به نقل از «دانا»

سکولار شدن یا ارتداد خفی؟/ آیا این ارتداد خفی تازگی دارد؟

تاریخ انتشار: ۱۹ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۷۹۷۴۸۰۶

چرا روایت مشاهدات یک طلبه از تغییر فکر و سبک زندگی طیفی از طلبه ها برای پاره ای از روشنفکران و رسانه های غربی تا این اندازه مهم می شود؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ متن زیر یادداشتی از داود مهدوی زادگان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که در ادامه می خوانید؛

نهضت مشروطیت ایران از دو طیف فکری دینی و سکولار ( دنیوی و این جهانی اندیش) تغذیه می کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وقتی به رهبران و فعالان طیف سکولار نظر می افکنیم، متوجه می شویم که خیلی از آنان سابقه تحصیلات حوزوی داشتند و در کسوت روحانیت بودند. افرادی مانند سید حسن تقی زاده، سید جمال الدین واعظ اصفهانی، یحیی دولت آبادی یا حتی کسروی سابقه تحصیل علوم دینی داشته اند . همین وجهه حوزوی آنان باعث شده بود که برخی از مراجع آن زمان از ایده مشروطه خواهی آنان حمایت کنند. اما سکولار شدن این طیف از حوزه رفته گان فرآیندی بود و کار یکی دو شب مطالعه آثار عرفی اندیشان نبود. تا جایی که شدت علقه های عرفی گرایانه برخی از مشروطه خواهان سکولار خیلی بالا بود. یحیی دولت آبادی در خاطرات خود بر رضاخان درود می فرستد که بالاخره یکی پیدا شد و ما را از پوشیدن عبا و قبا نجات داد ( ر ک: حیات یحیی ) . خلاصه سابقه گرایش برخی حوزویان به مرام و منش سکولار یا به گفته برخی «ارتداد خفی» به روزگار مشروطه خواهی باز می گردد.

گرایش سکولار شدن طیفی از حوزویان با تاسیس مدارس جدید و دانشگاه ها قدری فروکش کرد ؛ عرفی گرایان به دانشگاه می رفتند و مذهبی ها به حوزه. لکن این گرایش در حوزه محو نشد. چنان که گرایش مذهبی هم از دانشگاه جدا نشد.  رگه های خفیفی از عرفی گرایی را در حوزه علمیه پیش از  انقلاب می توان مشاهده کرد. چنان که اندیشه عرفی گرایانه محمد مجتهد شبستری را می توان در کتاب وی با عنوان «جامعه انسانی اسلام» رد یابی کرد.  این کتاب به تاریخ ۱۳۴۶ در قم منتشر شد. 

اما با وقوع انقلاب اسلامی و تاسیس حکومت دینی مبتنی بر اندیشه فقهی حوزه علمیه، طبیعی به نظر می آمد که عده‌ای از حوزویان با این دیدگاه از در  مخالفت بر آیند و لااقل،  زمینه رشد سکولاریسم سیاسی ( جدایی دین از سیاست )  در حوزه های علمیه را فراهم سازند. چنان که کتاب «حکمت و حکومت» شیخ مهدی حائری یزدی ، یک نمونه برجسته از آن مخالفت ها است. این کتاب می تواند جایگزینی برای کتاب «الاسلام و اصول الحکم» علی عبد الرازق مصری در حوزه فکر شیعی به شمار آید. حائری یزدی همچون علی عبدالرازق، حکومت را امری عرفی دانسته است و منکر اندیشه سیاسی در اسلام است. او در این کتاب حتی هیچ التفاتی به واقعه غدیر خم نکرده است. 

برخی از روشنفکران ایرانی مانند داریوش آشوری و نیز از اصحاب قدرت و سیاست، مانند سعید حجاریان در اوایل دهه هفتاد تلاش کردند با نگاه بیرونی _ به تعبیر حجاریان ؛ با نگاه جامعه‌شناسانه به فقه _ چنین روایت کنند که حوزه علمیه در حال طی کردن فرآیندی از عرفی شدن است. سعید حجاریان در مقاله «فرایند عرفی شدن فقه شیعه »،  این اتفاق را به نظریه «ولایت مطلقه فقیه» نسبت داده است ( ر ک: از شاهد قدسی تا شاهد بازاری ) . در واقع ، مشاهده گرایش فکری و عملی برخی حوزویان به سکولار شدن یا ارتداد خفی ، امر پنهانی که نیاز به مشاهدات دقیق میدانی باشد، نیست . 

 اکنون، با عنایت به نتیجه‌گیری که در انتهای گفته بالا ارایه کردیم ، این پرسش مهم جلوه می کند که چرا با وجود آشکار بودن این مساله ، هنوز وقتی طلبه ای مشاهدات خود از فرایند عرفی شدن طیفی از طلبه ها را روایت می کند ، جریان داخلی و خارجی سکولار به تکاپوی تحلیل افتاده آن روایت را تیتر اول گفته های خود می کنند و مصاحبه های رادیو و تلویزیونی به راه می اندازند؟!  جالب تر اینکه برخی از آنان که سابقه طلبگی داشته اند، خیلی سال قبل همین مسئله را روایت می کردند. چنان که یکی از آنان، پانزده سال قبل، همین گفته حجاریان را به همراه تجربه ای که خود از حوزه علمیه داشت در مجلس گفتگویی که من نیز شرکت داشتم، باز گو کرد.

بنابر این، نباید اینگونه یادداشت های طلبگی، لااقل، برای نظریه پردازان سکولار داخلی و خارجی چیز جدیدی باشد . ولی مشاهده می کنیم که اتفاقاً اینگونه روایت ها برای این دسته از عرفی گرایان خیلی مهم است. لذا پرسش در اهمیت آن است. چرا روایت مشاهدات یک طلبه از تغییر فکر و سبک زندگی طیفی از طلبه ها برای پاره ای از روشنفکران و رسانه های غربی تا این اندازه مهم می شود؟  به عبارت دیگر، این پر ارتداد خفی که همیشه بوده و هست ،  چرا هر از گاهی تیتر اول می شود؟  گمان می کنم، پرسش اساسی این این است، نه روایت مشاهدات یک طلبه از وجود عرفی گرایی در حوزه علمیه.

منبع: مهر

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۹۷۴۸۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عرضه سه نمایشنامه جدید سوره مهر در نمایشگاه کتاب

به گزارش خبرنگار مهر، سه کتاب نمایشنامه با عنوان «رازی بین من و تو»، «در تنم زمستان شد» و «روایت نه چندان پیچیده از یک عشق به طعم شمشیر» به تازگی توسط انتشارات سوره مهر منتشر و روانه بازار نشر شده است.

«رازی بین من و تو» نوشته محمدرضا امیرخانی تصویری از زندگی علی، جانباز اعصاب و روان است. علی هنرمند پتینه‌کاریست که در جبهه‌های جنگ دچار موج انفجار شدیدی شده و همچنان با این توهم که هم‌رزمش را کشته است، دچار عذاب وجدان است. در ادامه دکتر بخشی برای رهایی او از این توهم دست به کار می‌شود.

«در تنم زمستان شد» اثری از مصطفی سیفی برشی از زندگی رونیا یک دختر کرد ایزدی است که چند سال اسیر داعش بوده و اکنون پس از فرار از دست داعش به آلمان گریخته، اما یک روز مرد داعشی که سال‌ها رونیا را اسیر کرده، وارد خانه او می‌شود.

«روایت نه چندان پیچیده از یک عشق به طعم شمشیر» نمایشنامه دیگری است که به قلم محمدرضا آریان‌فر به چاپ رسیده است. آریان‌فر در این کتاب، چهار نمایشنامه شامل «روایت نه چندان پیچیده از یک عشق به طعم شمشیر»، «آن‌گاه که خدا از دهان سنگ ترانه می‌خواند»، «کسی در خواب‌هایم قدم می‌زند» و «سراغ خواب‌هایم را از باد بگیر» را به نگارش درآورده است.

«رازی بین من و تو» با شمارگان ۳۰۰ نسخه، «در تنم زمستان شد» با شمارگان ۵۰۰ نسخه و «روایت نه چندان پیچیده از یک عشق به طعم شمشیر» با شمارگان ۵۰۰ نسخه در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه می‌شوند.

کد خبر 6089724 فاطمه میرزا جعفری