چرا نخستین عملیات برون مرزی ناکام ماند؟
تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۶۵۲۹۱۱
پس از فتح خرمشهر مسئولان کشور در معرض انتخابی سخت و تاریخی قرار گرفتند و ناگزیراز برگزیدن یکی از دو راه ادامه جنگ یا ختم آن شدند. انتخاب هر یک از این دو گزینه تبعاتی گوناگون در ابعادی پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی در پی داشت که در آن مقطع تنها بخش کوچکی از آن قابل تصوربود. اسماعیل علوی
ایران آنلاین /پس از فتح خرمشهر مسئولان کشور در معرض انتخابی سخت و تاریخی قرار گرفتند و ناگزیراز برگزیدن یکی از دو راه ادامه جنگ یا ختم آن شدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به نقل از روز نوشت‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، منتشره در کتابی با عنوان «پس از بحران» موضوع پایان یافتن جنگ با غلط دانستن آن ازسوی امام(ره) به‌دلیل عدم تضمین خروج نیروهای دشمن ازباقی مانده سرزمین‌های اشغالی و پرداخت نشدن خسارت‌های ناشی ازجنگ از سوی طرف عراقی، مجال طرح نیافت و تمامی وقت جلسه صرف نحوه ادامه جنگ شد. خواه ناخواه دامنه این بحث به موضوع ورود یا عدم ورود به خاک دشمن نیز کشیده شد. امام خمینی(ره) با طرح اجتناب ازآسیب دیدن مردم شهرهای عراق، طرفدار ایده ادامه جنگ به‌صورت محدود و بدون ورود به خاک دشمن بود. درمقابل برخی از فرماندهان نظامی با این استدلال که اگر دشمن پی به استراتژی جنگ محدود ما ببرد با متمرکز کردن نیرو در مرز می‌تواند در مقاطعی مشخص از نقاط معینی به ما حمله کند. بنابراین منطق نظامی به ما می‌گوید نباید چنین فرصتی را برای دشمن ایجاد کنیم و شرایط باید به‌گونه‌ای باشد که دشمن از پیشروی ما به عمق خاکش در هراس باشد، ضمن آنکه برای تأمین یک نقطه دفاعی مطمئن در خوزستان بایستی خودمان را به یک عارضه طبیعی همچون کناره‌های اروند درعمق خاک عراق برسانیم. برخی از نظامیان از جمله تیمسار ظهیرنژاد رئیس وقت ستاد ارتش معتقد بود؛ برای پدافند از مرزهای جنوب کشوربایستی به یک مانع طبیعی تکیه کنیم و برای این کار ناچار به عبور از مرز هستیم، ضمن آنکه باقی ماندن در جغرافیای خودی به تضعیف روحیه حماسی رزمندگان انجامیده وآنان را از انگیزه تهی می‌کند. در هر حال آن جلسه منجر به هیچ تصمیمی نشد و پس از آن امام خمینی (ره) به‌دنبال جویا شدن نظرات مشورتی سایرین با ورود به خاک دشمن به شرط عدم آسیب به مردم عراق موافقت کردند.
طراحی عملیات رمضان
عملیات رمضان سرآغاز مرحله تازه‌ای در جنگ محسوب می‌شود. در این عملیات برای نخستین بار تصمیم گرفته شد تا جهت تأمین امنیت مرزها و استیفای حقوق حقه جمهوری اسلامی ایران وارد خاک دشمن شویم. برآورد فرماندهان، ضعف روحیه دشمن و سردرگمی فرماندهان عراقی پس‌از شکست فاحش از رزمندگان ایرانی بود. از این‌رو عملیات با قصد تسخیر اهدافی در اطراف بصره و محاصره این شهر آغاز شد. با اعلام ورود نیروهای ایران به خاک عراق بلافاصله سازمان ملل واکنش نشان داد و با صدور بیانیه‌ای از وضعیت به وجود آمده اظهار نگرانی کرد و خواستار آتش بس شد که البته ایران آن را رد کرد. قابل توجه است که شورای امنیت سازمان ملل که در هنگام تجاوز عراق و استمرار آن سکوت اختیار کرده بود بعد از دو روز از شروع عملیا ت چنین واکنشی نشان داد. در همین ایام امریکا نیزایران را از ورود به خاک عراق برحذر داشت. اجرای موفق عملیات می‌توانست به ایران این امکان را بدهد تا در مذاکرات سیاسی دست بالا را داشته باشد وعراق را وادار به پذیرش شرایط ایران در خاتمه دادن به جنگ نماید. اما از آنجا که اکثر استعداد نظامی ایران در این عملیات را قوای پیاده شکل می‌دادند، همچنین به‌دلیل فاصله زیاد اهداف عملیات ازخط تماس و نبود ماشین‌آلات کافی برای احداث خاکریز و جان پناه و همچنین براثر گرمای شدید هوا ازتحرک نیرو به نحو چشم‌گیری کاسته شده و به‌رغم تأمین اهداف اولیه پدافند از آنها مقدور نشد و با پاتک‌های مکرر دشمن این عملیات موفقیتی در پی نداشت. با وجود این در نتیجه عملیات رمضان 250 کیلومتر مربع از خاک کشورمان از اشغال بیرون آمد وسه تیپ پیاده، یک تیپ مکانیزه و یک تیپ مختلط دشمن منهدم شد و ضمن به اسارت در آمدن 1315 نفر از نیروهای دشمن چند برابر این تعداد به آنان تلفات وارد آمد.ایران نیز در نتیجه این عملیات متحمل 1580 شهید، 10 205 مجروح و 2103 اسیر شد.
برخی کارشناسان معتقدند اگر عملیات دو هفته زودتر آغاز می‌شد موفق می‌بود. زیرا دشمن در این صورت برای ایجاد استحکامات فرصت کافی نداشت و نفوذ به مواضع آنان با سهولت امکانپذیر بود.
عراق بعد از شکست در عملیات بیت المقدس پیش‌بینی می‌کرد که ایران دست به عملیاتی با هدف تصرف بصره بزند.از این‌رو بلافاصله با ایجاد خاکریزهای چند لایه و نونی شکل عبور از مواضع پدافندی را بسیار صعب و دشوار ساخت.
عملیات رمضان که یکی از بزرگترین عملیات‌های زرهی نظامی نیروی زمینی پس از جنگ جهانی دوم به‌شمار می‌رود و با همکاری ارتش و سپاه به‌صورت مشترک انجام گرفت می‌توانست فرصت خوبی برای پایان دادن به جنگ باشد، مشروط بر آنکه ضمانتی برای عدم تداوم جنگ از سوی عراق، خروج کامل قوای دشمن از خاک ایران و بازگشت به مرزهای بین‌المللی و پرداخت غرامت وجود می‌داشت. هیچ بعید نبود هدف صدام در این ایام خرید زمان بعد ازشکست‌های سنگین عملیات‌های فتح‌المبین و بیت‌المقدس برای سازماندهی مجدد ارتش از هم پاشیده عراق باشد.
درآن شرایط بخش‌هایی از خاک ایران همچنان در اشغال عراق بود و هیچ ضمانتی برای تخلیه نیروهای عراقی و بازگشت به مرز به‌صورت جدی وجود نداشت. ضمن اینکه عراق موضع برتری خود را از دست داده و بهترین فرصت برای تعیین تکلیف سرنوشت جنگ بود. با توجه به تحلیل کارشناسان مبنی بر ابزار نظامی بودن صدام، برآیند تحلیل‌ها بر این محور قرار داشت که فرصت دادن به صدام نتیجه‌ای جز سازماندهی و تجهیز مجدد ارتش عراق برای ادامه جنگ یا تهاجم دوباره نخواهد داشت و از دست دادن زمان برای ایران بسیار پرمخاطره و سنگین تمام خواهد شد. در نهایت تصمیم بر این شد که با اقدام به پیشروی در خاک عراق و تصرف بصره ضمانتی برای پایان جنگ و قطعنامه شورای امنیت و تعیین غرامت ناشی از تهاجم عراق، به‌دست آید. اصلی که بسیار دقیق مطرح شد ولی ازدست دادن زمان و فاصله افتادن بین عملیات بیت‌المقدس و رمضان، به ارتش رژیم بعث عراق و متحدانش، فرصت لازم برای ایجاد موانع بر سر راه نیروهای ایرانی و سازماندهی نسبی ارتش از هم پاشیده عراق را داد.
با وجود این شرایط، فداکاری فراوان نیروهای ایرانی باعث شکسته شدن خطوط پی در پی ارتش عراق و نفوذ نیروهای ایرانی در بخش‌هایی از این خطوط شد و ضربات سنگینی به ارتش عراق از نظر نفر و ادوات وارد شد و با وجود ایثار نیروهای ایرانی، فرماندهان در نهایت به این جمع‌بندی رسیدند که ادامه عملیات را متوقف کرده و به تثبیت خطوط اکتفا کنند. در نتیجه برخی اهداف از پیش تعیین شده برای عملیات رمضان محقق نشد.
