام حتی در بخش عبادات نیز بارها و بارها وقتی در مورد یک عبارت صحبت می کنند به برداشت عرف از آن توجه داشته‌‌اند.
وی با بیان این که این روزها مباحثی در مورد امر به معروف و نهی از منکر مطرح است، اظهار کرد: امر به واجب و نهی از حرام متفاوت از معروف و منکر است لذا هر واجبی، معروف و هر منکری، حرام نیست؛ امام هم تکیه بر عرف داشته و هم از روش‌های عرفی در استنباط بهره می‌بردند.
ایازی با بیان اینکه انسانی بودن احکام در روش استنباطی امام از دیگر ویژگی‌های مکتب اجتهادی ایشان بود ادامه داد: دین برای در خدمت‌بودن انسان آمده است؛ لذا آیا احکام باید انسانی باشد یا نباشد و شرایط و حقوق انسان را در نظر بگیرد؟ در جای جای روش استنباطی امام(ره) بر این مسئله تاکید می شود که اگر چیزی مقدور انسان نیست، حکم شرعی هم نیست و باید تحت مقدور انسان و متناسب با کرامت انسانی باشد.
تفسیر دو سطحی امام
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، استاد حوزه و رئیس موسسه فهیم در سخنانی گفت: درباره فقه و قرآن به طور کلی سه گونه فعالیت در میان فقهای اسلامی وجود داشته است؛ بخشی که معمولا با عنوان آیات الاحکام از قرون اولیه شکل گرفته و تاکنون نیز تالیف می‌شود که نگاه ترتیبی به قرآن و استخراج احکام فقهی از آیات قرآن است که غالبا فقهای اهل سنت از سوره بقره شروع و به ترتیب مصحف پیش می رفتند.
رئیس موسسه پژوهشی فهیم عنوان کرد: شیوه دیگر این بوده است که با نگاه موضوعی از باب طهارت تا دیات احکام را از قرآن استنباط می کردند مانند مرحوم راوندی و اردبیلی و ... که ترتیب آنان، ترتیب فقهی است و نوع سوم نیز به صورت مستقل به آیات قرآن پرداخته نشده بلکه در مقدمه مباحث فقهی به هر بحثی که می‌رسند آیات را می‌آورند و امام در این تقسیم‌بندی در جایگاه سوم قرار دارند زیرا نوشته مستقل ترتیبی و موضوعی در باب آیات الاحکام نداشته‌اند.
قاضی‌زاده اظهار کرد: تمسک امام به آیات در فقه و اصول نسبتا قابل توجه است و با توجه به مقدار محدودی که امام، مباحث فقهی داشتند فراوانی تمسک و گستردگی استدلال به قرآن قابل توجه است و در مورد برخی آیات مانند بلوغ در بیش از 20 صفحه بحث کرده‌اند.
این استاد و محقق قرآنی با طرح این سؤال که آیا این مواردی که امام فرموده‌اند می‌توان تفسیر آیات فقهی نام نهاد یا باید نام دیگری برای آن انتخاب کرد تصریح کرد: امام تفسیر را دارای مفهوم خاصی می‌دانند؛ فرموده‌اند معنای تفسیر شرح مقاصد آن کتاب و بیان منظور صاحب کتاب است؛ قرآن کتاب نور طریق سلوک انسانیت است لذا مفسر باید طرق هدایت الی الله را به مخاطب بفهماند.
وی افزود: ایشان نقد کرده‌اند که علمایی هستند که از قرآن استفاده‌هایی دارند ولی نام آن را نمی‌توان تفسیر گذاشت؛ امام دیدگاه سخت‌گیرانه‌ای در تفسیر داشتند و در روش خود در تفسیر عرفانی و سوره حمد روش اهتداء را پیگیری فرمودند بنابراین نمی‌دانم برداشت‌های فقهی امام از آیات را می‌توان تفسیر نام گذاشت؟ .
وی تاکید کرد: تفسیر عرفانی محور اساسی مباحث تفسیری امام محسوب می‌شده و موارد متعددی در تفسیر عرفانی از امام وجود دارد اما اختصاص به آن ندارد و تفاسیر هدایتی و اجتماعی و سیاسی و ... نیز دارند.
وی تاکید کرد: جمع این دو مطلب به آن است که تفسیر مد نظر امام، مرحله نهایی تفسیر است که برخی از آن به تاویل یاد می‌کنند و شاید بتوانیم بگویم تفسیر امام دو سطحی است یکی تفسیر فقهی و دیگر تفسیر عرفانی که ایشان در این مسئله ید طولائی دارند از جمله در آیه نفی سبیل، برداشت سیاسی فرموده‌اند که مسلمین نگویند قضا و قدر است که ما باید زیردست و کفار بالادست ما باشند.
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۴۶۸۵۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تابع فضاسازی‌ها تصمیم قضائی نمی‌گیریم/ قاضی باید اهل مشورت باشد/ دستور ویژه به مراجع قضایی
رئیس قوه قضاییه گفت: بعضاً اقدامات و آرای قضات علاوه بر جنبه‌های حقوقی و قضایی، جنبه‌های اجتماعی نیز پیدا می‌کنند؛ ولو آنکه ما نخواهیم و جز اراده ما نیست.
به گزارش مشرق، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای امروز دوشنبه (۱۰ اردیبهشت) طی سخنانی در نشست شورای‌عالی قوه قضاییه، اظهار کرد: پیشاپیش شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) را تسلیت می‌گویم. همانطور که مستحضر هستید در زمان امام صادق (ع) فرصتی برای نشر، ترویج و گسترش معارف بلند اسلامی فراهم آمد و شاگردان مبرزی از متکب ایشان آموختند و به تبلیغ اسلام واقعی پرداختند. همچنین روز معلم و شهادت استاد شهید مرتضی مطهری را گرامی می‌داریم؛ استاد مطهری از شاگردان مکتب امام صادق (ع) و متخلق به اخلاق اسلامی بودند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه نشست امروز با برشمردن خصایص یک قاضی اظهار کرد: امر قضا، امر خطیری است؛ یک قاضی برای آنکه به حق و عدالت قضاوت کند باید دقت‌نظرِ بالایی داشته باشد و از حِلم و بُردباری زیادی برای بررسی تمام ابعاد و جوانب پرونده برخوردار باشد؛ همچنین یک قاضی باید به صورت مرتب دانش و اطلاعات خود را به‌روز کند تا در قبال پرونده‌هایی که دربرگیرنده‌ی امور مستحدثه و جدید هستند، به قوه علم و تشخیص نائل شود؛ تاکنون تاحدودی شُعب و مجتمعهای قضایی ما، تخصصی شده‌اند و این مهم، هر چه بیشتر نیز محقق می‌شود؛ علی‌ایحال، قاضی ما باید پیوسته در باب موضوعات و مقولات کیفری و حقوقی در اموری که پرونده‌ها به او ارجاع می‌شوند، اعم از بانکی، بورسی، دریایی، محیط زیست، بین‌الملل و ... مطالعه داشته باشد و دانش خود را به‌روز کند؛ در این زمینه بخش آموزشی قوه قضاییه نیز باید مستمراً آموزش‌های روزآمد را به قضات ما ارائه دهد.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: یک قاضی علاوه بر اینکه مستمراً دانش خود را ارتقاء می‌دهد، باید اهل مشورت نیز باشد و در فهم مسئله، تشخیص مصداق و تطبیق موضوع، با صاحبنظران مشورت کند. همچنین قاضی ما باید به ملاحظات ناظر بر تناسب جرم و مجازات نیز اهتمام داشته باشد و مجازاتِ بازدارنده و متناسب اِعمال کند و توجه داشته باشد که این مجازاتِ تجویزشده، موجب وهن نیز نشود.
انتقاد رئیس قوه قضاییه از صدور برخی احکام که در ان ابعاد اجتماعی ، ملی و بین المللی موضوع در نظر گرفته نمی شود
رئیس دستگاه قضا بیان داشت: بعضاً اقدامات و آرای قضات علاوه بر جنبه‌های حقوقی و قضایی، جنبه‌های اجتماعی نیز پیدا می‌کنند؛ ولو آنکه ما نخواهیم و جز اراده ما نیست، اما جریانات مختلف سیاسی و اجتماعی از این اقدامات و آرای ما، هر کدام بهره‌برداری‌های خود را می‌کنند؛ لذا خطاب به کلیه مراجع قضایی بویژه دیوان عالی، دیوان عدالت اداری، رؤسای دادگستری‌ها و دادستان‌ها در سراسر کشور تاکید می‌کنم که نسبت به آن دسته از آراء و تصمیماتی که جنبه‌هایی غیر از ابعاد حقوقی و قضایی پیدا می‌کنند (و حتی در ابعاد حقوقی و قضایی، آثار بیرونی و بین‌المللی بر آنها مترتب می‌شود) نهایت دقت و توجه را داشته باشند و تصمیمات و آرای خود را مُنضَم به پیوست رسانه‌ای کنند و پیش از صدور آنها، هماهنگی‌های لازم را با مرکز رسانه قوه قضاییه به عمل آورند. باید توجه کنید که ممکن است پس از صدور یک قرار یا حکم یا ابلاغ، نتوان پیوست رسانه‌ای مناسبی در قبال آنها تدوین کرد؛ لذا در قبال مسائل و موضوعات قابل پیش‌بینی، قبل از اقدام، با هماهنگی مرکز رسانه، برای جلوگیری از وقوع آسیب و تبعات، پیوست رسانه‌ای مناسب را تدوین کنید.
رئیس عدلیه اظهار داشت: تاکید ما بر تدوین پیوست رسانه‌ای در قبال آراء و تصمیمات قضایی که ذوابعاد هستند بیانگر اهتمام ما به مقوله‌ی افکار عمومی است؛ بنابراین ما به مقوله‌ی افکار عمومی توجه ویژه داریم و از آن غافل نمی‌شویم؛ درعین حال، تاکید داریم که قضات ما نباید قضاوت خود را بر اساس فضاسازی‌ها و جوسازی‌هایی که در فضای مجازی و غیرمجازی شکل می‌گیرد، به پیش ببرند. این فضاسازی‌ها ممکن است همیشه وجود داشته باشند و حتی تشدید نیز شوند؛ مهم آن است که معیار ما (پس از توجه به رضایت خداوند و سوگندی که یاد کرده‌ایم) قانون است. کار ما باید قانومند و مُتقن باشد، حالا ممکن است فضاسازی هم در قبال آن صورت گیرد؛ بنابراین ما در قوه قضاییه نسبت به افکار عمومی به هیچوجه بی‌توجه نیستیم، اما تابع فضاسازی‌ها، تصمیم قضایی نمی‌گیریم.رئیس عدلیه: خشونت آمریکایی‌ها علیه اساتید و دانشجویانشان عجیب است، باید شرم داشته باشند که از حقوق بشر بگویند
رئیس عدلیه در ادامه نشست امروز، با اشاره به استمرار جنایات سبعانه رژیم غاصب صهیونیستی در غزه، بیان داشت: صهیونیست‌ها طی هفت ماه اخیر علی‌رغم ارتکاب انواع و اقسام جنایات و نسل‌کشی در غزه و به شهادت رساندن بیش از ۳۴ هزار انسان بیگناه که اکثر آنان زنان و کودکان هستند، به هیچ‌یک از اهداف نامشروع خود دست نیافته‌اند و امروز به برکت خون‌های ریخته شده در غزه، علاوه بر ایجاد و گسترش نفرت جهانی از رژیم صهیونیستی، یک بیداری انسانی نیز در سراسر دنیا و یک خیزش دانشجویی در کشورهای مختلف بویژه آمریکا و اروپا شکل گرفته است. نکته قابل تأمل آنکه خیزش دانشجویی شکل‌گرفته در آمریکا با خشونتی تمام‌عیار از ناحیه پلیس و دولت آمریکا مواجه شده است؛ به گونه‌ای که اگر تنها یک مورد از اقدامات خشونت‌آمیزی که نیروهای آمریکایی در قبال دانشجویان ضدصهیونیستی به کار گرفتند در ایران و یا کشورهای مشابه صورت می‌گرفت، آمریکایی‌ها معرکه به پا می‌کردند و فریاد نقض حقوق بشر سر می‌دادند.
رئیس دستگاه قضاافزود: البته به موازات گسترش نفرت جهانی از رژیم صهیونیستی، در داخل این رژیم نیز شکاف‌ها و گسست‌ها بیشتر شده است و استعفاهای سلسله‌وار سران نظامی این رژیم غاصب، بیانگر همین امر است.رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش در نشست امروز، مجدداً روز معلم را گرامیداشت و با تشریح اهمیت مقام معلم، گفت: در همه زمان‌ها، مسئله تعلیم و تربیت و نقش معلم، مقوله‌ای حائز اهمیت است؛ لکن در عصر حاضر به سبب اشتغالات بیشتری که والدین دارند، اهمیت نقش معلم و تأثیری که او می‌تواند بر دانش‌آموزان داشته باشد، مضاعف است.
رئیس دستگاه قضا همچنین با گرامیداشت روز کارگر، گفت: کارگران از ستون‌های تولید و ارائه خدمات در جامعه هستند و اگر آنها نباشند، زندگی فلج می‌شود. دو قشر مؤثر و زحمتکش کارگران و معلمان، با مشکلاتی مواجه هستند لذا ضرورت دارد نسبت به رفع مشکلات این دو قشر بویژه مشکل مسکن آنها اهتمام ویژه شود.
مسمومیت ۲۹ پزشک با مشروبات الکلی تقلبی در شیراز