طراحی و ساخت تله‌کابین قدیمی تهران در گفت‌وگو با مسئول فنی راه‌اندازی آن روز با شکوه توچال
تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۳۴۷۶۲۱
شهر > شهری - شهره کیانوش راد-عاطفه حسین زاده-خبرنگار:
پارکینگ توچال آغاز حرکت ما به سمت ایستگاه تله‌کابین است، مسیری حدود یک کیلومتر. «جمشید فیضی» که ۴۴ سال پیش مسئول فنی راه‌اندازی تله‌کابین توچال بوده همراهمان است تا برایمان ماجرای ساخت و راه‌اندازی تله‌کابین را روایت کند.
برای فرار از گرمای 40 درجه مرداد ماه و رسیدن به ایستگاه تله‌کابین، سوار خودرو« علیرضا حمیدی» از دوستان قدیمی فیضی می‌شویم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نتیجه 3 سال تلاش شبانه‌روزی او و همکارانش راه‌اندازی خط تله‌کابین توچال بود. آنها توانستند زودتر از وعده 5 ساله، جشن نخستین حرکت تله‌کابین توچال را پاییز سال 1356 برگزار کنند؛ روزی که فیضی از آن به‌عنوان خاطره‌ای شیرین و فراموش نشدنی یاد می‌کند. در روزهای تابستان تله‌کابین توچال میزبان گردشگران از سراسر شهر است. همین بهانه کافی بود تا همراه با قدیمی‌ترین مسئول فنی راه‌اندازی تله‌کابین به توچال برویم تا سرگذشت ساخت تله‌کابین را برایمان تعریف کند.
اتوبوس‌های برقی که برای حفظ هوای پاک کوهستان راه‌اندازی شده‌اند، در مسیر جاده سلامتی در حرکتند. در این مسیر تک و توک کوهنوردانی را می‌بینیم که با پای پیاده به سمت توچال می‌روند.
جمشید فیضی با نگاهی به جاده آسفالت شده خاطرات گذشته برایش زنده می‌شود. اومی‌گوید: «سال‌های اول راه‌اندازی تله‌کابین، در دوطرف این جاده خاکی بوته‌های رز کاشته شده بود.» اکنون نه از گل‌های رز خبری هست و نه از آن جاده خاکی نشانی. آنها که اهل کوهنوردی‌اند و راه بلد، تا ایستگاه اول توچال را پیاده می‌پیمایند. اما سوار تله‌کابین شدن و شهر را از ارتفاع 3هزارو 962 متری زمین، تماشا کردن هم هیجان خاص خودش را دارد.
جمشید فیضی، در ایستگاه تله‌کابین و میان کابین‌های قدیمی و جدید، عصا را کنار می‌گذارد و برمی‌گردد به روزهای ساخت و راه‌اندازی تله‌کابین. با خنده می‌گوید: «این عصا را فقط برای اطمینان از زمین نخوردن دست گرفته‌ام. اگر پاهایم یاری کند دوست دارم مانند دوران جوانی این کوه‌ها را تا قله بروم.» شنیدن این حرف از او که پیشکسوت رشته کوهنوردی و اسکی ایران است چندان عجیب نیست.
فیضی، که برای تحصیل به اتریش سفر کرده بود، دوره مربیگری درجه یک یخ و برف را با موفقیت به پایان می‌رساند و موفق به گرفتن دیپلم مربیگری اسکی می‌شود. او سال 1338 شمسی به ایران بازمی‌گردد و با فدراسیون کوهنوردی ایران همکاری می‌کند. اگرچه در رادیو استخدام می‌شود اما از همان بدو ورود به ایران به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره و مسئول تبلیغات و روابط‌عمومی فدراسیون کوهنوردی به‌صورت داوطلبانه فعالیت می‌کند.
فیضی با تمام پیچ و خم کوه‌های شمیران آشناست و بارها کوه‌های شمیران را تنها یا با گروه‌های کوهنوردی پیموده است. همین آشنایی‌اش با کوه سبب می‌شود تا در آن سال‌ها به‌عنوان یکی از افراد مؤثر در طراحی نقشه و ساخت تله‌کابین فعالیت کند. او تعریف می‌کند:«سال 1338 رئیس تربیت‌بدنی
«تیمسار ایزدپناه» بود. ساختن تله‌کابین از طرف تربیت‌بدنی عنوان و قرار شد شرکت فرانسوی پوما ساخت تله‌کابین را برعهده بگیرد و تا 20 سال بعد، از سود آن بهره‌برداری کند. تپه امانیه محدوده بین جردن و خیابان ولی‌عصر(عج) اولین پیشنهاد برای شروع تله‌کابین به سمت ارتفاعات توچال بود. آنجا قنات روبازی بود و از ساخت‌وساز خبری نبود. شرکت فرانسوی پوما نقشه های خط را تعیین کرده بود، اما طرح ساخت تله‌کابین به دلیل تحریم نفتی ایران اجرا نشد. قرار شد ساخت تله‌کابین توچال در برنامه ششم عمرانی کشور یعنی بعد از سال 1358 اجرا شود. اما زودتر از آن تاریخ، فردی به نام «بهمن باتمان‌قلیچ» پیدا شد و هزینه اولیه ساخت تله‌کابین را برعهده گرفت.
با گذشت چند سال از اجرا نشدن طرح تله‌کابین، تپه امانیه به دلیل توسعه شهر و ساخت‌وساز برای راه‌اندازی خط تله‌کابین مناسب نبود. قانون منابع طبیعی، از ارتفاع 2 هزارمتر به بالا اجازه ساخت هیچ تأسیساتی را نمی‌داد.
« سپهبد صادقیان» رئیس سازمان جغرافیای کشور و فدراسیون کوهنوردی ایران، با همراهی شرکت‌های پوما و دوپن مایر اتریش، تپه ولنجک در ارتفاع هزار و 900 را بهترین محل برای راه‌اندازی تله‌کابین تشخیص داد.»
کمک دلسوزانه باتمانقلیچدولت وقت با طرح موافقت کرده بود اما هزینه بالایی برای ساخت تله‌کابین لازم بود. شروع ساخت تله‌کابین در سال 1353 از خاطرات شنیدنی جمشید فیضی است. او می گوید: «هر ماه در فدراسیون جلساتی با حضور کوهنوردان برگزار و برای اجرای برنامه‌های ورزشی همفکری می‌شد.
در یکی از جلسات سپهبد باتمان‌قلیچ از رؤسای قدیمی را دعوت کردیم. نقشه‌های توچال و تله‌کابین را به در و دیوار زدیم. به پیشنهاد من، با یک دوربین پولاروید (ظهور عکس فوری) از مراسم، نقشه‌ها و اهدای جوایز عکس تهیه شد و همان روز به‌صورت آلبوم به سپهبد باتمان‌قلیچ هدیه دادیم. او آلبوم را به برادرزاده‌اش بهمن باتمان‌قلیچ نشان داده بود. بهمن بوکسور بود اما به کوهنوردی علاقه داشت و به همین دلیل خیابان اسدآباد زعفرانیه و نزدیک کوه را برای زندگی انتخاب کرده بود و افتخارش این بود که نوروز را در توچال سپری می‌کند. او ماجرای ساخت تله‌کابین را شنیده بود و به ما گفت که هزینه اولیه ساخت تله‌کابین را که 350 هزار دلار برآورد شده بود برعهده می‌گیرد.»
سرنوشت نامعلوم ماکت خط تلهکابینبهمن باتمان‌قلیچ که بعدها میان مهندسان و کارشناسان فنی با نام اختصاری «ب.ب» معروف شد، از دل و جان برای راه‌اندازی خط تله‌کابین تلاش می‌کرد. او گاوداری خود در خیابان اسدآباد را به شکل سوله برای تشکیل جلسه‌ها و ساخت ماکت در اختیار فدراسیون کوهنوردی و جغرافیایی کشور قرار داد. از طرفی، به دلیل نزدیکی خیابان اسدآباد به توچال، امکان بررسی نقشه‌ها هم فراهم بود. در همین محل ماکت توچال و تله‌کابین ساخته شد؛ ماکتی در ابعاد 3 در 4 با تمام جزئیات. اما آن‌طور که فیضی می‌گوید از سرنوشت این ماکت هیچ‌کس خبر ندارد. در حالی که در این ماکت طرح‌های دیگر هم دیده شده بود و می‌توانست مبنایی برای اجرای طرح‌های تله‌کابین قرار گیرد.
کارگران در حال تعمیر و تعویض قرقره های بزرگترین پایه تله کابین توچال ـ سال 1363 نقش شمیرانی‌ها در ساخت تله‌کابین5 سال زمانی بود که برای راه‌اندازی خط تله‌کابین پیش‌بینی شده بود. فیضی می‌گوید: «شرکت پوما قطعات تله‌کابین توچال را 6 ماهه تحویل داد. ساخت تله‌کابین به سرمایه‌گذاری و نیروی انسانی و همچنین نقشه دقیق و حساب شده نیاز داشت. کوهنوردان محلی که با پیچ و خم کوه‌های شمیران آشنا بودند، کمک بزرگی در ساخت تله‌کابین کردند.
100 نفر از اهالی درکه، شمشک، آبعلی و ولنجک و از علاقه‌مندان به کوهنوردی، برای همکاری پیشقدم شدند. مهندس امیرسلیمانی ، از کسانی بود که برای راه‌اندازی خط یک تله‌کابین تلاش کرد. 100 کارگر افغانی هم به کار گرفته شدند و 27 سرمایه‌گذار خصوصی که در رأس آنها باتمان‌قلیچ قرار داشت، هزینه‌های ساخت تله‌کابین را تقبل کردند. طرح زودتر از موعد 5 ساله و ظرف مدت 3 سال از ایستگاه اول تا پنجم اجرا و تکمیل شد.
همزمان خیابان ولنجک از سیزدهم به بالا که آن زمان بیابان بود، برای تردد شهروندان آماده شد.» پاییز 1356 مراسم افتتاحیه با حضور شهروندان شمیرانی برگزار شد. تله‌کابین فقط روزهای پنجشنبه و جمعه فعالیت می‌کرد و در روزهای دیگر هفته برای ساخت ادامه خط تعطیل بود. بلیت برای کودکان تا 10 سال رایگان و برای بالای 10 سال، 10 تومان تعیین شده بود. شهروندان برای سوار شدن به تله‌کابین صف می‌کشیدند تا یک روز خاطره‌انگیز را همراه خانواده‌هایشان در ارتفاعات شمیران سپری کنند.
آتش‌سوزی در ایستگاه پنجمهمه کسانی که در راه‌اندازی تله‌کابین نقش داشتند از کارگران تا مهندسان با عشق و علاقه شبانه‌روز فعالیت کردند تا تله‌کابین زودتر از موعد راه‌اندازی شود. در میان همه خاطرات خوش آن روزها، یک خاطره تلخ در ذهن فیضی مانده است. او می‌گوید: «سال 1358 یک روز برای رفتن به تله‌کابین راهی توچال شدم. ابتدای مسیر کارگران نشسته بودند و زار‌زار گریه می‌کردند و می‌گفتند ایستگاه پنجم آتش‌سوزی شده است. آنها می‌گفتند همه دستگاه‌ها سوخته و از بین رفته است. به یاد دارم که حجم آتش‌سوزی آنقدر وسیع بود که شهید چمران با هلی‌کوپتر برای اطفای حریق به توچال آمده بود. پس از اطفای حریق، باتمان‌قلیچ، کارگران و مهندسان همه لباس کار به تن کردند تا وسایل سوخته را به پایین منتقل کنند. همه دلسوزانه کار می‌کردند.»
بازسازی و راه‌اندازی ایستگاه سوخته 2 سال به طول انجامید. پس از آن، تله‌کابین توچال، پنجشنبه وجمعه‌ها به شهروندان خدمات ارائه می‌داد و درطول هفته کارگران کار بازسازی ایستگاه را ادامه می‌دادند. بیشتر آنها شب را همانجا می‌خوابیدند تا صبح بتوانند با سرعت بیشتری کار را ادامه دهند.
طرح‌های اجرا نشدهخاطرات یکی یکی در ذهن فیضی زنده می شود. او می‌گوید:«در طراحی تله‌کابین، یک خط تله‌فریک 100 نفره شبیه اتوبوس هوایی کابلی پیش‌بینی شده بود. یک خط به شهرستانک و قصر ناصرالدین‌شاه که به نام فدراسیون کوهنوردی بود می‌رفت و خط دیگر بین اوشان و امامزاده شکراب. کار جاده‌سازی هم شروع شده بود و محدوده بسیاری را در برمی‌گرفت. همچنین قرار بود خط قطار دنده‌ای از ایستگاه 5 به ایستگاه 7 راه‌اندازی و در زمانی که هوا توفانی می‌شود از آن استفاده شود. شهر ورزش‌های زمستانی حدفاصل شهرستانک ـ کاخ ناصرالدین شاه تا اوشان و فشم از طرح‌های دیگری بود که متأسفانه اجرا نشده است.»
مدیر عامل تله‌کابین توچال:نهادها حمایت کنندطبق آمار کارشناسان در سال ۹۳، تله‌کابین مجموعه توچال یک و نیم میلیون مراجعه‌کننده داشته و ما به‌عنوان مدیریت مجموعه، با نظر‌سنجی از مخاطبان و اجرای درخواست آنها، با نیم‌بها کردن بلیت تله‌کابین تا هتل، این آمار را در سال96-97 به ۳ و نیم میلیون بازدید‌کننده(17 درصد افزایش) رساندیم. این مجموعه با توجه به بازدیدکنندگان خارجی از کشورهای آسیای شرقی (چین و کره) و اروپایی باید زیرساخت نمونه‌ای از مرکزی گردشگردی در ایران باشد.
برای توسعه جاده سلامت و ساخت سرویس بهداشتی در ایستگاه‌های پنجم و هفتم و توسعه درختکاری و فضای سبز به همکاری و مشارکت سازمان‌های مختلفی مانند محیط‌زیست، شهرداری، منابع طبیعی، وزارت بهداشت نیاز داریم تا به ساماندهی وضعیت این مجموعه بپردازیم. برنامه‌هایی که درصورت موافقت و همکاری سازمان‌ها، اجرای آن به یک ماه هم نمی‌رسد.حمایت نهادهای مختلف برای توسعه امکانات رفاهی در این مجموعه راهی برای جذب گردشگر و توریست است.
در همین زمینه: آموزش حقوق شهروندی به بیش از ۴ هزار شهروند جنوب شهر لاله‌زار، همان باغ قدیمی در خیابانی شلوغ بازگشت به قلب تپنده شهر گذر فرهنگ با نقش زندگی پیادگان شهری و گذر فرهنگیمنبع: همشهری آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۳۴۷۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عنوان قدیمی‌ترین نماد نهادهای علم جهان به دانشگاه تهران اعطا شد
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در آستانه سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلم در جمع اساتید و دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با اشاره به قرارگیری در آستانه نودمین سالگرد تأسیس دانشگاه تهران، گفت: ویژگی متفاوتی که آئین نود سالگی دانشگاه تهران نسبت به برنامه‌های هفتاد و هشتاد سالگی دارد، این است که تلاش کردیم قدمت نهاد علم در ایران را به سابقه دانشگاه تهران ضمیمه کنیم.
رئیس دانشگاه تهران به سابقه سنت دانشگاهی در ایران از جندی‌شاپور تا دانشگاه تهران اشاره کرد و افزود: این سابقه حتی در بین دانشگاهیان هم مغفول مانده و کمتر به آن توجه می‌کنیم. از این رو در سال ۱۴۰۲ طی مکاتبه‌ای رسمی به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد تا این سابقه به نوعی به تاریخ و قدمت دانشگاه تهران ضمیمه شود. جندی‌شاپور نماد نهادهای علم در ایران بوده و در سال ۲۰۱۷ میلادی از سوی یونسکو به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان با ۱۷۵۰ سال سابقه معرفی شده است که البته این رکورد پیش از آن متعلق به دانشگاه بولونیا در ایتالیا با نزدیک به ۱۲۰۰ سال قدمت بوده است.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: افتخار بزرگ تعلق گرفتن پایه‌گذاری سنت دانشگاهی به ایران، در حالی مورد اذعان جهانیان است که خودمان کمتر در خصوص این داشته‌ها و هویت ایرانی- اسلامی مطالعه کرده و کمتر بر روی آن تبلیغ و فعالیت‌های ترویجی انجام داده‌ایم و جوانان ما کمتر از این سرمایه‌های ملی شناخت دارند. از دانشگاه تهران انتظار می‌رود که به‌عنوان دانشگاه پیشگام و نوآور بیشتر به این موضوع توجه داشته باشد و به تقویت هویت ایرانی-اسلامی برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی از طریق دانشگاه تمدن ساز که در گام دوم انقلاب اسلامی مورد توجه ویژه قرار گرفته است، بپردازد؛ و بدون شک آثار ارزشمند علامه شهید مطهری منبع بسیار ارزشمندی برای حرکت در این مسیر است.
مقیمی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر تمدن سازی دانشگاه، فراز‌هایی از کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران اثر شهید مطهری درباره نقش تمدن سازی نهاد علم در ایران از جندی‌شاپور و اذعان ویل دورانت که جندی‌شاپور را محور تمدن ایران در دوره ساسانی می‌داند را یادآوری کرد و بیان داشت: اینکه بگوییم دانشگاه تهران با قدمت ۹۰ ساله، نماد آموزش عالی ایران است، با واقعیت خیلی فاصله دارد. درست است که ۹۰ سال از قدمت مجموعه ساختمان‌های فعلی نماد آموزش عالی کشور که در سال ۱۳۱۳ ساخته شده است می‌گذرد؛ ولی وقتی به سیر تکامل و زنجیره چرخه عمر دانشگاه تهران به‌عنوان نماد آموزش عالی ایران را بررسی می‌کنیم، در مرحله قبلی به دارالفنون می‌رسیم و هر چه که به گذشته برمی‌گردیم به نهادهای آموزش عالی همچون ربع رشیدی، نظامیه‌ها و در نهایت به جندی‌شاپور می‌رسیم.
وی افزود: بر اساس مصوبه اولین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۴۰۳ که با حضور رئیس‌جمهوری برگزار شد، سابقه دانشگاه جندی‌شاپور به دانشگاه تهران منضم شد و شورای عالی انقلاب فرهنگی مأموریتی به دانشگاه تهران سپرد تا برای اینکه دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه تهران نقش محوری تمدن سازی را ایفا کنند، طرح جامعی ارائه شود و برای ارتقای فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی بر محور نهاد علم تلاش شود. اساتید، دانشجویان و پژوهشگران دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران می‌توانند نقش‌آفرینی ویژه‌ای در این زمینه داشته باشند.
رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: وقتی به سیره نظری و عملی شهید مطهری نگاه می‌کنیم، ملاحظه می‌شود که ایشان استاد و معلمی در تراز دانشگاه تمدن ساز است و شخصیتی است که نقش تمدن سازی را به اندازه چند نهاد علمی ایفا کرده است؛ لذا انتظار می‌رود اساتید دانشگاه همین نقش را ایفا کنند تا بتوانیم به اهداف تمدن سازی دانشگاه نائل شویم. آثار و نوشته‌های شهید مطهری همان چیزی است که نیاز امروز ما است و هیچ وقت کهنه نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین منابع ما در زمینه مطالعه تمدن سازی دانشگاه، آثار شهید مطهری است که باید به سهم خودمان در تقویت این مجموعه تلاش کنیم.
مقیمی در پایان از برگزاری بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت دانشگاهی در ایران زمین همزمان با نود سالگی دانشگاه تهران خبر داد و گفت: بر اساس آثار شهید مطهری، دانشگاه جندی‌شاپور نقطه عطفی است که وجوه مشترکی را برای تمدن اسلامی و ایرانی ایجاد کرد. امروز اگر می‌خواهیم به تمدن نوین اسلامی ایرانی دست یابیم، دانشگاه باید یکی از مهم‌ترین کانون‌های توجه ما باشد؛ لذا امروز به شدت به آثار شهید مطهری نیاز داریم تا با رویکرد دانشگاه تمدن ساز بتوانیم آثار مورد نیاز درباره قدمت نهاد علم در ایران را استخراج و نقشه راهی بر اساس اندیشه شهید مطهری تنظیم کنیم.
انتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت