به نقل از «خبرگزاری میزان»

انتقاد؛ حق و حتی تکلیف شهروندان است

تاریخ انتشار: ۹ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۷۳۹۸۵

خبرگزاری میزان- عضو شورای نگهبان در صد و سی و نهمین جلسه شرح نهج البلاغه با بیان اینکه انتقاد هم حق و هم تکلیف شهروندان است، گفت: نه زمامدار خوب بودن آسان است و نه شهروند خوب شدن.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری میزان، محسن اسماعیلی عضو شورای نگهبان در صد و سی و نهمین جلسه شرح نهج‌البلاغه که ۲۸ آذرماه که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی سرچشمه برگزار شد، طی سخنانی گفت: لحن انتقادآمیزی که امیرمومنان علی علیه‌السلام در خطبه شقشقیه نسبت به زمامداران پیش از خود داشته‌اند، حتی برخی از علمای شیعه را به ابراز تردید در اصالت آن واداشته است؛ زیرا آن را مغایر با روش و منش امام و مخالف وارستگی و بی‌رغبتی‌اش به دنیا دانسته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود:، اما این تردید روا نیست. انتقاد امام از مشروعیت و کارآمدی پیشینیان ادای یک وظیفه شرعی و انجام تکلیف شهروندی او بوده است. البته انتقادی صحیح و دینی محسوب می‌شود که همراه باادب و آدابی باشد که شرع معین کرده است؛ ازجمله اینکه به‌قصد اصلاح و کمک صورت پذیرد. انتقاد نباید به‌قصد انتقام و انتقاص باشد و با آن دو اشتباه گرفته شود. انتقاد بر مبنای احساس مسئولیت و محبت و به‌قصد اصلاح است؛ درحالی‌که انتقام بر مبنای احساس خشم و خصومت و به‌قصد تشفی خاطر است؛ یعنی آنچه عوامانه خنک شدن دل می‌نامند! انتقاص نیز بر مبنای احساس کبر و خودبزرگ‌بینی و به‌قصد تحقیر و خوار کردن دیگران صورت می‌گیرد.

اسماعیلی تصریح کرد: معمولاً از نقد زمامداران در ادبیات دینی با دو تعبیر یاد می‌شود و در هر دو تعبیر این نکته مهم نهفته است؛ یکی «نصیحت ائمه مسلمین» و دیگری «امربه‌معروف و نهی از منکر».

عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: نصیحت از ریشه نصب به معناى اخلاص و پاک کردن است. پس «النَّصیحةُ لِائمةِ المسلمین» یعنی نقد دلسوزانه و خیرخواهانه زمامداران. امربه‌معروف و نهی از منکر نیز همین مفهوم را در بطن خود دارد. در آنجا هم گفته‌اند که ادای این تکلیف شرعی باید همراه با نهایت ظرافت و محبت باشد و خالی از هرگونه غرض‌ورزی و خودمحوری.

وی بیان کرد: چنین نقدی نه‌تنها تضعیف حکومت نیست، که حق زمامدار است نه حق مردم! و لذا امیرمومنان علیه‌السلام با صراحت به عموم مردم می‌گفت: «.. و امّا حَقِّی علَیکم فالوَفاءُ بالبَیعَةِ، و النَّصیحَةُ فی المَشهَدِ و المَغیبِ»؛ حقّ من بر شما این است که به بیعت خود وفادار و در حضور و غیاب ناصح من باشید؛ یعنی ناقد مشفق!

نقد زمامدار؛ بهترین نوع همکاری

این استاد دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: نقد زمامداران، به معنا و با شرایطی که اشاره شد، مبرم‌ترین نیاز صاحبان منصب و بهترین کمکی است که شهروندان می‌توانند به آنان داشته باشند؛ چنانکه خود آن حضرت هم به هنگام خلافت می‌فرمود: «مرا با انتقاد‌های خالى از هرگونه خیانت و سالم از هرگونه شک و تردید، یارى کنید.»

عضو شورای نگهبان تصریح کرد: دنیای امروز اگر شعار نقد هم می‌دهد، آن را حق صاحبان منزلت، قدرت یا ثروت می‌داند. اما علی علیه‌السلام از یکایک شهروندان درخواست نصیحت و مطالبه نقد دلسوزانه می‌کرد. چنانکه در جای دیگری پس از اشاره به حقوق متقابل مردم و حاکمان، فرمود: «فَعَلَیْکُمْ بِالتَّنَاصُحِ فِی ذَلِکَ وَ حُسْنِ التَّعَاوُنِ عَلَیْهِ»؛ نه فقط افراد شناخته‌شده، بلکه بر همه شما لازم است یکدیگر را در اداى این حقوق نصیحت و نقد کنید و در انجام آن به نیکی یکدیگر را کمک نمایید. سپس در سه جمله بعدی دلیل این نیاز مبرم را تبیین فرموده است: اولاً؛ نه زمامدار خوب بودن آسان است و نه شهروند خوب بودن. زمامدار و شهروند، هرکدام وظایف دشواری در برابر یکدیگر دارند که جز با نقد دلسوزانه متقابل قابل انجام نیست. ثانیاً؛ کسی فکر نکند که زمامدار، حتی اگر در مرتبت و منزلتی مانند مرتبت و منزلت علی علیه‌السلام باشد، از این اصل مستثنا و بی‌نیاز از نقد و کمک است. ثالثاً؛ کسی نپندارد که از دست او کمکی برنمی‌آید. یکایک بندگان خدا و شهروندان عادی هم باید در این راه خود را مسئول بدانند.

انتقاد‌های امام؛ ادای تکلیف به‌قصد یاری

این کارشناس نهج‌البلاغه گفت: نقد‌های امام نه رنگ انتقام داشته است و نه رنگ انتقاص و عیب‌جویی. نه رقابت بر سر قدرت بوده است و نه مسابقه ثروت. خودش می‌گفت: «بار خدایا! تو مى‏دانى که آنچه از ما سر زد، از سرِ قدرت‏طلبى، یا به دست آوردن چیزى از حُطام بى‏ارزش دنیا نبود؛ بلکه براى این بود که نشانه‏هاى دینت را بازگردانیم و در شهرهایت، آبادانى پدیدار سازیم تا بندگان ستمدیده‌ات در امنیت باشند و احکام بر زمین‌مانده‌ات بر پا شوند.»
وی افزود: امام هیچ‌گاه نقد‌های خویش را به‌گونه‌ای مطرح نکرد که رنگ انتقام شخصی به خود بگیرد و موجب آسیب به اصل نظام و دین گردد. تا توانست به همین کسانی که از آنان انتقاد می‌کند، کمک می‌کرد. هیچ‌کس، چه خود خلفا و چه دیگران ادعا نکرده‌اند که امام به آنان آسیبی رسانده یا از کمکی دریغ کرده یا چوب لای چرخ‌کار آنان نهاده است. حتی وقتی خلیفه دوم با وی مشورت کرد که آیا شخصاً در جنگ شرکت کند یا نه، فرصت را برای انتقام‌گیری غنیمت نشمرد، بلکه مشفقانه او را از این کار نهی کرد.

اسماعیلی تصریح کرد: مطالعه در خطبه شقشقیه تنها بازخوانی تاریخ نیست. درس‌آموزی برای امروز و فردا است. می‌خواهیم ببینیم که چه اموری در زمامداران قابل‌چشم‌پوشی است و چه چیز‌هایی قابل نقد. ادب نقد و آداب آن چیست و چگونه می‌توان میان حفظ وحدت و طرد بدعت جمع کرد؟

این گزارش به همت علی جعفرآبادی از شرکت‌کنندگان در کلاس شرح نهج‌البلاغه در موسسه سرچشمه برگزار می‌شود تهیه‌شده است.

انتهای پیام/

 

منبع: خبرگزاری میزان

کلیدواژه: محسن اسماعیلی شورای نگهبان انتقاد شعار نقد حقوق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۷۳۹۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خاتمی: دشمن برای کشور مشکل اقتصادی ایجاد کرده است/ دشمن می خواهد حیا و عفت بانوی ایرانی را نابود کند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حجت‌الاسلام احمد خاتمی در مراسم عزاداری شهادت امام جعفرصادق(ع) که ظهر امروز با حضور فرماندهان سپاه استان قزوین، مسوولان استانی، پاسداران، پیشکسوتان و جامعه بسیجیان در سالن حضرت زهرا(س) سپاه صاحب الامر(عج) استان قزوین برگزار شد، ضمن گرامیداشت سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع)، اظهار کرد: افتخار می کنیم مکتب ما، مکتب جعفری است که همواره از آن به نیکی یاد می شود.

به روایت فارس، وی با تاکید بر اینکه عالمان، بزرگان و شهدای برجسته ای در طول تاریخ از قزوین معرفی شده اند که جهان اسلام به وجود آنها افتخار می کند، افزود: سید آزادگان مرحوم ابوترابی برای ملت ما بسی مایه افتخار است و حق حیات بر گردن آزادگان دارد. شهید محمدعلی رجایی عزیز دیگر شهید برجسته استان قزوین و الگوی عملی مسوولان و شهید حسین لشگری که ۱۸ سال در اسارت رژیم بعث بود، از دیگر بزرگان عزیز قزوینی نزد مردم کشور ما هستند.

امام جمعه موقت تهران ادامه داد: حدیثی از امام صادق(ع) با موضوع علوم مورد نیاز انسان ها در هر زمانی وجود دارد که ایشان در آن می فرماید «خداشناسی»، «وظیفه شناسی»، «انسان شناسی» و « دشمن شناسی» چهار علم مورد نیاز اصلی انسان است.

حجت‌الاسلام خاتمی عنوان کرد: خداباوری علم اولی است که امام صادق(ع) به آن تاکید داشته است. این علم نباید صرفا لقلقه زبان باشد بلکه در عمل باید دیده شود. مصداق خداباوری، در عمل امام راحل مشهود است. ایشان برای احیای دین و مقابله با ظلم به پا خواست در این مسیر به نیرو و حمایت الهی تکیه کرد.

وی تصریح کرد: ۱۵ سال رسانه های رژیم طاغوت، امام راحل را تخریب کردند اما این اقدامات نتیجه ای جز افزایش عزتمندی امام(ره) نزد خدا و مردم نداشت. امام(ره) با خداشناسی در عمل، ملت ما را در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی رهبری کرد.

امام جمعه موقت تهران عنوان کرد: دومین علم این است که نعمت های خدا را بشناسیم. در دوران طاقوت و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مواردی مانند «اخلاق ستیزی، دین ستیزی، استقلال ستیزی، حیا زدایی و مردم ستیزی» حرف اول را در این کشور می زد.

حجت‌الاسلام خاتمی خاطرنشان کرد: موضوع رأی دادن و انتخابات در آن سال ها مفهومی نداشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مردم به فرصت رای دادن و انتخاب مسیر کشور دست یافتند که می توان به عنوان یک نعمت یاد کرد و باید قدردان آن بود. مردم بصیر ما بیش از ۴٠ سال است که در انتخابات های مختلف حضور یافته اند و نماینده مجلس، رئیس جمهور، نماینده خبرگان و نمایندگان شورای شهر را انتخاب کرده اند و اینها همه نعمت هستند.

وی اذعان کرد: در انتخابات سال گذشته دشمنان تمام تلاش خود را کردند تا مردم در انتخابات شرکت نکنند اما ملت بزرگ ما با وجود جنگ رسانه ای و توطئه هایی که دشمن به راه انداخت، به میدان آمدند و با مشارکت ۴۱ درصدی راه خود را انتخاب کردند و نشان دادند این راه را همچنان ادامه خواهند داد. در حالی که در آمریکا مدعی دموکراسی فقط ۲۵ درصد پای صندوق رای حضور داشتند.

خطیب موقت جمعه تهران سومین علم را تکلیف مداری عنوان کرد و گفت: باید بدانیم تکلیف و وظیفه امروز ما چیست؟ امروز تکلیف ما حفظ نظام اسلامی است که با حضور در صحنه محقق و تمام مشکلات با این حضور حل شده و می شود.

حجت‌الاسلام خاتمی تاکید کرد: ۸ سال جنگ تحمیلی با حضور مردم در صحنه مدیریت شد و این تکلیف مداری بود که برخی در جبهه و برخی در پشت جبهه، خدمت کردند. فتنه ۸۸ در نهایت با حضور بصیرانه و تکلیف مدارانه مردم عزیز، با شعار حماسی «این همه لشگر آمده به عشق رهبر آمده» خنثی شد.

وی با بیان اینکه امروز در حال جنگ اقتصادی با دشمنان این آب و خاک هستیم، گفت: دشمنان مشکلات اقتصادی را ایجاد کرده اند تا به کشور ما آسیب بزنند اما مردم ما به ندای مقام معظم رهبری لبیک جانانه گفته اند و نشان داده اند پای عزت و سربلندی ایران اسلامی می ایستند. در این راستا نیز همه باید بدانیم امروز تکلیف، ماندن در صحنه و دفاع از نظام مقدس اسلامی است.

امام جمعه موقت تهران چهارمین علم را علم دشمن شناسی عنوان کرد و یادآور شد: باید بدانیم دشمن کیست و چه هدفی را می خواهد دنبال کند. دشمن برای اقشار مختلف مردم ما به ویژه جوانان و بانوان برنامه دارد و به دنبال این است که ملت ما را مایوس کند.

حجت‌الاسلام خاتمی تاکید کرد: بی تردید توطئه آسیب زدن به حجاب بانوان، نقشه و برنامه ای است که دشمن طراحی کرده و از این طریق می خواهد هویت و حیا و عفت بانوی ایرانی را نابود کند.

وی با بیان اینکه دشمن برای دور کردن جوانان کشور ما از دین و اخلاق، سرمایه گذاری هنگفتی در فضای مجازی انجام داده است، افزود: بر این اساس همه وظیفه داریم آگاهانه در صحنه حضور پیدا کنیم و با تبیین مسائل، در روند خنثی سازی فتنه ها و توطئه های مختلف دشمن نقش آفرین باشیم.

27211

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902781