تبعات خودسانسوری در وقف

حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی، مدیرکل برنامه ریزی و آموزش معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت وگو با ایکنا؛ وقف را از مباحث بسیار مهمی دانست که در بعد اجتماعی می تواند عامل پیشرفت و تعالی جامعه اسلامی باشد و گفت: در روایات آمده است که هیچ یک از صحابه پیامبر(ص) نبودند مگر آنکه سعی می کردند بخشی از مال خود را ولو اندک به صدقات جاریه اختصاص دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان این مطلب که کلمه وقف با این معنای مصطلح در قرآن بکار گرفته نشده است، گفت: در قرآن کریم برای بیان این عمل خیر چنین آمده است: «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا؛ مال و پسران زيور زندگى دنيايند و نيكی هاى ماندگار از نظر پاداش نزد پروردگارت بهتر و از نظر اميد [نيز] بهتر است.» انفاق بخشی از مال به نیازمندان و یا هر کار خیر دیگری در اسلام مورد تأکید قرار گرفته است و تاریخ درخشان مسلمین که شاهد ده ها هزار رقبه وقف در موضوعات مختلف است، نشان از این اهتمام ویژه اسلام و بزرگان دین به این موضوع دارد.

حجت الاسلام خسروی هر کار خیری که در راه معروف اعمال شده باشد را مورد تأکید تعالیم اسلامی خواند و ادامه داد: برای این امر قالب های مختلفی در نظر گرفته شده است که به تدریج توسط فقهای اسلام نظام مند شده است، اما اصول آن در کلام پیامبر خدا(ص) نمایان است که می فرمایند: «حَبِّسِ الأَصْلَ وَسَبِّلِ الثَّمَرَةَ؛ اصل مال را نگهدار و نتیجه آن را در راه خدا انفاق کن». بنابراین بهترین شیوه آن است که اصل مال باقی بماند و دچار تغییراتی همچون نقل و انتقالات نشود.

وی با اشاره به این مطلب که خود واقف و متولی هم نمی توانند آنچه که وقف کرده است را به خرید و فروش گذارند و تبدیل به کار خیر دیگری کنند، اظهار کرد: این اصل، تضمینی برای کسانی است که قصد وقف اعمال خود را دارند تا مطمئن شوند که نیت آنان تغییر نمی کند و از عواید موقوفه آنان جز برای نیت مورد نظرشان هزینه نمی شود.

چرایی وقف گریزی

حجت الاسلام خسروی با  بیان اینکه در طول تاریخ کسانی بوده اند که با بی توجهی به این اصلی اساسی فقهی و حقوقی، اموال وقف را چپاول کرده و یا نیت آن را تغییر داده اند، تصریح کرد: همین موضوع باعث بی اعتمادی خیران می شود و روحیه وقف گریزی را در افراد به وجود می آورد، به نحوی که برخی افراد حاضرند اموالشان را برای امور خیر اهدا کنند اما تمایلی ندارند آن را وقف کنند.

رئیس هیئت امنای بنیاد پژوهش های وقفی به گستردگی موقوفه خواری در پیش از وقوع انقلاب اسلامی ایران اشاره و اظهار کرد: پس از انقلاب اصلاح خوبی در این زمینه صورت گرفت و با وجود اینکه تغییر نیات واقف چندان مشاهده نمی شود، اما به دلیل ارائه نکردن آمار، زمینه برای شایعه سازی به وجود آمده است. مسئولان وقف نتوانستند با بیان شفاف موضوع و ارائه آمار این ذهنیت غلط را تصحیح کنند، لذا یکی از وظایف مسئولان امر اعتمادسازی و ارائه آمار در زمینه میزان درآمدهای وقفی و تنوع مصارف است.

ناتوانی کارشناسان در بیان جذابیت های وقف

حجت الاسلام خسروی ترویج فرهنگ وقف را بر عهده رسانه ملی دانست و اظهار کرد: باید نسبت به مسائل وقف آگاهی درستی به جامعه ارائه شود، اما این ظرفیت در کارشناسانی که به ارائه مطالب مرتبط با وقف می پردازند نیز به خوبی وجود ندارد و نمی توانند حقیقت این سنت حسنه را به همان شکل جذابی که هست بیان کنند.

مؤلف کتاب «موسوعه الوقف فی الفقه الاسلامی» از تصور غلطی که در مورد وقف کردن در جامعه ما شکل گرفته و محدود به نیات مذهبی شده است سخن گفت و افزود: برخی گمان می کنند برای دستیابی به ثواب وقف باید نیت دینی و مذهبی داشت، در حالی که علما فتاوایی داشته اند که غیر از این مسیر را بیان می کند و حتی بزرگانی همچون؛ صاحب عروه الوثقی، امام خمینی(ره) و محقق حلی صراحتا فتوا دادند که یک مسلمان می تواند بخشی از اموال خود را در راه رفع نیازهای کفار و کسانی که هم کیش او نیستند، وقف کنند. این امر نشان از ظرفیت وقف برای هم گرایی و نوع دوستی و خدمت به تمام انسان ها دارد.

وقف را همان گونه که هست تبلیغ کنیم

حجت الاسلام خسروی بیان چنین مطالب و فتاوایی را سبب جذب بیشتر عموم مردم دانست و با تأکید بر اینکه رسانه ها باید وقف را همان گونه که هست، تبلیغ کنند، تصریح کرد: موقوفات گذشته نشان از رشد فکری بسیار عالی در نیاکان ما دارد، به طور مثال در تبریر درآمد یک رقبه وقف خرید گندم در فصل زمستان برای ‌‌‌پرندگان شده است، شاید این نیت در نگاه اول ظاهر مذهبی نداشته باشد، اما در چهارچوب دین اسلام قابل تعریف است. در بیمارستان خلیلی شیراز گلخانه ای ساخته و وقف شده است تا دائما گل تازه در اتاق بیماران گذاشته شود. این نوآوری ها در هر زمانی می تواند وجود داشته باشد و صرفا به مسائل مذهبی محدود نشود.

موقوفه کم نیست، مدیریت شایسته کم است

وی از کارکردهای وقف را ایجاد محبت و وحدت در جامعه دانست و بیان کرد: این ظرفیت وسیع می تواند اعتماد تضعیف شده بین مردم و حاکمیت را قوت بخشد و بین ادیان آسمانی و مذاهب الفت و ارتباط وسیع ایجاد کند. همچنین رفع فقر با اشتغال زایی از طریق وقف میسر می شود. اموال موقوفه در ایران کم نیستند بلکه نیاز به مدیریت صحیح و دقیقی دارد تا بهره کافی از آن برده شود.

حجت الاسلام خسروی بیان کرد: طبق نتایح مقالات ‌پژوهشی، وقف می تواند بین ادیان ومکاتب بشری ارتباط ایجاد کند چرا که بانی وقف مکتب خاصی نیست و از حس نوع دوستی انسان و حس جاودانگی خواهی انسان سرچشمه می گیرد. وقف موضوعی انسانی بوده که اسلام نیز آن را تأیید و بدان جهت داده است.

وقف در نهان تبلیغ نمی شود

مولف ده ها مقاله و کتاب در زمینه وقف، لازمه شکل گیری چنین بینشی در تنوع دادن به نیت وقف را کنار گذاشتن تنگ نظری ها و معرفی افراد نوآور در این زمینه دانست و گفت: نوعی خودسانسوری در زمینه وقف وجود دارد و برخی واقفان بنا به شرایط فرهنگی و یا سیاسی که دارند معرفی نمی شوند. همچنین این نیات به روز و جدید وقفی باید در قالب فیلم ارائه شود تا عموم مردم با آن آشنا شوند. این مهم در حال حاضر بسیار به ندرت و ‌پنهانی صورت می گیرد و گستره وسیعی ندارد.

وی توجه خیران را به صفت ماندگاری در وقف جلب کرد و افزود: خیران نیز اگر اموالشان را در قالب وقف ارائه دهند به مراتب ماندگارتر از هدیه و خیرات است. کسی که ساختمانی را به آموزش و پرورش به عنوان مدرسه هدیه می کند ممکن است در شرایط فعلی از آن به عنوان مدرسه استفاده شود، اما این امکان نیز وجود دارد که در آینده آموزش و پرورش تصمیم دیگری برای آن بگیرد، اما این تغییر در نیت در وقف وجود ندارد.

وی که معاون فرهنگی اسبق سازمان اوقاف و سردبیر مجله تخصصی وقف در ایران با عنوان «میراث جاویدان» بوده است گفت: فعالیت های خوبی در زمینه معرفی وقف با چاپ‌ پایان نامه ها و مقالات صورت می گرفت، اما این امر در دهه اخیر بسیار محدود شده است و دلیل آن نیز تنگ نظری های موجود است.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا قران وقف موقوفات واقف اوقاف سنت حسنه وقف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۵۴۴۰۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تبعات عدم توجه به مشکلات پزشکان در مناطق دورافتاده کشور

به گزارش خبرگزاری مهر، فرزاد پناهی، در چهل و پنجمین کنگره جامعه جراحان ایران در مرکز همایش‌های رازی، افزود: کنگره جامعه جراحان یکی از فراگیرترین و جامع‌ترین کنگره‌های علمی سراسر کشور است که به موضوعات مختلف از جمله "تروم" توجه ویژه دارد.

وی ادامه داد: مرجعیت علمی جراحان در کنگره جامعه جراحان نهفته است و در این کنگره بیش از یکهزار و پانصد نفر ثبت نام و شرکت می‌کنند که ضمن تبادل نظر در خصوص مسائل علمی به تبادل آرا و ثبت نظرات خود خواهند پرداخت.

