به نقل از «ایرنا»

عملیات نجات برای زبان های بومی

تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۹۹۶۶۱

تهران- ایرنا- ما با زبان، خود و دیگران را می شناسیم اما اگر زبان ما در معرض خطر فراموشی قرار گیرد آیا باز هم می توانیم به شناخت و درک عمیقی از خود و محیطمان برسیم؟ بخاطر این اهمیت این موضوع، سال نو میلادی را سال جهانی زبان های بومی نام گذاری کرده اند.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، زبان برای بشر یک ابزار ارتباطی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

انسان ها با زبان قادرند جهان پیرامون خود را بشناسند و هویت، حالات و عواطف خود را بیان کنند.
ما با زبان یاد می گیریم و با زبان، آموخته های خود را به دیگران منتقل می کنیم چنانکه زبان به ما کمک می کند تاریخ و فرهنگ خود را شرح دهیم. در زبان هر قومی یک حافظه تاریخی و جمعی وجود دارد که بخشی از آن آیین ها و سنت ها است. در نتیجه، حفظ هر زبانی به معنای دسترسی به گنجینه ای از تاریخ، آداب و رسوم و فرهنگ بشر است.
سازمان ملل و یونسکو به دلیل اهمیت زبان و تلاش برای جلوگیری از زوال زبان های بومی، 2019 را سال جهانی زبان های بومی نام گذاری کرده است. دلیل اهمیت این نام گذاری این است که بسیاری از زبان های بومی به لحاظ برخی ملاحظات سیاسی و اجتماعی در کشورهای مختلف و نیز به خاطر موقعیت و عناصر جغرافیایی، ارتباطاتی، تاریخی و فرهنگی در معرض زوال قرار دارند.
براساس گزارش یونسکو، به هفت هزار زبان در سراسر جهان تکلم صورت می گیرد. 370 میلیون مردم بومی در سراسر جهان زندگی می کنند که 90 کشور این جوامع بومی را در بردارند. پنج هزار فرهنگ بومی متفاوت وجود دارد که در میان آنها 2 هزار و 680 زبان در خطر است.
حفظ این تنوع زبانی در افزایش درک، مصالحه و همکاری ها کمک می کند. در صورتی که کشورها ضرورت حفظ زبان های بومی را دریابند می توانند برای حمایت از حقوق انسانی، حکمرانی خوب و ایجاد صلح و عدالت در مناطق عمل کنند.
حفظ تنوع زبانی و فرهنگ می تواند یکی از شرایط تحقق توسعه پایدار باشد. در این صورت شرایط مساعدی برای جلب همکاری های مناطق بومی فراهم می شود و بومیان می توانند نقش توسعه محلی را برعهده گیرند.
زبان مانند یک موجود زنده به طور دائم با بیرون از خود ارتباط دارد و با عناصر جدید منطبق می شود ولی اگر این ابزار از سوی اعضای جامعه مورد استفاده قرار نگیرد، این موجود نیز مانند سایر موجودات منقرض می شود.
زبان شناسان سه وضعیت را برای توضیح شرایط زبان های بومی استفاده می کنند؛ زبانی که هیچ صحبت کننده بومی ندارد و به آن زبان مرده یا خاموش می گویند، زبانی که نسل جوان و خردسالان با آن صحبت نمی کنند که زبان در حال احتضار و رو به زوال می نامند و زبانی که بومی های کمتری با آن صحبت می کنند که زبان در معرض خطر تلقی می شود.
عوامل موثر بر بقا یا زوال یک زبان می تواند مهاجرت، بلایای طبیعی و مرگ های دسته جمعی، محدودیت های دولت ها، زبان نظام آموزشی کشور، اعتبار اجتماعی زبان ها و ... باشد. با وجود این ، جهانی شدن یکی از مهم ترین عوامل موثر در زوال زبان ها است که می تواند با پدیده های گسترش رسانه های اجتماعی مثل شبکه های تلویزیونی و شبکه های مجازی در زوال یا خاموشی زبان های بومی هم افزایی یابد.
عرصه پهناور ایران از گذشته ها مهد جوامع و اقوام متعددی بوده است و بر این اساس زبان های متعددی در ایران وجود داشته است اما هم اکنون 6 زبان رایج در ایران شمرده می شود که عبارتند از؛ فارسی، ترکی، کردی، عربی، ارمنی و گیلکی.
تحقیقات نشان داده است که در ایران گویشواران هشت زبان برای تقویت و پیشرفت زبانی خود، فعالیت می کنند ولی 27 زبان وجود دارد که فعالیتی برای گسترش آن صورت نمی گیرد. با این حال به نظر می رسد 31 زبان در خطرند، به این معنی که احتمالا به نسل‏ های جوان ‎تر منتقل نمی ‎شوند و پنج زبان رو به مرگند، یعنی فقط تعداد کمی از مسن ها صحبت می کنند. از زبان‎های ایران که در وضعیت اضطراری رو به انقراض ‌اند، می‏ ‌توان به این زبان ‎ها اشاره کرد؛ بشاکردی، دری کرمانی، گبری (دری زرتشتی)، گالشی (در گیلان)، سنایا (زبان آشوریان سنندج)، خویینی (در زنجان)، مندایی جدید (زبان صائبین خوزستان)، کُرُشی (در استان فارس).
از جمله راهکارهایی که برای احیای یک زبان پیشنهاد می شود، تدریس آن زبان به نسل جدید، برگزاری جشنواره ها و برنامه هایی برای معرفی زبان های بومی، جمع آوری و حفظ داستان ها، شعرهای و ... زبان به نوعی که دانش و تاریخ زبان شناسایی شود.
هر چند در اصول 15 و 19 قانون اساسی به ضرورت آموزش به زبان مادری اشاره شده اما این امر سالیان سال مغفول بوده است. در این شرایط، دولت یازدهم اقداماتی جهت تقویت زبانی های بومی به انجام رسانده است.
خردادماه سال 95 بود که «علی یونسی» دستیار وقت رئییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی اعلام کرد دولت دستور داده است که زبان‌های کردی و ترکی در مدارس مناطق قومی به دانش آموزان آموزش داده شود. در این مقطع آموزش زبان های عربی، بلوچی و ترکمنی نیز مورد توجه و بحث قرار گرفت.
اگرچه اغلب توجه ها به همان زبان های رایج ایران است و کمتر در ارتباط با احیای سایر زبان های بومی سخن به میان می آید اما این موضوع نیز بسیار پراهمیت است. در همین ارتباط می توان به صدور مجوز برای کتاب های درسی به زبان کردی، راه اندازی رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان و کلاس های آموزشی زبان ترکی اشاره کرد.
همان طور که در سال جدید میلادی وضعیت زبان های بومی مورد توجه قرار گرفته است، بسیار نیکو است که در ایران نیز به تنوع زبان های بومی به دیده فرصت نگریسته شود و از زبان های رو به زوال و در معرض خطر حمایتی جدی تر به عمل آید.
پژوهش**ر.ش**9279

