بررسی آینده روابط ایران و روسیه پس از خروج آمریکا از برجام
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۰۳۵۰۹۱
به گزارش جام نیوز، بعد آنکه دولت یازدهم کارش را بدون توجه به مقدورات کشور آغاز و بجای جدیت درکار، چشم امید به همراهی کدخدا دوخت و کار را به برجام موکول کرد،در سپهر روابط سیاسی ایران،ستاره روسیه کم فروغ شد.با مذاکره ایران و آمریکا از جام برجام کدخدا ، آبی نچکید اما دولت تدبیرباز هم مردم شرطی شده در برجام آمریکایی را به وعده برجام اروپایی شرطی تر نمود غافل از اینکه یک سینه سخن ازخباثت اروپاییها، نخواهد گذاشت چشم امید دولت تدبیر،به جمال صداقت اروپائیان روشن گردد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مروری اجمالی بر تفاوت شوروی سابق با روسیه امروز یک نگاه:
اگرچه میراث روسیه امروز از شوروی در حوزه های داخلی و خارجی ، قابل چشم پوشی نیست ، لیکن روسیه ، شوروی نیست و در نسبت بین این دو کشور ،تفاوتهای بنیادینی و ماهوی غیر قابل اغماضی وجود دارد. دو ویژگی متمایز شوروی، (بی دینی و لا مذهبی و ساختار اقتصادی مبتنی بر سوسیالیسم) در شیوه زیست مردمان روسیه امروز کاملا رنگ باخته و لجام گسیخته ترین نظام اقتصادی منفعت جو و سرمایه سالار روسیه، کمترین همانندی با زیست مردمان شوروی با شرایط حداقلی از نظر ثروت و اندوخته های مالی ندارد و رشد روز افزون قشر جوان به مذهب و تقویت حضور مسیحیت در مناسبات جامعه و ساختار حاکمیت، با آنچه در دوران شوروی ترویج و تبلیغ می شد ، فاصله ای عظیم دارد.از دیگرتفاوتهای موجود بین این دو در حوزه رفتار سیاسی، می توان به تغییر ساختار حکومت و جایگزینی رویکرد منفعت محوری به استراتژیک متحد محوری سابق اشاره نمود. ساختار اتحاد جماهیر شوروی مبتنی بر ایدئولوژی کمونیستی بودکه بعد فروپاشی، به عملگرایی تبدیل شد.روسیه از تاثیر ایدئولوژی کمونیستی در دولت کاست و به عرفی شدن دولت روی آورد. در اتحاد جماهیر شوروی با هزینه های گزاف ، اصل در سیاست خارجی ، متحد ساختن گروهی از کشورها با محوریت شوروی بود ، اما در روسیه ، منفعت محوری بر متحد محوری چیره شده و سیاست تحمیلی و استعماری موجود در نگاه اول، کاهش چشم گیری یافت.درحوزه اقتصادی،دولت در اتحاد جماهیر شوروی با پایه اقتصاد سوسیالیستی کاملا نقش انحصاری و استعماری داشت ، اما در روسیه، اقتصاد کاپیتالیستی و سرمایه داری حکمفرما شد و نقش خصوصی سازی، به شدت افزایش یافت. در حوزه اجتماعی هم ، روسیه بعد از فروپاشی شوروی ، شاهد مهاجرت پذیری و تغییر ترکیب جمعیتی بود و در رفتار اجتماعی مردم روسیه ، رگه های تقلید از غرب به روشنی دیده می شود. در حوزه فرهنگی روسیه، اتخاذ سیاست واحد فرهنگی مانند گذشته به مراتب دشوارتر شده است.این تفاوتها، تمامیت خواهی اعتقادی و ساختاری شوروی را ، به همگرایی و تعامل با دیگر کشورها کاهش داد. توجه به اینتفاوتهاسبب خواهد شد ، سیاستهای روسیه، فقط از دریچه عهدنامه ترکمنچای و گلستان مورد قضاوت قرار نگیرد.
ب) واقعیت های موجود در تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه
واقعیت های موجود در تعاملات سیاسی بطور عام :
در دنیای سیاست،هیچ کشوری صد در صد «قابل» اعتماد نیست، اما برخی صد در صد «غیر قابل اعتمادند».دولت‌ها غالبا بامنطق «سود و زیان» و«منافع ملی» سیاستهای خود را با دیگر کشورهاتنظیم می‌کنند،ممکن است به محض مشاهده شرایط جدید،با همان منطق «سود و زیان» زیرتعهداتشان بزنند.آیا دراین شرایط باید دور کشورحصار کشید؟مسلما به حکم عقل باید بر اساس واقعیات و محاسبات دقیق، منافع و مصالح، کشور و نوع روابط را تنظیم کرد.در تعاملات سیاسی،همه کشورها براساس منافع ملی خود تصمیم گرفته و رفتار می کنند،تمایل یک کشور به کشور ثانی درقبال کشورثالث،به این معنانیست که کشوردوم تماما منافع کشور ما راتامین کند،بلکه بر اساس واقعیت موجود،باید نگاه کرد کدام کشور اصلاقابل اعتماد نیست وکدام یک در برابر منافعش، حاضراست منفعتی هم به طرف مقابل برساند.اینهم که کشورهایی مثل ژاپن و کره جنوبی پس از نزدیک شدن به آمریکا پیشرفته شده اند ازبزرگترین دروغهای فضای مجازی امروزاست.صِرف قرابت یا دوری ازیک کشور،کشوری راپیشرفته یا عقب مانده نکرده و نمی کند.چه بسا کشوری تاحد نوکری با آمریکا نزدیک بود اما رهبرش به دست همین آمریکا کشته شد.پس به حکم عقل ، کشورها با تلاش به جایی رسیده وامثال ژاپن و کره جنوبی ،نان زحمات خود را می‌خورند. این دو کشور درحوزه‌هایی که به آمریکا نزدیک شده‌اند(در حوزه سیاست و اقتدار نظامی)،عقب افتاده و در حوزه‌هایی که روی پای خود ایستاده اند ،پیشرفته ترند.
2. واقعیت های موجود در تعاملات سیاسی و اقتصادی بطور خاص میان ایران و روسیه
اولا شعار«نه شرقی نه غربی» برای دوران« جهان دو قطبی» است و امروز اثری از شوروی باقی نمانده است. روسیه، شوروی سابق نیست که در قالب این شعار ، برای کناره گیری از سیاست های استعماری ، با آمریکا به یک چشم نگریسته شود. ثانیا برقراری روابط استراتژیک با هر کشوری ، مادامی که روابط ارباب رعیتی نباشد و از سر اقتدار و احترام باشد ، اشکالی ندارد.ثالثا ، اگرچه اتحاد جماهیر شوروی بر اساس نگرش متحد محوری ، ایران پیش از انقلاب را در کانون متحد آمریکا می دانست ، ولی پس از انقلاب ، رابطه خوبی را با ایران پی ریزی کرد و جزو اولین کشورهایی بود که نظام جمهوری اسلامی را به رسمیت شناخت. رابعاروابط ایران با روسیه، چین یا هر کشور دیگر،روابط ارباب رعیتی نیست. روسیه برخلاف تبلیغاتموجود، در نشست هلسینکی ایران را به ترامپ نفروخت.بالعکس تعاملات با آمریکا و غرب،ارباب رعیتی اندو از ایران امتیاز می گیرند و امتیاز نمی دهند ، (به هواپیمایت سوخت نداده و تصریح می کنند که هیچ تضمینی نمی دهند) پس به این کشورها اصلا نباید اعتماد کرد .خامسا ضرورت نگاه به شرق در تعاملات مبتنی بر رهنمودهای مقام معظم رهبری است.سادسا راهبرد امنیتی روسیه در دوران پوتین و بویژه بعد از مقابله مستقیم ایذایی و اقتصادی اروپا و آمریکا در وضع تحریم های شدید ضد روسیه، شرایط همکاری مشترک علیه توطئه های دشمنان مشترک را با ایران ایجاد کرده و پوتین ضمن تمرکز بر راهبرد چند جانبه گرایی در بین الملل ، بر همبستگی امنیتی با کشور های منطقه و همجوار تأکید دارد و این راهبرد فعلا با راهبردهای ملی و منطقه ای ما(مقابله با جریان تکفیریهای وهابی و داعش) همخوانی دارد. امروز روابط ایران با روسیه، چین و... روابطی توأم با «اقتدار» و بر اساس منطق «منافع ملی و احترام متقابل» است. آری اگرچه به روسیه اعتماد صد در صد نداریم چون بر اساس منطق سود و زیان ، در «چند مورد» با آمریکا! علیه ایران همراهی کرده لیکن صد در صد هم غیر قابل اعتماد نیست.
ج) ملاحظات لازم التوجه در بررسی روابط ایران و روسیه
قوت گرفتن نیروهای مقاومت
اوضاع درسوریه به نفع ایران،تغییرات غیرقابل برگشتی پیدا کرده ونیروهای مقاومت سوریه ازتوان جنگهای نامنظم چریکی،به توانمندی جنگهای منظم و ارتش ارتقا یافته که این به نوعی،رسیدن ایران به برخی ازخواسته هایی است که نیازی به اصرارهای قبل حصول این موقعیت توسط ایران نیست.
عدم این همانی روسیه فعلی روس تزار و جمهوری اسلامی ایران با ایران دوران قاجار:
مفروض خیانت محتمل الحدوث روسیه به ایران،برپیش فرض این همانی سازی روسیه فعلی باروس تزار و جمهوری اسلامی ایران با ایران دوران قاجار است،حال انکه نه روسیه روس تزار است و نه ایران فعلی ایران زمان قاجار. خواسته یا ناخواسته ، روسیه نقش پررنگ ایران در منطقه را پذیرفته است.
وجود یک سوم یهودی روسی تبار در جمعیت یهودیان اسراییل
یک سوم ازجمعیت یهودیان اسراییل،یهودیان روسی تبارند.این تعدادیهودی روسی تباردراسراییل،پذیرش برخی ازارتباطات اسراییل و روسیه را منطقی می نمایاند.
د) چرایی سیاست خط تخریب روسیه در افکار عمومی ایرانیان:
1.ناکام نشان دادن سیاست نگاه به شرق بعد از سرخوردگی برجامیان:
در زمانیکه سیاست مذاکره رنگ باخت وحقانیت سیاست مقاومت دلسوزان نظام آشکار و ضرورت توجه به سیاست نگاه به شرق در دولت رونمایی گردید، گروهی برای فلج کردن این نگاه،دست به تخریب و اشاعه شبهاتی زدندتا هرگز مجالی برای عرضه اندام سیاست نگاه به شرق، به وجود نیاید و فوائد یکی از این دو نگاه نسبت به دیگری معلوم نشود .
2.توجیه بدعهدی آمریکا در برجام:
برجامیان برای توجیه بدعهدی آمریکا در سایه اقتضای سیاست هر کشور برای جلب منفعت خویش ،به دنبال ارائه نمونه دوم اند تا چهره بدعهدی آنانرا با توجیه جلب منفعت از اقتضائات غیر قابل انکار هر کشور در روابط سیاسی و اقتصادی آن کشور،تطهیر کنند. لذا می خواهند به افکار عمومی القا نمایند روسیه هم از رفتارهای شبه آمریکایی در برجام مستثنا نبوده و نخواهد بود
ذ)راهکارهای مقابله با خط تخریب:
1. تفکیک تعاملات و روابط ایدیولوژیک با استراتژیک
روابط ایران و روسیه از نوع روابط ایدئولوژیکی نیست که به نادرست برخی انتظار داشته باشند روسیه باید تماما و کمالا با ایران همراه باشد.بلکه روابط فی مابین،از نوع ارتباطات استراتژیکی است که بر اساس منافع مشترک استراتژیکی، گاهی در بخشهایی این منافع با همدیگر همپوشانی کرده و دو کشور را به هم نزدیکتر می کنند. (مثل همپوشانی منافع مشترک ایران و روسیه در سوریه) حال آنکه بدلیل عدم همپوشانی منافع این دو کشور در افغانستان،شاهد دو نگاه متفاوت از این دو کشوریم.
2.عدم جایگاه نگرش صفر یا صدی در عالم سیاست:
باید به افکار عمومی تفهیم کرد روابط دوستانه با یک کشور الزما در قالب پذیرش صد در صدی سیاستهای طرفین از سوی طرف مقابل نیست همپوشانی بالای منافع در برابر تضاد منافع، به معنی پذیرش سیاست نعل بالنعل طرف مقابل نخواهد بود.
