به نقل از «بسیج نیوز»

«آوینی» زیر فشارها «انقلابی» ماند

تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۷۹۸۸۰۸۰

به گزارش خبرگزاری بسیج، خبر مثل همیشه کوتاه، تکان‌دهنده و تلخ بود؛ سید مرتضی آوینی شهید شد! 24 سال قبل در چنین روزی خبر رسید سید مرتضی آوینی در منطقه فکه روی مین رفته و شهید شده است. از آن سال‌ها تا همین امروز در سالگرد شهادت سید مرتضی آوینی افراد زیادی درباره تفکر و زاویه دید هنری او صحبت کرده و یاد و نامش را زنده نگه‌ داشته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چند سالی است سالروز شهادت او به نام روز هنر انقلاب اسلامی ثبت شده است. با شهریار زرشناس، محقق اندیشه دینی، استاد دانشگاه که از دوستان نزدیک شهید آوینی نیز بوده همصحبت شدیم تا برایمان از سید شهیدان اهل قلم بگوید.

 

در آخرین روزهای پیش از شهادت آوینی با او همراه بودید، ‌برایمان از حال و هوای آن روزهای این شهید بگویید؟

 

ابتدا درباره شهید مرتضی آوینی چند نکته را باید یادآور شوم چون در سال‌های اخیر متاسفانه درباره ایشان شبه‌آفرینی‌هایی شده است. سید مرتضی همچنان که در همه آثارش می‌توان دید متفکری دین‌مدار بود. او دقیقا فرزند انقلاب اسلامی بود و نیازها و معضلات انقلاب را تشخیص می‌داد و دغدغه انقلاب برایش اولویت بود. در همه آثار او چه مکتوب و چه تصویری یک فریم یا یک خط نمی‌توان یافت که او علیه انقلاب صحبت کرده و از ولایتمداری خارج شده باشد. بنابراین شبه‌افکنی درباره سیدمرتضی ناجوانمردانه است.

شبهه‌ها بیشتر در چه زمینه است؟

بیشتر درباره خانواده و خاستگاه اوست.برخی به پیشینه او اشاره می‌کنند و می‌گویند او روشنفکر بوده است. اما او بارها برایم گفت بعد از آشنایی با شخصیت امام خمینی (ره) از گذشته خود عبور کرد.شهید آوینی بعد از اتفاقات 17 شهریور کاملا تغییر کرد. پیشینه شهید آوینی شبیه پیشینه دانشجویان رشته هنر قبل از انقلاب بود. اما در فرآیند انقلاب او تبدیل به متفکری انقلابی و ولایتمدار شد و تا آخرین روز زندگی‌اش به این مواضع وفادار ماند. غروب چهارشنبه؛ آخرین باری بود که او را دیدم و جمعه صبح در منطقه فکه شهید شد!‌ روز چهارشنبه از دفتر سوره بیرون آمدیم و مثل هر روز قسمتی از مسیر را با هم همراه شدیم. می‌خندید و با وجد گفت: شهریار، دارم به فکه می‌روم جایی که فرشتگان ارواح شهدا را از زمین مستقیم به آسمان می‌برند! کدام روشنفکر چنین نگاهی به مرگ و شهادت دارد؟ البته جریانی وجود داشت که شهید آوینی را تحت فشار قرار داده بود.اما او با صلابت انقلابی ماند. خودش برایم گفت همه نوشته‌های قبل از انقلابش را از بین برده و بعد از انقلاب به مردی متشرع و دین‌مدار تبدیل شد.سید مرتضی در سال‌های اولیه دهه 70 نقدهایی بر جریان روشنفکری داشت، در مراسم سینمایی از مواضع انقلاب دفاع می‌کرد.

شهریار زرشناس

با مطالعه آثار شهید آوینی می‌توان به این نکته پی برد که دغدغه او مقابله با تهاجم فرهنگی بود و رویکرد نقادانه به جریان‌های روشنفکری داشت. به نظرم جریانی شکل گرفته که می‌خواهد این زوایای شهید آوینی را پنهان و کتمان کند. سید مرتضی اندیشمند و متفکر بود، در کتاب توسعه و مبانی تمدن غرب که مجموعه مقالات او را شامل می‌شود، می‌توان دغدغه‌مندی یک انسان متفکر و متعهد انقلابی را مشاهده کرد.اندیشمندی که مخاطرات انقلاب اسلامی را رصد می‌کرد.سید مرتضی در دهه 60 به این نکته پی برده بود علوم انسانی باید بازنگری شود. او در همین دهه متوجه شده بود راه توسعه غربی و شبه‌مدرن در ایران اشتباه است. در دهه 60 جریان لیبرال را نقد کرده بود.اگر سرمقاله‌های او را در مجله سوره که در دهه 70 منتشر می‌شد، ‌مطالعه کنید باز هم ردپای همین اندیشه‌ها را می‌توانید پیدا کنید و این نشان می‌دهد او هیچ‌گاه تغییر نکرد.

آیا شهید آوینی علاوه بر امام راحل متاثر از افراد دیگری مانند دکتر شریعتی که هم متدین بود و هم روشنفکر بود؟

مواضع فکری من و سید مرتضی درباره دکتر شریعتی بسیار شبیه هم بود. به نظر من دکتر شریعتی از نظر شخصیتی، آدمی مخلص و آرمانگرا بود اما افکارش ایراداتی داشت و انتقاداتی به آنها دارم.سید مرتضی نیز چنین دیدگاهی نسبت به شریعتی داشت و هیچ‌گاه ندیدم ارادتی ویژه به دکتر شریعتی داشته باشد! در عین حال دشمنی و نفرتی هم نسبت به او نداشت. شاکله فکری شهید آوینی را تفکرات امام خمینی (ره) شکل می‌داد. همیشه به من می‌گفت کتاب مصباح‌الهدایه بهترین کتاب موجود است. مطالعه کتاب‌های امام راحل را به همه توصیه می‌کرد و معمولا شرح دعای سحر نوشته امام خمینی(ره) را به دیگران هدیه می‌داد.

نگاه عارفانه و در عین حال شاعرانه ایشان ریشه در کجا داشت؟

متاثر از نگاه امام راحل بود. شهید آوینی مقاله بلندی دارد در شرح اندیشه‌های عارفانه امام خمینی(ره). در این مقاله توضیح داده است عرفان امام با مبارزه هم‌جهت است. عرفان کلاسیک در کشور ما بخش مبارزاتی کمرنگی دارد اما امام خمینی (ره)، فقه را با عرفان و مبارزه و جهاد پیوند زده بود و عرفانی مبارزه‌خواه، حکیمانه شکل داده بود. شهید آوینی به صورت کامل تحت‌تاثیر همین عرفان امام راحل بود. سید مرتضی، عارفی هنرمند بود که همین ویژگی نثر او را بسیار زیبا و خاص کرده بود.بارها به او می‌گفتم من قبل از نوشتن وضو می‌گیرم، دعا می‌خوانم که نثرم شبیه نثر تو زیبا و شورانگیز شود اما نمی‌شود ! نثر او به حالات درونی‌اش مرتبط بود.

آیا شهید آوینی مانند بسیاری دیگر از هنرمندان متعهد کشور ما بی بدیل ماند یا کسانی هستند که راه او را ادامه می‌دهند؟

وجه تمایز شهید آوینی این بود که او هنرمندی متفکر و دینمدار و انقلابی بود.امیدوارم جریان فکری و هنری او در کشور ما استمرار پیدا کند. آدم‌ها قرار نیست شبیه هم باشند اما راه شهید آوینی باید ادامه پیدا کند. هر چند اکنون هم هنرمندان، روزنامه‌نگاران و اندیشمندانی داریم که در مسیر سید مرتضی قدم برمی‌دارند. شهید آوینی هر کاری که از دستش برمی‌آمد برای تداوم و تقویت انقلاب اسلامی انجام می‌داد. هر زمان لازم بود قلم دست می‌گرفت و هرگاه شرایط ایجاب می‌کرد فیلم تولید می‌کرد و هر زمان که لازم بود وارد حوزه روزنامه‌نگاری و نشریات مکتوب می‌شد و حتی مقاله‌های سیاسی می‌نوشت.در همه این شاخه‌ها هنرمندان و اندیشمندانی داریم که انقلاب را پیش می‌برند.معتقدم راه شهید آوینی کمابیش رهروان خوبی دارد که تلاش می‌کنند مانند او هنرمند، متفکر، انقلابی و ولایتمدار باشند.

  منبع: جام جم آنلاین

منبع: بسیج نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۹۸۸۰۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عقلانیت انقلابی اهل دوقطبی‌های کاذب نیست

به گزارش خبرنگار مهر، علی خضریان در نطق میان دستور جلسه علنی امروز (سه‌شنبه ۴ اردیبهشت ماه) مجلس شورای اسلامی، گفت: انقلاب اسلامی ایران در طول ۴۶ سال گذشته با هدایت امامین انقلاب اسلامی و بهره‌گیری از سرمایه اجتماعی خود توانسته است از انواع تهدیدات پیچیده، متراکم، پرحجم و توطئه‌ها و بحران‌های امنیتی و دفاعی، به فضل الهی عبور کند و با تشکیل جبهه مقاومت، هیمنه پوشالی استکبار جهانی را شکسته و ضریب تأثیر آن‌ها را در همه مؤلفه‌های قدرت، کاهش داده و شعاع اثر خود را در منطقه و معادلات جهانی گسترش دهد.

وی بیان کرد: استمرار این حرکت متعالی، با هدایت مقام معظم رهبری - مدّظله‌العالی، با طراحی و تدوین و صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به عنوان نسخه جهانی شدن انقلاب اسلامی، به سوی ایجاد تمدن نوین اسلامی و پایه‌گذاری حاکمیت اسلام بر جهان با امامت حضرت ولی‌عصر ارواحنا فدا، با توکل الهی و حرکت عمومی مستضعفان و آزادی‌خواهان جهان، پرشتاب ادامه خواهد داشت.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در این راستا، جمهوری اسلامی ایران برای افزایش اقتدار خود و حرکت به سوی قله و تثبیت جایگاه ایران مقتدر می‌بایست از دو راهبرد توأمان ایجاد موازنه درونی خصوصاً استحکام و ثبات اقتصادی و توانایی و قوام فرهنگی را در کنار موازنه بیرونی به معنای راهبری و حمایت از محور مقاومت به پیش برد.

خضریان متذکر شد: انقلاب اسلامی در طول این سالهای پر نشیب و فراز، با الگوی بومی، تجربه پیمودن مسیر بین بایدها و واقعیت‌های انقلاب را در ابعاد مختلف، بارها داشته است و در شرایط کنونی نیز که وضعیت کشور همچون معادله‌ای چند مجهولی است، نیازمند هوشمندی و عقلانیت نیروهای وفادار به انقلاب برای فتح خرمشهرهای بعدی است.

عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: امروز اقتصاد کشور به دلیل اینکه در طول یک دهه گذشته حتی آب خوردن مردم از سوی جریان غربگرا به مذاکره و توافق با کدخدا پیوند زده شده بود و با شرطی‌سازی اقتصاد و وابسته کردن تعاملات مالی به دلار و همچنین خام فروشی عملاً مانع پیشبرد اهداف راهبردی کشور در حوزه اقتصادی شد، با چالش‌های جدی مواجه است و کیک اقتصاد ایران کفاف ۹۰ میلیون ایرانی را نمی‌دهد و ضروری است در کنار تسریع در رفع کاستی‌ها و گسترش فرصت‌های اقتصادی برای مردم، با اصرار بر حکمرانی عادلانه برای رفع تبعیض‌ها و شکاف طبقاتی اقدامی عاجل شود.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر فرهنگ اسلامی ایرانی به دلیل تجمیع بی کارکردی‌ها، کج کارکردی‌ها، کم کارکردی‌ها و مهمتر از همه بد کارکردی‌هایی که میراث چند دهه‌ای مسؤولان دستگاه‌های مختلف فرهنگی است، در معرض محصولات فرهنگی متعارض و مهاجم قرار گرفته و در مواردی دچار واگرایی از ارزش‌های خودی و همگرایی با ارزش‌های رقیب شده است و متأسفانه باید گفت در چنین شرایطی جامعه ایران از سوی دشمنان، خائنان و نادانان با رانه‌های واگراییِ سیاسی، قومیتی و فرهنگی، مدام به سوی «قطبی شدن» رانده می‌شود.

خضریان اظهار کرد: در سیاست ایران نیز عموم جریان‌های سیاسی با چالش نمایندگی شهروندان مواجه هستند؛ موضوعی که تلاش جمعی نخبگان سیاسی در مسیر نفی سیاست‌ورزی رفاقتی و فامیلی و شفاف شدن مکانیزم گزینش و مرامنامه شایستگی بر اساس شاخص‌ها را جهت امکان حکمرانی عادلانه می‌طلبد.

وی ادامه داد: در سطح خارجی نیز ضمن اینکه ایران سال‌ها است تحریم اقتصادی غرب را برای کوتاه آمدن از مواضع اصولی خود تجربه می‌کند، طی یک سال اخیر به دلیل تنش آفرینی نظامی - امنیتی ایجاد شده از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا در منطقه غرب آسیا مواجه شده است. راه حل مواجهه با این معادله و حل مسائل کشور «عقلانیت انقلابی» است.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: عقلانیت انقلابی به جای ایجاد دعوا بر سر موضوعات فرعی و دمیدن در دوگانه‌های جعلی برای کسب مناصب، عدالت در سیاست را جست‌وجو می‌کند و فرصت اعتماد مردم به نیروهای انقلاب را صرف کارهای بنیادین به جای دعواهای بی‌نتیجه خواهد کرد. عقلانیت انقلابی به دنبال تهدیدزدایی است و تنش‌زدایی را ناکافی می‌داند و معتقد است شعارهایی نظیر تنش‌زدایی در سیاست‌خارجی و حجم گسترده ورود ادبیات علوم انسانی غربی در این سال‌ها، در راستای همین تلقی خاص از عقلانیت در جامعه است.

خضریان تاکید کرد: عقلانیت انقلابی واقع‌گرا است، اما آرمان‌خواه هم هست و این دو را متضاد هم نمی‌داند. عقلانیت انقلابی حل مسائل اقتصادی و ناهنجاری‌های فرهنگی را در کنار هم مهم می‌داند، با این تفاوت که مسائل اقتصادی را دارای فوریت و مسائل فرهنگی را دارای اولویت می‌بیند.

وی اظهار کرد: عقلانیت انقلابی راه حل مشکلات فرهنگی از جمله مسأله حجاب را فقط قضائی نمی‌بیند، بلکه به بازاندیشی در شیوه‌های تربیتی هم نظر دارد. اما سیاست رهاسازی اجتماعی به بهانه انجام کارهای زیربنایی را نیز بر خلاف عقلانیت می‌پندارد. عقلانیت انقلابی عدالتخواه است. عدم تناسب افزایش دستمزد کارگران با مواردی از قبیل افزایش تعرفه پزشکی را نمی‌پذیرد و آن را دمیدن در شکاف‌های اجتماعی می‌پندارد و معتقد است به جای سوار شدن بر موج احساسات مستضعفین، باید برای رفع تبعیض‌ها چاره اندیشی کند.

عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: عقلانیت انقلابی واداده نیست و با فساد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی همزیستی نمی‌کند. عقلانیت انقلابی به وحدت و انسجام اجتماعی می‌اندیشد و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نیست. عقلانیت انقلابی امیدوار است و ظرفیت‌های ایران و توانمندی‌های مردم را بزرگ‌تر از مشکلات و مسائل می‌داند. عقلانیت انقلابی با کالایی شدن آموزش سر ستیز دارد و مهم‌ترین راه تحرک اجتماعی را عدالت آموزشی می‌داند.

خضریان بیان کرد: عقلانیت انقلابی اهل دو قطبی‌های کاذب نیست، بلکه جدال اسلام و کفر را مهم‌ترین جدال تاریخی می‌داند و در این مسیر ترس، انفعال و فرار از مقابل دشمن را در مقابل عقلانیت انقلابی تعریف می‌کند و در همین راستا عملیات «وعده صادق» را عینیت عقلانیت انقلابی در مواجهه‌ی با قلدرمآبی استکبار جهانی و صهیونیست‌ها می‌داند. عقلانیت انقلابی ساعی است تا آزادی‌های اجتماعی و سیاسی، در چهارچوب قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی محقق شود.

کد خبر 6086262 زهرا علیدادی