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي زبان بومي سال 2019 سازمان ملل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۹۹۶۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نجات ۲ کوهنورد گم شده در ارتفاعات کبیر کوه شهرستان ملکشاهی

حمزه محمدی مقدم در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: دو کوهنوردی که در ارتفاعات کبیر کوه شهرستان ملکشاهی به دلیل شرایط جوی نامساعد و هوای مه آلود راه خود را گم کرده بودند توسط نجاتگران هلال احمر نجات یافتند.

وی بیان کرد: صبح امروز یک شنبه ۱۶ اردیبهشت ماه در پی تماس تلفنی با مرکز کنترل و هماهنگی عملیات جمعیت هلال احمر استان ایلام مبنی بر گم شدن دو کوهنورد در ارتفاعات کبیر کوه شهرستان ملکشاهی بلافاصله تیم امداد و نجات این شهرستان به محل حادثه اعزام شدند.

محمدی مقدم تصریح کرد: نجاتگران هلال احمر با عبور از مسیرهای سخت و صعب العبور پس از ۴ ساعت عملیات جستجو دو کوهنورد گمشده که به علت شرایط جوی نامساعد و هوای مه آلود مسیر خود را گم کرده بودند در ارتفاعات کبیر کوه شهرستان ملکشاهی پیدا و آنها را به پایین کوه و محل امن منتقل کردند.

کد خبر 6097550