رسوم نوروزی استان مرکزی نماد مهرورزی و پویایی زندگی

اراک - ایرنا - نوروز جشن ملی با آیین های کهن در خرده فرهنگ های ایرانی است که هر کدام در خود گوشه ای از هویت فرهنگی مردم را جای داده و معرف مهرورزی، نشاط و آموزه های پسندیده است.

به گزارش ایرنا، برگزاری آیین های نوروزی در بین اقوام ایرانی از دیرباز رواج داشته و همگام با نوشدن طبیعت، مردمان ایران زمین نیز با آداب متنوعی سرآغاز بهار را جشن می گیرند و این سنت ها در جای جای استان مرکزی نیز با رسوم مختلفی رواج دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

استان مرکزی با سابقه تمدن هفت هزار ساله، گنجینه ای ارزشمندی از داشته های تاریخی، فرهنگی و گردشگری است و در هنگامه نوروز نیز این خطه، رسومی خاص دارد.
خانه تکانی به عنوان یکی از سنن نیکو در آستانه نوروز است که مردم استان مرکزی نیز همانند سایر مناطق کشور به مناسبت بهار به نظم دهی، نظافت و زینت محل زندگی و کوی و برزن می پردازند و به اعتقاد خود، غبار و آلودگی ها را می زدایند و به استقبال پاکیزگی و نوشدن می روند.
انداختن سبزه اصطلاحی است که در آستانه نوروز در خانواده های استان مرکزی نام آشناست و مردم این خطه بر این باورند که با خیساندن و سبز کردن انواع دانه های رستنی، طراوت و همنوایی با طبیعت بر سفره هفت سین می آید.
رنگ کردن تخم مرغ به عنوان نماد زایش و برکت از دیرباز در سنن نوروزی جای داشته و بسیاری از بزرگترها در خانواده ها در دید و بازدیدهای نوروزی به عنوان دشت سال نو، تخم مرغ های رنگین به میهمانانشان هدیه می دادند.
گذاشتن چراغ روشن بر سر سفره هفت سین به عنوان نمادی از نور، پایداری و گرما در سال نو، فتیر و یا نان به عنوان برکت، آب و سیب به عنوان نماد زندگی و فراوانی و آینه به عنوان نمادی از شفافیت و صفا، سنجد به عنوان نماد دلدادگی و زایش وباروری، ماهی به عنوان نماد ماه سپری شده اسفند، کلام الله مجید به عنوان برکت و راهبر زندگی در سال جدید و اسفند برای دور کردن چشم زخم از زندگی از ارکانی است بیشتر خانواده های استان مرکزی به آن باور دارند و عمل می کنند.
شب چهارشنبه پایانی سال در بیشتر مناطق شهری و روستایی استان مرکزی جشن گرفته می شود و از دیرباز رسم بر این بوده که بر بام ها و کوی و برزن آتش می افروخته اند و شادی می کردند.
در این ایام فردی چادر به سر به عنوان قاشق زن به در خانه ها می رود و صاحب خانه به عنوان برکت هدیه و پولی به او داده و این فرد پس از پنهان شدن از چشم مردم، هدایای جمع آوری شده را بین خانواده های ضعیف محله تقسیم می کند.
در شب چهارشنبه سوری هنگام غروب آفتاب طیف های مختلف مردم با افروختن آتش از روی آن می پرند و اشعاری نظیر محنت برو روزی بیا، سیاه برو قرمز بیا می خوانند و معتقدند با این کار سنگینی سال قبل را به جا گذاشته و با شادی وارد سال نو می شوند.
چهارشنبه آخر سال در کمیجان نیز با 2 بار آتش روشن کردن همراه بوده است که یک بار آن در غروب سه شنبه با نام کوله چارشمه و دیگری در شب قبل از تحویل سال بربام ها بوده است.
در این رسم مقداری هیزم و چوب و بوته و خلاشه را به پشت بام می بردند و در ساعتی که هوا غروب می کرد، آن ها را روشن کرده و هلهله سر می دادند.
جمع شدن در منزل بزرگ فامیل در هنگام تحویل سال نو و قرآن خواندن و تفال به حافظ در کنار سفره هفت سین و یا حضور در اماکن مذهبی از دیگر رسوم رایج نوروزی در اغلب مناطق استان مرکزی است و با نو شدن سال نیز بسیاری از خانواده ها با حضور در مزار شهیدان و درگذشتگان به قرائت فاتحه می پردازند و پس از آن بازدیدهای نوروزی آغاز می شود.
در بسیاری از روستاهای اطراف اراک، 50 روز مانده به بهار با برگزاری رسم کوسه ناقالدی آوازه های سپری شدن زمستان سرداده می شود و با نمایشی خیابانی و سمبلیک آوازه ای سرداده می شود که باید کم کم به سمت نو شدن فصل، زایش و استقبال از بهار رفت.
در این رسم 2 نفر یکی با عنوان کوسه با لباس های تزئین شده و دیگری به عنوان بز (تگه) با کلاه پوستی، لباس نمادین و زنگوله و تعدادی از جوانان و چوپانان در پی آنان در دید عموم ظاهر می شوند و با شعرخوانی و سرود و رفتارهای شاد، مردم را می خندانند و انعامی که جمع می کنند برای فقرا و مستمندان خرج می شود.
حضور حاجی فیروز با لباس نیم‌تنه و کلاه قرمز، صورت سیاه شده با دایره زنگی از سنن قدیمی و رایج آستانه نوروز در برخی شهرهای استان مرکزی از جمله اراک است که با خواندن اشعار فولکوریک و شاد ،نوید بهار می دهند و رهگذران نیز به شکرانه یک سال سلامت، به او انعام می پردازند.
برگزاری رسم علفه نیز از آیین های برخی مناطق روستایی خمین به ویژه روستای خوگان است و در این رسم شب هنگام مقداری از علف های صحرایی از کنار جویبارها چیده می شود و در حالی که چراغ اتاق های منزل افروخته است این سبزی ها به عنوان برکت در اتاق قرار می گیرد و بر بام منزل نیز آتشی افروخته می شود و اهالی منزل برای سلامت و برکت دعا می کنند.
در روستای قورچی باشی خمین نیز در شب سال نو همه کوچکترها به منزل بزرگترها می روند و شام آن شب رشته پلو (تخ تخی)است و در اعتقاد مردم این روستا رشته شادی و برکت را برایشان در سال نو به همراه دارد.
در این شب شماری از کودکان با حضور بر بام های منازل ظرف و یا پارچه ای را به وسیله طناب به پایین می اندازند و صاحب خانه تنقلات و هدیه در آن قرار داده و این رسم نمادی از بخشش، برکت و مهرورزی است.
در بسیاری از روستاهای استان مرکزی نیز رسم کهن شال اندازی وجود داشته که در جریان این رسم و در آستانه نوروز جوانانی که نامزد دارند از روی بام خانه دختر نشان شده خود، شالی به پایین انداخته و نامزدشان در گوشه شال شیرینی و تنقلات می گذارد و به همسر آینده خود هدیه می دهد.
از رسوم دیرین و پرطرفدار در مناطق مختلف استان مرکزی در آستانه نوروز سمنو پزان است که با هدف برآورده شدن حاجات و طلب شفای عاجل بیماران و برکت برای سفره هفت سین انجام می شود و در این رسم ریشه گندم نذر حضرت صدیقه کبری(س) می شود که با آیین خاصی تهیه شده و به عنوان تبرک هدیه می شود.
رسم فتیر پزان که نوعی شیرینی محلی است نیز در اغلب روستاهای استان مرکزی به خصوص اراک انجام می شود و در بسیاری از این مناطق از فتیر با نام نان ننه پیر یاد می شود که انواع مختلفی دارد و فتیر، کسمه و شیرمال از جمله آن ها است.
اگرچه در شهر اراک در دهه های اخیر به خاطر نبودن تنور خانگی فتیر در منازل پخت نمی شود اما خانواده ها در آستانه نوروز مقداری از این شیرینی محلی را به عنوان برکت و پذیرایی از میهمانان از کارگاه های فتیر پزی خریداری می کنند اما در روستاها هنوز این رسم پابرجاست و به طور معمول وقتی فتیر پخته می شود مقداری از آن بین اقوام و همسایگان توزیع می شود.
مردم شهرستان دلیجان نیز نوروز را با شور و هیجان خاصی جشن می‌گیرند و یکی از رسوم گذشته در این منطقه هله هله است که پنجاه روز مانده به نوروز انجام می شد.
در این رسم عده ای از جوانان در حالی که کوله هایی روی دوش خود داشتند دور هم جمع می شدند و یکی از آنان لباس زنانه می پوشید با شادی اشعاری را می خواندند و از ساکنان منازل و رهگذران عیدی می گرفتند.
در محلات نیز چند روز قبل از عید نوروز مردم شروع به تمیز کردن خانه‌ها و شستن قالی‌ها می‌کنند، پنبه لحاف کهنه را دوباره حلاجی کرده و تمام خانه را با آب و جارو می روبند.
حضور در امامزاده حکیمه خاتون محلات قبل از تحویل سال نو از رسوم این خطه است که به نام زیارت 2 ساله در بین بومیان منطقه شهرت دارد.
در محلات همچنین رسم بر این است که در آستانه سال نو کاسه ماستی را در سفره می‌گذارند و براین باور بودند که ننه پیرزن می‌آید و انگشت به ماست می‌زند و بدین ترتیب برکت به خانه آنان می آید.
در بسیاری از مناطق روستایی خمین، دلیجان و محلات سفره هفت سین در سینی های بزرگی به نام مجمع چیده می شود که علاوه بر قرآن مجید، چراغ، آب، ماه ، تخم مرغ و آینه طیفی از تنقلات نظیر بادام، فندق، پسته، شیرینی های محلی که با شیره پخته می شود قرار می دهند.
در روستای دره شور خمین مقداری علف از بیابان می‌چنیند و هنگام سال تحویل کنارش آینه، قرآن و چراغ روشن قرار می دهند.
در این روستا در ظهر روز عید نوروز که اغلب فامیل در محلی جمع هستند، آش جو پخته می شود و همگان از آن می خورند.
در روستای بزیجان از توابع شهرستان محلات در آستانه نوروز در سینی بزرگی گندم بو داده و تخم مرغ می‌گذارند و معتقدند که این غذاها متعلق به قره یا پیرزن است که در موقع عید می‌‌آید و سهم خود را برمی‌دارد، علاوه بر آن نان‌های سوراخ‌دار می‌پزند و داخل سینی می‌گذارند تا سالی پربرکت را تجربه کنند.
در روستای قیدو از توابع شهرستان خمین نیز در نخستین روز بهار اهالی روستا با خود میوه و شیرینی به مسجد محل می آورند و آیین دید و بازدید عمومی آغاز می‌ شود که پس از این آیین تا سه روز رفتن به خانه بزرگ‌تر‌ها به صورت دسته جمعی ادامه دارد و بعد از آن کوچکترها میزبانی می کنند.
بر اساس اعتقادات کهن گذشته در شب سال نو، آیین سنتی کوزه توسط زنان ساوجی برگزار می شده و در این رسم هر زن نیت کرده و اسم خود را روی کاغدی می‌نوشته و آن را همراه با سکه، تزئینات به داخل بستو( کوزه سفالی) می‌انداخته و صبح روز بعد یکی از زنان مورد اعتماد در حالی که دعا می‌خواند هر یک از نشانه‌ها را بیرون آورده و بدین صورت هرکس به نیتش می‌رسد.
در روستای آقچه ‌قلعه نیز در شب سال نو آیین شال سان ماخ اجرا می‌شود که به طور معمول هدیه صاحب خانه ها برای افراد شال انداز در این شب تخم ‌مرغ، جوراب و یا پول است.
عده ای از مردم متدین ساوه رسم دارند که پس از تحویل سال نو به زیارت امامزادگان حضرت سید اسحاق(ع) و سید علی اصغر(ع) و اهل قبور می‌روند و پس از آن دید و بازدید عید نوروز و سال نو آغاز می‌شود.
در ایام تعطیلات نوروزی در اغلب مناطق شهری و روستایی استان مرکزی مردم بیشتر به صحرا و فضاهای باز می روند و بازی‌ها و ورزش‌های سنتی چاشنی تفریحاتشان در این ایام است.
در روز سیزدهم فروردین یا سیزده بدر مردم استان مرکزی از خانه ها بیرون می روند و در دشت های اطراف و فضاهای رو باز به بازی و شادی می پردازند، به داخل آب های روان سنگ اندازی می کنند و آرزوهایشان را به آب روان می سپارند.
استان مرکزی با 12 شهرستان و یک میلیون و 414 هزار نفر جمعیت در قلب ایران واقع شده است.
بیش از 2 هزار جاذبه گردشگری در استان مرکزی شناسایی شده که 850 اثر تاکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
6991/6013/

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي ميراث فرهنگي رسوم نوروزي استان مركزي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۷۷۴۲۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با نماد برج ایفل؛ طرح لو رفته از پیراهن دوم پاری سن ژرمن برای فصل 25-2024 / عکس

فوتی هدلاینز طرحی را منتشر کرده که ظاهرا پیراهن دوم پی‌اس‌جی در فصل ۲۵-۲۰۲۴ است.

طرفداری | طرح کیت دوم پاری سن ژرمن برای فصل 25-2024 لو رفت.

فوتی هدلاینز مانند هر سال انتشار طرح های لو رفته از پیراهن فصل آینده تیم ها را شروع کرده است. این بار نوبت به پاری سن ژرمن رسید تا فوتی هدلاینز طرح پیراهن دوم آن را منتشر کند. نکته جالب کیت دوم پی‌اس‌جی، طرح زیبای برج ایفل در زمینه آن است که به رنگ آبی‌ و قرمز دیده‌ می‌شود. در ادامه این مطلب عکس‌هایی از طرح منتشر شده پیراهن دوم پاری سن ژرمن را مشاهده می‌کنید. 

از دست ندهید ????????????????????????

جای خسرو حیدری بودم پیشنهاد منچسترسیتی را قبول می‌کردم! مرد هزار چهره؛ یورگن کلوپ مشاور مالی شد (فیلم) خوشحالی باورنکردنی جیمی کرگر در دیوار زرد! (فیلم) لیونل مسی در شکل‌وشمایلی که هرگز ندیده‌اید! (عکس)