شاهکارهای ادبی دیگر مشتری ندارند؟/چرا ایرانیها کتاب نمیخوانند؟
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۰۱۱۷۱
خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ: یوسف علیخانی نویسنده و مدیر نشر آموت طی روزهای اخیر در یک پست در صفحه شخصی خودش در یکی از شبکههای اجتماعی از مخاطبان خواست تا به این سوال پاسخ دهند که آیا برایشان پیش آمده که رمانی را نتوانند تا انتها بخوانند و آن را نیمه کاره رها کنند.
این پست در طی چند روز در فضای مجازی و در میان طرفداران کتاب و ادبیات با واکنشهای متفاوتی روبرو شد و به گفته علیخانی بیش از هزار کامنت در پاسخ به این سوال ارائه شد که به گفته علیخانی در آنها از ۴۴۰ عنوان کتاب یاد شده و ۵۸۰ عنوان نیز به صورت تکراری یاد شده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما نکته قابل توجه درباره پاسخهای ارائه شده در این زمینه نتیجهای بود که این جامعه مخاطب هزار نفری ارائه داده بودند. در میان این جمعیت ۶۶ نفر از رمان صدسال تنهایی، ۴۷ نفر از رمان عقاید یک دلقک، ۳۰ نفر از رمان دنیای سوفی، ۲۲ نفر از رمان بیوه کشی و ۱۷ نفر از رمان کوری به عنوان آثاری که نتوانستهاند تا پایان آن را ادامه دهند یاد کردهاند.
علیخانی درباره این واکنش کاربران فضای مجازی در یادداشتی به تحلیل این اتفاق پرداخته است. متن این یادداشت را در ادامه میخوانید:
همین اولاش اعتراف کنم فکر نمیکردم از این سوال، این اندازه استقبال بشود.
انگار یک فنر را هی فشار داده باشی و مراقب نباشی که یک جایی ممکن است در برود.
حالا سوالی که پرسیدم حکم همان فنر را داشت. شاید به ظاهر فقط یک سوال و یک مجموعه جواب بود اما دادههای این پست میتواند موضوع چندین پایاننامه و تحقیق در حوزهی کتابخوانی و کتابنخوانی شود.
اگر خبرنگار حوزه کتاب بودم، حتما این موضوع را سوژهی خبریام میکردم و تلفن به دست، زنگ میزدم به نویسندهها و مترجمان و ناشران و کتابفروشان و منتقدان، و دربارهی این موضوع بحث میکردم با آنها.
میدانید چرا؟
چون این سوال، خط قرمز بودن یا نبودن است. مسئله اولِ کتاب خواندن یا کتاب نخواندن است.
و نود و نه درصد ما نویسندهها و مترجمان و کتابفروشها و ناشران، با این که تا حدودی از این ماجرا باخبر هستیم اما خودم را زدهایم به ندیدن. و شدهایم مصداق آن مثل معروف که کسی را که خواب است میتوان بیدار کرد اما کسی را که خودش را به خواب زده، نمیتوان بیدار کرد.
حالا چرا این لیست مهم است؟
قاعدتا یوسف علیخانی نویسنده که سالها در جمعهای ادبی بزرگ شده و در واقع از آدمهای کتابخوان این حوزه آموخته که چطور کتاب بخواند وضعاش با یوسف علیخانی ناشر فرق دارد. یوسف علیخانی ناشر، نگاه میکند به دست و چشم و تقاضای خوانندهها که چه میپسندند و همان را عرضه میکند که خوانندهها میخوانند، و اینجاست که جدل آغاز میشود. علیخانی نویسنده چه کتابهایی را میپسندد و عموم مخاطبان چه کتابی را میپسندند و سرآخر علیخانی ناشر چه کتابی را منتشر میکند.
انتشار هم خیلی مهم نیست. یکی از بحثهای اساسی در حوزه نشر این نیست که چطور بیشتر بفروشیم، توجه به این مبحث است که چطور کتابی را بفروشیم که مخاطب دوباره پیش ما برگردد و از خود ما خرید کند. فروش کتاب شاید سادهترین کار دنیا باشد اما این که بتوانی اعتمادسازی بکنی، کاری سخت را در پیش گرفتهای. به همین دلیل باید با مخاطب گفتگو کرد و کتاب مناسباش را به او پیشنهاد داد.
مخاطبان چند دستهاند:
اول دستهای که حرفهای هستند و اصلا به پیشنهاد منِ کتابفروش و منِ منتقد و منِ رسانه و منِ معرف، توجهی نمیکنند. وقتی به کتابفروشی میروند، مستقیم سراغ همان کتاب خاص میروند و خریدشان را میکنند و بعد هم به خلوت خود راهی میشوند.
دسته دوم، کسانیاند که میخوانند اما خواندن کار همیشگیشان نیست. دوست دارند که کارشان بشود کتابخوانی، و نمیتوانند و در واقع نمیرسند به این شوقشان. این گروه، گوش به زنگ هستند تا کتابی از نگاه اهل فن و ادب سر و صدا بکند. و اغلب هم سراغ کتابهای جایزهبگیر و منتقدپسند، و به اصطلاح نخبهگرا میروند.
دسته سوم، کسانیاند که کتاب و فیلم و تئاتر و موسیقی و ... هنرهای هفتگانه را چون رنگینکمان، دوست دارند. هر وقت باران بزند، میآیند بیرون و به این رنگینکمان نگاه میکنند و لذت میبرند. این گروه فقط بعد از رعد و برق و باران و درآمدن رنگینکمان، پیدایشان میشود. قاعدتا این گروه کتابهایی را دنبال میکنند که سر و صدا کرده باشد؛ در جمعهای خصوصی یا فضای مجازی یا ...
دسته چهارمی هم هستند که اتفاقی وارد کتابفروشی یا نمایشگاه کتاب شده باشند. این گروه شنیدهاند کتابخوانی خوب است و آدم را فرهیخته میکند و آدمهای کتابخوان دوست داشتنیترند. مشکل بزرگ این گروه که اتفاقا جامعهی آماری زیادی را تشکیل میدهند، این هست که نمیدانند چه کتابی باید بخرند. اینجاست که کار من کتابفروش هست به راهنماییاش بشتابم. باید آمادهباش بایستم و هر کتابی که او برداشت، برایش توضیح بدهم. ممکن است این گروه حتی با دیدن رنگ جلد یک کتاب، خوششان بیاید از آن کتاب، و من کتابفروش وظیفه دارم برایش توضیح بدهم که چه فرشته یا چه هیولایی داخل کتاب نشسته است.
مساله اتفاقا همین گروه سوم و چهارم هستند. گروه اول و دوم میدانند چه کتابی میخواهند اما گروه سوم و چهارم نمیدانند.
البته گروههای آماری پنجم و ششم و ... هم هستند که نمیخواهم وارد بحث درباره آنها بشویم. مثلا گروهی که کتاب. ها را برای ست کردن رنگ آشپزخانهشان میخواهند. یا گروهی که برای پز دادن، درباره کتابی حرف میزنند. یا حتی شنیدم جدیدا گروههایی تشکیل شده که به وسیله آن خود درمانی میکنند. بگذریم.
با نگاهی سردستی به پاسخهایی که به این سوال داده شده است میبینیم بیشترین نظرات منفی برای شاهکار ادبی قرن «صد سال تنهایی» نوشته گابریل گارسیا مارکز هست. این پاسخها به هیچ وجه نمیگویند این کتاب، کتاب بدی است. بلکه میگویند کتابفروشی که از روی ناآگاهی این کتاب را به همه طیف مخاطب پیشنهاد داده، بهتر است کارش را عوض بکند.
«صد سال تنهایی» یکی از بهترین کتابهایی است که من یوسف علیخانی خواندهام و اگر بخواهم ۱۰ کتاب از میان هزاران کتابی که خواندهام، اسم ببرم، بیتردید یکیاش همین شاهکار مارکز است و حتی میتوانم برایتان از حفظ، بخشهایی از کتاب را بخوانم اما آیا میتوانم به خواهرم و برادرم و اقوام دور و نزدیک و دوستانم که سالی یک کتاب میخوانند پیشنهادش کنم؟ گیرم اصلا پیشنهاد کردم. آیا شیوه خواندن این کتاب را حوصله دارم توضیح بدهم که این کتاب را چطوری باید بخوانی تا گیج نشوی؟ که گیر نکنی. که لذت ببری. که ...
اینها که میگویم نافی این مساله نیست که من ناشر یا کتابفروش وظیفه داریم یک کتابی که منتشر میشود، در ماههای اولیه انتشارش، به همه پیشنهاد بدهیم تا نظرات جمع بشوند. که معلوم بشود این کتاب را گروه اول فقط میپسندند یا گروههای دیگر هم با آن همراهی خواهند داشت؟
خلاصه این که این کامنتها، یک هشدار بودند. هشدار به این که به مردم فحش ندهیم که کتاب نمیخوانند. به مردم نگوییم فرهنگ کتابخوانی ندارند. به کسی توهین نکنیم که چون فلان کتاب را که من می فهمام تو نفهمیدی، پس آدم نادان و عامی هستی. نیشگونی از خودمان بگیریم که چه کردهایم در این راه؟ چقدر راه را به هم نشان دادهایم یا بر هم بستهایم؟ چه کاشتهایم که حالا انتظار درو داریم؟
کد خبر 4371582 حمید نورشمسیمنبع: مهر
کلیدواژه: ادبیات کتابفروشی یوسف علیخانی ادبیات کتاب و کتابخوانی گردشگری معرفی کتاب ترجمه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری روز خبرنگار صنایع فرهنگی بازار کاغذ رسانه های گروهی زبان فارسی بازار نشر ادبیات جهان مشروطه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۰۱۱۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
داستان فلسطین آنقدر جذاب است که نیازی به تخیل ندارد
ایسنا/فارس کارشناس حوزه فلسطین اعتقاد دارد که در زمینه مقاومت دچار کمبود کتاب و داستان هستیم، در حالیکه داستانهای مربوط به فلسطین آنقدر جذابیت و تنوع دارد که نیازی به اضافه کردن تخیل در آن نیست.
مراسم رونمایی از مجموعه داستان «هزار و چهارصد و خیلی زود» با موضوع فلسطین امروز، ۹ اردیبهشت در سینما فرهنگ شیراز واقع در مرکز اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
در این مراسم که با حضور هدی الموسوی خواهر شهید سید عباس موسوی دبیر کل سابق حزب الله لبنان به انجام رسید، سرپرست نویسندگان کتاب «هزار و چهارصد و خیلیزود» در مراسم رونمایی از این کتاب، آن را حاصل تلاش یک گروه ۱۲ نفره خواند و گفت: این مجموعه داستان ماحصل تلاش گروهی از نویسندگان جوان در کارگاه داستان نویسی است که از زمان شهادت خبرنگار فلسطینی «شیرین ابوعاقله» در شیراز شکل گرفت.
میثم محمدی افزود: بعد از گذشت یکسال، تیم نویسندگان حدود ۱۵۰ داستانک و داستان کوتاه درباره فلسطین نوشتند که در پایان دوره بهترین آثار جمع انتخاب شده و پس از طی مراحل فنی توسط نشر نواندیشان دنیای کتاب، به مرحله رونمایی رسید.
وی با بیان اینکه این گروه پس از تولید آثاری چون «داستان یک انسان واقعی» و «اینجا باران می بارد»، سومین بار است که به صورت جمعی به تولید محصول رسیدهاند، گفت: هر بار تعداد اعضای گروه نسبت به اثر قبل افزایش داشته است.
محمدی با اشاره به پشتوانه مطالعاتی گروه و همراهی کارشناس حوزه فلسطین در کارگاه داستان نویسی یادآور شد: حضور کارشناسی مثل محمدمحسن فایضی و تسلط او به شرایط روز و تاریخچه فلسطین در این دوره از کارگاه آموزشی داستان نویسی خیلی به بخش تحقیقاتی کار کمک کرد.
او همچنین از تالیف کتابی دیگر متشکل از داستان کوتاه با موضوع کودکان کار خبر داد.
کارشناس حوزه فلسطین نیز با بیان اینکه کتاب هزار و چهار و خیلی زود به دنبال یک چیز جدید در جریان مقاومت است، گفت: جنگ در جاهای مختلفی از دنیا وجود دارد. کشت و کشتار، حتی کودک کشی را در نقاط دیگر دنیا هم دیدهایم اما چیزی که قضیه مقاومت فلسطین را متفاوت میکند را باید در مردمش جستجو کنیم.
محمدمحسن فایضی افزود: شهر غزه با یک میلیون و ۲٠٠ هزار نفر جمعیت، بهجز جنگ، چیزهای دیگری مثل تحریم، قحطی نان، کمبود لوازم بهداشتی و درمانی و خیلی مسائل دیگر را هم در خود دارد، اما تفاوت آنها با سایر مردمان جهان این است که آنها حاضر نیستند خاک خود را ترک کنند.
وی با بیان اینکه در خصوص فلسطین با کمبود داستان و کتاب مواجه هستیم، گفت: حداقل ۴۰ سال است درباره این موضوع صحبت میکنیم اما کمتر به روایت قصه در این خصوص پرداختهایم.
به اعتقاد فایضی، نوشتن از فلسطین نیازی به اضافه کردن تخیل ندارد.
او گفت: آنچه در فلسطین میگذرد به خودی خود آنقدر جذاب و متنوع است که فقط نیاز به روایت در یک بستر هنرمندانه دارد. کاری که در کتاب هزار و چهارصد و خیلی زود، انجام شده است و امیدواریم این آغازی باشد بر ادامه این راه.
خواهر شهید سید عباس موسوی دبیر کل سابق حزب الله لبنان نیز دقایقی بههمراه مترجم خود به صحبت با حضار پرداخت و درباره هنر مقاومت و اثر آن در جهان اظهار کرد: هنر یک سری پیامدها دارد که از ارزش بالایی برخوردارند و برترین این هنرها مبارزه است.
هدی الموسوی افزود: مبارزه و جهاد، صرفا با شمشیر نیست بلکه با کاغذ و قلم هم هست و در ماجرای زنده کردن فلسطین، میتواند مثل صائقه عمل کند.
وی همچنین گفت: بر ما لازم است که تمام تواناییمان را برای پرداختن به موضوع مقاومت به عنوان یک عقیده، انتخاب و ایمان به کار بگیریم.
به گزارش ایسنا، در پایان این مراسم با حضور مسئولان فرهنگی و خانواده شهدا، از پوستر کتاب «هزار و چهارصد و خیلی زود» رونمایی شد.
انتهای پیام