تهران بی‌گدا؛ چرا رویای آقای شهردار محقق نمی‌شود
تاریخ انتشار: ۲۰ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۰۹۱۸۰۷
تهران- ایرناپلاس- وعده تبدیل تهران به شهر بدون گدا آن هم در طول یک سال از سوی شهردار تهران، واکنش‌های بسیاری را در پی داشت. این در حالی است که بر اساس قانون، شهرداری تنها یکی از 12 ارگان متولی ساماندهی تکدی‌گران است.
حال باید منتظر ماند و دید افشانی چه سازوکاری را برای تحقق وعده‌اش اتخاذ می‌کند.
** شهرهایی که برای متکدیان جذاب‌اند
رضا امیدی، جامعه‌شناس در مورد اینکه «آیا می‌توان در طول یک سال تهران را به شهری بدون گدا تبدیل کرد» به ایرناپلاس می‌گوید: در بسیاری از موارد، مسئولان با این استدلال که اغلب افراد متکدی شهرستانی هستند و باید آنها را جمع‌آوری کرد و به شهرستان خودشان بازگرداند، دست به اقدامات فیزیکی می‌زنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«درواقع اقتصاد شهرهایی مانند تهران، مشهد، شیراز، بندرعباس و... برای کارتن‌خواب‌ها، متکدیان و زباله‌گردها جذابیت دارد. نکته دیگر این است که بسیاری از متکدیان چون در شهرهای خود شناخته می‌شوند دست به این کار نمی‌زنند بلکه به سراغ شهرهای بزرگ و شلوغ می‌روند تا در آنجا شناخته نشوند.»
به گفته وی، حذف متکدیان از شهری مانند تهران نیازمند سیاستگذاری‌هایی است که عملاً شهرداری تهران در آنها نقشی ندارد و نیازمند برخی سیاست‌های کلان اقتصادی و حمایتی و... است. اما نهادهایی مانند شهرداری و بهزیستی با توجه به امکاناتی که دارند کاری که می‌توانند انجام دهند بیشتر اقدامات مددکارانه مانند ایجاد سرپناه و امکانات بهداشتی و حمایت‌های حداقلی مناسب برای متکدیان است.
**تهران هنوز تا رشد شدید تکدی‌گری فاصله دارد
امیدی معتقد است به لحاظ اقتصاد سیاسی، شهری مانند تهران هنوز به مرحله رشد شدید متکدیان و کارتن‌خوابی وارد نشده و حتی صنایع بازیافت زباله آنقدر پتانسیل دارد که می‌تواند تعداد کارتن‌خواب‌ها را حداقل هفت تا هشت برابر تعداد موجود افزایش دهد.
این جامعه‌شناس در پاسخ به این سؤال که «برای ایجاد شهر بدون گدا چه ساز و کارهایی باید شکل بگیرد»، می‌گوید: بخش عمده‌ای از کودکانی که در خیابان مشغول زباله‌گردی، تکدی‌گری و... هستند حتی شناسنامه هم ندارند. از سوی دیگر، نظام سیاستگذاری تاکنون نتوانسته مسأله این کودکان را حل کند. پس تا زمانی که مسأله تابعیت و هویتی این افراد حل نشود، بخشی از مشکل حل نخواهد شد.
** اختیارات شهردار تهران محدود است
«نکته‌ای که در این میان وجود دارد، حدود اختیارات شهرداری تهران است. چون تهران غیر از یک کلان‌شهر یک پایتخت سیاسی نیز هست و این تنوع دستگاه‌های تصمیم‌گیر خود موضوع دیگری است که اجرای اقدامات یکپارچه برای ساماندهی تکدی‌گران را با دشواری روبه‌رو می‌کند. این در حالی است که در سایر کشورهای جهان، شهرداری یک حکومت محلی با اختیارات وسیع است.»
وی با بیان اینکه «ادبیات مدیران شهری در دوره‌های مختلف معرف رویکرد آنهاست»، می‌گوید: برای مثال استفاده از واژه‌ها و جملاتی مانند 'پاکسازی متکدیان' یا 'دیگر گدا نخواهیم داشت' نشان می‌دهند آنها نه به دنبال فقرزدایی، بلکه به دنبال پنهان کردن آن از جلوی چشم شهروندان هستند.
** سیاستگذار باید تعارضات درون خود را حل کند
«واقعیت این است که راهکاری برای حل این معضل وجود دارد. ما در کشور هم به لحاظ علمی و هم زیرساختی، پتانسیل لازم را برای حل معضل تکدی‌گری در شهرها داریم، ولی نکته اینجاست که سیاستگذار باید تعارضات درون خود را حل کند.»
امیدی توضیح می‌دهد: وجود کارتن‌خواب‌ها برای برخی گروه‌ها در درون سیستم، منافع اقتصادی دارد، همانطور که وجود کودکان بدون شناسنامه برای عده‌ای منفعت دارد. حتی برخی تشکل‌های مردم‌نهاد با وجود این مسأله، برای خود کسب و کار راه انداخته‌اند.
**اداره پادگانی مجتمع‌های بهاران
«ما تجربه راه‌اندازی مجتمع‌های بهاران را در شهر تهران داشتیم که تجربه خوبی بود، اما مدیریت آنها با رویکرد نظامی‌گری سبب شد این مجتمع‌ها به شبه‌پادگان تبدیل شود و موجب فراری دادن افرادی که به حمایت نیاز داشتند شد. به عبارتی، ساختار فیزیکی وجود دارد ولی از دانش موجود برای مدیریت آن به‌درستی استفاده نشده است. بنابراین نه تنها مشکلی را حل نکرد، بلکه خود تبدیل به مشکل شد.»
این جامعه‌شناس معتقد است که «این تعارض منافع باید شناسایی شود، پس از آن اقدامات اساسی انجام شود. از این رو، می‌توان مشکل اصلی را سیاستگذاری ما دانست که باید اول رویکرد و نگاه آن اصلاح شود. پارادایمی که ما در حل معضلات و آسیب‌های اجتماعی مانند تکدی‌گری، کارتن‌خوابی، روسپی‌گری و... دنبال می‌کنیم ذاتاً راهگشا نیست بلکه یا معضل را تثبیت می‌کنند تا تشدید می‌کنند.»
**جایگاه زیست‌پذیری تهران؛ در بین 140شهر جایگاه 127
سیدمحسن طباطبایی مزدآبادی، دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به اینکه «بر اساس گزارش سالانه نشریه اکونومیست درباره زیست‌پذیری شهرها، کلان‌شهر تهران در سال 2017 در بین 140شهر جایگاه 127 را احراز کرده است که نمی‌تواند رتبه مناسبی باشد»، به ایرناپلاس می‌گوید: از جمله دلایل اصلی پایین بودن وضعیت زیست‌پذیری تهران مباحث مربوط به خدمات اجتماعی است که می‌توان آن را به سه حوزه کلی آسیب‌های اجتماعی، توانمندسازی و کارآفرینی و مشارکت‌های شهروندی تقسیم کرد.
** گدایی؛ معضلی جهانی
وی با بیان اینکه «هر برنامه مطلوب در زمینه آسیب‌های اجتماعی باید دو رویکرد پیشگیری و درمان را مدنظر قرار دهد»، می‌گوید: نگاهی به تجارب شهرها و کشورهای مختلف نشان می‌دهد پدیده تکدی‌گری، معضلی جهانی است. بنابر گزارش گاردین در سال 2016، فقط در هندوستان بیش از 400 هزار نفر گدا وجود دارد و داکا پایتخت بنگلادش 40 هزار گدا دارد. در ایالات متحده در تحقیقی که بین 187شهر بزرگ انجام گرفته، 76 درصد این شهرها گدایی را در نقاط خاص، به‌خصوص مکان‌ها و معابر عمومی ممنوع و 24 درصد، گدایی را در تمام سطح شهر ممنوع کرده‌اند.
«بسیاری از شهرها در جهان در پی متقاعد کردن مردم هستند که نباید به گدایان پول داد، بلکه این کمک باید از طریق مراکز خیریه انجام شود. به‌عنوان مثال، شورای شهر ساوتهمپتون انگلستان سال پیش کمپینی تبلیغاتی با عنوان 'خواهشی از شما برای تغییرات پایدار' راه انداخته بود و از مردم خواسته بود به خیریه‌ها کمک کنند نه به افراد. در شهرهایی مانند بلفاست ایرلند و ولینگتون در نیوزلند، قوانین منع گدایی کمتر سختگیرانه است و مکان‌های خاص و مشخصی را در سطح شهر برای متکدیان در نظر گرفته‌اند.»
وی با بیان اینکه «برخی شهرها مانند نیومکزیکو دنبال راه‌حل‌های پایدارتری هستند و متناسب با وضعیت متکدیان برایشان کار پیدا می‌کنند»، توضیح داد: به‌عنوان مثال، یک ون روزانه در تمام شهر می‌چرخد و از گدایانی که تمایل به کار دارند به آنها ساعتی 9 دلار جهت جمع‌آوری زباله و یا چیدن علف‌های هرز و گل‌کاری پول می‌دهد. در داکا پایتخت بنگلادش بیش از 1000 متکدی تحت آموزش و تعلیم مشاغلی مانند کشاورزی، دامداری، خیاطی و دیگر کسب و کارهای کوچک قرار گرفته‌اند.
**آمار دقیقی از تکدی‌گران پایتخت نداریم
طباطبایی مزدآبادی اضافه کرد: «اما در مورد تهران با وجود آنکه پدیده تکدی‌گری به‌وفور به چشم می‌خورد، آمار دقیقی از تعداد، پراکنش، شرایط سنی و جنسی این گروه‌ها وجود ندارد و آمار اعلام شده بیشتر جنبه تخمین دارد. در این زمینه، عضو کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران در بهمن‌ماه 1396 اعلام کرد که بر اساس آمارهای غیررسمی 17 تا 20 هزار خیابان‌خواب در تهران وجود دارد که شهرداری فقط قادر به اسکان 1265 نفر است و در حقیقت مدیریت شهری، ظرفیت اسکان کمتر از یک‌دهم بی‌خانمان‌ها را در پایتخت دارد. همچنین معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور عنوان کرده است که بیش از 6٠ درصد کودکان کار و خیابان تهران، غیر ایرانی هستند.»
**تکثر متولیان و عدم مدیریت یکپارچه شهری
به گفته وی، نکته مهم این است که در پدیده آسیب‌های اجتماعی، حل مسأله نیازمند هم‌افزایی دستگاه‌ها و نهادهای مختلفی از جمله وزارت کشور، وزارت کار و رفاه و تأمین اجتماعی، سازمان بهزیستی، کمیته امداد، قوه قضائیه، معاونت اتباع خارجی وزارت خارجه و چندین و چند سازمان دیگر است. این تکثر متولیان در درجه اول به ماهیت چندوجهی آسیب‌های اجتماعی برمی‌گردد و در مرحله بعد، ناشی از عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری است که اینجا نیز خود را نمایان می‌سازد.
طباطبایی با بیان اینکه «برای حل مسأله آسیب‌های اجتماعی در کلان‌شهر تهران ابتدا باید آمار و اطلاعات دقیق هرکدام از این گروه‌ها را داشته و یک بانک اطلاعاتی دقیق داشته باشیم»، می‌گوید: جمع‌آوری گداها و بی‌خانمان‌ها از سطح شهر تنها یکی از ابعاد موضوع است. در این زمینه ابعاد حقوقی و قانونگذاری مانند قوانین منع تکدی‌گری در شهر نیز باید فعال شود. همچنین آموزش‌های آگاه‌کننده و کمپین‌های تبلیغاتی برای مشارکت مردم در ایجاد شهر بدون گدا بسیار مهم است.
** مهمترین نکته برای ساماندهی معضل تکدی‌گری
به گفته این مدرس دانشگاه، یک واقعیت دیگر در این زمینه وجود دارد و آن اینکه متأسفانه بنا به دلایلی اعتماد مردم به نهادهای رسمی کمک‌رسان تا حدودی خدشهدار شده و مردم ترجیح می‌دهند که بدون واسطه کمک کنند و به‌زعم خود در تشخیص نیازمندان دقیق‌تر از سازمان‌های مربوطه عمل می‌کنند. این در حالی است که درصد بالایی از گدایانی که مردم به آنها کمک می‌کنند اصلاً نیازمند نیستند بلکه گدایی را به‌صورت حرفه انتخاب کرده‌اند.
«جمع‌آوری و اسکان این گروه‌ها باید دارای شرایط مطلوبی از نظر تغذیه، بهداشت، سلامت، ورزش و ... باشد که به نظر می‌رسد بسیاری از مددسراها از این امکانات محروم‌اند و صرفاً سرپناه محسوب می‌شوند. برنامه این سرپناه‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که فرد بی‌خانمان صرفاً پس از طی دوره‌ای چندروزه به همان وضعیت قبل باز نگردد. درواقع مددسرا باید نگاهی بلندمدت‌تر داشته باشد.»
طباطبایی معتقد است: مددسراها باید ارتباط مداوم و مؤثری با مراکز مهارت‌آموزی و کارآفرینی شهری داشته باشند تا این اقشار با توجه به شرایط سنی، جنسی، تحصیلی و فرهنگی خود بتوانند دوباره به چرخه حیات شهری بازگردند.
وی در عین حال، مهمترین نکته برای حل و ساماندهی معضل تکدی‌گری در شهرها را مشارکت شهروندان می‌داند و متذکر می‌شود: برای ایجاد شهروند مشارکت‌پذیر باید امید اجتماعی را در شهر افزایش دهیم. تلاش برای تقویت امید اجتماعی در شهرها به مشارکت، سرزندگی و پویایی اجتماعی می‌انجامد.
گزارش از حسین جمشیدیان
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای** ایرناپلاس**
منبع: ایرنا
کلیدواژه: اجتماعي شهردار تهران تكدي گري
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۰۹۱۸۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدیو) زاکانی هم به کمک گشت ارشاد آمد
شهردار تهران ضمن حمایت از طرح نور پلیس گفت: «طرح‌های پلیس باید مورد حمایت قرار بگیرد و ما هم در جهت همکاری و کمک به آن کاملا آماده هستیم.»
به گزارش فارس، علیرضا زاکانی شهردار تهران با اشاره به نقش شهرداری در موضوع ترویج فرهنگ عفاف و حجاب گفت: شهرداری در این حوزه یک وظیفه قانونی و اخلاقی و شرعی دارد و آن نیز این است که بتواند محیط‌بانی کرده تا فضا به سمت بی عفتی و بی حجابی در جامعه گسترش پیدا نکند.
وی ادامه داد: در همین راستا قرارگاهی شکل گرفته است و کارهایی دارد انجام می‌شود، ولی علی القاعده این تلاش باید مضاعف شود.
زاکانی در ادامه ضمن حمایت از طرح نور پلیس گفت: طرح‌های پلیس باید مورد حمایت قرار بگیرد و ما هم در جهت همکاری و کمک به آن کاملا آماده هستیم.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور