به نقل از «ایکنا»

ارتباط میان حوزه و دانشگاه تعریف شده نیست/ همدیگر را متهم نکنیم

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۹۸۹۹۴۰

به گزارش ایکنا از خوزستان، نشست «بررسی پژوهش‌های قرآنی و دینی از سوی حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها» به میزبانی ایکنا خوزستان، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن حسن‌زاده، معاون پژوهشی دانشگاه امیرالمؤمنین(ع) اهواز و حجت‌الاسلام محمدصادق رستم‌پور، معاون پژوهش حوزه علمیه استان خوزستان برگزار شد. به منظور شرکت در این نشست نیز از مینا شمخی، معاون پژوهشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهید چمران اهواز هم دعوت به عمل آمد که از سوی ایشان پذیرفته نشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت‌الاسلام محمدصادق رستم‌پور، معاون پژوهش حوزه علمیه استان خوزستان در ابتدای این نشست با اشاره به پژوهش‌های حوزه علمیه گفت: در حوزه دستگاه سیستم پژوهشی هم در مقاطع پایین و هم مقاطع بالای حوزوی وجود دارد که بخشی از آن مربوط به مقالاتی است که طلاب می‌نویسند و بخشی دیگر مربوط به رساله‌های علمی است که طلاب در پایان‌نامه‌های سطح 3 و 4 ارائه می‌دهند.

وی ادامه داد: نوشتن مقاله را طلاب از پایه 3 آغاز می‌کنند. به محض ورود به حوزه مقدمات یادگیری مهارت‌های پژوهشی آغاز می‌شود؛ مهارتهایی همچون مطالعه، یادداشت‌برداری، منابعی، تقریرنویسی و ... به آنها آموزش داده می‌شود تا سال سوم حوزه که طلاب نسبت به تدوین مقالات اقدام می‌کنند. هدف از نوشتن مقاله از سوی طلاب در سال‌های اول، تولید محتوا نیست بلکه هدف یادگیری مهارت‌های پژوهش است؛ لذا مقاله‌هایی که در سال‌های اول حضور طلاب در حوزه نوشته می‌شود، اصطلاحاَ خروجی ندارند و فقط برای خود طلبه مفید هستند چون که گردآوری خوبی را نسبت به یک موضوع انجام داده است اما در سطوح بالاتر، طلبه با آموختن مهارت‌ها و نوشتن چند مقاله، به سمت تولید محتوا و انجام کار پژوهشی به معنای کار تخصصی می‌رود.

کارهای پژوهشی مطلوب
رستم‌پور با تشریح براینکه عمده مقالات و پایان‌نامه‌ای که در حوزه از سوی طلاب نوشته می‌شوند مفید هستند و باید نوشته شوند اما ویژه جامعه نخبگان هستند نه مردم، افزود: عمده سیستم حوزه علمیه برای یک طلبه طراحی شده که درس بخواند و در کنار آن پژوهش داشته باشد. کار پژوهشی برای جامعه نخبگان حوزوی یعنی حرکت به سمت فقیه‌پروری. فقاهت به معنای اجتهادِ درون فقه است و اجتهاد درون فقه یعنی پژوهش در فقه؛ لذا تمام کاری که درون حوزه انجام می‌شود به معنای این تخصص است و پژوهشی که مردم لمس کنند دیده نمی‌شود اما آن اتفاقی که در جامعه بالای حوزوی باید اتفاق بیفتد، در حال رخ دادن است البته نمی‌خواهم بگویم آن اتفاق ایده‌آل در حال انجام است اما واقعاَ کارهای پژوهشی مطلوب در حال انجام است.

رشد جامعه نخبگان حوزوی
معاون پژوهش حوزه علمیه استان خوزستان تأکید کرد: جامعه نخبگان حوزوی ما در حال رشد هستند و همان رشدِ آنها خود به خود کارها و پژوهش‌ها را جهت می‌دهد اما اینکه کسی بیاید و این پژوهش‌ها را برای مردم قابل فهم کند وجود ندارد. به طور مثال می‌گویم اگر بپرسید آیا امروز فقه اقتصاد در درون حوزه در حال پژوهش و پویایی است؟ می‌گویم بله است اما اینکه امروز این پویش به دست مردم می‌رسد؟ باید پاسخ دهم خیر.

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین حسن‌زاده، معاون پژوهشی دانشگاه امیرالمؤمنین(ع) اهواز ضمن تبریک هفته پژوهش اظهار کرد: این هفته و این نامگذاری‏‌ علاوه بر فرصتی برای تکریم افراد موفق در عرصه پژوهش، زمینه‌ای برای عمق‌ بخشیدن به پژوهش و شناسایی خلأها و نیازها است.

وی با بیان اینکه همیشه پژوهش از آموزش دشوارتر است، افزود: به طور مثال در حوزه و دانشگاه معاون آموزشی خیلی راحت از میزان و تعداد دانشجویان و طلاب گزارش می‌دهد اما معاون پژوهش ممکن است آماری از مقالات و پایان‌نامه ارائه دهد اما اینکه چقدر این تحقیقات و پژوهش‌ها عمق داشته‌اند را نمی‌تواند بگوید؛ از این رو شاخص‌های بررسی مسائل پژوهشی همیشه دشوارتر است.

حسن‌زاده افزود: آموزش از پژوهش بهره‌مند می‌شود؛ نتیجه تفکر ـ که در آیات قرآن مورد تأکید قرار گرفته ـ یک علم یا دانش است. آموزش همواره بر سفره پژوهش می‌نشیند، چراکه مسئله تولید از مصرف سخت‌تر است. تأکید مقام معظم رهبری بر تولید علم همان پژوهش است. بنابراین در پژوهش ـ که در آیات قرآن با عنوان تعقل و تفکر عنوان شده ـ می‌توان آموزه‌ها را به شکل منطقی کنار هم قرار داد و به آموزه‌ای جدید رسید.

همدیگر را متهم نکنیم
معاون پژوهشی دانشگاه امیرالمؤمنین(ع) اهواز بیان کرد: شرایط زمان و مکان و بازبودن راه اجتهاد، فضای پژوهش در مسائل فقهی را باز می‌کند. این چنین نیست که بگوییم در مسائل فقهی باید و نبایدهای مشخصی داریم، موضوعات و احکام مشخص است و نوآوری نداریم. در مکتوبات امام راحل به مباحثی همچون مجسمه‌سازی اشاره شده که این موضوعات باید وارد زمان و مکان شده و به آنها پاسخ داده شود. مثال دیگر مسئله سنگسار است؛ ما نمی‌توانیم به عنوان کسانی که معتقد به دین هستیم بگوییم این موضوع وجود ندارد اما این پرسش‌ها مطرح می‌شود که آیا شرایط زمان و مکان در این مسئله دخالت دارد یا ندارد؟ حوزه اختیارات فقیه در اجرای احکام چیست؟ اینها باید در چارچوب‌های منظم و ضابطه‌مند فقه درآید. راه برای پژوهش حتی در حوزه‌هایی مانند فقه که بایدها و نبایدهای مشخصی دارد هم باز است اما نیاز به این دارد که ما همدیگر را متهم نکنیم. البته در این میان دو موضوع مطرح می‌شود که در حوزه پژوهش فقهی یک بحث نظر وجود دارد و دیگری فتوا است.

پژوهشگر نترسد
وی ادامه داد: در ارائه نظر از سوی پژوهشگران محدودیتی وجود ندارد؛ شخصی نظر می‌دهد و دیگران هم رد می‌کنند اما در مسئله فتوا که ارتباط با عمل مکلف پیدا می‌کند سختی‌ها و دشواری‌های خاص خود را دارد و باید این محدودیت‌ها را بپذیریم. در زمینه‌های نظری که ارتباط مستقیم به عمل در جامعه پیدا نمی‌کند باید اظهارنظرها را آزاد بگذاریم و خیلی زود همدیگر را متهم نکنیم. فضای علمی جامعه ما خوب و مناسب نیست. پژوهشگر نباید از اینکه نظرات خودش را منعکس کند، ترس داشته باشد. اگر ما درون مراکز علمی‌مان دچار محدودیت و سانسور و فضاسازی شویم قطعاَ نمی‌توانیم به پیشرفت دست پیدا کنیم.

درخواستی برای پژوهش نیست
حجت‌الاسلام رستم‌پور هم در ادامه درباره وضعیت پژوهش در حوزه علمیه خوزستان توضیح داد: نتیجه پژوهش‌هایی که در حال حاضر در حوزه به صورت تخصصی دنبال می‌شوند، محصولی نیست که مردم بتوانند از آن استفاده کنند. گاهی دستگاه‌های اجرایی کشور هستند که باید نتایج پژوهش‌ها را بخواهند و یا اینکه درخواست داشته باشند تا پژوهش درباره موضوعات مورد درخواست صورت گیرد. گاهی درخواستی هم نیست چون نوع نگاه، پژوهشی نیست. مثل سیستم بانکداری؛ این سیستم بنایی ندارد که شکل بسته شده خود را جهتی دیگر دهد و آن ساختار اصلی را بشکند چون گاهی پژوهش‌های جدید ساختارهای اصلی را می‌شکنند و با تولید محتواهای جدید ساختاری دگرگون می‌شود اما متأسفانه نمی‌خواهیم ساختارهایمان را دگرگون کنیم. وقتی به آن ساختارها خو گرفته‌ایم مطمئناَ کار پژوهشی اگر هم عرضه شده باشد نمی‌خواهیم آن را بشنویم. نسبت به بسیاری از موضوعات کار پژوهشی صورت گرفته است. نسبت به یکسری از موضوعات ما می‌خواهیم کار صورت بگیرد اما ممکن است درخواستی وجود نداشته باشد یا طلبه یا دانشجو انگیزه کار را نداشته باشد چون پشتیبانی نمی‌شود و معمولاَ دلسردی ایجاد می‌شود.

آغاز تخصصی شدن فقه
وی با اشاره به اینکه حوزه به سمت تخصصی شدن پیش رفته است، گفت: در حوزه علمیه اهواز رشته‌ها تخصصی شده‌اند و در آغاز تخصصی شدن فقه هستیم و به سمت تخصصی شدن فقه هم پیش می‌رویم. مثل فقه اقتصاد‏، فقه تربیت و ... . این اتفاق به این معناست که یعنی استاد ما پژوهش خود را کامل کرده و آن را عرضه می‌کند. شاید بپرسید حال که مثلاً فقه رسانه تدریس می‌شود آیا به آن سیستم وصل شده‌اند؟ باید بگویم خیر این اتفاق نیفتاده است. رخدادهای پژوهشی جدیدی در جامعه نخبگان حوزوی در حال رخ دادن است اما اتصال آن به دانشگاه ضعیف است. حتی از پژوهش‌ها و اتفاقات جدیدی که در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه هم انجام می‌شود متأسفانه استادان دو طرف مطلع نیستند. این را هم بگویم که دستگاه‌های مشخصی وجود ندارد که بخواهد این‌ها را به هم ربط دهد. این همان چیزی است که امام راحل در وحدت حوزه و دانشگاه به دنبالش بود. اینکه ما برویم در دانشگاه درس بدهیم یا اینکه استادان دانشگاه به حوزه دعوت شوند وحدت حوزه و دانشگاه نیست. اینکه ما با هم دوست باشیم اصلاً هدف امام نبوده است. هدف امام همان دستاوردهایی است که به آن برای ایجاد تمدن اسلامی نیاز داریم؛ لذا این هم نیازمند به کارهای پژوهشی و موضوع‌سازی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن‌زاده در ادامه این نشست با تأکید بر اینکه ارتباط میان حوزه و دانشگاه تعریف شده نیست، بیان کرد: آیت‌الله موسوی جزایری به عنوان رئیس دانشگاه امیرالمؤمنین(ع) و زعیم حوزه‌های علمیه استان خوزستان تأکید داشت که آخرین شبهه‌‌‌های مطرح در جامعه از طریق شبکه‌‌‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی و گفت‌وگوهای در جامعه شناسایی شوند. البته شبهات در جامعه عمیق نیستند اما گاه شبهات مفصلی مطرح می‌‌‌شود که نیاز به کار و پاسخ دارد. در بحث وحدت حوزه و دانشگاه قدم‌هایی برداشته شده اما نسبت به نقطه ایده‌آل فاصله داریم. وقتی که دانشگاه به شکل امروزی به وجود آمد از ابتدا بنایش بر این بود که علم و دین ناسازگاری دارند، حال تا به مرور زمان بخواهد این ذهنیت تغییر کند و ساختارهای ذهنی و فکری عوض شود، کار زیادی می‌برد.

وی ادامه داد: مثلاً در حوزه نگاه خوبی به روان‌شناسی وجود ندارد، آن را یک علم غربی می‌دانند و نگاه مثبتی به آن وجود ندارد اما واقعاَ اینگونه نیست؛ در جلسه مشترکی با یک مدرس روان‌شناسی درباره روابط قبل از ازدواج با شرکت دختران و پسران جوان صحبت می‌کردیم که مسائل از دو بُعد شرعی و روانشناسی بررسی می‌شد؛ ما به عنوان مدرسان این کارگاه فقط در یک مورد اختلاف داشتیم و در همه مواردی که سؤال می‌شد هیچ اختلافی نداشتیم. این مسئله نشان می‌دهد که ما نباید این سؤءظن‌ها را داشته باشیم و البته درعین حال خیلی هم خوشبین نباشیم که این علوم با اعتقادات ما سازگار باشند. بالاخره باید بررسی‌های لازم در این زمینه‌ها انجام شود.

حسن‌زاده عنوان کرد: تعریف شناخته‌ شده‌ای درباره رابطه بین حوزه و دانشگاه از جهت پژوهشی وجود ندارد که باید تعریف شود.

کیفی‌سازی مقالات طلاب
حجت‌الاسلام رستم‌پور درباره جشنواره علامه حلی با محوریت پژوهش‌های طلاب حوزه علمیه گفت: دو سالی است که حوزه استان خوزستان در حوزه پژوهشی جایگاه خوبی نسبت به حوزه‌های علمیه کشور را به دست آورده است. به طور مثال ورودی مقاله به جشنواره‌ علامه حلی 1800 مقاله از سراسر استان بوده که جایگاه ما را در کشور در رتبه دوم قرار می‌دهد و این برای ما یک شروع خیلی خوب نسبت به کار پژوهشی است. این اتفاق از لحاظ آماری و کمی جایگاه خوبی را در کشور برایمان رقم زده است اما کاری که باید انجام شود کیفی‌سازی مقالات است. چون این کار تازه شروع شده عموم طلاب از سطوح پایین تا زمانی که مهارت‌های پژوهشی را دقیق آموزش ببینند در کیفیت مقالات دچار مشکل هستند. استادان پژوهشی طلاب را در یک روند مرحله‌ای با شیوه پژوهش و مقاله‌نویسی آشنا می‌کنند. 

وی با بیان اینکه پژوهش در حوزه به عنوان یک معاونت سابقه چندانی ندارد، گفت: ارتباطی از نظر تبادل پژوهش‌ها میان حوزه و دانشگاه وجود ندارد و کارهای مشترک پژوهشی هم صورت نمی‌گیرد.

نیاز به مباحث میان‌رشته‌ای
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن‌زاده با اشاره به اینکه سابقه پژوهش‌های فردی در حوزه علمیه بسیار طولانی است اما روند پژوهشی به صورت نظام‌مند مربوط به چند سال اخیر است، افزود: ما به مباحث میان‌رشته‌ای در تمام زمینه‌ها نیاز داریم. امام راحل فرمود فقه ما پویاست و باب اجتهاد باز است. این مسائل باید به دور از واهمه مطرح شود. شخصاً اعتقادم این است که فقه قدرت پاسخگویی به تمام مسائل را دارد. البته چه احکام اولیه و چه احکام ثانویه نیاز به پژوهش دارد و باید بحث‌های میان‌رشته‌ای را توسعه دهیم. همچنین باید تلاش برای گسترش پژوهش‌های گروهی هم صورت بگیرد و ارتباط با مراکز پژوهشی دنیا به وجود بیاید و بیشتر شود. البته در این زمینه کارهای انجام شده بسیار زیاد است اما کارهای انجام نشده بیشتر است.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا خوزستان معارف هفته پژوهش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۸۹۹۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تدوین آئین‌نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور

ایسنا/اردبیل مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد: آئین نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور در حال تدوین است.

صمد نژادابراهیمی ۸ اردیبهشت در نشست موزه‌های دانشگاهی در دانشگاه محقق اردبیلی به هم‌اندیشی بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی و کمیته ملی موزه‌ها تاکید کرد و گفت: هماهنگی کامل این سه رکن جهت ارتقای جایگاه، کیفیت و انسجام حرفه‌ای، فنی و تخصصی بسیار مهم است.

وی با اشاره به بررسی پیش‌نویس آئین‌نامه موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، افزود: انتظار می‌رود نظرات تکمیلی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام تا آئین نامه تاسیس و اداره موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور بر اساس اسناد بالادستی و طبق مقررات موزه‌ای کشور و با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نهایی شود.

اسماعیل چمنی رئیس دانشگاه محقق اردبیلی با اشاره به تاسیس موزه تاریخ علوم این دانشگاه در سال‌های اخیر، گفت: این موزه با ابتکار و خلاقیت خود توانسته است در دوره‌های مختلف در ردیف موزه‌های برتر کشور قرار گرفته و جایزه ترویج علم جمهوری اسلامی ایران را نیز از آن خود کند.

وی با بیان اینکه برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها برای اولین بار در کشور در دانشگاه محقق اردبیلی از اقدامات خوب این موزه است، ادامه داد: نگاه علمی به موزه و موزه‌داری و توجه به این امور و نشان‌دادن سیر تحول علوم به دانش‌آموزان و دانشجویان در موزه‌های علمی و دانشگاهی بسیار مهم است.

میرسید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) گفت: با توجه به شعار روز جهانی موزه‌ها در سال ۲۰۲۴ مبنی بر آموزش و پژوهش در موزه‌ها و نقش ویژه‌ای که دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و موزه‌های آنها در تحقق این امر دارند، باید برنامه‌ها و اهداف ویژه‌ای در همه موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی پیش بینی و اجرا شود و نقش آموزشی و پژوهشی آنها پررنگ نشان داده شود.

وی افزود: لازم است شرایط و وضع موجود موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بررسی شده و برای رفع و کاهش مسائل و چالش‌های موجود با هماهنگی کامل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی تلاش شود.

محمد انوار رئیس موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی نیز با اشاره به بیانیه پایانی اولین کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها در این دانشگاه، گفت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بطور مشترک خواستار توجه ویژه در امر آموزش، ترویج و پژوهش در موزه‌ها و حفظ  میراث فرهنگی، علمی و طبیعی به عنوان بقای هویت ایرانی اسلامی و حرکت در مسیر تمدن‌سازی و مرجعیت علمی با تمام قوا، ارکان و شئونات کشور و جامعه می‌باشند.

وی با اشاره به اهتمام معاونت پژوهشی و بالاخص دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص ساماندهی موزه‌های دانشگاهی و موسسات آموزشی و پژوهشی کشور و تدوین پیش‌نویس آئین‌نامه مربوطه، افزود: تدوین این آئین‌نامه امری لازم و ضروری جهت حفظ هویت علمی و پژوهشی کشور و ترویج آن می‌باشد.

رئیس موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی ادامه داد: انتظار می‌رود به جهت معرفی کلیه موزه‌ها اعم از دانشگاهی و غیردانشگاهی در سطح کشور، تمامی موزه‌های کشور در آئین موزه برتر کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) شرکت نموده و تجربیات ارزنده خود را در اختیار دیگران قرار دهند.

وی با بیان اینکه دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی موزه‌ها در موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی دایر و این کنفرانس با حمایت وزارت علوم، تحقیقاتی و فناوری، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم ایران) و کمیسیون ملی یونسکو تداوم یافته و بطور سالانه و یا دوسالانه برگزار خواهد شد، ادامه داد: انتظار می‌رود با توجه به شعار جهانی موزه‌ها در سالجاری مبنی بر آموزش و پژوهش در موزه، کلیه موزه‌های کشور بخصوص موزه‌های دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و علوم و فناوری با اجرای برنامه‌های متنوع برای تحقق این شعار اهتمام ورزند.

انتهای پیام