برهان صدیقین ابن‌سینا محصول گفت‌وگو در آورد عقل و قرآن است
تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۳۴۴۹۱۱
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست بزرگداشت ابن‌سینا امروز 5 شهریور در موسسه علمی و پژوهشی حکمت وفلسفه برگزار شد. در این نشست غلامحسین ابراهیمیدنیانی، استاد فلسفه دانشگاه تهران و حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه حکمت و فسفه ایران و سیدمحمد موسوی، پژوهشگر فلسفه به سخنرانی پرداختند.
دینانی در آغاز سخنانش گفت: کمتر کسی توانسته است کلی طبیعی را متوجه شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی تصریح کرد: کلی طبیعی، کلی عقلی و منطقی هم هست. کلی و جزئی را ما نساختهایم، اما انسان تنها موجودی است که از کلی به جزئی و از جزئی به کلی منتقل می‌شود و هیچ موجودی چنین هنری را ندارد. شیخ الرئیس تمام حرفش این است که زندگی را معنی کنیم. همه زندگی میکنیم اما معنی آن را نمیدانیم. البته هر کس معنای خاصی برای زندگی دارد، در این صورت آیا زندگی کردن به معنای زنده بودن است؟ زندگی کردن به همراه فهم از زندگی است؟ اما آیا زندگی تنها در حد محسوسات می‌تواند باشد؟
وی با بیان اینکه مطلبی که ابن‌سینا گفته است، بسیار عظیم است، گفت: دنیا و علم شگفتانگیز امروز نتوانسته است یک مسئله را حل کند، او با طرح شناختشناسی به دنبال فهم شناخت است که در آن مانده است. انسان امروز همه چیز را شناخته و میسازد اما نمیتواند خود شناخت را حل کند و اینجا مکاتب زیادی مطرح شده است. امروز بیشتر شناختشناسی مطرح است و هنوز نظریه جامعی در این زمینه نیست و خداوند ان شا الله توفیقشان بدهد. اما غربی‌ها باید علم حضوری ابن‌سینا را بخوانند تا شناخت را متوجه شوند.
دینانی افزود: مثال انسان معلق ابن سینا در این راستاست. او انسانی را فرض کرده است که هیچ حسی ندارد و بین زمین و آسمان معلق است، برخی نفهمها از روی خریّت، این اصطلاح فلسفه سینایی را انسان پرنده ترجمه کرده‌اند. همین انسان معلق که هیچ کاری نکرده و هیچ حسی ندارد، خودش خودش را میفهمد. اساس علوم این کلمه است که هنوز غرب امروز نفهمیده است و اگر مرا به کمبریج دعوت کنند، من به ایشان توضیح میدهم و مشکلشان حل می‌شود.
وی تصریح کرد: شما که کمابیش منطق خواندهاید می‌دانید بحث بدیهیات اکتسابی نیست. این را شیخ الرئیس می‌گوید. نتیجه او این است که بدیهیات، وضع نشده است. این مسئله در خصوص زبان نیز وجود دارد، لغت را ما وضع میکنیم اما دستور زبان غیر از لغت است که ما وضع نمی‌کنیم و هیچ کس نمیتواند آن را وضع کند. اینها را می‌گویم که رویش فکر کنید. دستور زبان را خداوند وضع کرده و در نهاد شما قرار داده است. زبانها متفاوتاند اما اسکلت زبان یکی است. بنیان دستور و اصول آن در همه زبانهای زنده دنیا با تفاوتهای کوچک یکی است. ابن‌سینا هم می‌گوید بدیهیات اولیه از سوی خداوند در من قرار داده شده و تجربه، دانشگاه و تعقل نمیخواهد.
وی افزود: ابن سینا فیلسوفی است که نظیر ندارد. افلاطون و ارسطو بزرگ بودند. هر کس از این به بعد گفت ابن سینا پیرو ارسطو است، به او بگویید تو خری! من خودم برای خودم می‌گویم او از ارسطو و افلاطون بالاتر است، و نظیر او در جهان نیامده است. امام خمینی(ره) در خصوص ابن‌سینا گفتند که «لم یکن لهو کفوا احد».
در ادامه این نشست، خسروپناه در خصوص روششناسی حکمت سینوی سخنان خود را آغاز کرد و گفت: ابن سینا را جناب استاد دینانی به خوبی تبیین کردند. سخن ایشان حکیمانه است، اما من اینجا یک گزارشگر هستم. ایشان وقتی واژه «خر» را استفاده می‌کند، مرادش «خر» فلسفی است.
وی تصریح کرد: در خصوص اینکه ابن‌سینا از مشهورترین دانشمندان مسلمان است، راجر بیکن می‌گوید خداوند 4 بار حکمت را به آدمیان عرضه کرده است که یک بار از طریق ابن‌سینا بوده است. بی‌انصافی‌هایی هم نسبت به او شده است و برای مثال ویل دورانت می‌گوید او تنها حامل آثار ارسطو بوده است که این انصافا ظلم است.
خسروپناه ادامه داد: ابن‌سینا در مباحث فلسفی و حکمی یا فلسفه اولی با روش استدلالی-عقلی تولید شده است. او علم حضوری را قبول دارد. همچنین علم خداوند به مخلوقاتش حضوری است، اما فلسفه با علم حضوری به دست میآید. ایشان ابزاری عقلی را قبول کرده و علم حضوری را به بدیهیات و علم نظری تقسیم کرده است. او بر آن است که بدیهیات اگر کنار هم با شکل استدلالی چیده شوند، به نتایج جدیدی میرسند که این می‌شود فعالیت عقل در حوزه تصدیقات.
وی با بیان اینکه فعالیت عقل در حوزه تصورات، به کشف مفهومات عقلی منتج می‌شود، گفت: ادراک معقول برای همه قابل درک نیست. اکثر ما افراد و الفاظ را درک میکنیم اما مفهوم کلی انسان که قابل صدق بر تمام انسان باشد، مورد ادراک همه نیست. برخی فکر می‌کنند مراد مفهومی عرفانی است.
رئیس موسسه حکمت و فلسفه ادامه داد: کار مهم عقل کشف کلیات و تبدیل مجهولات به معلومات به واسطه بدیهیات است. وی می‌گوید اگر کسی بدیهیات را نپذیرد، ذهن بیماری دارد. انکار بدیهیات مستلزم اثبات آنهاست. ابن‌سینا در مباحث نهایی معتقد است که عقل فعالی وجود دارد که او بر عقل انسان افاضه می‌کند و انسان با عقل فعال خودبسنده نیست، بلکه با کمک عقل فعال که موجودی مجرد است فعالیت می‌کند.
خسروپناه افزود: مطلب جدید این است که عقل بالفعل غیر از طریق بدیهیات آیا می‌تواند به نتایج جدید برسد؟ از منظر ابن‌سینا پاسخ مثبت است، زیرا او معتقد است عقل بشر سه گفت‌وگو دارد و در این فرایندها عقل بالفعل تقویت و مولد می‌شود، گفتوگوی عقل با وحی، آثار بزرگان فلاسفه و عشق یا شهود.
وی ادامه داد: حکمت اشراق و صدرا فلسفهاند و روش استدلالی دارند. شهود در این دو فلسفه جای دیگری دارد. ابن‌سینا عقل استدلالی خود را آوردده است و در طرف گفتوگوی با وحی، عشق و دیسپلینهای ارسطو و افلوطین قرار داده و عقل بالفعل زایاتر شده است. او اگر میخواست تنها حرفها یونانیان را نقل کند، حرف جدیدی نداشت و نظام سینوی را تاسیس کند و برای این کار باید عقل استدلالگر با وحی گفت‌وگو میکرد، برای مثال در اشارات جناب ابن‌سینا برهان صدیقین را با بیانی جدید مطرح می‌کند. او با بدیهیات به برهان صدیقین نرسید، بلکه با برقراری گفت‌وگو بین عقل خود و آیه «سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ: به زودى نشانه هاى خود را در افقها[ى گوناگون] و در دلهای‌شان بديشان خواهيم نمود تا برايشان روشن گردد كه او خود حق است آيا كافى نيست كه پروردگارت خود شاهد هر چيزى است» (فصلت، 53) به این برهان رسید.
در ادامه این نشست، سیدمحمد موسوی در خصوص بررسی دیدگاه ابن‌سینا در خصوص معاد جسمانی سخنانش را آغاز کرد و گفت: در سنت گذشتگان، نکات ظریف حکمت اسلامی از جمله حکمت مشا هنوز مسائل سو فهمهایی از جمله در خصوص معاد جسمانی وجود دارد که برای مثال گفته شده است ابن‌سینا منکر معاد جسمانی است. امروز قسمت عمده عرض بنده این است که نظر ابن‌سینا در این خصوص چیست و نظری که ایشان به نحو احتمال بیان کرده‌اند را تقریر کنم.
وی افزود: معاد جسمانی در ادیان ابراهیمی تاکید شده است. رویکرد فلاسفه به این مسئله تفاوتی با رویکرد دینی دارد از این جهت که دین در صدد این نیست که آنچه را که آورده است با زبان عقلی اثبات کند. البته صاحب دین می‌تواند استدلال کند که آورده است اما رویکرد دینی رویکرد فلسفی نیست. در دین جسم همان است که انسان معمولی میفهمد و سخن از تعلق مجدد روح به بدن مراد تشکیل جهانی با همین عناصر مادی و احیا صورت می‌گیرد.
موسوی تصریح کرد: مشکلی که فیلسوف در این روایت دارد، از چند جهت است؛ یکی از این جهت که اصولا بحث از اجسام بحث فلسفی نیست. مسئله عقلی نیست، موضوع مسئله فلسفی تا آنجاست که از دایره مجردات و امور کلی که در کل عالم پائینتر نیاییم. اگر از خصوصیات جسم سخن گفته شود، حرکت، سکون، نفس و ... دارد موضوع طبیعیات است و شناخت نفس و رابطه روح و بدن ازسوی ابن‌سینا در طبیعیات مورد بحث قرار می‌گیرد. البته روح مجرد اثبات می‌شود اما دیگر مسائل جزئی مورد بحث فلسفی نیست.
این پژوهشگر فلسفه ادامه داد: یک مشکل این است که رابطه نفس و بدن باید در طبیعیات مورد بحث قرار بگیرد. مشکل این است که آنچه در ادیان مطرح شده است که عناصر به هم متصل شوند و بعد روح به او تعلق بگیرد که این همان تناسخ است اما غالب فلاسفه تناسخ را محال می‌دانند که در آن رابطه روح و بدن قطع و دوباره وصل می‌شود. این امور باعث شده است که فلاسفه نتوانند در مسئله معاد جسمانی زیاد سخن بگویند.
موسوی تصریح کرد: ابن‌سینا در این مسئله انصافا جانب احتیاط و حکمت را کاملا رعایت کرده و برخورد و مواجهه اولیه او با این مسئله این را نشان می‌دهد و او به صورت صریح به معاد جسمانی اذعان دارد. در بخشی از اشارات میفرماید ما دو معاد داریم، یک نحو از شرع نقل شده است و جملهای دارد که بعدا سو فهمی ایجاد کرده که می‌گوید «و راهی نیست برای اثبات آن جز دین و تصدیق خبر انبیا» و ادامه می‌دهد شریعت حقه‌ای که مولای ما آورده است، این سعادت و شقاوت بدنی را توضیح داده است. برخی این طور معنا کرده‌اند که خلاف عقلی است و عقل آن را محال و غلط میداند.
وی تصریح کرد: اموری که عقل با آنها مواجه می‌شود یا میفهمد و اثبات می‌کند، یا میفهمد و رد می‌کند و یا نمیفهمد. معاد از دسته سوم است. مراد ابن‌سینا این است که عقل راهی برای اثبات آن ندارد. جملهای دیگر دارد که تمامی حکمای الهی، معاد جسمانی را قبول داشتند هرچند لذات و عذاب معاد روحانی بسیار شدید میدانستند.
موسوی در پایان گفت: وی در قبال معاد جسمانی تبعیت محض است و می گوید عقل نمیتواند آن را بفهمد و بر خلاف تهمتی که به او زدهاند، او به صراحت آن را قبول دارد و می‌گوید ما نمیفهمیم. او در کنار این توقف و تعبدی که اینجا به خرج داده است، تلاشی هم کرده و راه حلی به نحو احتمال ارائه داده است چون فیلسوفی است که در دامنه اسلام است. وی معتقد است که شاید معاد جسمانی این طور باشد که نفس و روح بعد از جدایی از بدن مادی خود دو دسته کامل‌اند که به عالم قدس میروند و دسته بدنیون یا کسانی که در حس ماندهاند، میمانند که از یک سو قدرت عاقله نمیتواند به عالم قدس برود و شاید این بدنیون از اجسام فلکی استفاده کنند و از طریق جسم فلکی سعادتهایی جسمی کسب کنند.
