تلخ داروهایی به وزن طلا در دل خاک تفتیده کویر
تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۷۳۳۱۸۱
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد، در استانی زندگی می کنم که به لحاظ بارش باران جزو فقیرترین استان های کشور است. یزد را می گویم، جایی که از شمال و جنوب و غرب و شرق با بیابان و کویر محاصره شده است و مردمانش به رغم همه محدودیت ها همتی بلند دارند و با حفر کیلومترها از اعماق زمین، آب را خارج کرده و امورات زندگی و کشاورزی خود را با همین اندک آب گذرانده و رتبه های برتری در تولید و توسعه محصولات کشاورزی همچون انار و پسته و زعفران از آن خود کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان یزد با ابراز نگرانی از وضعیت موجود می گوید: در سال گذشته 251میلیون مترمکعب از حجم منابع آب زیرزمینی استان کاهش یافته است.
سجادی پور می افزاید: بر اساس آمارهایی که در سازمان هواشناسی کشور موجود است استان یزد با میانگین 90میلیمتر در کنار سه استان کم باران کشور قرار گرفته است.
اما اینها همه ماجرا نیست.همت مردم استان یزد، روی بحران کم آبی و خشکسالی را سفید کرده است. مردمانی که از خاک تفتیده کویر، محصولاتی تولید می کنند که هم وزن طلا، ارزش دارد.
برای مردمی که قرن ها در دل کویر رمز و راز زندگی را دریافته اند کم آبی و خشکسالی فرصتی است برای یافتن گنج های جدید و زندگی دوباره.
گرچه آبی برای آبیاری درختان باغ هایشان ندارند اما در کنار مزارع خود گیاهانی پرورش داده اند که نیاز کمی به آب دارد. گیاهانی که هموزن طلا قیمت دارد. پرورش و توسعه گیاهان دارویی امروزه بعنوان یکی از صنایع پُردرآمد در سطح جهان شناخته می شود. کویرنشینان یزد اکنون این صنعت نوین را به کار گرفته اند تا در شرایط دشوار خشکسالی و کم آبی فرصتی نوین برای کسب معاش و درآمد ایجاد کنند.
فعالیت بزرگترین مزرعه پرورش گیاهان دارویی در روستای وحدت آباد آسفیچ
برای سفر به مزرعه ای نمونه از گیاهان دارویی، باید 250کیلومتری را از شهر یزد گذر کنم. ساعت 5صبح است و با گروه خبری عازم روستای وحدت آباد می شوم. روستایی که از توابع بخش آسفیچ شهرستان بهاباد است.
پس از سه ساعت، به شهر آسفیچ می رسیم و از آنجا راهی روستای وحدت آباد می شویم. روستایی که 255نفر جمعیت دارد و شغل اهالی آن کشاورزی و دامداری است. با گذر از کوچه پس کوچه های خشتی روستا، به منزل خانم سلطان پناه می رسیم. بانوی کارآفرینی که برای اولین بار در استان یزد با تکثیر و پرورش بیش از 40نوع گیاه دارویی، دست به کاری بزرگ زده است.
با زهرا سلطان پناه که جوانی 34ساله است، همراه می شوم تا به مزرعه او که اکنون به بزرگترین مجموعه پرورش گیاهان دارویی تبدیل شده است، بروم. زهرا خانم ابتدا فعالیت خود را با راه اندازی شرکت همیاران طبیعت و کاشت بذر در عرصه های منابع طبیعی بخش آسفیچ آغاز کرده و پس از آن در مزرعه خود به کاشت گیاهان دارویی روی آورده است، مزرعه ای که پیش از این رویشگاه گندم و جو بود.
او با اشاره به اینکه سال های کم بارش و خشکی را تجربه کردیم می گوید: یک روز در مجله، مقاله ای را خواندم که در آن مردم یکی از کشورهای اروپایی با کاشت گیاهان دارویی، بحران کم آبی را به فرصت تبدیل کرده اند. از آنجا بود که جرقه کاشت گیاهان دارویی به ذهنم زد. چند ماهی در این زمینه تحقیق و با مراجعه به جهاد کشاورزی شهرستان بهاباد و مشاوره از کارشناسان، کار خود را شروع کردم.
خانم سلطان پور کاشت گیاهان دارویی را با "به لیمو" و "مرزنگوش" آغاز کرده است و اکنون در مزرعه خود، 40نوع گیاه دارویی کشت و روانه بازار مصرف می کند. او می افزاید: دو هکتار زمین دارد که در سطح 12هزار مترمربع "گل محمدی"، 12هزار مترمربع "زعفران"، پنج هزار مترمربع "زیره سیاه" و در بقیه مزرعه اش گیاهانی همچون "به لیمو"، "مرزنگوش" ، "نعنا فلفلی"، "آویشن"، سنبل الطیب" و "مریم گلی" کاشته است.
سه سالی از فعالیت خانم سلطان پناه در زمینه کاشت گیاهان دارویی می گذرد و او اکنون شش هکتار زمین دیگر بصورت مشارکتی با اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بهاباد در اختیار دارد و در آن انواع گیاهان دارویی را پرورش می دهد.
پشتکار زهرا خانم باعث شد تا سال گذشته به عنوان تسهیلگر زن نمونه روستایی کشور معرفی شود. بانویی که عناوین برتری چون مدیرعامل نمونه کشوری در زمینه منابع طبیعی و آبخیزدار نمونه را هم در کارنامه دارد و مدتی است در کنار مزرعه خود، واحدهای بسته بندی، فرآوری و فروش گیاهان دارویی را راه اندازی کرده و برای بیش از 20نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی کرده است.
با یکی از بانوان شاغل در مزرعه گیاهان دارویی گفتگو می کنم. فاطمه خانم از شغل خود راضی است. او می گوید: پیش از این فرهنگ کار در روستای وحدت آباد معنا نداشت و بانوان مجبور بودند در پستوها، فقط به بچه داری و خانه داری بپردازند اما اکنون شرایط وارد شدن زنان روستا به فعالیت های اجتماعی و اقتصادی باز شده است؛ هم در خانه فعالیت داریم و هم دوشادوش مردان در اقتصاد خانه کمک کار آنها هستیم. خانم سلطان پناه می گوید: با رونق کشت گیاهان دارویی، کشاورزان زیادی از طرح او استقبال کرده اند، بسیاری هم برای مشاوره و گرفتن قلمه گیاهان به او مراجعه می کنند به گونه ای که کشت گیاهان دارویی به لحاظ صرفه اقتصادی و منبع درآمد در شهرستان بهاباد در حال افزایش است و هم اکنون 150خانوار 15هکتار از اراضی خود را به کشت گیاهان دارویی اختصاص داده اند. چهار هزار هکتار از اراضی استان یزد زیر کشت گیاهان دارویی اکنون بغیر از خانم سلطان پناه، پنج هزار نفر در بخش کشت گیاهان دارویی در استان یزد فعالیت دارند و از این راه امرار معاش می کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان یزد، کشت گیاهان دارویی را راه حل مناسبی برای مقابله با کم آبی در بخش کشاورزی می داند و می گوید: 40هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت گیاهان دارویی است که سالانه از این سطح 260تن محصول تولید و روانه بازار می شود.
سیدجمال سجادی پور با اشاره به شناسایی 900گونه گیاهی در استان یزد می افزاید: تهیه و تنظیم طرح اصلاح کشت و جایگزینی محصولات کم آبخواه، توسعه کاشت نشایی، استفاده از ارقام مقاوم و پرمحصول و توسعه آبیاری تحت فشار در مزارع از اقدامات انجام شده برای افزایش میزان کشت گیاهان دارویی است. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان یزد هم با اشاره به اینکه گل ختمی، قدومه، زیره سیاه، کاسنی، زیره سبز، شکرتیغال، آنغوزه، بالنگو، پنیرک خبازی، مورت، مرزنگوش، بارهنگ، ریواس، مریم گلی، و کاکوئی عمده گیاهان دارویی بومی استان یزد است می گوید: همه این گیاهان از خواص دارویی شناخته شدهای برای درمان ناراحتیها و بیماریها برخوردار هستند که در شهرستانهایی چون بهاباد، اشکذر، خاتم وابرکوه کشت می شوند.
یدلله جوادپور می افزاید: سعی داریم با ارائه تسهیلات بیشتر و حمایت کشاورزان به کشت گیاهان دارویی به جای گیاهان پر آب خواه، استان یزد را به یکی از مهمترین صادرکنندگان کشور در زمینه گیاهان دارویی تبدیل کنیم.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری یزد هم با اشاره به اختصاص تسهیلات کم بهره برای اجرای طرح های اشتغال فراگیر در روستاها می گوید: تسهیلاتی با نرخ شش درصد و بازپرداخت 6ساله در اختیار کارآفرینان قرار میگیرد.
محمد زارع می افزاید: در چارچوب مقررات ، افراد حقیقی و حقوقی در بخشهای کشاورزی ، منایع طبیعی، صنایع و معادن کوچک، فعالیتهای خدماتی و فناوری اطلاعات، صنایع دستی و فعالیت های فرش دستباف، گردشگری و سرمایه در گردش در نواحی صنعتی روستایی و شهرهای زیر 10هزار نفر از تسهیلات برخوردار می شوند.
گیاهان دارویی جایگزین مناسبی برای کشت های پرآبخواه در استان یزد
بیش از یک دهه است که کشاورزان یزدی با مشکل کم آبی و خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند. مشکلی که امسال هم تداوم یافت و باعث شد تا بیش از 50درصد باغ ها و مزارع کشاورزی استان یزد از بین برود و بسیاری از کشاورزان دچار خسارت شوند.با توجه به کمبود منابع آبی و لزوم بهره گیری از کشت های کم آبخواه، گیاهان دارویی در بین محصولات کشاورزی جزو زودبازدهترین محصولات به شمار میروند، محصولی که نهتنها به منابع آبی منطقه کمک میکند بلکه منبع درآمد مطمئنی هم برای کشاورزان است.
اهمیت توسعه و کشت گیاهان دارویی باعث شد تا مهرماه سالجاری، مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی به یزد سفر کند. زینلی با اشاره به اینکه قطب بندی کشت گیاهان دارویی در استانها از سیاست های این وزارتخانه است، می گوید: این طرح بر اساس نوع گیاهان هر اقلیم، در حال اجرا است.
وی با بیان اقلیم خشک و کمبود آب در استان یزد، می افزاید: در این خصوص برای این استان کشت گیاهان دارویی همچون زیره سیاه، زعفران، قدومه شهری و شیرازی و خارشتر برای تامین علوفه و نیز تأمین قند کشور را پیشنهاد کرده ایم.
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی خبرهای خوبی هم برای کشاورزان دارد و می گوید: سال گذشته 700میلیارد تومان تسهیلات با سود 6 درصد برای گیاهان دارویی در کشور در نظر گرفته شد که امسال به 10هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. لزوم توسعه گیاهان دارویی بعنوان صنعتی اشتغالزا و سودآور ایران، کشوری ممتاز و با رتبه بالا از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی و دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است. براساس نظر گياهشناسان و پژوهشگران، تعداد گونههاي گياهي ايران در حدود هشت هزار گونه است که از نظر تنوع گونهای حداقل دو برابر قاره اروپاست. تحقيقات نشان داده است كه بيش از دو هزار و 300 گونه از گياهان كشور داراي خواص دارويي، عطري، ادويهاي و آرايشي-بهداشتي هستند که بیش از هزار و 700گونه آن منحصراً در ايران رويش می کند و بهعنوان يك ظرفيت انحصاري در كشور محسوب ميشود.
بر اساس پیشبینی بانک جهانی در سال ۲۰۵۰گردش مالی و تجارت جهانی متمرکز و مبتنی بر گیاهان دارویی و داروهای گیاهی به حدود پنج هزار میلیارد دلار خواهد رسید. اهمیت این موضوع باعث شد تا در سال1392، سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب برسد. در این سند بر افزایش سطح زیرکشت گیاهان دارویی و اسانس دار به 500هزار هکتار تا افق 1404 و قرار گیری ایران در شمار ده کشور برتر جهان در زمینه تولید و صادرات گیاهان دارویی تاکید شده است. با این اوصاف و با توجه به سازگاری اقلیم استان یزد به توسعه و پرورش گیاهان دارویی و نیاز مبرم این استان به کشت گیاهان کم آبخواه، می طلبد که مسئولان گام های جدی را برای اعطای تسهیلات و آموزش کشاورزان بردارند چراکه برای ورود به عرصه اقتصاد بزرگی همچون توسعه گیاهان دارویی، باید سرمایه گذاری کرد تا از مزیت ها و فرصت های آن برای توسعه صادرات، اشتغالزایی و درآمدزایی بهره جست.
نویسنده: سیده سکینه میرطاهری
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: صدا وسیما یزد گیاهان دارویی گیاهان دارویی کشاورزی کم آبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۷۳۳۱۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کشاورزی در ماه و مریخ: مزرعهداری در ورای مدار زمین، امکانپذیر است
غزال زیاری: در ژانویه ۲۰۱۹ با فرود سطحنشین چانگای ۴ (Chang'e ۴) روی سطح ماه، محمولهای هیجانانگیز به تنها قمر کره زمین رسید که خبر از ماجراجویی جدیدی در فضا میداد: این محموله شامل دانههای چهار گونه گیاهی بود که محققان قصد داشتند تا آنها را در سطح ماه رشد و پرورش دهند.
جوانه زدن یک دانه پنبه در آن زمان، توجه زیادی را به خود جلب کرد، اما نکته مهمتر از جوانه زدن، رشد گیاه است. اگر گیاهانی که در سطح ماه رشد میکنند، کمتر از سطح زمین محصول بدهند یا ضعیفتر و شکنندهتر باشند، بشر با مشکل بزرگی در پیشرفت فضایی خود مواجه خواهد بود.
با گذشت بیش از چهار سال، حالا نتایج مهمی از این آزمایش منتشر شده است. از قرار معلوم بهرغم تمام موانع پیشرو در ماه و مریخ، ممکن است پرورش مواد غذایی تنها مشکل موجود نباشد و باید این را در نظر داشت که همه این بررسیها در روزهای ابتداییاش است.
موانع پیشرو چیست؟لازم به ذکر است که Chang'e ۴ در مأموریتش سعی نکرد تا دانهها را در خاک قمری رشد دهد. آزمایشهای مختلف حکایت از آن دارند که این کار گرچه ممکن و شدنی است ولی بسیار سخت خواهد بود. هدف از انجام این آزمایش، بررسی این موضوع بود که آیا محیط ریزگرانشی و تشعشعات زیاد در سطح ماه برای رشد گیاهان مشکلساز خواهد شد یا خیر.
تأکید اصلی این آزمایش روی بررسی جاذبه و گرانش ماه قرار داشت؛ چراکه درهرصورت اگر تابش خورشید بدون فیلتر اتمسفر به گیاهان آسیب برساند، همیشه میتوان راهکارهایی برای حل این مشکل یافت؛ ولی تغییر نیروی رو به پائین گرانش، چالش بهمراتب بزرگتری به نظر میرسد.
خوشبختانه گویا نیازی به مداخله اینچنینی وجود ندارد و حتی این گرانش کم، ممکن است در جبران برخی مشکلات دیگر که فراتر از مشکلات روی کره زمین هستند، به کمک دانشمندان بیاید.
ساخت شرایط ماه روی زمیندر ژوئن سال ۲۰۲۳، نتیجه اولین مقایسه گیاهان روی سطح ماه با گیاهان روی زمین توسط تیمی از دانشگاه چونگ کینگ منتشر شد و جزئیات بیشتری دراینباره در دسترس قرار گرفت. در شرایطی که Chang'e ۴ کار خود را در ماه انجام میداد، نویسندگان مقاله، دانههایی را مشابه آنچه به ماه فرستاده بودند، در یک آزمایشگاه در شرایطی مشابه، در خاکی یکسان و دما، رطوبت و فشار هوایی مشابه با ماه کاشتند.
دریکی از این مقالات در این رابطه میخوانیم: «ما کشف کردیم که گرانش یکششم g در ماه، باعث افزایش سرعت جوانهزنی بذرها میشود.» (جاذبه در سطح ماه، ۶ برابر ضعیفتر از شتاب جاذبه در سطح زمین است).
برخلاف گزارشهای منتشره در آن زمان، تنها یکی از دانههای پنبه روی سطح ماه جوانه زد و در دانههای دیگر خبری از جوانه نبود؛ ولی در آزمایشگاه روی سطح زمین، گیاهان کلزا و دانههای پنبه هم جوانه زدند.
بزرگترین تهدید برای نهالهای جوانهزده در سطح ماه، شبهای طولانی ماه بود که حدود ۹ روز زمینی بعد از فرود Chang'e ۴ آغاز شد. دمای ماه به ۵۲- سانتیگراد کاهش یافت و از همین رو دمای محیط آزمایشگاهی روی زمین هم کاهش یافت تا با شرایط طبیعی ماه مطابقت داشته باشد و حدود ۱۸ روز زمینی، خبری از گرما نبود.
در کمال تعجب، نهال جوانهزده روی سطح ماه، همچنان سبز و صاف بود تا اینکه نور و گرما دوباره به سطح ماه بازگشت؛ اما در همین زمان، نهالهای داخل آزمایشگاه سطح زمین، مرده بودند و به رنگ زرد و سیاه در آمده بودند؛ اما نهال رشد کرده در سطح ماه، از دومین روز قمری هم جان سالم به در برد، هرچند که روند رشدش متوقف شد و محققان دلیل این اتفاق را کمبود اکسیژن در محفظهاش میدانند.
محققان به این شک کردند که گرانش پایین ماه باعث ایجاد مقاومت در برخی از گیاهان قطبی در برابر یخزدگی شده؛ اما متأسفانه نهال پنبه در شب دوم قمری مرد و در طول پنج روز قمری هیچکدام از بذرهای دیگر جوانه نزدند.
نویسندگان دلیل جوانه نزدن سه گونه گیاهی دیگر را به خاطر قرار گرفتن آنها در دمایی بالاتر از دمای مناسب این گیاهان در پنج روز اول میدانند.
در کنار موانع موجود باید این را در نظر داشت که کشاورزی در ماه مزایای متعددی دارد و مشابه با کشاورزی زیر آب، عاری از آفات و علفهای هرز خواهد بود و درنتیجه نیازی به مواد شیمیایی برای کنترل این آفات وجود نخواهد داشت.
آزمایشهای انجامشده در ایستگاه فضایی بینالمللی حکایت از آن دارد که گیاهان برای رشد و حتی میوه دادن به جاذبه نیاز چندانی ندارند. بااینحال، این گیاهان از هر لحاظ دیگری در شرایط بهینه هستند. این واقعیت که پنبه در جاذبه کم ماه، توانایی غلبه بر سرما را دارد، کشفی است که قطعاً بسیار ارزشمند خواهد بود.
توانایی کشتوکار در پایگاههای مریخ، حتی مهمتر از کشتوکار در ماه خواهد بود. چراکه حملونقل مواد غذییا از سطح کره زمین به ماه گرچه هزینه زیادی خواهد داشت ولی شدنی است؛ اما حمل غذا به مریخ بهمراتب سختتر و چالشبرانگیزتر خواهد بود. با در نظر داشتن اینکه گرانش مریخ تقریباً دو برابر گرانش ماه است، میتوان امید داشت که کاشت گیاهان در مریخ هم شرایط مشابهی داشته باشد.
منبع: iflscience
۵۴۵۴
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901339