یادمان شهیدان عملیات رمضان، پاسگاه زید
زید نام پاسگاهی است در شمال منطقه عمومی شلمچه در غرب جاده اهواز – خرمشهر که از محورهای هجوم اولیه عراق و از راه‌های دستیابی به جاده اهواز – خرمشهر همچنین یکی از محورهای عملیات بیت المقدس است. یادمان پاسگاه زید به یاد شهدای عملیات رمضان بنا شده است. عملیات رمضان در 23 تیرماه 61 در منطقه عمومی شمال شلمچه تا منطقه کوشک انجام شد و پاسگاه زید یکی از محورهای عملیات بود. پس از جنگ تعداد زیادی از پیکرهای شهدای عملیات رمضان توسط کمیته جست‌و‌جوی مفقودین در این منطقه کشف شد. 12 شهید گمنام در همین منطقه به خاک سپرده شده و یادمانی به یاد شهدای عملیات رمضان در این محل ساخته شده است که همه ساله میزبان زائران کاروان‌های راهیان نوراست.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۶۵۲۹۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزئیات طرح آمریکایی - اسرائیلی برای مدیریت محاصره نوار غزه
در حالی که حملات مستمر رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه ماه‌هاست ادامه دارد و ظاهرا آمریکا تلاش می‌کند این حملات را متوقف کند، اما در عمل پیرو کابینه رژیم صهیونیستی است و هر دو در یک مسیر گام برمی‌دارند.
به گزارش ایسنا، روزنامه لبنانی «الاخبار» در گزارشی آورده است، رژیم صهیونیستی از هفتم اکتبر به جنگ مرگبار خود علیه مردم غزه ادامه می‌دهد و به نظر نمی‌رسد جنگ به این زودی‌ها پایان یابد. از این روی، دشمن برای مرحله بعدی هیچ برنامه عملی به جز نهادینه کردن اشغالگری و تحمیل این واقعیت که غزه دیگر مکان مناسبی برای زندگی نیست و نیز بهره‌برداری از هر فرصتی برای اخراج مردم، حال به صورت داوطلبانه یا به زور، از این باریکه ندارد.
از طرفی هم خشم ملت‌ها که به شیوه‌های مختلف ابراز شد توسط دولت‌های غربی به یک اقدام سیاسی منجر نشد و آمریکا هم از همان روز اول، تنها کاری که کرد بهبود وجهه جنایتکار و حامیانش از نقطه‌نظر انسانی بود و صرفا در خدمت ایدئولوژی رژیم صهیونیستی بود و نه برعکس.
از این منظر، هدف واقعی دشمن از آنچه در تمام اسناد مذاکرات آتش‌بس غزه ارائه می‌کند، آزادی اسرای صهیونیستی و بعد بازگشت مجدد به جنگ نسل‌کشی است، چیزی که آمریکایی‌ها با آن مخالفت نمی‌کنند؛ حال اظهاراتشان هر چه که باشد.
امروز موضوع جدید تنها تدارک ارتش رژیم صهیونیستی برای حمله زمینی به رفح نیست، بلکه اقدامات دائمی است که سراسر نوار غزه را به مناطقی تقسیم می‌کند و هدف دشمن این است که اولا بخش بیشتری از مناطق باریکه را غیرقابل سکونت کند و در نهایت مانع از بازگشت مردم به این مناطق شود و ثانیا یک منطقه نظامی در مرکز غزه بسازد و شمال و جنوب آن را از هم جدا کند و تنها راه اتصال، نقاط عبوری باشد که توسط ارتش رژیم صهیونیستی کنترل می‌شود.
علاوه بر تلاش میدانی دشمن، دولت «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا تصمیم گرفته پیرو کابینه رژیم صهیونیستی باشد. واشنگتن بر این عقیده است که حل و فصل جنگ غزه تنها با «نابودی» مقاومت غزه و ممانعت از هرگونه نقش آن در آینده یا در اداره سیاسی یا مدنی فلسطین امکانپذیر است. دولت آمریکا می‌خواهد در ماه‌های باقی مانده از دوره ریاست جمهوری بایدن یک کمپین انتخابات جهانی راه‌اندازی کند و بایدن را به‌عنوان «رهبر جهانی بشردوستانه» معرفی کند که به اصطلاح دنبال کمک به مردم غزه است تا آنها را از شر اشغالگر خلاص کند و مانع از سیطره مقاومت بر آینده این مردم شود.