گزارش از میثم قهوه‌چیان
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: دینانی خسروپناه ابن سینا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۳۴۴۹۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انیمیشن‌هایی متفاوت برای بزرگترها ؛ انیمیشن‌هایی مفرح برای بچه‌ها
همشهری آنلاین: چقدر طول کشید که از پیرمرد شجاع و وفادار و بامزه «آپ/ بالا» خوشتان بیاید و با او همدلی کنید؟ نوازنده شکست‌خورده انیمیشن «روح» که در زندگی نتوانسته دنبال رؤیای نوازندگی‌اش برود و تازه پس از مرگ در عالم ارواح شجاعت لازم را برای تغییر زندگی‌اش به دست می‌آورد، چقدر شما را به خطر کردن و پی رؤیاهای‌تان رفتن ترغیب کرده؟همین اواخر، انیمیشن معمولی «لئو» چقدر دیده شد و پیام ساده و عملی‌اش که ماهی را هروقت از آب بگیری تازه است، به دل‌ها نشست. ۸ انیمیشنی که در ادامه معرفی شده بخشی از خاطره چند نسل از دنیای انیمیشن است.
کارگردان: اندرو آدامسون و ویکی جنسون
محصول: امریکا
یک شخصیت چطور وارد فرهنگ عامه ــ آن‌هم نه فقط فرهنگ عامه کشور سازنده بلکه فرهنگ عامه بسیاری از مردم در سرتاسر جهان ــ می‌شود، پاسخش شرک است. اگر شما کسی را به شرک تشبیه کنید بلافاصله مخاطب شما متوجه می‌شود که منظور شما چیست. شرک و دیگر شخصیت‌های این انیمیشن دیدنی خیلی زود جای خود را در میان شخصیت‌های ماندگار انیمیشن باز کردند. بچه‌ها و بزرگترها به سرعت عاشق این موجود سبز گنده بداخلاق، اما مهربان و شجاع شدند و حالا سال‌هاست که تماشاگر دنباله‌های آن هستند. حتی اگر دیگر انیمیشنی از شرک تولید نشود، شرک همیشه به حیات خود ادامه می‌دهد.
کارگردان: پیتر داکتر
محصول: امریکا
در مانستروپولیس، هیولاها با ترساندن بچه‌ها از صدای جیغ آنها انرژی تولید می‌کنند. اما کارخانه تولیدکننده جیغ بچه با مشکل تامین انرژی روبه‌رو است، چون کودکان دیگر مثل سابق نمی‌ترسند. هیولاها از هر گونه تماس با بچه‌ها مطلقا منع شده‌اند، اما سالی و مایک، دو هیولای متخصص ترساندن بچه‌ها، در اثر اشتباهی وارد دنیای بچه‌ها می‌شوند و همه‌چیز به هم می‌ریزد. در این بین سالی و مایک کشف می‌کنند که صدای خنده کودکان انرژی بیشتری تولید می‌کند. کمتر انیمیشنی به اندازه «شرکت هیولاها» در ترغیب آدم‌ها در مواجهه با ترس‌های‌شان که علت و اساس‌شان را هم نمی‌دانند موفق بوده است.
کارگردان: کریس وج
محصول: امریکا
حتی اگر فرنچایز «عصر یخبندان» را هم ندیده باشید، احتمالا آن سنجابی را که با چنگ و دندان برای حفظ دانه بلوطش خودش را به آب‌وآتش می‌زند و بلاهای زیادی سر خودش و دنیای اطرافش می‌آورد دیده‌اید. یکی دیگر از انیمیشن‌های ماندگار سال‌های آغازین هزار سوم میلادی که تا همین امروز خاطره خوش آن در ذهن تماشاگرانش باقی مانده، «عصر یخبندان» است. داستانی درباره دوستی، مدارا، پذیرش تفاوت‌ها و در عین حال احترام به محیط زیست با شخصیت‌های دوست‌داشتنی‌ای مثل مندی و سید که زوج ناجور اما جدانشدنی‌ای هستند. درامی جاده‌ای، اکشن و ماجراجویی که شوخی‌های بامزه‌اش به حفظ قوام و انسجامش کمک زیادی کرده.
کارگردان: اندرو استنتون و لی آنکریچ
محصول: امریکا
درونمایه جست‌وجو در اغلب انیمیشن‌ها قابل تشخیص است. انگار از روز اول که قرار بر پا گرفتن صنعت انیمیشن بوده، طالع شخصیت‌های انیمیشن را با جست‌وجو و سفر نوشته‌اند. سه مرحله کلی سفر قهرمان که به «جدایی» (سفر به دنیای ناشناخته‌ها)، «تشرف» (ماجراجویی در دنیای ناشناخته‌ها) و «بازگشت» (برگشت به دنیای عادی) قابل تقسیم است در این انیمیشن و بسیاری انیمیشن‌های دیگر کاملا رعایت شده. اینجا سفر درونی با سفر بیرونی هم‌راستا و همزمان شده و تماشاگر راحت‌تر می‌تواند تاثیر سفر در پخته شدن خام را دریابد. فیلم اکرانی بسیار موفق داشت و این موفقیت با ساخت دنباله «در جست‌وجوی دوری» تدوام یافت.
کارگردان: هنری سلیک
محصول: امریکا
انیمیشن استاپ موشن را اصولا گرم و گیراتر از انیمیشن دوبعدی و سه‌بعدی می‌دانید یا نه؟ اگر فکر می‌کنید استاپ موشن فضایی صمیمی و دوستانه دارد، «کورالاین» حسابی غافلگیرتان می‌کند. اگر فکر می‌کنید که استاپ موشن اصولا فاقد صمیمت و جذابیت انیمیشن‌های دوبعدی و سه‌بعدی است، باز هم «کورالاین» شما را متحیر می‌کند. شاید اگر تیتراژ این انیمیشن جذاب را نبینید، حدس بزنید که کارگردانش تیم برتون است که البته فانتزی‌هایش تاریک‌تر و دلهره‌آورتر شده. «کورالاین» پاسخ به پرسشی کنجکاوی‌برانگیز ولی در عین حال ترسناک است که هر آدمی در بچگی با آن مواجه شده: اگر پدر و مادر آدم جوری دیگری بودند، چه می‌شد؟
کارگردان: آدام اِلیوت
محصول: امریکا
مری و مکس، دو آدم با دنیایی فاصله میان‌شان، دوست مکاتبه‌ای هستند. مری که در استرالیا زندگی می‌کند و خانواده‌ای ازهم‌پاشیده دارد در هشت‌سالگی از سر اتفاق شروع به نامه‌نگاری می‌کند با مکس چهل‌وچهارساله چاق و مشکل‌دار در روابط اجتماعی. رابطه این دو به تدریج عمیق‌تر می‌شود و مثل هر رابطه دوستانه دیگری به مشکل می‌خورد. مری و مکس مستعدند که به تیره‌روزی‌های زندگی با شدت و حدت واکنش نشان دهند و همین ویژگی هم هست که برای تماشاگر ملموس‌شان می‌کند. انیمیشنی ماندگار با تکنیک استاپ موشن.
کارگردان: چارلی کافمن و دوک جانسون
محصول: امریکا
مردی میان‌سال به نام مایکل که متخصص خدمات مشتریان است برای سخنرانی در کنفرانسی وارد هتل فرگولی می‌شود. هتل فرگولی در ظاهر هیچ شباهتی به هتل اوِرلوک فیلم «درخشش» (۱۹۸۰) استنلی کوبریک ندارد که ساکنانش را به انزوا می‌کشاند، روح‌شان را با سیاهی تغذیه می‌کند و دست آخر باعث جنون‌شان می‌شود. در واقع فرگولی برای مایکل به مراتب بدتر از اورلوک است. در این هتل است که مایکل با خودش و زندگی پوچ و بی‌روحش مواجه می‌شود. این انیمیشن که با تکنیک استاپ موشن ساخته شده همان روح فیلمنامه مشهور «درخشش ابدی یک ذهن پاک» را دارد؛ غمگین و دریغ‌خوار که با سردی رئالیستی‌اش برگشت‌ناپذیر بودن زندگی را توی گوش مخاطب می‌زند و خوشبختانه پایانی نسبتا خوش دارد.
کارگردان: مایکل دودوک دی ویت
محصول: فرانسه و ژاپن
اگر در انیمیشن دنبال آواز و حرکات موزون و دیالوگ‌های بامزه هستید، این انیمیشن به هیچ وجه مناسب شما نیست. این انیمیشن بی‌کلام است و صدای طبیعت و موسیقی گوش‌نواز راوی آن. مردی که با جریان آب به جزیره‌ای متروک و دورافتاده آورده شده، تصمیم می‌گیرد با قایقی از جزیره بگریزد، اما لاکپشت قرمز عظیم‌الجثه‌ای بزرگترین مانع بر سر راه او برای رهایی است. مرد برای بازگشت به اجتماع و خلاصی از طبیعت هرچه در توان دارد رو می‌کند، ما خلاصی واقعی او در صلحی است که با طبیعت نصیبش می‌شود. «لاکپشت قرمز» تماشاگرش را به فکر می‌اندازد که زندگی در طبیعت چه بهایی دارد.
کد خبر 848659 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها کارتون مجله انیمیشن پویا نمایی - انیمیشن
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد