به نقل از «ایرنا»

شبکه های اجتماعی و مرجعیت از دست رفته روشنفکران

تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۸۶۴۹۰

تهران- ایرنا- ورود شبکه های اجتماعی جهان زیست ما را دچار تغییراتی اساسی کرده است. ورود رسانه های مدرن، جهان تازه ای پیش رویمان قرار داد و ما وارد کهکشان ارتباطات شدیم.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شاید تا پیش از آن، تنها رسانه های اصلی و مرجع بودند که ارتباط ما را با جامعه و دنیای اطرافمان برقرار می کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

صفحات شخصی در فضای مجازی، هویت ها را دچار بُعد تازه ای کرد و هویت مجازی در کنار هویت واقعی افراد مطرح شد. در این میان سلبریتی ها و ستارگان عالم هنر و ورزش چهره های غالب شدند و توانستند با افزایش مخاطبان خود اثرگذاری بسیاری را ایفا کنند.
غیاب روشنفکران که در دهه هایی از تاریخ معاصر ایران نقش برجسته ای در فضای اجتماعی داشتند، پررنگ شده و گویی آنها نه تنها در حال از دست دادن مخاطبانشان هستند بلکه مرجعیت فکری خود را نیز از دست رفته می بینند.
اگر اواسط دهه 90 خورشیدی را زمانه غیبت روشنفکران از ساحت اجتماعی و تاثیرگذاری بنامیم، دهه 40 یکی از دوران های مهم تاریخی در زمینه نگرش های متفاوت در حیطه روشنفکری ایران است. برخی دهه 40 را به دلیل درگیری ها در فضای روشنفکری ایران که نمودی از جنب و جوش روشنفکری از طرف نگرش های چپ و راست بود.
شاید آفتاب روشنفکران به دلیل جا ماندن از جامعه و فناری ها مدرن غروب کرده باشد اما این تنها علت نیست. بلکه روشنفکران خود را طیفی جدا از جامعه می بینند یا این که کمتر وارد ساحت اجتماعی می شوند. این مساله منجر به آن شده که روشنفکران در مسیری طی طریق کنند که چندان همخوانی با جامعه ندارد.
براین اساس یکی از بزرگترین آفت هایی که جامعه روشنفکری ما با آن دست به گریبان است، دور شدن از واقعیت های اجتماعی و غرق شدن در رویکردهای انتزاعی است.
همچنین چندگانگی و چند پارگی فضای روشنفکری نیز خود آفت دیگری است که نشان می دهد هنوز روشنفکران نتوانسته اند از این تکثر و تمایزطلبی نسبت به دیگری دست بردارند. بر این اساس هر کدام از روشنفکران مدرن و سنتی‌ راه خود را می روند و این خود امکان عمل را از آنها می‌گیرد. البته گاهی روشنفکران سنتی و مدرن با هم طیفان خود نیز دچار تعارضات جدی هستند.
شریعتی در کتاب «بازگشت به خویشتن» در تعریف روشنفکر می آورد که روشنفکر متعصب خودآگاهی است که روح زمان و نیاز جامعه اش را حس می کند و بینش جهت یابی و رهبری فکری را داراست. این آگاهی و بینش آگاهی و بینش ویژه ای است که در مسیر تجربه ی اجتماعی و عمل انقلابی بیشتر تحقق و تکامل می یابد تا از طریق تفکرات مجرد ذهنی و مطالعه و تحصیل مکتب های فلسفی و رشته های علمی.
با این حال به نظر می رسد سلبریتی ها جای روشنفکران را گرفته اند و این بدان معنی است که جامعه از لحاظ اندیشگی دچار خلاء های جدی شده است.
شاید در زمانه ای روشنفکران دارای مقبولیت بالایی بودند و چنان از آنها بت هایی ساخته می شد که انتقادناپذیر می نمودند، البته نه توسط خودشان بلکه طرفداران آنها چنین ذهنیتی داشتند، اما گویی دیگر این نگرش جایگاه خود را از دست داده یا در حال اضمحلال خاموش است.
برخی ورود روشنفکران به عرصه قدرت را عامل چنین رویه ای می دانند، هر چند در زمینه حضور و بروز روشنفکر در عرصه اجتماعی می توان به دو دیدگاه عمده اشاره کرد؛ دسته نخستِ جامعه شناسان بر این باورند که روشنفکر همواره باید خود را از استخدام قدرت دور نگه دارد و منتقد قدرت باشد؛ آنان حضور روشنفکران در میدان قدرت را به دور از ساحت روشنفکری می دانند. در مقابل برخی نیز معتقدند که روشنفکران بدون حضور در عرصه قدرت و ساحت اجتماعی جامعه از کارآیی چندانی برخوردار نیستند.
به نظر می رسد روشنفکران، برای ارتباط با جامعه باید از برج عاج خود پایین آیند و انتزاعی نگری را به دور نهند. حضور کم رمق در فضای مجازی نمی تواند روشنفکران را به جایگاه واقعی شان برگرداند، شاید دیگر روزهای اوج روشنفکری برایمان به آرزو تبدیل شود. گویی سلبریتی ها جای روشنفکران را گرفته اند.

پژوهش**458**

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي روشنفكري سلبريتي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۸۶۴۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری کنفرانس بین المللی وب پژوهی در دانشگاه علم و فرهنگ

دهمین کنفرانس بین المللی وب پژوهی با حضور مهدی باصولی، رئیس دانشگاه علم و فرهنگ از روز گذشته در دانشگاه علم و فرهنگ آغاز به کار کرد و تا امروز، ۶ اردیبهشت ماه ادامه دارد.

به گزارش ایسنا، محمدجواد شایگان فرد، دانشیار دانشگاه علم و فرهنگ و دبیرکنفرانس بین المللی وب پژوهی با اشاره به اهمیت برگزاری این رویداد بین‌المللی، به شرح گزارش مختصری از دوره‌های قبل پرداخت.

وی در خصوص انتخاب محورهای این کنفرانس خاطرنشان کرد: کمیته علمی کنفرانس بین‌المللی وب پژوهی ۱۵ محور اصلی را برای کنفرانس انتخاب کرد که از جمله آنها می‌توان به یادگیری ماشین، یادگیری عمیق در وب، وب‌کاوی، وب معنایی و تحلیل وب، اینترنت اشیا، بازیابی اطلاعات، شبکه‌های اجتماعی، سکوهای ابری، انبوه و توزیع شده، بلاک‌چین و رمزارز، تعامل انسان و رایانه، کیفیت وب، سکوها و ابزارهای نرم‌افزاری وب، کسب‌وکار و بازاریابی الکترونیکی، امنیت وب، تحلیل رفتار و شخصی‌سازی، پردازش تصویر در وب، رسانه و ارتباط‌شناسی وب، وب و جامعه اشاره کرد.

دبیر کنفرانس بین‌المللی وب پژوهی در ادامه افزود: ما در این کنفرانس به‌ تمامی موضوعاتی که مربوط به حوزه وب می‌شد نیز توجه کردیم و صرفاً به دنبال ابعاد فناوری آن نبوده و نویسندگان حوزه علوم‌انسانی و… را نیز تشویق کردیم تا در این حوزه ورود کنند.تعداد ۱۴۲ مقاله پذیرش شده است که ۴۵ مورد شفاهی است، البته نکته حائز اهمیت این است که هر مقاله دو داور داشته و بعد اعلام نتایج شده است.

وی عنوان کرد: مقالات و پژوهش‌هایی متعددی به زبان‌هایی فارسی و انگلیسی به دبیرخانه کنفرانس ارسال شده است که آثار پذیرفته شده در پایگاه‌هایی معتبر علمی داخلی نظیر SID و ISC و خارجی نظیر IEEE Xplore نمایه شده است. گفتنی است امسال حدود ۷۵ درصد مقالات به زبان انگلیسی بوده است و این نشان از تمایل پژوهشگران به تعاملات بین‌المللی است.

*مسئله اجتماعی، راه حل اجتماعی دارد

همچنین در ادامه این کنفرانس آرش حیدری عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ به عنوان سخنران ویژه درباره شکاف دیجیتال(گفتاری درباره نسبت فضای مجازی و فضای اجتماعی) نکاتی را مطرح کرد.
حیدری گفت: «مسئله اجتماعی، راه حل اجتماعی دارد» این گزارۀ کلیدی محوریتی اساسی در فهم علوم اجتماعی دارد. فقدان مواجهه با این گزاره موجب می‌شود که برای حل مسائل اجتماعی مسیرهایی غیر اجتماعی پیموده شود و این مسیر ضرورتاً با شکست مواجه خواهد شد.

وی افزود:  فهم امر اجتماعی همواره نسبتی با مفهوم فضا دارد. فضای اجتماعی در حدفاصل کنش‌ها، تعامل‌ها و روابط میان افراد شکل می‌بندد و چیزی را خلق می‌کند که «حوزه عمومی» نامیده می‌شود. حوزه عمومی عرصه تعاملات نمادین و معنادار انسان‌ها است و مجموعه وسیعی از الگوهای تعاملی را در بر می‌گیرد.

عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه تشریح کرد: این شبکه تودرتو که حاصل کنش و واکنش میان انسان‌هاست ساختاری نظام‌مند به خود می‌گیرد و به سیستمی سیال بدل می‌شود. این سیستمِ سیال واجد کلیتی می‌شود که چیزی بیش از تک تک اجزای آن است. این تبیین بدان معناست که «جامعه جمع جبری تک تک افراد نیست» بلکه نظامی است که در نتیجۀ تعاملات جزئی واجد یک کلیت می‌شود و امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و… را در بر می‌گیرد. از این حیث جامعه یک کلیت است، یک فضای خلق شده است که بخش‌ها، اجزا و خرده‌نظام‌هایی دارد.
حیدری عنوان کرد:  با این مقدمه، فضای مجازی را باید زیرمجموعه فضای اجتماعی دانست. خطای رایج در فهم رابطه میان فضای اجتماعی و فضای مجازی آنجاست که گاه این دو را اینهمان فرض می‌کنند و فهم امر اجتماعی و فضای اجتماعی را به فهم فضای مجازی تقلیل می‌دهند. درست در این نقطه است که مفهوم شکاف دیجیتال موضوعیت می‌یابد.

وی همچنین عنوان کرد: جنس و نوع و کیفیت دسترسیِ کاربران به فضای مجازی تابع شرایط اجتماعی آنهاست. نابرابری‌ها، تضادها و تعاملات اجتماعی در فضای مجازی بازتولید می‌شوند. به عبارت دقیق‌تر شکاف‌هایی که در قلمرو اجتماعی در سطوح مختلف (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی) تولید می‌شوند در قلمرو مجازی تکرار و تثبیت می‌شوند. درست در همین نقطه است که درباره فهمِ نسبت فضای اجتماعی و فضای مجازی نیاز به بازاندیشی اساسی وجود دارد.

عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ خاطرنشان کرد: فروکاست فهم فرایندهای اجتماعی، مسائل اجتماعی، و فضای اجتماعی به فضای مجازی به معنای نادیده گرفتن منطق درونیِ امر اجتماعی است. فضای مجازی مبتنی بر بازنمایی است، اینکه چه کسی در چه جایگاهی توان بازنمایی بیشتری دارد بیش از آنکه به فضای مجازی مرتبط باشد به فرصت‌ها و امکاناتی وابسته است که در فضای اجتماعی کسب شده است. بنابراین بازنمایی فضای مجازی همواره واجد شکافی بنیادینی است با آنچه در فضای اجتماعی در حال رخ دادن است. بنابراین این مبحث برای مفهوم‌پردازیِ نسبت میان این دو فضا و توضیح چگونگی بازتولید روابط نابرابر اجتماعی در فضای مجازی است.

روز اول این مراسم با حضور اساتید و مهمانانی از مرکز تحقیقات مخابرات، وزارت علوم،تحقیقات وفناوری، ایرانداک، جهاددانشگاهی، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی و….حضور داشتند و در این کنفرانس جایزه پرفسور کامبیز بدیع اهدا خواهد شد.

انتهای پیام