امیرعباس هویدا؛ بلاگردان شاه
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۷۳۵۲۵
خرداد: هویدا در تاریخ معاصر ایران طولانی‌ترین صدارت را داشت. او از سال 1343 تا 1356 به‌ظاهر با رأی اکثریت مجلس که شامل حزب ایران نوین می‌شدند، زمام امور را در دست داشت. بااین‌حال در همین برهه گاهی با انتقادات تندی در مجلس روبه‌رو می‌شد. به‌طوری‌که برخی تصور می‌کردند خیلی زود دولت هویدا سقوط می‌کند.
به‌عنوان مثال در سال 50 زمانی که قیمت مواد غذایی افزایش‌یافته بود مجلس او را احضار کرد و نسبت به گرانی کالاهای اساسی از او توضیح خواست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او که در کابینه منصور به‌عنوان وزیر دارایی منصوب‌شده بود، پیش از آن عضو هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران بود. هویدا کمتر از یازده ماه در مقام وزیر دارایی بود و بعد از قتل منصور به‌عنوان نخست‌وزیر منصوب شد.
در ابتدا تصور می‌شد شاه او را برای مدت کوتاهی نخست‌وزیر کرده تا بتواند از سر فرصت نخست‌وزیر دلخواه خود را انتخاب کند. بااین‌حال بعد از آنکه نخست‌وزیری او چند سال تداوم یافت همه متوجه شدند که نزدیکی او به شاه و اطاعت بی‌چون‌وچرا وی سبب تثبیت او در جایگاه نخست‌وزیری شده است.1در دوران نخست‌وزیری هویدا اتفاقات زیادی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاست خارجی و داخلی و نظامی روی داد که بازتاب داخلی و خارجی متعددی داشت.
به‌عنوان‌مثال در این دوران روابط سیاسی ایران با شوروی و بلوک شرق توسعه می‌یابد، بحرین از ایران جدا می‌شود و همچنین خریدهای نظامی ایران از بلوک شرق و غرب افزایش می‌یابد. در همین زمان برنامه‌های بلندپروازانه توسعه با تزریق دلارهای نفتی به اجرا درمی‌آیند که یکی از پیامدهای آن ایجاد تورم در دهه 50 و رشد هزینه‌های کالاها، خدمات و مسکن در آن مقطع بود. این تصمیمات علاوه بر اینکه در داخل و خارج کشور بازتاب داشت در خود مجلس شورای ملی نیز بازتاب داشت؛ به‌طوری‌که برخی از نمایندگان مجلس نسبت به این مسائل واکنش نشان می‌دادند.
به‌عنوان مثال در سال 1349 زمانی که بحرین از ایران جدا شد، نمایندگان حزب پان‌ایرانیست با این استدلال که این مسئله با قانون اساسی در تضاد است، طرح استیضاح هویدا را در مجلس مطرح کردند. در اول اردیبهشت 1349 نمایندگان حزب پان‌ایرانیست با احضار هویدا به مجلس او را به دلیل جدایی بحرین از ایران مورد بازخواست قرار داده و در آخر از نمایندگان خواستند رأی به برکناری او بدهند. بااین‌حال بعد از اینکه نخست‌وزیر توضیحات خود را ارائه داد اکثریت نمایندگان که از حزب ایران نوین و هم‌حزبی هویدا بودند به ادامه فعالیت او رأی دادند.
اما این تنها انتقاد از عملکرد هویدا توسط مجلس نبود. هویدا در سال 1354 و بعد از اینکه قیمت مواد غذایی گران می‌شود به مجلس احضار شده و نمایندگان مجلس از او دلیل گرانیها را سؤال می‌کنند. هویدا در مجلس در خصوص چرایی گرانی قیمت محصولات غذایی توضیح می‌دهد.