پناهی گفت: جامعه پزشکی قصد دارد در این زمینه چاره اندیشی کند و ضمن ایجاد سامانه رسیدگی به مصدومان تروما، باید در بیمارستان‌های مرجع کشور نیز نظام ثبت و رسیدگی به این افراد راه اندازی و حاکم شود تا بدین ترتیب به لطف خداوند بالاترین بهره وری با کمترین میزان مرگ و میر را شاهد باشیم.

وی افزود: به عنوان فردی که در گذشته ریاست اورژانس کشور را بر عهده داشتم این معضل را به خوبی می‌شناسم و بدین وسیله ضمن سپاس از پرسنل اورژانس کشور، مسئولین حوزه مدیریت بیمارستانی، سازمان‌ها و ارگان‌های همکار اعلام می‌کنم که با تمهیدات آتی می‌توان وضعیت رسیدگی به مصدومان تروما را بهبود دهیم تا با کاهش پیامدهای مصدومیت حوادث ترافیکی بهترین نتیجه را داشته باشیم.

دبیر انجمن جراحان عمومی ایران گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده، بیشترین صدمات و تروما مربوط به قفسه سینه، شکم و جمجمه است و متأسفانه ضربات مغزی و جمجمه در موتورسواران با درصد بسیار بالایی موجب مرگ آنان می‌شود؛ طبق بررسی‌های انجام شده آسیب شدید جمجمه شایع‌ترین علت مرگ و میر موتورسیکلت سواران است و بر اساس برخی آمارها حدود ۹۰ درصد موارد مرگ موتورسواران در اثر ضربه به جمجمه بوده است.

رئیس اسبق سازمان اورژانس کشور افزود: با رعایت اصول رانندگی و استفاده از کلاه ایمنی درصد قابل توجهی از موارد مرگ بر اثر ضربه شدید به جمجمه و اندام‌های حساس قابل پیشگیری و مدیریت است.

پناهی گفت: با راه اندازی نظام مدیریت مصدومان ترومایی در کشور و همچنین نظام کنترل آسیب و خسارت بدنی که یک جراحی خاص محسوب می‌شود و در کوتاه‌ترین زمان بعد از بروز تروما کاربرد دارد، قادر خواهیم بود که بسیاری از موارد مرگ و میر را مدیریت کنیم.

وی یادآور شد: موضوع "جراحی کنترل خسارت" عنوان پانل علمی در چهل و پنجمین کنگره جامعه جراحان ایران است که بحث مبسوطی در آن ارائه خواهم کرد.

پناهی گفت: موضوع جراحی کنترل خسارت در خصوص بیمارستان‌های کوچکی که ابزارهای پیشرفته رسیدگی به فرد تروما دیده و تجهیزات پیچیده جراحی و کمک درمانی را ندارند، مطرح است. این مراکز بیمارستانی بخش مراقبت‌های ویژه و تجهیزات مناسب برای جراحی فرد ترومایی ندارند ولی با نهادینه کردن"نظام جراحی کنترل خسارت" قادر خواهند بود با ابزارهای موجود وضعیت مصدوم را پایدار کرده و در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به انتقال آنان به مراکز درمانی مجهزتر و نزدیک‌تر اقدام کنند.

وی با بیان اینکه خونریزی‌های داخلی عامل مهمی در تروما، سوانح و آسیب‌ها محسوب می‌شود، افزود: پایه و اساس موضوع "جراحی کنترل خسارت" همین مدیریت خونریزی داخلی و انجام اقدامات حیاتی و ضروری برای مصدومان است.

پناهی گفت: متأسفانه به دلیل نامناسب بودن توزیع نیروی انسانی کارآمد پزشکی و متخصص در سراسر کشور، همچنین ناتوانی در تأمین معیشت جامعه پزشکی مستقر در مناطق دوردست شاهد فقدان این مراکز درمانی نسبت به نیروی پزشکی تخصصی هستیم.

عضو هیأت مدیره جامعه جراحان ایران ادامه داد: پزشک مستقر در مناطق دورافتاده و کم برخوردار به دلیل پایین بودن تعرفه و حق الزحمه خود، نبود امکانات رفاهی لازم، همچنین نا توانی در تأمین هزینه‌های ایاب و ذهاب و زندگی، دچار مشکلات جدی می‌شود و همین نکته باعث کم رونق شدن استقبال برای خدمت در مناطق نیازمند خواهد شد.

وی گفت: الان حدود ۴۷۰۰ جراح عمومی در کشور داریم که به نظر می‌رسد اگر توزیع آنان مناسب باشد و تجهیزات کافی نیز در اختیار داشته باشیم، پاسخگوی نیاز مردم خواهیم بود.

پناهی افزود: اگر به رفع معضل معیشت و اقتصادی جامعه پزشکی رسیدگی نشود از تمایل‌ها به خدمت کاسته خواهد شد و در نتیجه پیامدهای زیانبار و ناگوار آن به ضرر جان و سلامت مردم کشورمان تمام می‌شود.

کد خبر 6099735 حبیب احسنی پور