تبدیل یارانه های سیاه به یارانه های سفید راهی برای فقرزدایی
تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۵۱۰۰۶۱
تهران- ایرنا- با توجه به شرایط اقتصادی کنونی و شمار بالای افراد و خانواده های آسیب پذیر و نیازمند، به نظر می رسد استفاده از راهبردهایی در قالب تبدیل یارانه سیاه به یارانه سپید و برنامه ملی «فقرزُدایی با بودجه صفر» بتواند یک راهکار موثر برای فقرزدایی شمرده شود.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، دولت با توجه به چالشهای اقتصادی در پیش روی کشور، برای کمک به اقشار نیازمند و دهک های پایین درآمدی، برنامههایی مانند توزیع سبد غذایی و نیز حذف یارانه نقدی ثروتمندان و در مقابل افزایش یارانه نقدی خانوارهای آسیبپذیر، در دستور کارش قرار داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما ارایه چنین کمک هایی با واکنش های متفاوتی از سوی تحلیل گران اقتصادی مواجه شده است.
به منظور بررسی مسایل مرتبط با این مساله پژوهشگر ایرنا با میثم هاشم خانی، اقتصاددان و محقق حوزه فقرزُدایی، به بررسی استراتژیهای پیش روی دولت برای زدودن فقر در دوره تحریم پرداخت.
هاشمخانی در پاسخ به این سووال که در دوره اعمال تحریمها، شاهد فشار اقتصادی بر خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی هستیم و با افزایش فشار بر منابع بودجهای دولت، اثربخشترین برنامه در زمینه فقرزدایی چیست؟ گفت: در بین خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی، یعنی 8 میلیون نفری که فقیرترین هموطنانمان هستند، در 52 % از خانوارها هیچ فرد شاغلی وجود ندارد. در 32 % خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی، هیچ فرد باسوادی وجود ندارد.
' همچنین برآورد میشود که این خانوارها بهطور میانگین ماهانه 3 هزار تومان (یعنی تقریبا صفر) برای آموزش کودکان خود هزینه میکنند (منبع آمارها: آخرین پیمایش «بودجه خانوار» مرکز آمار ایران)
در چنین وضعیتی، تشدید تورم و تشدید بیکاری، میتواند فرآیند گرفتار شدن این خانوارها در «تله فقر» را تشدید کرده و با سقوط وضعیت آموزش و سلامت کودکان این خانوارها، موجب شود که در نسل بعد، فقری اسفناکتر به فرزندان این خانوارها به ارث برسد.'
وی اضافه کرد: از طرف دیگر با لحاظ محدودیتهای بودجهای دولت به واسطه تشدید تحریمها، تصور میکنم که اثربخشترین استراتژیهای دولت برای فقرزدایی در دوره تحریم را، میتوان ذیل 2 گروه طبقهبندی کرد: اول، تبدیل «یارانههای سیاه» (تشدید کننده فقر و نابرابری) به «یارانههای سپید» (فقرزُدا) است. به این معنا که برای مثال سهیمه «دلار ارزان» را به همه ایرانیان بدهیم، نه فقط مسافران خارجی و واردکنندگان نورچشمی. سهمیه «وامهای بدون بهره» را بین همه ایرانیان توزیع کنیم، نه فقط بین تولیدکنندگان نورچشمی. «بنزین ارزان» و «گازوییل ارزان» را هم به همه ایرانیان بدهیم، نه فقط مالکان خودرو. طبیعتا ممکن است بخشی از خانوارهای دهکهای فقیرتر نیازی به این سهمیهها نداشته باشند که میتوانند سهمیه خود را با قیمت توافقی به افراد ثروتمندتر بفروشند.
استراتژی دوم برای فقرزُدایی در دوره تحریم، برنامه ملی «فقرزُدایی با بودجه صفر» است.
این اقتصاددانان در تشریح فقرزُدایی با بودجه صفر، و مصادیق آن بیان داشت: برنامههایی که من آنها را ذیل «فقرزُدایی با بودجه صفر» دستهبندی میکنم، برنامههایی هستند که اولا بودجه بسیار ناچیزی نیاز دارند، ثانیا تاثیری ملموس بر بهبود وضعیت خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی دارند، ثالثا ریسک بروز فساد در آنها نزدیک به صفر است.
'یک مثال بارز «فقرزدایی با بودجه صفر»، به مصوبه هفته قبل دولت در زمینه اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی مربوط میشود. پدیده شهروندان بدون شناسنامه، به ویژه در مناطق مرزی کشور بسیار رایج است و موجب محرومیت فقیرترین افراد از بدیهیترین حقوق شهروندی شده است؛ از حق امضای انواع قرارداد کاری و اجاره مسکن گرفته تا حق تحصیل، حق استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی، حق باز کردن حساب بانکی و حتی حق خرید سیمکارت اعتباری. '
وی اضافه کرد: مثال دوم، میتواند نصف کردن دوره خدمت سربازی برای فرزندان خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) و بهزیستی باشد. همانطور که اشاره کردم، 52 % از خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی، هیچ فرد شاغلی ندارند و خدمت سربازی 24ماهه، فشار مالی سنگینی بر این خانوارها وارد کرده و نیاز آنها به دریافت کمک مالی از طرف کمیته امداد و بهزیستی را افزایش میدهد. این موضوع طبیعتا فشار بر بودجه عمومی دولت را افزایش میدهد. با نصف کردن دوره خدمت سربازی فرزندان این خانوارها، این فشار را کاهش میدهد.
هاشم خانی افزود: مثال سوم از «فقرزُدایی با بودجه صفر»، عبارت است از کاهش مجوزهای مورد نیاز برای ثبت سازمانهای مردمنهاد و خیریه و نیز کاهش مجوزهای مورد نیاز برای تعریف پروژههای جدید فقرزُدایی توسط این سازمانها. برای مثال دولت میتواند اعلام کند که کل فرآیند مربوط به صدور مجوز ثبت هر سازمان مردمنهاد و خیریه را ظرف «حداکثر 100 روز» انجام میدهد، مشروط بر اینکه آن سازمان متعهد شود که تا 10 سال کمک مالی مستقیمی از طرف نهادهای دولتی دریافت نکند. چنین تصمیمی میتواند قدم بزرگی برای افزایش سهم موسسات مردمنهاد و خیریه در فرآیند فقرزُدایی باشد.
وی گفت: مثال چهارم در این زمینه، آن است که دولت و مجلس زیرساخت حقوقی لازم برای «سنددار کردن کلیه زمینهای کشاورزی و املاک مسکونی» که ارزش زیر 200 میلیون تومان دارند را، در یک بازه زمانی منطقی، مثلا 2 سال، فراهم کنند. مثال پنجم نیز زمینهسازی فنی و حقوقی برای تضمین وامهای بانکی خرد توسط کلیه دریافتکنندگان یارانه نقدی است.
'هماکنون فقط کارمندان دولت میتوانند ضامن دریافت وامهای خرد بانکی شوند که بسیاری از خانوارهای فقیرترین دهک درآمدی، به چنین ضامنهایی دسترسی ندارند. اگر جریان درآمدی مربوط به یارانه نقدی بتواند ضمانت وامهای بانکی کوچک شود، دسترسی به وام برای بسیاری از خانوارهای فقیر آسان میشود. قطعا سایر اقتصاددانان نیز میتوانند مثالهای مشابه متعددی را به این راهبردها اضافه کرده و کمک کنند که برنامهای جامع در زمینه «فقرزُدایی با بودجه صفر» تدوین و اجرا شود.
پژوهشم**م-ا**1552
منبع: ایرنا
کلیدواژه: اجتماعي تحريم فقرزدايي
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۵۱۰۰۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشمولان طرح کالابرگ فجرانه این خبر مهم را حتما بخوانند
اجرای طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در حالی از ۱۷ بهمن ماه به مدت سه ماه آغاز شد که اکنون تنها هفت روز تا پایان این طرح باقی مانده که هنوز دولت برنامه جدید خود را برای ادامه طرح یاد شده، اعلام نکرده است.
با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک از خردادماه سال ۱۴۰۲ به صورت سراسری در کشور، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کمچرب، پنیر، ماست کمچرب، مرغ، تخممرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند برای حفظ سفره مردم از تورم در سبد غذایی این طرح تعریف شد.
طی چند فاز اجرایی و با گسترش اجرای آن در نهایت، هفت دهک درآمدی تحت پوشش این طرح قرار گرفتند و در صورتی که این هفت دهک درآمدی ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری میکردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی میشدند. به عبارتی با استفاده از این طرح، یارانه دهکهای یک تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهکهای چهارم تا هفتم درآمدی به ۴۲۰ هزارتومان افزایش یافت.
اما در مرحله جدید اجرایی و شروع دهه فجر، دولت از ۱۷ بهمنماه به مدت سه ماه (تا ۱۸ اردیبهشت ادامه دارد) مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد؛ این فاز جدیدی بوده که «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف شد و اعتبار تشویقی آن از ۱۲۰ هزار تومان (اعتبار تشویقی کالابرگی) به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.
به بیانی دیگر در این طرح، یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامینهای لازم برای هر فرد (منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران) با قیمتهای مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده است و مابه التفاوت قیمت سبد مبنا سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین میشود، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بوده که خانوار دهکهای اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت کنند و مابهالتفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین میشود.
اعتبار جدید (۲۲۰ هزار تومانی) علاوه بر یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزارتومانی فعلی بوده و خانوار مشمول طرح به صورت مجزا یارانه نقدی خود را به صورت ماهانه دریافت خواهند کرد. مبلغ حمایتی دولت به صورت اعتبار در حساب سرپرست خانوار تخصیص یافته و در زمان خرید و متناسب با میزان خرید مصرف میشود. البته خانوار میتواند اقلام طرح را در سقف وزنی و کالایی تعریف شده خرید کند و امکان جا به جایی اعتبار بین گروههای کالایی مقدور نیست. به عنوان مثال با اعتبار برنج امکان خرید روغن وجود ندارد.
از همین رو میتوان گفت با اجرای طرح فجرانه، فردی با دهک درآمدی یک تا ۳ به جای دریافت ۴۰۰ هزارتومان یارانه، ۶۲۰ هزارتومان و فردی با دهک درآمدی چهار تا هفت، به جای دریافت ۳۰۰ هزارتومان، ۵۲۰ هزارتومان یارانه دریافت خواهد کرد.
براساس اعلام وزارت رفاه مرحله سوم طرح کالابرگ از ۲۱ فروردین ماه سال ۱۴۰۳ شروع شده و برابر برنامهریزی انجام شده تا ۲۱ اردیبهشت ادامه خواهد داشت که از زمان شروع طرح تا ۹ اردیبهشت، به صورت میانگین روزانه بیش از ۷۷۰ هزار خرید کالابرگی توسط مردم انجام شده و این یعنی موفقیت بالای طرح در جلب مشارکت مردم و حمایت از سبد غذایی خانوار در مقابل تورم و گرانی. طی ۸۰ روز طرح فجرانه توزیع حدود ۱۳۹ میلیون بسته غذایی صورت گرفته و اثر بسیار خوبی در رونق بازار و تولید کارخانجات صنایع غذایی گذاشته است.
تنها هفت روز تا پایان طرح سه ماهه فجرانه الکترونیک باقی مانده و هنوز دولت برنامه جدید خود را برای ادامه طرح کالابرگ اعلام نکرده است. البته ۱۹ فروردین ماه بود که سیدرضا یحیوی- مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تداوم اجرای طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در سال جاری اعلام کرد که در حال حاضر طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک در حال اجراست و منابع آن برای مدت سه ماه در نظر گرفته شده بود که در صورت تامین منابع، همین مدل ادامه پیدا خواهد کرد، اما اگر منابع تامین نشود چند مدل طراحی و به دولت ارائه خواهد شد و در صورت موافقت با یکی از مدلهای ارائه شده، اجرا خواهد شد.
مشاور معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنین اعلام کرده بود که در هر صورت حمایت از معیشت مردم ادامهدار است، اما بستگی به این دارد که در چه قالب و طرحی ادامه یابد.
اکنون باید منتظر اعلام دولت ماند تا مشخص شود که قرار است پس از برنامهریزیهای صورت گرفته چه مدلی برای مرحله جدید کالابرگ الکترونیک اجرایی شود.
منبع: ایسنا
tags # یارانه سایر اخبار (تصاویر) این گوسفند غولپیکر چینی از پورشه هم گرانتر است! قارچهای زامبیِ سریال آخرین بازمانده (The Last Of Us) واقعی هستند! (تصاویر) عجیب و باورنکردنی؛ اجساد در این شهر خود به خود مومیایی میشوند آخرین حسی که افراد در حال مرگ از دست میدهند، چه حسی است؟