بااین‌حال نمایندگان حزب مردم که حزب اقلیت بودند از توضیحات نخست‌وزیر قانع نمی‌شوند و همچنان به شخص هویدا حمله می‌کنند، این وضعیت به حدی ادامه می‌یابد که درنهایت دولت اجازه واردات برخی از اقلام اساسی را برای کاهش قیمتها می‌دهد. در همین زمان برخی از نمایندگان مجلس از دولت به دلیل گرانی بیش‌ازحد مسکن و اجاره‌بها انتقاد کرده و خواهان حل این مشکل از سوی هویدا شدند.
در دوران نخست‌وزیری هویدا برخی نمایندگان مجلس از سیاست خارجی او انتقاد کردند. به‌عنوان‌مثال محمود طلوعی در دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی از سیاست خارجی هویدا در نزدیکی به اسرائیل انتقاد کرده و در خصوص حقوق ملت فلسطین صحبتهایی می‌کند. البته همین نطقها باعث می‌شود تا دیگر اجازه راه‌یابی به مجلس شورای ملی بعدی به طلوعی داده نشود و از او به‌عنوان نماینده ناراضی سلب اعتماد شود.
هرچند ظاهر این مسائل نشان‌دهنده انتقادات مجلس ازنخست‌وزیر است، اما وقتی واقعیت چگونگی تصمیم‌گیری در دوران پهلوی دوم بررسی می‌شود، مشخص می‌گردد که چه مقدار از این انتقادات واقعی بوده است. درواقع بررسی سیاستهای دوران پهلوی نشان می‌دهد که هویدا در سه بخش سیاست خارجی، امور اقتصادی و مسائل نظامی بی‌اختیار بوده و تمام تصمیم‌گیریها در این حوزه‌ها شخصاً توسط شاه اتخاذ می‌شده است. به‌عنوان‌مثال جمشید آموزگار وزیر دارایی و هوشنگ انصاری وزیر اقتصاد مستقیماً با شاه در تماس بودند و گزارش کارهای خود را به او می‌دادند.
براین اساس تصمیم‌گیریهای حوزه اقتصادی توسط شاه صورت می‌گرفت. به‌طوری‌که او با حضور در جلسات شورای اقتصاد مستقیم از وزیران اقتصادی عملکردشان را سؤال کرده و به آنها برنامه می‌داد. ازاین‌رو بعد از افزایش جهشی درآمدهای نفتی شاه تصمیم گرفت برنامه‌های بلند پروازانه خود برای اقتصاد ایران را با تکیه بیشتر بر تصمیمهای شخصی و نادیده گرفتن نظرات کارشناسان دنبال کند.
براین اساس بااینکه در شورای اقتصادی و سازمان برنامه درباره تبعات توزیع نامناسب و بی‌انضباطی بودجه‌ای و تأثیر آن بر قیمت کالاهای اساسی تذکر داده می‌شد اما در عمل شاه کار خودش را انجام می‌داد و انتظار داشت این نهادها فقط تایید کننده دستورات او باشند. اما زمانی که موج گرانیها در کشور به راه افتاد، شاه مسئولیت آن را از طریق مجلس متوجه هویدا کرد. شاه در حوزه نظامی نیز در آن زمان اختیاری برای نخست‌وزیر قائل نبود؛ به‌طوری‌که خریدهای نظامی و چگونگی توزیع بودجه‌ها در این بخش را خودش مدیریت می‌کرد.
در این رابطه فرمانفرماییان، رئیس سازمان برنامه نیز از بی‌اختیاری دولت در بودجه نظامی خبر می‌دهد و می‌گوید که دستورات شاه در خصوص بودجه نظامی، مستقیم ابلاغ می‌شد و ما موظف به اجرای آنها بدون چون‌وچرا بودیم. «شاه دستور می‌داد نظامیها بیایند سازمان برنامه طرحهایشان را مطرح کنند. می‌آمدند می‌گفتند این برنامه‌های ما است، این چیزها را اعلیحضرت خواسته‌اند و آن دستورات همگی اجرا می‌شد».
در حوزه سیاست خارجی نیز خود شاه تصمیم‌گیرنده اصلی بود و به‌هیچ‌عنوان اجازه نمی‌دادند هویدا در این زمینه مستقل تصمیم‌گیری کند. براین اساس در اواخر دهه 40 که انگلیس قصد خروج از منطقه خلیج‌فارس را داشت، شاه تصمیم گرفت به نیابت از امریکا و انگلیس نقش ژاندارمری منطقه را بر عهده بگیرد.
در این‌بین معاملات پنهانی بین شاه و انگلیس صورت می‌گیرد که منجر به جدایی بحرین از ایران می‌شود. در آن زمان مجلس در حالی با مطرح کردن استیضاح هویدا تلاش می‌کرد جدایی بحرین را به سیاستهای دولت نسبت دهد که تمام تصمیم‌گیری دراین‌باره توسط شاه اتخاذشده بود. در آن برهه شاه گفته بود که اکثریت ساکنان بحرین عرب هستند و به زبان عربی سخن می‌گویند. ازنظر اقتصادی هم بحرین اهمیت چندانی ندارد. ازنظر استراتژیک نیز ایران چون بر تنگه هرمز مسلط است، این جزیره ارزشی ندارد.
فرجام سخن
بررسی ساختارهای تصمیم‌گیری در دوران محمدرضا پهلوی نشان می‌دهد که او به‌خصوص در دهه 40 و 50 تصمیمهای مهم و حتی جزئی کشور را شخصاً اتخاذ می‌کرد. همین مسئله باعث شده بود تا در عمل نهادهایی مانند مجلس و دولت تبدیل به ابزارهای انجام دستورات او تبدیل شوند. هرچند شاه با باز گذاشتن دست آنها در فساد اقتصادی و مالی پاداش این خوش‌خدمتیها را می‌داد بااین‌حال او سعی می‌کرد تا باوجود شیوه دیکتاتورمابانه خود، مسئولیت تصمیم‌گیریهای اشتباه خود را متوجه دیگران بکند. براین اساس در زمان جدایی بحرین سعی کرد مسئولیت این موضوع را بر عهده دولت هویدا بگذارد و یا در دهه 50 و زمانی که تزریق دلارهای نفتی باعث موج گرانیها و تورم زیاد شده بود از طریق مجلس تلاش کرد تا دولت را مسئول نابسامانیها جلوه دهد. در حوزه نظامی نیز شاه در تمام این مدت اجازه دخالت نه به مجلس و نه به دولت می‌داد. برچسب ها: امیرعباس هویدا ، شاه ، پهلوی دوم
منبع: خرداد
کلیدواژه: امیرعباس هویدا شاه پهلوی دوم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۷۳۵۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قطب گردشگری، ترمینال خارجی ندارد
ابراهیم عزیزی در بازدید از مجموعه «آی مت» شیراز گفت: به یکی از وظایف مهم و اساسی خودمان که پیشرفت، رشد و آینده، خود، خانواده، کشور و سرنوشت همه ما است باید به این گفت و شنود‌ها برسیم.
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه از همه تلاش‌های فکورانه و صادقانه و نگاه عالمانه‌ای که این مجموعه برای امر تعلیم و تربیت به خرج دادند، تشکر می‌کنم، افزود: حداقل یکصد مدرسه در حوزه غیر دولتی فعالیت کردم و با این حوزه تا حدودی آشنا هستم.
او با اشاره به اینکه اگر می‌خواهیم کار زیربنایی و مبتنی بر کار جامع گرایانه داشته باشیم باید از همین سنین آغاز کنیم، افزود: رشد، پیشرفت و شکوفایی و رسیدن به هر هدفی باید از همین سنین مشخص شود و زمانی می‌توانیم به اهداف برسیم که به پایه‌ای از این تعلیم و تربیت برسیم.
عزیزی گفت: انسان‌ها در طول زندگی دارای اهدافی هستند و هر انسانی دارای اهدافی است و یک فردی می‌تواند دارای هدف مادی، اجتماعی، فرهنگی و ورزشی باشد و برای رسیدن به آن باید از سنین کودکی برنامه ریزی شود.
او با اشاره به اینکه دولت‌ها علاقه دارند روی هر کاری چنگ بیندازند و اگر راه را برای بخش غیردولتی باز کنیم، اظهار کرد: خط انتقال آب از خلیج فارس به فارس توسط بخش خصوصی با مجوز‌های دولت در حال انجام است که ۵۳ هزار میلیارد تومان هزینه آن شده است.
عزیزی گفت: در حوزه صنعت خودرو، به سرعت جلو می‌رویم و بخش غیردولتی آوردیم و دولت عنوان کردیم که موانع را رفع کند و در امر مهم تعلیم و تربیت اگر نگاه را به صرفا به ظرفیت دولت کنیم حتی اگر برای همین سنین سه تا ۶ سال باشد، بازهم دولت توانایی انجام ندارد.
او افزود: برای آینده این کشور و مردم باید تصمیم بگیریم و همانطور که برای خانه و خانواده تصمیم می‌گیرید باید با نگاه به خانواده تصمیم گیری می‌شود و باید برای جامعه هم تصمیم گیری کنیم و باید از جز به کل برسیم و اجرای خانواده کنار هم قرار بگیرند و درست تصمیم بگیرند به نتیجه خوبی می‌رسیم.
نماینده مردم شیراز در مجلس گفت: امروز اگر عرصه انتخابات است و انسان پیشرفته و متمدن و تمدن ساز و علاقمند به سرنوشت خودش و جامعه اش علاقه دارند باید بیاید و تصمیم بگیرد و پای صندوق بیاید و به هرکسی که اصلح می‌داند رای دهد، مشکلات کشور آموزشی، اقتصادی، و رفاهی بجاست، اما باید دانست که مشکلات کشور از قوانین و از مدیران است.
عزیزی گفت: مجلس، قانون مدارس غیردولتی، بیمه مدارس غیردولتی اخیرا تصویب کرد و تا مجلس تصویب نکند کسی نمی‌تواند کاری انجام دهد و نگاه درست به قانون گذاری می‌تواند زمینه اتفاقات خوب را فراهم کند.
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی افزود: امروز امر انتخابات و انتخاب اصلح، ارتباط مستقیم با پیشرفت کشور دارد و تصمیم خوب پایه گذار اتفاقات خوب است و تصمیم غلط هم می‌تواند پایه گذار روند نامناسب باشد.
او، ملاک انتخاب‌ها را افراد دانست و اظهار کرد: متاسفانه برخی افراد به خاطر شکل و شمایل نامزد انتخاباتی، وی را انتخاب می‌کنند و با این انتخاب نباید انتظار داشت که توقع برآورده شود و اگر انتخاب با انتظار تطبیق نکند، به بیراهه رفتن است.
عزیزی گفت: هرگاه توقع و انتظار با هم مطابق نباشد به نتیجه نمی‌رسد و و برای همین موضوع است که عنوان می‌شود انتخابات در آینده کشور و کودکان این مرز و بوم تاثیر دارد چرا که انتخاب صحیح، ساختار درست، کارآمدی قوانین و مدیران خوب را در پی دارد.
او با اشاره به عقب ماندگی فارس و شیراز در عرصه‌های مختلف، گفت: در شیراز ۱۷۵ میلیون متر مکعب آب برای شرب لازم دارد که ۳۰ میلیون آن از سد درودزن می‌آید و ۹۰ میلیون آن از خط دوم تامین می‌شود و بخش اعظم آن از چاه هاست و سئوال اینست آب چگونه تامین می‌شود، تا مجلس و نماینده قوی نداشته باشیم این آب تامین نمی‌شود باهمت مجلس یازدهم آب الان باید از خلیج فارس وارد شود.
عزیزی گفت: قطب گردشگری، ترمینال خارجی ندارد و قطب بهداشت و درمان چند بیمارستان جنرال دارد.
او گفت: اگر ارتقا کیفی آموزش و تربیت را می‌خواهید اگر ارتقا در پژوهش و آموزش می‌خواهیم داشته باشیم باید زیرساخت‌های مناسب را ایجاد کنیم.
