به نقل از «تسنیم»

تحلیل عبدالباری عطوان درباره پیروزه های ارتش سوریه در جنوب؛ وعده سیدحسن نصرالله سریع‌تر از انتظار محقق شد

تاریخ انتشار: ۱۱ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۴۶۶۷۱۴

دبیرکل حزب‌الله لبنان در سخنرانی اخیرش اعلام کرد اوضاع از سوریه گرفته تا یمن به نفع مقاومت پیش می‌رود. در سوریه، ارتش این کشور در جبهه جنوبی به سرعت به پیشروی‌های خود ادامه می‌دهد و در یمن، ائتلاف سعودی- اماراتی عملیات اشغال «الحدیده» را متوقف کرد. ۱۱ تير ۱۳۹۷ - ۰۸:۴۹ بین الملل اروپا آسیای غربی نظرات

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» نوشت: «سیدحسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان از حقیقت دور نشد زمانی‌که در سخنرانی روز جمعه گذشته خود اعلام کرد که اوضاع از سوریه گرفته تا یمن به نفع مقاومت پیش می‌رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در سوریه، ارتش این کشور در جبهه جنوبی به سرعت به پیشروی‌های خود ادامه می‌دهد و حاکمیت دولت مرکزی را به برخی از روستاها و مواضع در حومه درعا و السویداء بازگردانده است و در یمن نیز، دولت امارات متحده عربی، که بر نبردها در شهر الحدیده نظارت دارد، «موضعی موقت» برای عملیات نظامیِ تحت رهبری خود جهت سیطره بر مهم‌ترین بندر یمن، اعلام کرد تا( به زعم خود) زمینه را برای تلاش‎های «مارتین گریفیث» فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن، جهت تسهیل عملیات تسلیمِ بدون شروط( انصارالله) هموار کند. موافقت عناصر مسلح در شهرک «بصری الشام» با ورود به فرآیند تسویه با دولت و اجازه ورود دادن به ارتش عربی سوریه، آن هم بدون درگیری»، تأکیدی میدانی برای گفته‌های‌مان است.

بازگشت هیات نظامی روسیه به شهر درعا به منظور ازسرگیری مذاکراتی، که به دلیل مخالفت نمایندگان هیات معارضان مسلح با شروط روسیه- از جمله تحویل سلاح، تسویه وضعیت گروه‌های معارض با دولت سوریه و محاکمه کسانی که در جنایت جنگی دست دارند- شکست خورده بود به این معناست که گروه‌های مسلح، پس از آن‌که گزینه‌ها و فرصت مانورهای‌شان محدود شده و همپیمانان عرب‌شان و آمریکایی‌ها یا اسرائیلی‌ها از حمایت آنها دست برداشته‌اند، آماده قبول بیشتر این شروط شده‌اند.

دو طرف اصلی، یعمی اردن و رژیم اشغالگر اسرائیل، که از «برخی» گروه‌های معارض مسلح حمایت می‌کردند مرزهای‌شان را کاملا بر روی غیرنظامیان یا عناصر مسلحی، که به منظور نجات از جنگ دنبال پناهگاه می‌گردند، بسته‌اند. در واقع اردن پایگاه‌هایی در خاک خود برای آموزش عناصر مسلح احداث و از اتاق عملیات «الموک» میزبانی کرد که شامل رهبران دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و عربستان سعودی و همچنین اردن برای نظارت به جنگ در سوریه بود. اما اسرائیل داده‌های اطلاعاتی و حمایت پزشکی از عناصر مسلح مجروح می‌کرد.

اردن موضع خود را این‌گونه اعلام کرد که شرایط اقتصادی و امنیتی آن اجازه میزبانی از هیچ پناهنده سوری را نمی‌دهد. اردن، که میزبان حدود یک میلیون و 500 هزار آواره سوری است در مسیری مشابه مسیر ترکیه گام برمی‌دارد که ضمن بستن مرزهایش، به سوی کسانی که در تلاش برای نفوذ به خاک آن بودند، آتش گشود و شماری از این افراد را به قتل رساند. ترکیه همچنین می‌خواهد حدود سه میلیون و پانصد هزار آواره سوری را، که در این کشور حضور دارند، به مناطقی در سوریه از جمله «عفرین»، «الباب»، «جرابلس» و چه بسا «ادلب» بازگرداند که تحت اشغال کلی یا جزئی شورشیان مورد حمایت خود هستند.

