داوری ها راجع به پژوهش های حوزوی از یک منطق مشترک برخوردار نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی، در مراسم اختتامیه چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی که در مرکز همایش های غدیر برگزار شد، ابراز داشت: بخش معظم تولیدات پژوهشی دفتر تبلیغات در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انجام می گیرد.

وی با بیان این که بخش های مختلف دفتر تبلیغات اسلامی از جمله دانشگاه و شعب فعالیت های پژوهشی دارند، افزود: این نمایشگاه که تمام بخش های پژوهشی دفتر در آن آثار خود را به نمایش گذاشته اند مسیر رشد پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی را نشان می دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رییس دفتر تبلیغات اسلامی با بیان این که ما هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی در عرصه پژوهش رشد محسوسی داشته ایم و مسیر خوبی را پی می گیریم، گفت: داوری هایی که راجع به پژوهش های حوزوی صورت می گیرد از یک منطق مشترک برخوردار نیست و از روی جهاتی که در نظر خودشان اولویت و معیار است داوری می کنند.

وی تصریح کرد: برای برخی احیای تراث علمی و چاپ منقّح و صحیح آثار علمی بزرگان جهان تشیع به عنوان برجسته ترین کارهای دفتر تلقی می شود و از ما تقدیر می کنند و برخی معتقدند که احیای تراث اصلا کار پژوهشی نیست و ما را در این زمینه نقد می کنند.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی ادامه داد: برای برخی پرداختن به نیازهای نظام و یافتن راه حل برای مشکلات نظام و جامعه اسلامی معیار و شاخص است و از این منظر نگاه می کنند و هر گونه تلاش پژوهشی حوزوی غیر از این مسیر را کج روی و بیراهه روی تلقی می کنند و برخی دیگر به پژوهش هایی با رویکرد جهانی و مقابله با فلسفه غرب اولویت می دهند؛ بنابراین ملاک های موفقیت در پژوهش متفاوت است.

وی با بیان این که برای داوری منصفانه راجع به پژوهش های حوزوی در یک مرکز خاص باید اهداف و غایات تشکیل آن مرکز را بررسی کنیم، اظهار داشت: پژوهش در دفتر تبلیغات اسلامی 7 هدف و رسالت خاص را دنبال می کند که به صورت عینی در فعالیت های این دفتر شکل گرفته است.

رییس دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به اهداف پژوهشی در دفتر تبلیغات اسلامی خاطرنشان کرد: توانمندسازی علوم اسلامی، پرداختن به مسائل مستحدثه فقهی، پرداختن به مسائل فقهی نو و رویکردهای نو گرایانه در جهان اسلام و غرب، مبارزه فکری با فرق انحرافی و مرزبانی اعتقادی از مکتب تشیع، پرداختن به نیازهای نظام اسلامی، تقویت و تثبیت نگاه تمدنی به دین و تولید دانش انسانی اسلامی اهداف پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی است.

وی با بیان این که رسالت های پژوهش در حوزه علمیه ابعاد گوناگونی دارد، افزود: برای قضاوت پژوهش در حوزه علمیه باید جامع نگر بود و تمام نیازهای فرهنگی، تبلیغی، علمی، اجتماعی و قرآنی داخلی و خارجی را در نظر گرفت و کسی که مشرف به رسالت های امروز حوزه باشد هیچ کدام از فعالیت ها را سبک نمی شمارد و تحقیر آمیز نگاه نمی کند.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی با بیان این که دفتر تبلیغات اسلامی در تمام هفت محور رسالت های خود به صورت متوازن و یکسان انجام نداده است، گفت: مزیت نسبی بافت هیأت علمی ما بهره مندی و توانمندی در شاخه های علوم اسلامی است و نوع هیأت علمی ما دانش آموخته حوزه و مسلط بر شاخه های خاص علوم اسلامی هستند و این بافت موجب می شود که از این هفت محور در چهار محور اول موفق تر باشیم.

وی با بیان این که ضعف در سه محور پرداختن به نیازهای نظام اسلامی، تقویت و تثبیت نگاه تمدنی به دین و تولید دانش انسانی اسلامی مخصوص به حوزه های علمیه نیست، اظهار داشت : تمام مراکز علمی کشور از جمله دانشگاه ها این ضعف را دارند.

رییس دفتر تبلیغات اسلامی ضعف در زمینه حل نیازهای کشور را معلول دو امر دانست و گفت: اول این که حل مسائل کشور نیاز به موضوع شناسی، وضعیت شناسی، درک واقعی از توانمندی ها، امکانات و مقدورات کشور دارد و نوع کسانی که آکادمیک هستند معمولا دستی بر آتش ندارند و آشنای با ظرفیت ها و امکانات کشور نیستند و راه حل هایشان ذهنی گرایانه است.

وی افزود: مشکل دوم این است که اساسا در کشور ما پیوند طبیعی بین پژوهش با تصمیم سازی و تصمیم گیری بر قرار نشده و ریل گذاری طبیعی نشده است؛ ممکن است یک پژوهشگر بتواند با مراودات شخصی مطلب خود را به دست برخی تصمیم سازان برساند ولی این ریل گذاری طبیعی نیست.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی خاطرنشان کرد: آنگونه که در کشورهای پشرفته بین دانش، صنعت، تجارت و خلق ثروت پیوند ایجاد شده در کشور ما بر قرار نشده است.

وی تصریح کرد: در زمینه تولید علوم انسانی اسلامی هم یک قضاوت عجولانه و ناپخته انجام می گیرد که می گویند حوزه های علمیه هیچ تولیدی در زمینه علوم انسانی اسلامی انجام نداده اند در حالی که قضاوت درست این است که علوم انسانی اسلامی زمینه های متنوعی دارد و حوزه های علمیه بیشتر حجم تولید خود را متوجه مبانی، مباحث هنجاری و مباحث غایت شناسانه کرده و کمتر به بحث های کار بردی و نیمه بنیادی و توسعه ای پرداخته است.

رییس دفتر تبلیغات اسلامی اظهار داشت: تولیدات ما در علوم انسانی اسلامی کمتر از جنس حل مسأله، ارائه طریق و ارائه نقشه راه برای برون رفت از وضع موجود به وضع مطلوب است.

وی با بیان این که کارهای ما در حوزه مباحث تربیتی بیشتر روی مبانی و اصول و غایات و اهداف تعلیم و تربیت اسلامی است، افزود: این که باید با چه راهکارها و توصیه های عالمانه و وضعیت شناسانه به صورت علمی روی نسل حاضر با این جغرافیای فکری و معیشتی که در معرض تهدیدهای متنوع است از وضع موجود به وضع مطلوب برسیم کار نکرده ایم.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی افزود: ما الان ضعف های نظام بانکی را ذکر می کنیم و مناسبات مالی کشور را محکوم و نقد می کنیم ولی پژوهش نیمه بنیادی و توسعه ای انجام نمی دهیم و برای نهاد بانک که منتاژ بانکداری غربی است بدیل ارائه نمی دهیم.

وی تصریح کرد: بنابراین اگر بگوییم علوم انسانی اسلامی اصلا در حوزه ها تولید نمی شود غلط است ولی تولیداتی که بتواند حل مسأله کند و نهادسازی های جدیدی را به دنبال بیاورد کم است و کار دشواری است.

کد خبر 4491159

منبع: مهر

کلیدواژه: احمد واعظی مدرس حوزه علمیه قم هفته پژوهش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۰۴۸۵۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب پژوهشی «تبلیغ دینی در مسجد؛ رویکردی آسیب‌شناسانه»

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، این کتاب یکی از دستاوردهای اولین «همایش مسجد و نظم اجتماعی در ایران» است که از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شده است. 

کتاب «تبلیغ دینی در مسجد؛ رویکردی آسیب‌شناسانه» با تأکید بر اینکه مساجد به‌عنوان مراکز سنتی تبلیغات و ارتباطات، جایگاه خاص و ظرفیت گسترده‌ای برای تبلیغات دینی دارند، تلاش می‌کند در پژوهشی آسیب‌شناسانه عوامل اختلال در کارکرد تبلیغی مساجد را شناسایی و در نهایت، راهکارهایی برای برطرف شدن آن‌ها ارائه کند.

پژوهشگر در این اثر تلاش می‌کند به این سوالات پاسخ دهد که آیا مساجد موجود دارای ظرفیت کافی (فضا، تجهیزات و...) برای اجرای امور تبلیغی هستند؟ چه مشکلات و کمبودهایی در مساجد بر سر راه اجرای تبلیغ دینی وجود دارد؟ مشکلات و کمبودهای موجود چه اختلالاتی را در امر تبلیغ دینی و اثربخشی آن به ‌وجود آورده است؟ برای رفع آسیب‌های موجود در امر تبلیغ دینی مساجد، چه اقداماتی باید صورت پذیرد؟

در همین راستا از طریق مطالعۀ منابع مکتوب و مصاحبه با ائمۀ جماعت و دست‌اندرکاران و فعالان مساجد و نظرسنجی از نمازگزاران و بررسی چهار مسجد انتخابی، ابتدا وضعیت مطلوب و موجود مساجد را مشخص و سپس از مقایسۀ این دو، آسیب‌های تبلیغات دینی در مساجد را شناسایی می‌کند.

در این پژوهش، مشکلات و کمبودهای موجود بر سر راه تبلیغات دینی مساجد، در ۶ دسته و شاخص‌های متعدد «برنامه‌ها و فعالیت‌های مختلف با هدف تبلیغ دینی در مساجد»، «روش‌ها و ابزار و امکانات تبلیغی در مساجد»، «نحوۀ برقراری ارتباط بین مسئولان مساجد و مردم»، «نقش امام جماعت در تبلیغ دینی مساجد»، «نقش خادم مسجد در تبلیغ دینی» قرار گرفته‌ است. وجود آسیب در هریک از شاخص‌ها، به‌نسبت اولویت و اهمیت آن، پیامدهای متفاوتی دارد که همۀ پیامدها در نهایت به شکست خوردن تبلیغات مساجد در رسیدن به اهداف منجر می‌شود.

مطابق نتایج حاصل از مصاحبه با امامان جماعت و اعضای هیئت‌امنا و فعالان ۴ مسجدِ مورد مطالعه در این اثر، بزرگ‌ترین آسیب در تبلیغات دینی در مساجد، موازی‌کاری در سازمان‌های مرتبط با امور مساجد، نبودِ برنامۀ تبلیغی مفید و افراد اجراکنندۀ آن و نبودِ امکانات و ابزارهای لازم برای پاسخ‌گویی به نیازهاست. اختلاف سلیقه بین کارگزاران مسجد و کاهش بازدهی مسجد، دخیل‌نکردن جوان‌ها در امور مساجد و انتخاب‌نکردن موضوعات تبلیغی متناسب با جوانان، نبود کانال ارتباطی بین دانشمندان و علمای بنام با مسجد، اختصاص ندادن بودجۀ لازم برای تبلیغات دینی در مساجد، مسئلۀ خرافات و مستند نبودن سخنرانی‌ها و مداحی‌ها در هیئت‌ها به روایات و قرآن و تاریخ معتبر، نشناختن تهدیدها و ابتلائات اجتماعی توسط مسئولان مسجد، به‌ویژه روحانیان، عدم استفاده از امکانات و روش‌های مختلف صحیح و مثمر مانند دیگر ادیان در استفاده روزانه از انواع کتاب، نرم‌افزارهای مختلف، بروشورهای تبلیغی، برگزاری اردوهای متعدد و استفاده از روش‌های نادرست و اجراهای ناقص که باعث رانده‌شدن افراد از دین می‌شود، از دیگر آسیب‌هایی است که به آن اشاره شده است.

پژوهشگر در فصل پایانی به برآیندی کلی از مصاحبه‌ها می‌رسد و برخی از اختلالات و پیامدهای ناشی از کمبودها و آسیب‌های تبلیغات دینی در مساجد را برمی‌شمارد که عبارت‌اند از: مؤثر نبودن تبلیغات دینی مساجد علی‌رغم تلاش‌های متعدد، به‌سبب نادرست یا ناقص بودن تلاش‌ها و گام‌های برداشته‌شده؛ هدر رفتن وقت و انرژی و بودجه‌های صرف‌شده در فعالیت‌هایی که ناقص اجرا شده‌اند؛ شکست خوردن تبلیغات دینی ضعیف ما در مقابل تبلیغات قدرتمند دشمنان در جذب مخاطبان و گرایش مخاطبان به تبلیغات و رسانه‌های بیگانه؛ جذب نشدن قشرهای مختلف به مسجد و به‌تبع آن، کاهش جمعیت مساجد و از دست دادن بخش وسیعی از مخاطبان تبلیغات دینی؛ زده و فراری شدن افراد مختلف به‌ویژه قشر حساس نوجوان و جوان از دین و مسجد به‌خاطر رفتارهای نادرست برخی افراد؛ مخاطب دائمی و ماندگار نشدن افراد به‌ویژه جوانان به‌عنوان آینده‌سازان مملکت در مسجد.

قربانیان در پایان برای رفع آسیب‌های تبلیغات دینی مساجد، پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی ارائه می‌دهد که تشکیل شورای طرح و برنامه‌ریزی قوی و کارآمد با حضور کارشناسان خبرۀ حوزه و دانشگاه؛ تعیین راهبرد و اهداف و سیاست‌های اجرایی و برنامه‌ای برای مسجد؛ تدوین طرح و برنامۀ درازمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت برای تبلیغات دینی مساجد؛ ایجاد مرکز قوی پژوهشی و تحقیقاتی ملی و بین‌المللی ویژۀ مساجد؛ تهیۀ طرح سامان‌دهی مساجد کشور؛ تعدیل و سامان‌دهی تعدد مراکز دخیل در امور مساجد؛ تهیۀ بانک اطلاعات مساجد کشور؛ حذف نهادهای متعدد دینی که فعالیت‌های موازی با مساجد انجام می‌دهند، از آن جمله‌اند.

همایش علمی- پژوهشی «مسجد و نظم اجتماعی در ایران» با توجه به راهبرد «نهضت بازگشت به مسجد» به‌عنوان محور اصلی برنامه تحولی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و با همکاری مراکز علمی و دستگاه‌های فرهنگی در گستره ملی در تاریخ‌های ۱۹ و ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد. آیین اختتامیه این همایش چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ در تهران برگزار خواهد شد.

انتهای پیام/