عزیزی با اشاره به اینکه قهر کردن و گلایه مندی را مشکل را حل نمی‌کند، اضافه کرد: نگاه به مجلس در حوزه تعلیم و تربیت و رشد فناوری در برنامه هفتم جدی بوده است و باید برنامه هفتم در مقام اجرا انجام شود و امیدوارم بتوانیم با همکاری شما حرکت رو به رشدی را شاهد باشیم.
نامزد انتخاباتی مجلس شورای اسلامی افزود: در خصوص تامین اجتماعی نزدیک به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان دولت به تامین اجتماعی بدهکار بود که بالغ بر ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌ها به تامین اجتماعی برگردانده شده است ولی این ایراد وجود دارد که دولت هر وقت کم می‌آورد دولت دست به جیب تامین اجتماعی می‌کند و چند سال است جلوی این موضوع را گرفته ایم.
او افزود: پنج بیمارستان دولتی در حال احداث بوده که بیمارستان ۱۴۰۰ تخت خوابی می‌تواند موثر باشد و ۴۰۰ تخت ویژه کودکان است.
عزیزی با اشاره به اینکه برای اولین بار سهم ما در دولت بیشترین از سایر بخش‌ها بوده است، تاکید کرد: بیشترین تعداد وزیر بود و سهم ما از همه استان‌ها بیشتر است روز رای گیری و رای اعتماد به وزرا مابقی استان‌ها اعتراض می‌کردند و ۱۸ وزیر دارد و چهار وزیر از فارس بود با جنگندگی پیگیری کردیم.
وی با اشاره به اینکه نگاه ما بر شایسته سالاری است، اظهار کرد: وقتی که قانون اجرای اصل ۴۴ را اجرا می‌کنیم، متاسفانه ITI را به انسانی دادند که جیبش خالی بود و آزمایش مرودشت به خاطر مدیر ناکارآمد به این نتیجه رسید، اما الان دنبال بخشی از واگذاری آن هستیم.
او گفت: اگر اعتقاد داریم کشور به ناامنی اجتماعی، اقتصادی، روانی نرسد باید به با انتخاب صحیح، روند دارای مشکل را از بین برد.
عزیزی گفت: در رابطه با ارتباط تجارت خارجی در مجلس روی این موضوع هستیم که شنبه و جمعه تعطیل شود و احتمالا موضوع تعطیلی پنج شنبه و جمعه به نتیجه نمی‌رسد.
او گفت: در رابطه با معلولین باید فراکسیون برای آنان تشکیل شود و باید در مجلس دوازدهم فارکسیون آنان را داشته باشیم تا حق و حقوق معلولان از بین نرود.
عزیزی افزود: از ۸۴۵ هزار میلیارد بودجه کشور میزان ۶۰۰ هزار میلیارد برای حقوق هزینه و همه بودجه ما از نفت و مالیات برای حقوق صرف می‌شود و چرا که عادت شده است مولد نباشیم و می‌خواهیم پشت میز نشین باشیم و اراده‌ها کنار گذاشتیم و اداره‌ها ملاک شده است.
مسعود زاده باقری هم گفت: موسسه «آی مت» یک موسسه قوی در کشور محسوب می‌شود و در استان فارس و سایر استان‌ها به صورت قوی فعال است و با توجه به شناخت عمیقی که از دکتر عزیزی دارم به این نتیجه رسیدم که فردی توانمند است و توانمندی در ابعاد مختلف قابل بیان است و تجارب ارزشمندی را در حوزه‌های مختلف دارند.
مدیر عامل موسسه آی مت گفت: سرکشی به مردم و پاسخگویی به مردم و پیش قدم بودن برای رفع مشکلات مردم از خصیصه‌های دکتر ابراهیم عزیزی است و این موضوع را حتی رقیب وی عنوان می‌کند و در بعد علمی و اخلاقی ویژگی خاص دارد.
او گفت: از همکاران عزیزم می‌خواهم که از این نماینده مردم و نامزد انتخاباتی حمایت کنند و ارتباط زنجیره‌ای بسیار قوی در موسسه وجود دارد چرا که شهر ما نیاز دارد به چنین افرادی که بتواند به مردم خدمت رسانی کند.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد