فضای مجازی، قدرت و بی قدرتی فرهنگ ها

به گزارش خبرنگار سرویس دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، سید سعید رضا عاملی در گردهمایی معاونین فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در تالار مرحوم دکتر حبیبی با اشاره به روند تحول در حوزه ارتباطات از ارتباطات یک سویه به ارتباطات تعاملی گفت: سئوال این است که با این تحول ارتباطات چه بر سر فرهنگ می آید، آیا فرهنگ ها به مانند گذشته قدرتمند می توانند پیش بروند یا کیفیت و محتوای فرهنگ حرف اصلی را می زند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: فضای مجازی نه تنها در کشور ما بلکه در همه دنیا اتفاقات بزرگی را به وجود آورده است، اگر بخواهیم عصر جدید را مبتنی بر جهانی شدن و ظهور فضای مجازی صحبت کرده و بگوییم چه پیامد انسانی داشته است باید این نکته را بگوییم که فردگرایی ذیل دنیای جدید توسعه پیدا کرده است.

استاد تمام دانشگاه تهران گفت: فرد گرایی به این معنا که وقتی فرد در معرض اطلاعات قرار می گیرد حالا این انبوه اطلاعات او را در مسیر انتخاب گری قرار می دهد. انفجار انتخاب ها فرد را انتخاب گر بار می آورد، عصر جدید را به عصر توسعه انتخاب ها نامگذاری کردند.

وی با بیان اینکه فضای مجازی شاه کلید این تحولات اخیر است، تصریح کرد: ما با چه رویکردی باید به فضای مجازی نگاه کنیم، نظام سیاستکذاری و فرهنگ ما با چه رویکردی می خواهد به فضای مجازی نگاه کند تا بتواند منافع ملی ما را به دنبال داشته باشد.

عاملی با اشاره به رویکرد آسیب گرا در قبال فضای مجازی تصریح کرد: اگر برنامه نداشته باشیم و نظام سیاستگذاری مناسبی نداشته باشیم در آینده نزدیک عمدتا کمپانی های بزرگ مثل گوگل، یوتیوب، فیس بوک و توییتر ما را اداره خواهند کرد.

وی ادامه داد: نگاه آسیب گرا ما را عمدتا در لاک دفاعی می برد و در این محیط ما دائما هراس داریم که امروز چه اتفاقی افتاد و فردا چه اتفاقی می افتد، وقتی شما به تنهایی درگیر آسیب می شوید از توسعه باز می مانید.

استاد تمام دانشگاه تهران تاکید کرد: رهبری در دومین ابلاغ احکام اعضای شورای عالی فضای مجازی ده فرمان داشتند که نه بند از این ده فرمان، فرمان توسعه ای است و تنها یک فرمان توجه به آسیب ها و نگرانی هاست.

وی با بیان اینکه مسیر توسعه عوض شده و توسعه از جهان فیزیکی به فضای مجازی منتقل شده است، افزود: امروز دولتی مثل دولت کره جنوبی 100 درصد خدماتش از طریق فضای مجازی است،چرا تراکم را باید همچنان در شهرداری بخریم، چرا رشوه را با ایجاد سامانه هایی از بین نمی بریم.

عاملی با بیان اینکه رویکرد آسیب گرا منشا توسعه آسیب می شود، افزود: همین چند روز پیش رهبر انقلاب فرمودند در عدالت نمره ما بسیار پایین است ، این حرف خیلی تلخی است اما یک واقعیت اجتماعی است، ما در علم توسعه پیدا کردیم و رتبه 16 تا 18 جهان را اسکوپوس و isi پیدا کردیم ولی در اجرای عدالت زمین خوردیم.

وی رویکرد دوم به فضای مجازی را رویکرد فناوری اطلاعات دانست و افزود: عده ای در کشور که نگاهی مهندسی دارند معتقدند که فناوری اطلاعات یک ابزار است ، این رویکرد هم غلط است رویکرد فاوا متوجه نیست که زیست بوم جدید زندگی و کار در فضای مجازی به وجود آمده است و این زیست بوم کاملا فرهنگ دارد، این زیست بوم باید بر مبانی ساختاری و ارزشی فرهنگی ما ساخته شود.

استاد دانشگاه تهران ایجاد شبکه های اجتماعی را منطبق بر جامعه لیبرال غرب دانست و تاکید کرد: ساختار شبکه های اجتماعی بر مبنای دبیرستان های آمریکا طراحی شده است، در دبیرستان های آمریکا دختر و پسر روابط آزاد دارند، محیط شبکه های اجتماعی بر مبنای روابط ازاد طراحی شده است، شما می بینید افراد در شبکه های اجتماعی برای همدیگر لایک می فرستند شاید مفهومش را هم متوجه نشوند.

وی با بیان اینکه نگاه فاوا کاملا نگاه ابزاری است و رویکرد رویکرد متفاوتی باید باشد، افزود: ما وقتی شبکه اجتماعی طراحی می کنیم باید جاذبه هایی طراحی کنیم که آن جاذبه ها چارچوب و نقشه مسیری را ایجاد کند که حدود الهی در آن رعایت شود.

عاملی نگاه سوم به فضای مجازی را نگاه راهبردی دانست و تاکید کرد: درنگاه راهبردی به فضای مجازی آسیب ها و ظرفیت ها را باید به صورت همزمان به آن توجه کنیم،

وی ادامه داد: رویکرد مهمی که در این فضا کمک می کند رویکرد دو فضایی است، معنای رویکرد دو فضایی است که بر مبنای زیست بوم جمهوری اسلامی ایران فضای دوممان را طراحی کنیم و این فضا در ادامه و در تعامل آن فضا باید باشد.

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: با نگاه دو فضایی در شهر تهران مسئله اولش موضوع آلودگی هواست و کار اولی که برای فضای مجازی باید کرد کاری است که ترافیک را در شهر تهران کاهش دهد، در تهران 14 تا 18 میلیون سفر درون شهری دارد صورت می گیرد که نزدیک 4 تا 8 میلیون سفر شهری در تهران به خاطر دریافت خدمات صورت می گیرد، اگر بخشی از این خدمات در محیط الکترونیک صورت بگیرد حجم عظیمی از این سفرها کم می شود.

وی شناخت فضای مجازی را بسیار مهم دانست و افزود: فضای مجازی یک فضای متکثر است، خصیصه مهم این فضا هم این است که این محیط عددی و دیجیتال است، فضای مجازی در واقع ادامه فضای ذهن است و همان انعطاف و قابلیت های ذهن را دارد و کشورها در آینده نزدیک فضای دومشان هم فضای استقلالی خواهد بود.

عاملی تصریح کرد: انتقال پایتخت دیگر فایده ای ندارد، انتقال پایتخت متعلق به زمان قدیم بود، در حال حاضر می توانیم به جای انتقال انسان و ساختمان ها، عملکرد پایتخت را به فضای مجازی منتقل کنیم و دسترسی به پایتخت برای همگان مساوی است.

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی هم در تولید و هم در توزیع غیر مرکزی است، افزود: برای مدیریت دانشگاه آزاد که در تمام کشور واحد دارد با ایجاد سامانه ای به گونه ای دیگر مدیریت می شود.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به روند تحولب در حوزه ارتباطات و ایجاد وب 1 تا 5 افزود: وب 5 یا یکپارچه محیط فیزیکی و مجازی را متصل می کند تا جایی که مفهوم بودن و نبودن در فضا را از بین می برد.

وی با بیان نقش گسترش ارتباطات و تاثیر آن در فرهنگ افزود: فرهنگ در قدیم مانند عقربه ساعت حرکت کندی داشت، اینقدر فرهنگ دیر به دیر تغییر پیدا می کرد که اساسا انسان ها تغییر فرهنگ را حس نمی کردند ولی امروز مسیر تغییرات فرهنگ تند شده است.

عاملی با بیان اینکه فرهنگ با اختصاصات یک جامعه معنا پیدا می کند، تصریح کرد: فرهنگ عنصر متمایز کننده در آن وجود دارد و با هویت گره خورده است، امروز با فرهنگ مرکزی مواجه شده ایم ، فرهنگ زیربناست و اقتصاد هم تابع فرهنگ است.

وی افزود: با توسعه همزمان اتباطات فرهنگ هم دو فضایی شده است، یک فرهنگ در محیط فیزیکی و چهره به چهره داریم و یک فرهنگ در محیط فیزیکی داریم.

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: اگر فرهنگ فضای دوم با ایده آل های فضای فرهنگ اول تطابق داشت استقلال فرهنگی مان تضمین می شود.

وی با اشاره به تغییرات فرهنگی فضای جدید گفت: همه انتخاب ها دو فضایی شده و می شود، جامعه ایران دوستدار فناوری است و عمیقا پیشرفت گراست، باید به خصلت جامعه ایرانی توجه کنیم، سرعت رشد اینترنت در ایران بیش از 2500 بوده و خیره کننده است؛ این جامعه را با سیاست تحذیری نمی شود کنترل کرد، باید مسیر مثبت در زندگی اش گذاشت و سوادش را بالا برد.

عاملی دومین تغییر عمده را پررنگ شدن تفاوت خانه و منزل دانست و افزود: توسعه فضای مجازی باعث شده فاصله ای بین منزل و خانه ایجاد شود، یعنی لزوما انسان ها در جایی که زندگی می کنند محل تعلق شان نیست، خانواده ها به افرادی تبدیل شده اند که کنار هم زندگی می کنند ولی جدای از همدیگر با افراد ارتباط دارند.

وی افزود: قدرت و بی قدرتی فرهنگ در ایران تابع سه عامل اساسی در ایران است، تعلق به نظام جمهوری اسلامی ایران، تعلق فرهنگی و میراث تمدنی و رکن سوم اسلام است.

استاد تمام دانشگاه تهران با اشاره به قرار دادن فرهنگ ها در تزاحم فشار و کشش گفت: ما با توسعه انتخاب ها مواجه شده ایم، دوره این کار را انجام نده و انجام بده مقداری گذشته است، امروز فقط این حرکن فشار و کشش ایجاد می کند، کنار فرهنگ ما فرهنگ های ماهواره ای و دشمن قرار دارد؛ اگر قاعده فشار و کشش را قبول کنیم باید بر مکانیزم هایی برای افزایش آگاهی و سواد تاکید کنیم .

201

منبع: ایسکانیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۵۰۲۹۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پدر، مادر، ما متهمیم ...

وقتی در اتوبوس انسان‌هایی را می‌بینی که بعد از دوران پرتلاطم کرونا علیرغم مریضی هنوز با ماسک و دستمال بیگانه‌اند و با عدم رعایت خود ده‌ها نفر را در این شرایط سخت درگیر بیماری می‌کنند ، وقتی در کوچه تنگ ، با ماشین کنار می‌کشی تا ماشین روبرو بدون دردسر عبور کند و در ادامه نگاه طلبکارانه را دشت می‌کنی، وقتی در جشن چهارشنبه‌سوری ،به جای آتش بازی و جشن و شادی و استفاده از وسایل امن امروزی با مواد محترقه وحشتناک و خطرناک جشن تاریخی با فوت بیش از ۲۰ نفر و مشکلات بیمارستانی بیش از ۲۰۰۰ نفر را نظاره می کنی ، وقتی در عصر حاضر هنوز بنا به عدم رعایت بدیهیات و اصول اولیه بهداشت فردی باید با بوی نامطبوع و کثیفی بسوزی و بسازی ، وقتی در زندگی امروزی هنوز اصول اولیه آپارتمان نشینی را جانیفتاده می‌بینی ، وقتی توانایی و درک و فهم مردم از روابط متقابل در تمامی نقش‌ها را در مرز فاجعه رصد می‌کنی ، وقتی آمارهای فرهنگی ، اجتماعی را به گِل نشسته می‌بینی ، وقتی ...

چندی‌ست به رفتار و کردار عموم مردم بیشتر حساس و دقیق شده‌ام و گویی هرچه بیشتر دقیق می‌شوم عمق دردناک ماجرا بیشتر هویدا می‌شود.

آنچه می‌بینم چیزی جز زوال فرهنگی نیست. دیگر کار از معضلات بزرگ فرهنگی گذشته، مشکلات به عدم رعایت سطوح ابتدایی فرهنگ رسیده.هرچند دیدن این زوال در جامعه ایی که کتاب در آن تبدیل به کالای لوکس شود و خرید کتاب فراموش شود و لیست کتاب های پرفروشش هم بنا به محتوای کتاب برق شوقی در چشمت نمی اندازد، جامعه ایی که پرفروش ترین فیلم‌هایش فیلم های کمدی دم دستی هستند و فیلم های اخلاقی و فرهنگی حوصله دیده شدن نمی یابند ، جامعه ایی که کافه هایش از پاتوق بحث های روشنفکری به پاتوق بازی های مافیایی تغییر جهت داده ، جامعه ایی که از زنگ هنر و فرهنگ در ساختار آموزشی اش چیزی جز اسمی نمادین باقی نمانده ، جامعه ایی که اساتید دانشگاهی که الگوهای جذاب سنین جوانی هستند از تهی سرشار شده و چیزی به تعداد انگشتان دست از آنها باقی نمانده، جامعه ایی که رسانه اش خوراک فرهنگی تزریق نمی کند و بنا به شکاف عمیق کارسازی اش را از دست داده پیش بینی این وضعیت چندان عجیب نبوده و نیست.

قطعا نگاه ایده آل گرایانه ندارم و می دانم در هر جامعه ایی (حتی جوامع پیشرفته فرهنگی) هم فیلم های کمدی و تفریحات سرگرم کننده طرفداران خودش را دارد و همچنین آگاهم که بخشی از این تغییرات حاصل مناسبات و اقتضائات زندگی امروزه است اما صحبت از تناسب و تعادل است. وقتی تناسب و تعادل به کلی برهم خورد و فیلمها و صفحات و تفریحات دم دستی و سطحی فاصله ی کیلومتری با موارد تحلیلی و قابل تامل و فاخر می یابد نتیجه متفاوت و غم انگیز می شود.

آری، در هر جامعه‌ایی حاکمیت و دولت با فرهنگ‌سازی از طریق دو ابزار قدرتمند رسانه و فضای آموزشی که در دستانش است نقش اساسی ایفا می کند و برکمتر کسی پوشیده نیست که فرهنگ‌سازی در وهله اول وظیفه دولت و حاکمیت است تا با ابزارهای قدرتمندش فرهنگ سازی کند و جهت دهد و در ادامه نیز خانواده. اما وقتی در ساختار کلان این هدف را کم رنگ وکارکرد تاثیرگذاری اش را کم رمق می یابی، یا جهت دهی اش را جهت دهی مناسب تحلیل نمیکنی و خانواده را نیز به عنوان بازیگر فعال بعدی، به دلیل حضور در همین بستر اقتصادی فرهنگی در اکثر موارد غیرموثر و پیرو می یابی چه باید کرد؟

آیا باید ایستاد و این سقوط دهشتناک را نظاره کرد ؟ آیا همچون اقتصاد و ... کاری از دستمان برنمی آید؟

نقش افراد (به ویژه بنا به فراگیر شدن فضای مجازی ) در ریز موارد چه می شود؟

در این خصوص شاید نتوان در بُعد کلان کاری کرد و این فرصت بنا به موارد گفته شده در حیطه و توان ما نباشد یا در نگاه بدبینانه تر از دست رفته باشد و فرآیندی جدی تر و قوی تر و متفاوت تر برای احیایش نیاز باشد ، اما در خصوص ریز موارد و خرده فرهنگها نقش افراد کمرنگ نیست

اینکه در رانندگی اینچنینیم، اینکه بدیهیات بهداشتی اولیه را نمی دانیم، اینکه موارد ابتدایی آداب و معاشرت را بلد نیستیم ،اینکه با هنر رابطه نا آشناییم ، پای چیزی بیش از کمکاری دولت و حاکمیت در میان است..

به نظرم برخلاف اقتصاد و سیاست های کلان سیاسی که نمی‌توان در بعد فردی چندان کارساز بود، در بحث فرهنگی شاید بتوان تلنگر و جریانی ایجاد کرد. جریانی هرچند کوچک.

شاید در عصری که فضای مجازی محرومیت و محدودیت های دانستن و یادگیری را از بین برده و از طرفی هر صفحه مجازی خودش نقش یک بیلبورد را ایفا می کند ،عضویت در گروه‌های منتشر کننده مطالب مفید ، خواندن و بازنشر تلنگرهای فرهنگی در فضاهای مجازی مان می تواند خود به خود نقش موثری در بیداری ما و در ادامه، جامعه ایجاد کند. باید از فضای مجازی نه فقط در جهت خرید وسرگرمی و پُرکردن اوقات فراغت که گاها برای دِین فرهنگی مان بهره ببریم.

باید آستین ها را بالا زد، زوال فرهنگی با سرعتی عجیب در حال پیشروی ست . معضلی که تحملش از زوال اقتصادی و سیاسی به مراتب سخت تر است چرا که اگر دلخوشی و تکیه گاه فرهنگی مان هم از دست دهیم، تحمل بار اقتصادی ،سیاسی دیگر غیرممکن خواهد بود.

پس، از آنچه داریم برای آنچه می‌توانیم اصلاحش کنیم نهایت استفاده را ببریم.

همرفیق ،همشهری، همکار و هم میهنی عزیز ، حداقل با رعایت موارد اولیه فرهنگی و اضافه کردن چند پیجِ خوب ادبی، روان‌شناسی ، تحلیلی و اندیشه ایی به صفحات مورد علاقه خود و اضافه کردن عادت مطالعه روزنامه و کتاب خوب چرخه زوال فرهنگی را به سهم خود بشکن و در سال جدید از فضای مجازی ،درکنار استفاده کاری یا پُر کردن اوقات فراغت برای خواندن ، تامل کردن ،تغییر کردن و در ادامه بازنشر مسائل فرهنگی برای استفاده دیگر دوستان بهره ببر . ساده ترین و کمترین کارهایی که بدون هزینه یا با حداقلی ترین هزینه می توانیم انجام دهیم و جای هیچ بهانه جویی در آن نیست.

قصد شعار دهی های کلیشه ایی ندارم اما چاره ایی نیست، تا دیرنشده خانه تکانی فرهنگی کنیم و برای نجات تتمه بارقه های سوسو زننده فرهنگی بکوشیم.

که گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم

به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل

*فعال اجتماعی

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903032