اسرائیل، که همواره ادعای همبستگی با برخی گروه‌های مسلح و غیرمسلح می‌کرد و از برخی رهبران این گروه‌ها در ایستگاه‌های تلویزیونی خود و در کنفرانس‌ها و همایش‌هایش میزبانی می‌کرد و تاکنون بیش از صدها بار به عمق سوریه جهت هدف قرار دادن سامانه‌های دفاع هوایی و پایگاه‌های نظامی حمله کرده است، بی‌طرفی خود و نیز چهره زشتِ نژادپرستانه خود را نشان داد و تصمیم گرفت مرزهای خود را ببندد و همچنین از استقبال حتی یک آواره سوری خودداری کند. «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل، روز گذشته گفت: «اسرائیل اجازه ورود به غیرنظامیان سوری، که از جنگ فرار می‌کنند، نمی‌دهد ولی به کسانی که داخل مرزهای سوریه هستند، کمک‌های انسانی می‌کند».

نمی‌دانیم چگونه برخی از رهبران گروه‌های معارض سوری، خواه مسلح و خواه غیرمسلح، این وضعیت تراژدیک‌شان را که توسط همپیمانان‌شان ایجاد شده، و نیز این خیانت متحدان آمریکایی و عرب‌شان و نیز اسرائیلی‌ها را توجیه خواهند کرد؛ همیپمانانی، که به آنها وعده حمایت، براندازی نظام دمشق طی چند ماه و تشکیل دولت «فاضله» سوریه بر روی آوارهایش دادند. ولی چیزی که می‌دانیم این است که این همپیمانان از جمله ایالات متحده، که صورتش را به در حال حاضر به سمت دیگری برگردانده و به این معارضان رسما اعلام کرده است که برای دفاع از آنها در برابر ارتش سوریه مداخله نخواهد کرد، به این شکست اذعان کرد و به منظور کاستن از حجم تلفاتش تصمیم به عقب‌نشینی از این پرونده گرفت و یارانش را رها کرد تا به تنهایی با سرنوشت خود مواجه شوند و شروط دولت سوریه و یا همپیمان روسی آن مبنی بر تسلیم کامل را بپذیرند. چه بسا منظور سید نصرالله در سخنرانی اخیرش این مساله بوده است.

به عقیده عبدالباری، بحران سوریه از درعا آغاز شد و به نظر می‌رسد با یکی از مهم‌ترین فصول خود، که پایانی تراژدیک دارد، مواجه خواهد شد آن هم بعد از 7 سال دروغ، گمراه‌سازی و فریب از سوی همپیمانانش، که یاری رساندن به این شورشیان در راس اولویت‌هایشان نبود بلکه اولویت اصلی آنها نابود و تجزیه کردن سوریه بود؛ همان کاری که در عراق و لیبی و اینک در یمن انجام می‌دهند.

انتهای پیام/

R1016196/P36442/S8,89,90,1128/CT10

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۴۶۶۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

احتمال احیای داعش در منطقه تا چه حد جدی است؟

رسول سلیمی: در ۲۳ مارس ۲۰۱۹، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، با کمک ائتلاف جهانی به رهبری امریکا، کنترل روستای البغوز، اخرین پایگاه دولت اسلامی (داعش) در سوریه را به دست گرفتند. سقوط البغوز به دنبال شکست‌هایی بود که کنترل سرزمین‌های باقی مانده این گروه در سوریه و عراق را از بین برد، جایی که آنها در ژوئن ۲۰۱۴ خلافت خود را اعلام کرده بودند. نگاهی گذرا به مسیرهای تشکیل دولت اسلامی از وجود یک سازمان بروکراتیک بسیار پیچیده، منسجم و انعطاف‌پذیر با ظرفیت زیادی برای تکامل و سازگاری با محیط حکایت دارد. اما انتقال رهبری داعش به نسل های جدیدتر به یک جنبه از توسعه در این گروه اشاره دارد:

زمانی که زرقاوی (احمد فاضل الخلیله) در ۶ ژوئن ۲۰۰۶کشته شد، او جانشینی خود را به یک سازمان منسجم، قوی و بانفوذ واگذار کرد و ابو عمر البغدادی (حمید داوود الزاوی)، افسر سابق ارتش منحل شده عراق، تأسیس دولت اسلامی عراق را به عهده گرفت. در اکتبر ۲۰۰۶، در زمان سلطنت او، این سازمان به یک سازمان بوروکراتیک متمرکزتر تبدیل شد و هنگامی که اعلام شد ابو عمر البغدادی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۰ به همراه ابوحمزه المهاجر در ۱۶ مه ۲۰۱۰ کشته شده است، دولت اسلامی عراق با ابوبکر البغدادی (ابراهیم عواد البدری سامرای) بیعت کرد.

پس از کشتن ابوبکر البغدادی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹، این سازمان به سرعت ابو ابراهیم الهاشمی القریشی (امیر محمد سعید عبدالرحمان مولا) را منصوب کرد و پس از مرگ او در فوریه ۲۰۲۲، این سازمان در ۱۰ مارس ۲۰۲۲، ابو حسن الهاشمی القریشی و پس از قتل الهاشمی در اواسط اکتبر ۲۰۲۲، ابو حسین الحسینی القریشی رهبری داعش را در نوامبر ۲۰۲۲ به عهده گرفت اما در سوم اوت سال۲۰۲۳ اعلام شد که ابو الحسین القریشی نیز کشته شده است و خلیفه فعلی ابو حفص الهاشمی القریشی منصوب شده است.

ویژگی محوری رهبری در داعش

ازاین‌رو روشن است که دو رهبر اخیر از نسل جدید داعش هستند که میل زیادی به توسعه و بازسازی حکومت اسلامی برای از سرگیری حملات به دشمنان خود را دارند. به همین منظور با اشاره به انسجام و وحدت رهبری پس ازدست‌دادن هر خلیفه، دولت اسلامی تصاویر تبلیغاتی را پخش می‌کند تا نشان دهد صدها جنگجوی داعش - از سوریه تا افغانستان، از مصر تا موزامبیک - با خلیفه دوم بیعت می‌کنند و نکته مهمتر آنکه می خواهد نشان دهد داعش با تمرکز بر رهبر، خلافت را شخصی نکرده است. این در حالی است که تا پایان سال ۲۰۲۲، هیچ نشانه قابل توجهی از مخالفت یا نارضایتی در شبکه جهانی داعش وجود نداشت و از زمان فروپاشی در سوریه، به مثابه شاخه‌هایی که توسط یک سیستم تصمیم مرکزی اداره می‌شود، عمل کرده است. سلول‌های سازمان که بر زمین جنگ تسلط ندارند، انعطاف پذیری خود را در بازسازی سازمانی خود در سطح نظامی، امنیتی، اداری و رسانه ای نشان می‌دهند.

امروزه "دولت اسلامی" بدون اعمال کنترل بر یک مکان خاص، در صحرای سوریه و در حومه شهرهای سوریه فعال است و حتی حمله به داخل شهرها با سلول‌هایی که در بیشتر جغرافیای سوریه گسترش‌یافته‌اند انجام می‌شود. در همین راستا یک گزارش پنتاگون نشان می‌دهد که داعش صفوف خود را برای ظهور مجدد در سوریه تغییر داده و این گزارش تأکید می‌کند که این سازمان توانایی‌های مسلحانه خود را در عراق تقویت کرده است.از این رو به نظر می‌رسد داعش بیش از هر زمانی برای بازسازی خود و استخدام جنگجویان بیشتر آماده می‌کند و از ظرفیت لازم برای تهدیدات بالفعل برخوردار شده است.

داعش همچنان در عضوگیری فعال است

در همین زمینه کارشناسان سازمان ملل متحد در گزارشی که در ۱۵ اوت ۲۰۲۳ منتشر شد، گفتند: «دولت اسلامی (داعش) هنوز بین ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ عضو در پایگاه سابق خود در سوریه و عراق دارد. کارشناسان ناظر بر تحریم‌ها علیه این گروه خاطرنشان کردند که در نیمه اول سال ۲۰۲۳، تهدید داعش "عمدتاً در مناطق درگیر" باقی مانده است. این کمیته در گزارش خود به شورای امنیت گفته بود: "وضعیت کلی همچنان فعال است" و با وجود تلفات سنگین این گروه و کاهش فعالیت در سوریه و عراق، خطر تجدید حیات آن همچنان وجود دارد. در این بیانیه آمده است: "این گروه استراتژی خود را تطبیق با شرایط فعلی قرار داده و با مردم محلی عراق و سوریه ادغام شده است و در انتخاب نبردهایی که انتظار می‌رود منجر به تلفات شود، محتاط است" از این رو "شبه نظامیان بیشتری را از اردوگاه‌های شمال شرقی سوریه و جوامع اسیب پذیر از جمله در کشورهای همسایه، دوباره جمع آوری و استخدام کرده است."

ظرفیت نیروی انسانی زندانی در سوریه

اگرچه این گروه عمداً عملیات های خود را برای تسهیل استخدام و سازماندهی مجدد کاهش داده، اما این کمیته خاطرنشان کرد که نزدیک به ۱۱ هزار شبه‌نظامی مظنون داعش در شمال شرقی سوریه در تأسیسات متعلق به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) به رهبری کردها نگهداری می‌شوند که نقش‌برجسته‌ای در جریان حملات داعش ایفا کردند. شمال شرقی سوریه شامل دو اردوگاه است که کارشناسان می‌گویند حدود ۵۵ هزار نفر را با ادعای ارتباط یا ارتباط خانوادگی با داعش در خود جا داده و در شرایط "سخت" زندگی می‌کنند. هیئت کارشناسان گزارش دادند که داعش همچنان به استخدام کودکان در اردوگاه‌های پرجمعیت ادامه می‌دهد.

اگرچه در حال حاضر مهار داعش در سوریه و افغانستان دشوار است؛ اما با وجود کاهش کلی تهدیدات نسبت به روزهای اوج خون ریزی داعش، این گروه به حملات متعدد در عراق، سوریه ادامه می‌دهد و وابستگان به داعش در افریقا و بخش‌هایی از آسیا به طور فزاینده‌ای فعالیت خود را استمرار داده‌اند. ازاین‌رو در سال‌های اخیر، داعش فعالیت‌های خود را در جنوب صحرای افریقا، از جمله نیجریه در غرب افریقا، جمهوری دموکراتیک کنگو در افریقای مرکزی و موزامبیک در افریقای جنوبی انجام داده است. همچنین داعش از یک مزیت جغرافیایی در افغانستان در امتداد مرز پاکستان با نام استان خراسان یا داعش خراسان برخوردار است که نزدیک‌ترین مرز به ایران به شمار می‌رود.

نابودی داعش امکان‌پذیر است؟

به طور خلاصه، تشدید حملات داعش در سوریه نشان می‌دهد که شکست نهایی این گروه به‌عنوان بخشی از تغییر فاز از خلافت به یک سازمان بوروکراتیک غیرمتمرکز و متکی به تاکتیک‌های جنگی سنتی قبلی به‌وسیله حملات فرسایشی و جنگ چریکی، امکان‌پذیر نیست. با وجود تضعیف سازمان در عراق، سوریه، داعش به حملات مرگبار ادامه می‌دهد و توانایی اثبات شده‌ای برای انجام عملیات های پیچیده دارد که به‌وضوح در افریقا و جنوب آسیا درحال‌رشد است. ناظران سیاسی معتقدند یکی از دلایل چنین رشد فزاینده‌ ای به تغییر در اولویت‌های استراتژیک ایالات متحده به سمت مسائل دیگر مانند رقابت با چین و روسیه باز می‌گردد.

عوامل ناتوانی داعش در آینده

چهار سال پس از شکست، داعش تلاش کرده است تا به حمله علیه دشمنان خود در سوریه و عراق ادامه دهد. آنها در این تلاش با چندین شانس بزرگ از جمله پاندمی Covid-۱۹، عملیات نظامی ترکیه در شمال غربی سوریه و اختلافات فرقه‌ای در سوریه و عراق همراه بودند که به تقویت این گروه منجر شد. بااین‌حال، این گروه نتوانسته است از این فرصت‌ها استفاده کند. از جمله فرصت های دیگر داعش برای تهدید افزایی علیه ایران، جنگ غزه و مسائل اقتصادی و اجتماعی درون جامعه ایرانی است که توجه سیاستگذار امنیتی را از موضوعات ذاتا امنیتی به موضوعات فرهنگی جلب کرده است.

از سوی دیگر شرایط در سوریه و عراق علیه بازگشت داعش است. هنگامی که داعش در سال ۲۰۱۴ خلافت خود را اعلام کرد، هر دو کشور از عواقب بی ثباتی طولانی مدت ناشی از فرقه گرایی مذهبی و منازعات پس از بهار عربی ۲۰۱۱ رنج می‌بردند. اکنون حکومت سوریه کنترل بسیاری از مناطق در مناطق مرکزی و شرقی کشور را که پس از سال ۲۰۱۱ از دست داده بودند، به دست آورده اند و ارتش و سرویس‌های امنیتی عراق در حال توسعه ظرفیت‌های نظامی خود هستند.

عامل دوم، آن است که محبوبیت گروه‌های سلفی افراطی مانند داعش و جبهه النصره به‌شدت کاهش‌یافته است، به‌ویژه در جوامعی که این گروه‌ها در آن رشد کرده بودند و روزانه شاهد اعدام هزاران نفر به‌عنوان "کافران" و "خائنان" بودند. اما این جوامع غالباً به حکومت مدنی سکولار متعهد شدند.

سومین عامل جلوگیری از بازگشت داعش، ماهیت جمعیت در مناطقی است که این گروه در حال حاضر حضور دارد. هنگامی که نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای ائتلاف قلمرو عراق و سوریه را از داعش باز پس گرفتند، پیروان محلی آن یعنی کسانی که به طور مستقیم برای این سازمان کار می‌کردند یا دیگرانی که دکترین‌های آن را طرح‌ریزی کرده بودند - مجبور به فرار به کشورهای همسایه یا مناطق تحت کنترل قدرت‌های دیگر مانند شمال سوریه شدند. با این مهاجرت، داعش از پایگاه مردمی خود جدا شده و در معرض عقب‌نشینی‌های بیشتر قرار گرفت.

عامل چهارم ناتوانی داعش در جذب نیروهای جدید برای تکمیل صفوف خود است. بازگرداندن خلافت داعش به نیروی انسانی قابل‌توجهی نیاز دارد و فقدان سربازان جدید باعث می‌شود این سازمان تلاش کند هزاران جنگجوی بازداشت شده خود را در زندان‌های SDF آزاد کند. در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱، گروه‌های وابسته به داعش به زندان السینا در الحسکه، شهری در شمال شرقی سوریه حمله کردند. با این حال، این حمله شکست خورد زیرا نیروهای ائتلاف به کمک SDF آمدند و داعش در نهایت ده‌ها جنگجوی خود را که در داخل زندان بازداشت شده بودند از دست داد.

پنجمین و آخرین عاملی که احیای داعش را به‌عنوان یک پروژه سیاسی خنثی کرده است، کاهش گسترش سلاح و ازدست‌دادن منابع مالی است. ظهور داعش به مقادیر زیادی سلاح متکی بود، مانند آنهایی که پس از تصرف موصل به دستاورد و حضور خود را تا زمان سقوط در البغوز حفظ کرد. کمبود تسلیحات فعلی بسیاری از توانایی‌های نظامی سازمان را از بین می‌برد و مجبور خواهد شد به تاکتیک‌های چریکی و جنگ فرسایشی متوسل شود - استراتژی که سازمان را زنده نگه می‌دارد.

در یک جمع بندی، از بین رفتن هر یک موانع گفته شده در بالا به طور مستقیم یا غیرمستقیم به تقویت داعش در مرزهای ایران منجر خواهد شد. همچنین این احتمال وجود دارد که موانع گفته شده با هدف ایجاد دشمنی مشترک، از سوی یکی از کشورهای متخاصم با ایران تضعیف شده و در نتیجه بازسازی داعش را تسریع کند.

۳۱۱۲۱۳

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1893331