به نقل از «عصر ایران»

«شورش علیه سازندگی» چگونه شکل گرفت/ روایت کردم نه قضاوت

تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۹۰۱۱۴۰

مستند «شورش علیه سازندگی» با موضوع روایت بحران‌های اقتصادی و اجتماعی دهه هفتاد در مشهد و اسلامشهر، به کارگردانی مصطفی شوقی فرم جشنواره «سینماحقیقت» را پر کرد.

به گزارش مهر، مصطفی شوقی کارگردان مستند «شورش علیه سازندگی» که ساخت مستندهایی همچون «هویدا» و «علم» را در کارنامه دارد درباره تجربه تازه خود در حوزه مستندسازی به خبرنگار مهر گفت: ساخت مستند «شورش علیه سازندگی» از حدود ۲ سال و نیم پیش آغاز شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ابتدا پژوهش میدانی وسیعی در مورد شورش‌های دهه هفتاد در شهرهای مشهد، اراک، اسلامشهر و... انجام دادیم و از آنجا که در سال‌های اخیر کمتر درباره این وقایع صحبت شده است و اگر هر حرفی هم زده می‌شود با پیوند به شرایط روز است، سعی کردم این مساله را به صورت مجرد و در زمان و مکان خودش مورد ارزیابی قرار دهم.

وی ادامه داد: نمی‌خواستیم با بازگشت به تاریخ از امروز بگوییم و سعی‌مان این بود که تنها آن مقطع زمانی مورد توجه قرار گیرد و از هر گونه سیاست‌بازی‌های مرسوم پرهیز کنیم و در این زمینه به شدت وسواس داشتم.

این کارگردان مستند با بیان اینکه پرسش اصلی مستند این است «چه شد که بعد از جنگ و عبور از شرایط انقلابی و آرمانی به یکباره در محله‌هایی که از ساکنان آن با عنوان صاحبان اصلی انقلاب نام برده می‌شد، شورشی برخاست؟» در مورد مواجهه‌اش با این پرسش تاکید کرد: پدرم زمانی مسئول بایگانی دفتر بودجه حوزه ستادی آموزش و پرورش بود. وقتی نوجوان بودم و طبعا جستجوگر، روزی در دفتر پدر با پرونده‌ای برخوردم که در آن اسنادی از ارقام خسارت‌های مدارس و ادارت و مراکز آموزشی در واقعه شورش مشهد در خرداد ۷۱ وجود داشت. در همان نوجوانی از خودم سوال کردم که مگر در جمهوری اسلامی‌هم تظاهرات و اعتراض مردم عادی وجود دارد؟

کار مستندساز روایت کردن است نه قضاوت کردن؛ من در این مستند در میانه روایت دهه هفتاد ایستاده‌ام و با اینکه باید تصمیمات سختی می‌گرفتم، با رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای، روایت مستقل و مستندی ارائه دادم
شوقی ادامه داد: بعدها این سوال یکی از دغدغه‌های ذهنی من بود و وقتی پیگیر شدم، متوجه شدم اتفاقا این ماجرا از محله‌هایی آغاز شد که دل در گرو انقلاب اسلامی‌داشتند و در جنگ شهید داده بودند پس سوال ابتدایی و البته مهم من این بود که چرا این اتفاق رخ داد؟

وی اعلام کرد: مجموعه سیاست‌های دولت بعد از جنگ و پیش از آن و اتفاقاتی که در دهه شصت زیر پوست جامعه و دور از دایره توجه کارگزاران رخ داده بود با آغاز برنامه‌های اقتصادی دولت سازندگی باعث شد که در برخی از شهرها که حتی انتظار هم نمی‌رفت، حباب به وجود آمده بترکد و مردم حرف خود را در خیابان بزنند. وقوع هر رخدادی دلایلی دارد که معمولا با جرقه‌ای آغاز می‌شود؛ در مشهد خراب کردن خانه‌های مردم توسط شهرداری، در اراک و اسلامشهر با بالا رفتن نرخ کرایه‌ها و نبود امکانات زندگی، آب، برق و مسکن و در حاشیه شهرها، اولین موج نارضایتی عمومی‌ از رفتار دولت‌ها به‌صورت عینی در جمهوری اسلامی‌ را شکل داد. در واقع می‌توان در یک نگاه کلی گفت که این تحولات شورش حاشیه علیه متن بود.

شوقی با اشاره به روایت‌های متعددی که در این مستند وجود دارد، گفت: داستان فیلم از دولتی که بعد از جنگ روی کار آمد شروع می‌شود. در این بخش، آنچه را که دولت سازندگی از دولت جنگ، تحویل گرفت در قالب روایت‌هایی ناب مورد ارزیابی قرار می‌دهیم پس از آن به برنامه‌های توسعه‌ای دولت اول آیت الله‌ هاشمی‌ رفسنجانی می‌پردازیم و سیاست‌هایی را که با عنوان «تعدیل اقتصادی» اجرا شد، مورد بررسی موافقان و مخالفان قرار داده‌ایم، اما بحث اصلی از ۹ خرداد ۱۳۷۱ در مشهد شروع می‌شود و با وقایع شورش اسلامشهر در سال ۷۴ ادامه می‌یابد.

وی افزود: این تحولات اجتماعی گرچه ریشه‌های اقتصادی داشت اما مجموعه‌ای از دلایل دیگر هم در آن دخیل بودند؛ موضوعاتی مثل شکاف مسئولان با مردم و موج آنچه اشرافی‌گری نامیده می‌شد و در آن دوران به‌عنوان یک الگو مورد توجه بود و البته مخالف خوانی برخی از گروه‌های سیاسی با دولت سازندگی از این دست عوامل است.

کارگردان «هویدا» با اشاره به اینکه در این فیلم مستند با شاهدان عینی وقایع مشهد، مسئولان محلی، وزرا و مسئولان دولت وقت و کارشناسان اقتصادی که در زمینه تحولات اقتصادی و اجتماعی کار کرده‌اند گفتگو کرده‌ است، گفت: افرادی مثل محمد هاشمی‌رفسنجانی، علی جنتی استاندار وقت خراسان، احمد توکلی سیاستمدار، مرتضی الویری مشاور وقت رییس دولت سازندگی، یحیی آل‌اسحاق وزیر بازرگانی دولت سازندگی، حمیدرضا ترقی فعال سیاسی و رییس وقت کمیته امداد خراسان، محمدحسین جعفریان روزنامه‌نگار و مستندساز خراسانی که از شاهدان نزدیک به واقعه مشهد است، فرشاد مومنی اقتصاددادن و علی میرزاخانی روزنامه‌نگار و کارشناس اقتصادی در این مستند به اراdه دیدگاه‌های خود پرداخته‌اند. ضمن اینکه تصاویر منحصر به فردی نیز در این مستند برای روایت بهتر فضای دهه ۷۰ وجود دارند.

وی افزود: تولید فیلم زمانی آغاز شد که مرحوم ‌هاشمی‌رفسنجانی در قید حیات بودند، ایده ما این بود که حتما خدمتشان برسیم و به عنوان یک جوان از ایشان پرسش‌های جدی خود را طرح کنیم که متاسفانه از حضورشان محروم شدیم. بدشانسی دیگر ما البته در میانه فیلمبرداری رخ داد که در دی ماه سال گذشته تحولاتی همانند آنچه در دهه هفتاد بود، در سطح خیابان به وجود آمد و کار را به طور موقت تعطیل کردیم تا بررسی مجددی روی موضوع داشته باشیم.

شوقی در پایان بیان کرد: به هر حال در این مستند با احترام به شأن و جایگاه و علاقمندی به شخص مرحوم ‌هاشمی‌رفسنجانی و بیان خدمات دولت موسوم به سازندگی، آن دوره را مورد بررسی، نقد و کنکاش جدی قرار داده‌ایم، گرچه فقدان مرحوم ‌هاشمی‌رفسنجانی لحن و روایت فیلم را تا حدودی تعدیل کرده است. کار مستندساز روایت کردن است نه قضاوت کردن؛ من در این مستند در میانه روایت دهه هفتاد ایستاده‌ام و با اینکه باید تصمیمات سختی می‌گرفتم، با رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای، روایت مستقل و مستندی اراdه دادم. در نهایت امیدوارم که فیلم در جشنواره «سینماحقیقت» مورد پذیریش قرار گیرد و مخاطبان آن را ببینند.

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: سازندگی مصطفی شوقی مشهد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۹۰۱۱۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خطر شورش‌های درون حزبی بیخ گوش نخست وزیر انگلیس

روز پنج شنبه در حالی انتخابات محلی در انگلیس برگزار می‌شود که شکست سختی برای حزب محافظه کار در این انتخابات پیش بینی شده و کارشناسان از خطر شورش‌های درون حزبی علیه نخست وزیر انگلیس خبر می‌دهند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، تی آنلاین در مطلبی به برگزاری انتخابات محلی روز پنج شنبه به عنوان تهدیدی برای محافظه کاران انگلیس پرداخته و نوشت: ریشی سوناک در معرض خطر ناکامی جدیدی قرار دارد. در انتخابات محلی انگلستان، محافظه کاران نخست وزیر سوناک بار دیگر با شکستی تلخ روبرو هستند. اما نخست وزیر همچنان امیدوار است.

در ادامه این مطلب آمده است: این روزها برخی سوالات به طور فزاینده ای باعث آزار ریشی سوناک می شوند از جمله اینکه بریتانیا کی پارلمان جدید را انتخاب می کند؟ ارقام نظرسنجی افتضاح حزب محافظه کار چه را نشان می دهد؟

نخست وزیر انگلیس اخیرا در مصاحبه‌ای با اسکای نیوز واکنش ضعیفی به این گونه سوالات نشان داده است. سوناک شکایت می کند که اکنون این چهارمین یا پنجمین سوال در مورد "نظرسنجی و سیاست" است. حتی در حالی که سوناک تاریخ انتخابات سراسری را فاش نمی کند، اما روز پنج شنبه (دوم مه) با انتخابات محلی در انگلیس با آزمونی سخت روبرو خواهد شد.

احتمالاً پنج شنبه روز بد دیگری برای محافظه کاران خواهد بود، همانطور که اغلب در ماه های اخیر این گونه بوده است. دولت محافظه‌کاران در لندن پس از 14 سال قدرت در واقع در حال تضعیف است. اعضای این حزب همچنین تصور می‌کنند که این حزب در انتخابات محلی صدها کرسی در ده‌ها شهرداری در بزرگ‌ترین بخش بریتانیا را از دست خواهد داد.

به این ترتیب پس از یک سیلی تلخ، احتمالاً بحث درباره آینده سیاسی سوناک دوباره آغاز خواهد شد. بن والاس، وزیر دفاع سابق انگلیس در این باره به خبرگزاری آلمان گفت، محافظه‌های میانه‌رو انتظار یک جنگ قدرت جدید را ندارند. روزنامه تلگراف می نویسد، اما برای اعضای جناح راست حزب، یک انتخابات محلی بد می تواند آخرین فرصت برای سرنگونی سوناک باشد. به گفته تونی تراورز، دانشمند علوم سیاسی از مدرسه اقتصاد لندن (LSE)، مرز بین نتیجه خوب و بد برای محافظه‌کاران حدود 500 کرسی از دست رفته در سراسر کشور است.

بهر حال بسیاری از محافظه‌کاران بریتانیایی در مقامات محلی می‌خواهند با دولت نخست‌وزیر سوناک کم تر ارتباطی داشته باشند.

پیش‌بینی می‌شود که وقتی میلیون‌ها رای‌دهنده در انگلیس، شوراهای محلی خود را در این پنج‌شنبه بازتعریف کنند، حزب حاکم متحمل ضررهای شدید خواهد شد. در مجموع حدود 2500 کرسی برای انتخابات آماده است. نظرسنجی‌ها پیش‌بینی می‌کنند که محافظه‌کاران حدود نیمی از تقریباً هزار کرسی خود را از دست خواهند داد.

هفته نامه اشترن هم در مطلبی نوشت: انتخابات محلی بریتانیا می تواند آینده نخست وزیر سوناک را تعیین کند.

این هفته نامه آلمانی نوشت: انتخابات محلی در انگلیس برای روز پنجشنبه برنامه ریزی شده است و انتظار می رود که حزب محافظه کار به رهبری ریشی سوناک، نخست وزیر این کشور خسارات زیادی ببیند. این رای گیری به عنوان آخرین آزمون مهم قبل از انتخابات عمومی بعدی که سوناک می گوید در نیمه دوم سال برگزار خواهد شد، تلقی می شود. بر اساس نظرسنجی ها، حزب محافظه کار ممکن است حدود نیمی از کرسی های خود را در این انتخابات از دست بدهد.

دو مسابقه شهرداری در مناطق وست میدلندز و تیز ولی در مرکز و شمال شرق انگلستان تمرکز ویژه ای در این انتخابات دارند. اگر رهبران محافظه کار مجدداً در آنجا انتخاب شوند، این می تواند سیگنال مثبتی برای انتخابات پارلمانی بعدی باشد. با این حال، گمانه زنی هایی در پارلمان بریتانیا وجود دارد که عملکرد ضعیف در این انتخابات محلی می تواند منجر به تلاش برخی نمایندگان محافظه کار برای جایگزینی سوناک قبل از انتخابات عمومی شود.

در سال‌های اخیر، درگیری‌های داخلی، محافظه‌کاران را که از سال 2010 در قدرت بودند، تضعیف کرده است. از زمان رای به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال 2016، پنج نخست وزیر مختلف از جمله سه نخست وزیر بین ژوئیه و اکتبر 2022 در این کشور وجود داشته است.

سوناک، که در اکتبر 2022 به قدرت رسید، پس از سال‌های پرتلاطم، ثباتی را ایجاد کرده است. در اکثر نظرسنجی‌ها، حزب او هنوز از حزب مخالف کارگر عقب است.

بیش از 2500 کرسی شورا در انگلیس روز پنجشنبه پر خواهد شد. در لندن، صادق خان شهردار این شهر برای سومین دوره نامزد خواهد شد.

روزنامه هندلزبلات آلمان هم نوشت: نخست وزیر بریتانیا از درون صفوف خود تهدید به شورش می شود.

نظرسنجی ها شکست انتخاباتی محافظه کاران حاکم در انتخابات محلی روز پنجشنبه را پیش بینی می کنند. محافظه‌کاران جناح راست در حال تدارک قیام علیه نخست وزیر هستند.

سارا هوبولت، دانشمند علوم سیاسی در مدرسه اقتصاد لندن (LSE) می گوید که این انتخابات محلی نوعی تمرین لباس برای انتخابات عمومی آینده است. این واقعیت به ویژه در مورد محافظه‌کاران صدق می‌کند که در نظرسنجی‌های ملی برای ماه‌ها بیش از 20 درصد از حزب مخالف کارگر عقب‌تر بودند. به گفته وی اگر حزب محافظه‌کار در روز پنج‌شنبه با یک فاجعه انتخاباتی مواجه شود، ممکن است یک شورش درون حزبی علیه نخست وزیر یا حتی انتخابات زودهنگام رخ دهد.

این نشریه آلمانی نوشت: محافظه کاران در انگلیس آنقدر مستأصل هستند که به نظر می رسد مایلند چهارمین نخست وزیر خود را در دوره کنونی برکنار کنند. قبل از سوناک، ترزا می، بوریس جانسون و لیز تراس مجبور شدند به طور غیرارادی مقر دولت در خیابان داونینگ 10 را تخلیه کنند.

تشدید مناقشات بین ایرلند و انگلیس بر سر مسئله مهاجرانتورم بیشتر برای انگلیسی‌ها در سایه کنترل‌های جدید برگزیتی

انتهای پیام/