«میهمان خوانده» در شب یلدای خانواده‌های آذری
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۰۴۸۳۴۶
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بیت اله احمدی: شب یلدا یا شب چله یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است که خانواده های ایرانی با جمع شدن دور هم، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها را جشن می گیرند؛ امام سنت شب یلدا تنها مختص ایرانی ها نیست بلکه مردم جمهوری آذربایجان، افغانستان، اقلیم کردستان، تاجیکستان و پاکستان نیز آن را گرامی می دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«یلد» از غروب آفتاب آخرین روز پاییز آغاز و تا طلوع آفتاب اول ماه دی ادامه دارد، خانواده‌های ایرانی در شب یلدا، معمولا شامی فاخر و همچنین انواع میوه ها و رایج تر از همه هندوانه را مهیا و دور هم صرف می کنند؛ اما قدیم ها انگار صفای دیگری داشت این بلندترین شب سال...
رحیم محمدزاده پیرمرد ۸۵ ساله ای است که خاطرات خوبی از چله های دوره کودکی اش به یاد دارد: «قدیم ها اینگونه بود که پس از صرف تناولات، قصه گویی بزرگان خانواده برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال گیری با دیوان حافظ رایج بود که امروزه رفته رفته رنگ باخته است.»
مردم آذربایجان به شب یلدا «چیله گئجه سی» می گویند، آن ها در این شب طولانی سال همانند سایر ایرانی ها، هندوانه و یا به قول خودشان «چیله قارپیزی» می خورند، به نظر آن ها فصل زمستان در آذربایجان که بسیار طولانی و سرد است با خوردن هندوانه، لرز و سوز سرما تأثیر چندانی نخواهد داشت، البته دیگر از آن برف های با ارتفاع بیش از یک متری خبری نیست.
مشهدی رحیم یادی هم از ننه سرما می کند و ادامه می دهد: «مردم آذربایجان، ۶۰ روز اول زمستان را به ۴۰روز و ۲۰ روز مجزا تقسیم می کنند که به ۴۰ روز اول چله بزرگ که زمستان سختی را به دنبال دارد و ۲۰ روز دیگر چله کوچک نامگذاری شده است؛ رایج ترین آداب مربوط به چله کوچک، برافروختن آتش بر بام ها و پریدن از روی آن است، از قدیم گفته اند که با این مراسم، «قاری ننه» یا ننه سرما ترسیده و فرار می کند.»
وی جمع شدن بچه ها و نوه ها و نتیجه ها در مراسم شب چله را بهترین لحظه های شب چله می داند: «در این شب نشینی انواع خوراکی های زمستانی مثل خشکبار و شیرینی آماده می کنیم، قدیم ها سالی یکی دو بار برنج می پختیم که یک بار آن در شب چله بود، اما این روزها برنج به غذای تکراری مردم تبدیل شده، قدیم ها برنج سفید رابرای سفید روزی و نیک بختی در زمستان سرد می دانستند».
داستان افسانه‌ای آذربایجانی‌ها
آذربایجانی ها در این شب، در منزل یکی از بزرگان فامیل جمع شده و با خوردن انواع غذای پخته شده مثل کوفته، برنج آش و میوه هندوانه، انار و انواع مرکبات و تنقلات و خشکبارهای انگور، بادام و سنجد، قاورقا، آجیل، لبو، انواع حلواها و ... با گفتن داستان های قدیمی تا پاسی از شب بیدار می مانند.
داستان «کوراوغلو» یکی از داستان های مشهور آذربایجانی هاست، فردی معمولا از ریش سفیدها یا پدربزرگ و مادربزرگ، قصه های کوراوغلی را روایت می کرد که گاه برخی از قصه ها پنج شب و حتی بیشتر به طول می انجامید و بهانه ای برای دور هم بودن می شد.
کوراوغلو، قهرمان حماسی آذربایجانی هاست، داستان از این قرار است: «حسن خان بر سر اتفاقی بسیار جزئی که آن را توهینی سخت نسبت به خود تلقی می کند، دستور می دهد چشمان «علی کیشی»، مهتر خود را درآورند و وی را کور کنند؛ پس از این واقعه تلخ، روشن، پسر علی کیشی، لقب «کوراوغلو» به خود می گیرد، کوراوغلو به ترکی یعنی کورزاده یا پسر مرد کور».
رسم شب چله برای عروس و دامادها
از دیگر رسم های مردم این منطقه، این است که برای تازه عروسان تحفه شب یلدا می برند تا با فامیل تازه صله رحم کنند. «خوانچه» و یا به تلفظ آذربایجانی ها، «خونچا» به تحفه ای گفته می شود که خانواده داماد در شب یلدا برای خانواده تازه‌عروس می فرستد.
بهتر است ادامه این رسم قدیمی را از زبان «ننه قیز» خانم مادربزرگ بشنویم:« در میان این خوانچه، علاوه بر هندوانه می توان تحفه های رنگارنگ مثل پارچه های حریر و گران قیمت، میوه‌ها و شیرینی های متنوع و آجیل استفاده کرد.»
برخی از آذربایجانی ها و به ویژه «تازه داماد» در چنین شبی سعی می کنند ذوق هنری خود را به رخ خانواده عروس و به ویژه عروس خانم بکشد! ننه قیز خانم ادامه می دهد: «هندوانه را به شیوه زیبا، جالب و شورانگیزی، تزئین می کنیم تا هنر خانواده داماد را به خانواده عروس نشان دهیم.»
این مادربزرگ تصریح می کند: به مناسب شب چله، فرزندان برای مادران خود هدیه ای خریده و به اتفاق خانواده، یک شب زودتر از شب یلدا، به پدر و مادر اهدا می کنند، حتی برخی برادرها، برای خواهران خود نیز این رسم را انجام می دهند».
مهمان خوانده شب یلدا!
«چله گئجه سی» آیینی سنتی در خطه آذربایجان است و هر قوم و منطقه ای آداب و رسوم خاصی در رابطه با این شب دارند اما با توسعه تکنولوژی و فناوری خیلی از اقوام، سنت های شیرین خود را به فراموشی سپرده اند، گویا رفته رفته یکسان سازی فرهنگی در کشور ما در حال رایج شدن است.
امروزه با گسترش فضای مجازی و رواج استفاده از شبکه های اجتماعی که با گوشی تلفن همراه در اختیار هر کودک و نوجوانی نیز دیده می شود، شب یلدا به رنگ دیگری درآمده است، در واقع در عصر جدید، خانواده ها در شب یلدا «مهمان خوانده ای» دارند به نام فضای مجازی! که حتی برخی هنگام بریدن هندوانه این لحظه باشکوه شب یلدا نیز گوشی در دست دارند و اقدام به پخش زنده و فیلمبرداری می کنند.
با این تفاسیر، شب یلدا در عصر ما به لنگه کفشی در بیابان می ماند که حداقل اعضای خانواده و فامیل به بهانه خوردن آجیل و بریدن هندوانه و امتحان شانس خود، هر چند دقایقی کوتاه دور هم جمع شوند.
شب یلدای عصر تکنولوژی، دیگر آن طولانی ترین شب خانواده ها نیست، هجوم فضای مجازی به درون خانه ها می رود که این آداب و سنت ها را به وادی فراموشی سپرده و طولانی ترین شب سال را به طولانی ترین فاصله بین افراد بدل کند.
کد خبر 4490866منبع: مهر
کلیدواژه: آداب و رسوم خانواده شب یلدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۴۸۳۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت جالب مربی لهستانی تیم والیبال ایران از خوردن بهترین هندوانه و سخت بیدار شدن صبح
یاناس ویچیچ، مربی بدنساز لهستانی سابق تیم ملی والیبال ایران در گفت‌وگو با یک رسانه لهستانی درباره زندگی در ایران و شرایط تمرینی ملی‌پوشان صحبت کرده است. او در گفت و گو با رسانه Przegląd Sportowy Onet از پشت‌صحنه کارش و زندگی در ایران گفت.
به گزارش ایسنا، یاناس ویچیچ یک شخصیت بسیار ارزشمند در جامعه والیبال لهستان است. او سال‌ها با تیم‌های ملی والیبال لهستان همکاری داشته است. او همچنین در پلاس لیگا کار کرده و در آنجا با تیم اسکرا به موفقیت دست یافت.
او در صحبت‌هایش درباره حضور در ایران گفت: از من استقبال خیلی خوبی شد همه چیز در ایران برای من خوب بود. بعد از رسیدن تعجب کردم چون با وجود اینکه هوا بسیار گرم بود، نیمی از کشور سرسبزی زیبا داشت. کوه و دریا در ایران زیبایی را بیشتر کرده و غذاها در ایران نیز ساده اما بسیار خوشمزه هستند.
او اعتراف کرد که بهترین هندوانه عمرش را در ایران خورده است. با این حال از خیارشور در بشقاب غذایش تعجب کرد چون در لهستان نیز همین‌گونه است. این تنها مشترکات لهستان و ایران از دید این مربی نیست.
ویچیچ در بخش بعدی صحبت‌هایش گفت: من فکر می کنم که ایران و لهستان به عنوان دو کشور مشترکات زیادی دارند. درست مثل ما تا جایی که بتوانیم محبت می‌کنیم ولی به سرعت ممکن است از دست هم عصبانی شویم.
اقامت او در ایران زیاد طول نکشید اما این حضور کوتاه خاطرات خوبی برای این مربی به جای گذاشت. پس از دو یا سه هفته آماده‌سازی، او همراه بازیکنان ایرانی به مسابقات و کشورهای مختلف رفت.
"انجام تمرینات صبحگاهی در ایران سخت است"
ایران تیمی است که سال‌ها در بین بهترین‌های جهان قرار دارد. همچنین استعدادهای جوان بسیاری دارد.
او در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: بازیکنان جوان به سرعت در ایران "ستاره" می‌شوند. باید خیلی بیشتر روی جوانان کار شود. قطعا پتانسیل انسانی در ایران بیشتر است. همه بچه‌ها دوست دارند یا سمت فوتبال بروند یا والیبال. کشتی هم در رده سوم است. در مقایسه با لهستان، تعداد کودکان و نوجوانان مشتاق به والیبال بیشتر است. البته نباید تعجب کرد چون فقط بیش از ۱۲ میلیون نفر در پایتخت زندگی می‌کنند.
یاناس در پایان درباره تفاوت همکاری با بازیکنان لهستانی و ایرانی صحبت کرد و گفت: تفاوت اصلی این است که در ایران تمرین صبحگاهی سخت است. به دلیل هوا و گرما، زندگی در ایران از غروب شروع می‌شود و در اواخر شب به پایان می‌رسد. به همین دلیل است که صبح‌ها بیدار شدن سخت است.
کانال عصر ایران در تلگرام
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد