عبور از تنگه کلیشه و تکرار

به گزارش خبرگزاری تقریب، اینکه یک فیلم دفاع مقدسی اکران شده؛ اینکه کارگردان به نسبت جوان و البته خلاقی به این ژانر ورود کرده؛ اینکه به نوعی انحصار در این حوزه شکسته شده؛ اینکه دیگر مخاطب نباید چشم به راه بماند تا مثلا ابراهیم حاتمی کیا یا نرگس آبیار همتی کنند و آستین بالا بزنند و فیلمی قابل اعتنا بسازند که ارزش دیدن داشته باشد؛ اینکه فیلمی به یک موضوع و به تعبیر درست تر، حماسه مغفول مانده در تاریخ جنگ تحمیلی پرداخته؛ اینکه یک اثر در حوزه دفاع مقدس با جلوه های ویژه فوق العاده دستکم در قیاس با استانداردهای سینمای ایران ساخته شده، اینکه در فیلم بهرام توکلی از کلیشه گرایی و شعارزدگی های مرسوم در آثار دفاع مقدسی کمترین نشان را می توان گرفت و اینکه «تنگه ابوقریب» حرف های تازه ای برای گفتن دارد، همه و همه را باید به فال نیک گرفت و از بابت آن مشعوف شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  بهرام توکلی پس از سال ها فیلمسازی با تم اجتماعی و برخورداری از کارنامه قابل اعتنا در این حوزه، پای در میدان ساخت آثار دفاع مقدسی گذاشته و در اولین تجربه خود، در مجموع فیلم مقبولی را روانه پرده نقره ای کرده است. کاراکترهای «تنگه ابوقریب» به لحاظ شخصیتی چندان شباهتی به قهرمانان گذشته فیلم های دفاع مقدس ندارند و از آن نگاه حماسی کلیشه وار دیگر خبری نیست. قضا را ببین، بیش و کم همه شخصیت های فیلم توکلی که اتفاقا در خط مقدم از هیچ جانفشانی و ایثاری دریغ ندارند و بی ریا، جان خود را در طبق اخلاص گذاشته اند، جنگ را در وهله اول یک معضل می دانند تا فرصت. آنها نه پرگویی می کنند و نه کلی گویی. تمایز دیگر این شخصیت ها اشتیاق و امیدشان به زندگی است. بهرام توکلی در کنشی هوشمندانه و درست در روزهای آخر جنگ تحمیلی، آنجا که کاراکترهای فیلمش عزم سفر کرده اند تا به شهر و دیار خود برگردند، آنها را در آزمونی سخت قرار می دهد. 
خلیل فلکه آب خانه اش را بسته و آمده با همرزمانش وداع آخرین را داشته باشد و در راه بازگشت، لوله را تعمیر کند و آب را مجدد به خانه اش بازگرداند (آب استعاره ای از جریان حیات)؛ مادر حسن چشم به راهش است؛ نامزد مجید در شوق وصال او و رزمنده آذری زبان دو گل سر صورتی رنگ خریده به سفارش دختر کوچکش. همه اینها نشانه هایی است از برای دوست داشتن زندگی. حماسه اما از آنجا آغاز می شود که این کاراکترها در حالی که می توانند و اختیار دارند که بروند، می مانند و با دست خالی لشکر زرهی دشمن را در تنگه ابوقریب زمین گیر می کنند تا مبادا اندیمشک سقوط کند که حکم دروازه خوزستان را دارد. 
«تنگه ابوقریب» نه تنها خود را از این ملاحظات کلیشه وار می رهاند که حتی در سکانس های خط مقدم و به مدد جلوه های ویژه فوق العاده ای که از آن بهره می برد تعارف را کنار گذاشته و بخشی از واقعیت های تلخ جنگ را به تصویر می کشد. سبعیت و خشونت برهنه فیلم دقیقا به همین منظور است. «تنگه ابوقریب» محملی می شود برای نشان دادن توحش و بی رحمی جنگ، گیرم که گاهی در وادی افراط هم گرفتار شده باشد. علاوه بر جلوه های ویژه، حرکت هنرمندانه دوربین هم در انتقال حس جاری در فیلم به مخاطب بسیار موثر است. توکلی در مجموع توانسته بازی های به نسبت یکدست و قابل قبولی هم از بازیگران فیلمش بگیرد. 
شاخصه و امتیاز دیگر فیلم، پرداخت به واقعه ای بکر و دست نخورده است که گویی مغفول مانده بوده در میان سوژه های بعضا تکراری و نخ نما شده آثار دفاع مقدس. واقعه ای که البته بار دراماتیک بالایی هم دارد و از یک حادثه جنگی صرف، فرسنگ ها فاصله می گیرد. 
«تنگه ابوقریب» فیلم قهرمان پروری هم نیست؛ شخصیت ها تقریبا همه در یک راستا قرار می گیرند و هیچ کنش قهرمانانه غیرواقعی و بالیوودواری در آن از سوی کاراکترها دیده نمی شود. همه می جنگند؛ بسان انگشتان یک دست، اجزای یک مجموعه. در اثر بهرام توکلی خبری از شخصیت های کلیشه ای حاجی و سید هم نیست؛ همه فقط و فقط رزمنده هستند و اتفاقا شهادت رزمنده ای که شاید یکی دو جمله دیالوگ بیشتر ندارد هم از نگاه تیزبین دوربین حمید خضوعی ابیانه مغفول نمی ماند. 
با همه این امتیازات ذکر شده، «تنگه ابوقریب» هم به مانند هر اثر نمایشی دیگری خالی از ایراد و کاستی نیست. این فیلم برخلاف آثار قبلی سازنده اش اصولا اثر قصه گویی نیست و قصه در آن جایگاه ممتازی ندارد. فیلم بیشتر به یک بازسازی باشکوه و البته هنرمندانه از واقعه تنگه ابوقریب می ماند. بیننده جز یکی دو اشاره کوچک، هیچ نشانه و کدی از پیشینه فردی و اجتماعی کاراکترهای فیلم دریافت نمی کند. همه چیز خلاصه شده است در کنش و واکنش های شخصیت ها در تنگه ابوقریب، در مقام یک موقعیت استراتژیک و سوق الجیشی. برخی از اتفاقات رخ داده در مسیر فیلم هم چندان منطقی و توجیه پذیر به نظر نمی رسد. توکلی با طراحی شخصیت عکاس نوجوانی به نام علی، او را در میان رزمندگان می آورد و پاره ای از سوالات نسل جوان را از زبان این نوجوان واگویه می کند. مثلا برای این عکاس نوجوان سوال است که اگر عراق شیمیایی می زند، ما چرا مقابله به مثل نمی کنیم؟! یا نگاه احساسی و پرشور او به جنگ آن هم در روزهای واپسین این واقعه با حس غالب رزمندگان قرابتی ندارد. پرسش قابل طرح اینکه، مگر می شود مادری دست پسر نوجوانش را که فقط صرفا به عکاسی علاقه دارد بگیرد و به یک رزمنده بسپارد و بعد هم پسر نوجوان به راحتی تا پیشانی خط مقدم جلو بیاید؟! قطعا نظارت و حساب و کتابی برای ورود و خروج افراد به پادگان ها و مقرهای نظامی بوده که این مهم، از الزامات اولیه کارهای اطلاعاتی در جنگ است. 
دیالوگ های سنگین و فیلسوف وار شخصیت ها، آن هم در اوج آتش باران دشمن نیز کمی تصنعی و کلیشه ای به نظر می رسد. اصولا از زبان کاراکترهای فیلم تنگه ابوقریب جملات قصار زیاد به گوش مخاطب می رسد که برخی جانمایی درستی ندارند و به وصله ای ناجور و شعارزده می مانند. 
«تنگه ابوقریب» به عنوان یک اثر دفاع مقدسی واجد کیفیت های لازم، بیشترین آسیب را از فیلمنامه خود می بیند. قصه فیلم آنچنان که باید و شاید قوام نیافته و پیرنگ های لازم را ندارد و در سایه سایر شاخصه ها از جمله جلوه های ویژه، حرکت دوربین و نقش آفرینی هنرپیشه ها قرار می گیرد. شخصیت پردازی ها نیز گاه به شکل درست و کاملی صورت نگرفته و همین، مانعی می شود در ارتباط گیری مخاطب با کاراکترها. 
با همه این اوصاف، ورود کارگردانان جوان به ژانر دفاع مقدس را باید به فال نیک گرفت؛ فعالیت در این عرصه مشقات و چالش های خود را دارد تا جایی که بسیاری از فیلمسازان عطایش را به لقایش می بخشند. جای خالی امثال رسول ملاقلی پورها در این عرصه باید پر شود. 
بهرام توکلی در اولین تجربه دفاع مقدسی اش نه تنها نمره قبولی می گیرد که حتی بسیار فراتر از انتظارات ظاهر می شود. «تنگه ابوقریب» سکانس های نفسگیر کم ندارد.

منبع: تقریب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۳۴۸۹۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ترکیه: اگر از جنگ کنونی غزه درس نگیریم، تکرار خواهد شد

وزیر خارجه ترکیه هشدار داد اگر منطقه از جنگ کنونی غزه درس نگیرد، ممکن است این درگیری‌های در آینده باز هم تکرار شود.

به گزارش ایسنا، «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه گفت اگر منطقه از تراژدی کنونی در نوار غزه درس نگیرد، ممکن است این باریکه در آینده باز هم شاهد درگیری باشد.

فیدان در گفت‌وگو با العربیه گفت: «اگر از این تراژدی درس نگرفته و به دنبال راهکار ۲ دولتی نباشیم، این آخرین جنگ غزه نخواهد بود، بلکه جنگ‌های دیگر و اشک‌های بیشتری در انتظار ما خواهد بود.»

او گفت: «ما باید از اسرائیل بخواهیم مرزهای ۱۹۶۷ را بپذیرد. نه‌تنها حماس، بلکه تمام فلسطینیان بر سر تاسیس کشور مستقل فلسطین بر سر مرزهای ۱۹۶۷ توافق دارند.»

این دیپلمات ارشد ترکیه همچنین با بیان اینکه ممکن است درگیری‌های منطقه‌ای میان ایران و رژیم صهیونیستی گسترش یابد، هشدار داد: «گرچه اوضاع فعلاً آرام به نظر می‌رسد، اما احتمال (تشدید تنش‌ها) همواره وجود دارد.»

به گزارش خبرگزاری آناتولی، از هفتم اکتبر تا امروز حدود ۳۵ هزار تن از ساکنان نوار غزه در حملات رژیم صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند که بخش اعظم آن‌ها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. همچنین ۷۸ هزار فلسطینی در نوار غزه در این حملات مجروح شده‌اند.

بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، با گذشت تقریباً هفت ماه از آغاز جنگ غزه، بیشتر مناطق این باریکه در حملات رژیم صهیونیستی تخریب شده و حدود ۸۵ درصد از جمعیت آن آواره شده‌اند و درعین‌حال، نظامیان صهیونیست به ساکنان غزه اجازه دسترسی به غذا، آب آشامیدنی و دارو را نمی‌دهند.

انتهای پیام