بر این اساس، بایدن تصمیم گرفت ارتش آمریکا با همکاری آژانس توسعه این کشور، مدیریت عملیات کریدور دریایی بشردوستانه را بر عهده بگیرد و با ساز و کارهایی که توسط ارتش آمریکا تدوین و نظارت می‌شود و توسط ارتش رژیم صهیونیستی در ساحل کنترل می‌شود، کمک‌ها از طریق این کریدور دریایی از قبرس به غزه منتقل شود، البته مشروط بر اینکه یک شریک غربی نیز در این کار داشته باشد و به همین دلیل در حال گفت‌وگو با طرف انگلیسی است.
دولت آمریکا برای انجام این تصمیم، ماه گذشته تماس‌هایی برقرار کرد و فشارهایی را اعمال کرد و به گام‌های عملی رسید؛
اول: ابلاغ به قبرس مبنی بر اینکه طرح «آلماتیا» که دولت قبرس در پنج ماه گذشته روی تهیه آن کار کرده است، با یک عملیات بشردوستانه تحت نظارت آمریکا جایگزین شده است و آنچه از طرح قبرس باقی‌مانده استفاده از بندر «لارنکا» به عنوان مرکز راه‌اندازی و جمع‌آوری کمک‌ها و حفظ «صندوق آلماتیا» برای حمایت از کریدور بحری و تأمین مالی آن از آمریکا، اروپا، امارات، قطر و کویت است.
دوم: واگذاری آماده‌سازی مراحل عملی پروژه به فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده، وزارت دفاع این کشور با همکاری آژانس توسعه ایالات متحده (USAID).
سوم: توافق با سازمان جهانی غذا (WFP) برای مشارکت در توزیع کمک‌ها در نوار غزه، بدون همکاری آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا). به نظر می‌رسد که توافق یکپارچه‌ای بین واشنگتن و قدرت اشغالگر برای تکمیل حذف این آژانس و ممانعت از فعالیت آن وجود دارد، حتی اگر از طرف‌های دیگری غیر از ایالات متحده بودجه دریافت کند.
تدارکات دشمن در زمین
در همین حال، دشمن در چندین سطح از جمله در بُعد میدانی شروع به کار کرده و یک موقعیت میدانی در ساحل غزه در مقابل منطقه مرکزی ساخت که از طریق آن، جاده اتصال بین خیابان‌های ساحلی «الرشید» و «الشرقی» (صلاح‌الدین) می‌گذرد و به منطقه «نتزاریم» معروف است، جایی که شهرک معروف اسرائیلی‌ها بوده است. دشمن با تعریض جاده بین غرب و شرق به عرض بیش از ۶۰ متر و ایجاد فونداسیون‌های بتنی در دو طرف جاده، طرح یکپارچه‌ای را تهیه کرده است که از حدود دو ماه پیش کار روی آن را آغاز کرده و هدفش این است که دو دیوار در ضلع جنوبی و شمالی بسازد تا دید را از دو طرف مسدود کند و تمامی شکاف‌ها را که افراد می‌توانند با استفاده از آنها به دور از ایست‌های بازرسی تردد کنند، ببندد.
از سوی دیگر، واحدهای مهندسی با مشارکت نیروی اطلاعاتی در حال آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای ایجاد ایست‌های بازرسی برای افراد عابر براساس همان مکانیسم کاری موجود در کرانه باختری و ورودی‌های اراضی ۴۸ هستند؛ به این شکل که یک گذرگاه انفرادی ایجاد شود که از هر دو طرف با آهن بسته می‌شود و به اندازه‌ای باریک است که اجازه عبور بیش از یک نفر را نمی‌دهد، سپس افراد عابر از دروازه‌های آهنی عبور می‌کنند که به آنها اجازه بازگشت از همان نقطه را نمی‌دهد، تا به این طریق، افراد عابر از طریق تجهیزات دیجیتال عظیم مرتبط با برنامه‌های ویژه که حاوی داده‌های فلسطینی‌ها هستند، توسط سیستم شناسایی دیجیتالی شناسایی شوند، تصویر چهره و اثر انگشت آنها ثبت شود و یک تصویری جامع از قد، وزن و علائم متمایز آنها به دست آید.
در عین حال، دشمن در چارچوب طرح ممانعت از حضور ساکنان، در حال تکمیل عملیات تراز کردن گسترده در اکثر محله‌های شرقی در مناطق شمالی و مرکزی تا جنوب غزه است، مناطقی که تهدیدی برای شهرک‌های صهیونیستی در غلاف غزه هستند. رژیم صهیونیستی همچنین در حال تراز کردن مناطق ویران شده در شمال غزه است. حتی هدف از حمله اخیر به مجتمع پزشکی الشفا تنها ضربه زدن به هر ظرفیت غیرنظامی برای اداره مناطق یا اجرای برنامه‌های کمک‌رسانی نبود، بلکه هدف ویرانگری محتویات مجتمع به منظور جلوگیری از راه‌اندازی مجدد سریع آن بود.
کریدور دریایی و طولانی شدن اشغالگری
پس از اینکه قبرس به تاییدیه‌های اولیه بیش از ۲۰ کشور و عدم اعتراض رسمی نیروهای اشغالگر و غیررسمی حماس تکیه کرد، قبرسی‌ها در مراحل اولیه مذاکرات احساس کردند که طرف اسرائیلی می‌خواهد این ایده کریدور در چارچوب طرح جامع او باقی بماند، نه اینکه به گذرگاهی دائمی تبدیل شود که به مرور زمان به مرکزی برای تبادلات تجاری و انسانی بین نوار غزه و جهان تبدیل می‌شود و امکان رفع محاصره را فراهم می‌کند.
بنابراین، طرف قبرسی تلاش کرد تا حمایت یک ائتلاف جهانی را به دست آورد و مانع از محدود شدن اداره این پروژه به طرف اسرائیلی شود. با این حال، قبرسی‌ها که در سال‌های اخیر از کابینه رژیم صهیونیستی حمایت زیادی کردند، از آنچه که یکی از مقامات امنیتی قبرس آن را «غرور اسرائیلی‌ها و درخواست‌های نامحدود آنها» خواند، ناامید شدند و همین مساله بر تلاش‌های طرف قبرسی بر برقراری روابط جدید و اقدامات اعتمادسازی با قدرت‌ها و کشورهای منطقه به منظور ممانعت از انعکاس حضور نظامی، امنیتی و تجاری فزاینده رژیم صهیونیستی در این جزیره سایه انداخت، به‌ویژه که دشمن به تمایز بین دو طرف جزیره توجهی ندارد و از طریق شبکه‌ای از بازرگانان، بزرگترین عملیات اکتساب را در هر دو قسمت جزیره رهبری می‌کند، اگرچه از حمایت رسمی بیشتری در نیکوزیا برخوردار است، اما «آشوب سازمان‌یافته» در بخش ترکیه‌ای جزیره نیز به او کمک شایانی می‌کند.
در حالی که مذاکرات بر سر ایده یک کریدور امن فعال و همیشه باز ادامه داشت، قبرسی‌ها اولین شوک را دریافت کردند، وقتی که آمریکایی‌ها به آنها اطلاع دادند که پروژه اساسی که قبرس با کشورها و سازمان‌ها آن را تبلیغ کرده است، دیگر وجود ندارد و در عوض، یک طرح جایگزین به رهبری ایالات متحده وجود دارد که مستقیما توسط کاخ سفید نظارت می‌شود و جزو «کمپین تبلیغاتی» انتخابات است. طرف آمریکایی تاکید کرد: این عملیات صرفا بشردوستانه بوده و دارای محدودیت زمانی است که اواخر ماه اوت به پایان می‌رسد. این عملیات توسط ارتش ایالات متحده انجام خواهد شد که در دریا مقابل سواحل قبرس و فلسطین مستقر خواهد شد و الزامات حفاظتی مستقیمی را برای کشتی‌های حامل کمک‌های انسانی از جزیره به اسکله و سکوی شناور در دریا فراهم می‌کند. تامین هزینه‌های لجستیکی و امنیتی عملیات را هم بر عهده دارد. آمریکایی‌ها تأکید کردند که در حال مذاکره با انگلیس در مورد امکان ماموریت دادن به یک شرکت خصوصی شامل اعضای سابق نیروهای ویژه و اطلاعات انگلیس هستند، زیرا کاخ سفید تصمیم گرفته است که هیچ سرباز آمریکایی در غزه حضور نداشته باشد.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»