3.تاکید بر امکان جدایی سیاست ایران از روسیه در قبال امکان جدایی سیاست روسیه از ایران:
قبل از انکه برخی بتوانند این نکته را در افکار عمومی القا کنند که در هر زمانی احتمال دارد روسیه در سوریه سیاست خود را از ایران جدا کند، ما زمینه این را فراهم کنیم چه بسا بدلایل شرایط موجود،جدایی ایران از سیاست روسیه در سوریه در هر زمانی محتمل است.
4.توام شدن موفقیتها به ناملایمات محتمله:
سیاستهای استعانتی روسیه به ایران در منطقه بویژه در سوریه به مانند چوبی است که برای استفاده ایران در شرایط بحرانی برای این کشور عرضه شده است.چه بسا که این چوب دارای خارها و خراشه هایی هم باشد که گاهی دست را بیازارد اما هیچ فرد عاقلی استفاده از این چوب را بدلیل خارهایش دور نمی اندازد.
5.تداوم تعارضات ماهوی آمریکا با ایران
بدعهدیها و خیانتهای تحمیلی امریکا بدلیل تعارض هویتی پایانی نخواهد داشت حال انکه تعارض های محتمله ایران و روسیه در حوزه منافع طرفین، ماهوی و هویتی نیستند. از اینرو مطابق ایات شریفه قرآنی (آخرین آیه سوره مبارکه فتح)،استمرار نگاه غیض الود (فراتر از نگاه غضب آلود) نسبت به دشمنان ماهوی لازم و ضروری است.
*مهدی رستمیان
منبع: جام نیوز
کلیدواژه: پسابرجام آمریکا روسیه ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۰۳۵۰۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش روسیه به اقدام خصمانه کشورهای بالتیک برای قطع روابط
به گزارش خبرآنلاین «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه تاکید کرد کشورهای حوزه بالتیک شامل لیتوانی، لتونی و استونی که از اعضای ناتو هستند با در پیش گرفتن مواضع خصمانه باعث قطع بیشتر روابط خود با مسکو شدند.
زاخارووا در مصاحبه با خبرگزاری «نووستی» خاطرنشان کرد: «دولت‌های ویلنیوس، ریگا و تالین (پایتخت سه کشور لیتوانی، لتونی و استونی) به دلیل اتخاذ خط مشی خصمانه علنی باعث قطع شدن روابطشان با روسیه در سطوح بین‌دولتی، بین سازمانی، منطقه‌ای و ناحیه‌ای شدند.»
به نقل از ایسنا زاخارووا به آنها هشدار داد که مسکو با اتخاذ تدابیر نامتقارنی به خصومت آنها پاسخ خواهد داد اما توضیح بیشتری در این مورد نداد.
او بیان کرد: «ما با تدابیر نامتقارن به اقدامات خصمانه کشورهای بالتیک، در درجه اول در حوزه‌های اقتصادی و حمل و نقل پاسخ خواهیم داد.»
«دیمیتری مدودف»، معاون رئیس شورای امنیت روسیه و نخست وزیر اسبق این کشور سال گذشته میلادی اعلام کرد کشورهای حوزه بالتیک به روسیه تعلق دارند و از مشاهده عملیات نظامی ویژه مسکو در اوکراین به وحشت افتاده‌اند.
تالین و ویلنیوس هفته گذشته روسیه را به مداخله در ترافیک هوایی در منطقه متهم کردند.
ناتو نیز روز پنجشنبه مدعی شد روسیه دست به جنگ «ترکیبی» در منطقه و کلیت اروپا زده است.
روسیه در ماه فوریه «کایا کالاس»، نخست وزیر استونی و همین طور وزیر فرهنگ لیتوانی و نمایندگان پارلمان سابق لتونی را به اتهام تخریب بناهای متعلق به دوران شوروی سابق در فهرست افراد تحت تعقیب قرار داد.
حامیان این اقدام در این سه کشور مدعی شدند که این بناها یادآور دردناک دوران اشغال شدن از سوی شوروی سابق بوده و باید به منظور همبستگی نشان دادن با کی‌یف حذف شوند.
311311
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903375
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت