به نقل از «ایرنا»

فشار برجام باید عادلانه تقسیم شود- محمدمهدی مظاهری*

تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۲۸۴۵۱۰

انتظار می رود اگر قدرت اول اقتصادی جهان با یاغی گری و دور زدن قوانین بین المللی به سمت تحریم ایران حرکت کرد، دومین اقتصاد جهان که از قضا بارها اعلام کرده در این دعوا در جبهه ایران قرار دارد، بتواند کمک هایی بیش از این بکند که تا به حال کرده است.

جمهوری اسلامی ایران در حالی وارد سال نوی میلادی شد که تکلیف بسیاری از پرونده های سیاسی و حقوقی کشور همچنان مشخص نشده و رسیدگی و پیگیری آنها به سال جدید موکول شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از این رو به نظر می رسد یکی از مهمترین برنامه های دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشور باید تدوین استراتژی، اولویت بندی و تلاش برای پیگیری مشکلات کشور در سال میلادی جدید باشد.
در درجه نخست مهمترین بحرانی که از سال 2018 میلادی به سال جدید منتقل شد، خصومتها و تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده آمریکا است که باید در سال جدید برای آن تدابیری نو بیندیشیم. یکی از مهمترین اقدامات کشورمان در این حوزه، آغاز رایزنی های گسترده با سایر طرف های برجام به ویژه کشورهای اروپایی برای طراحی سازو کاری جهت دور زدن تحریم ها بوده است. اروپایی ها در سال 2018 وعده ایجاد و ارائه ساز وکار مالی (SPV) را دادند و این تصمیم تنها در حد حرف نبود، بلکه آن را به صورت مصوبه نیز درآوردند و و در طی این مدت درصدد عملی کردن آن بودند. حتی در شرایطی که آمریکا تهدید کرد هر کشوری در SPV ایفای نقش کند آن را تحریم می‌کند، باز هم کشورهای اروپایی به ایجاد این سازو کار همت کردند و دو کشور قدرتمند اروپایی یعنی فرانسه و آلمان میزبانی و اداره مشترک آن را پذیرفتند.
البته قرار بود این سازوکار تا پایان سال 2018 میلادی نهایی و وارد فاز اجرا شود، اما با پایان یافتن دسامبر و آغاز سال جدید، همچنان نیز خبری از آن نیست! بنابراین یکی از اولویت های مهم وزارت امور خارجه پیگیری جدی این قضیه و ارائه یک جدول زمان بندی به کشورهای اروپایی است تا بدانند زمان آنها برای تحقق وعده هایشان بی نهایت نیست.
اولویت مهم دیگر سال 2019، پخش کردن تخم مرغهای برجام در سبد همه طرفهای این توافق بین المللی و نه فقط اتحادیه اروپاست. در سال 2018 چین، روسیه و سازمان ملل به عنوان دیگر طرف های برجام، اقدامات جدی و مهمی در حوزه کمک به ایران انجام ندادند و حتی چین و روسیه بعضا تماشاچی منفعل خروج شرکت های تجاریشان از ایران بودند. این در حالی است که این دو کشور به ویژه در سالهای اخیر به قدرتهای سیاسی و اقتصادی مدعی در عرصه بین المللی تبدیل شده اند.
براساس آمار اعلامی از سوی صندوق بین‌المللی پول در سال 2018 چین با حجم 14 تریلیون دلار عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان براساس تولید ناخالص داخلی (بعد از آمریکا با20 تریلیون دلار) را به خود اختصاص داده است. بنابراین انتظار می رود اگر قدرت اول اقتصادی جهان با یاغی گری و دور زدن قوانین بین المللی به سمت تحریم ایران حرکت کرد، دومین اقتصاد جهان که از قضا بارها اعلام کرده در این دعوا در جبهه ایران قرار دارد، بتواند کمک هایی بیش از این بکند که تا به حال کرده است. نظام اقتصادی چین بر خلاف اروپا به طور کامل خصوصی سازی نشده و سال ها حاکمیت نظام کمونیستی در این کشور باعث شده تا دولت همچنان در عرصه های مختلف سیاسی و اقتصادی قدرت زیادی داشته باشد. بنابراین کم کاری چین در قبال ایران بیش از آنکه ناشی از محذورات باشد، ریشه در انزوا طلبی منفعت طلبانه ای دارد که سبب شده است مقامات این کشور ترجیح دهند به جای دخالت در مسائل سیاسی دردسرساز، به دنبال ادامه توسعه اقتصادی بروند.
روسیه نیز در سال های اخیر به ویژه بعد از حضور در سوریه، به قدرت متوازن گر در عرصه بین المللی و منطقه ای تبدیل شده و کوشیده است از نظر سیاسی به وزنه ای همسان با ایالات متحده تبدیل شود و به چینش نیروها و ایجاد صلح در مناطق حوزه نفوذش کمک کند. از چنین قدرتی نیز انتظار می رود از لاک انفعال و بی اقدامی در قبال فشارهایی که به ایران وارد می شود خارج شده و به صورت جدی تری از برجامی که آن را امضا کرده حمایت کند.
سازمان ملل متحد به دبیرکلی آنتونیو گوترش از دیگر اضلاع لرزان برجام است که در سال 2018 اقدام جدی در قبال خروج غیر قانونی آمریکا از توافق برجام و نقض قطعنامه شورای امنیت توسط این کشور انجام نداد و به نظر می رسد پتانسل برخورد و اقدام جدی تر با اینگونه اقداماتی که کیان و اعتبار سازمان ملل را خدشه دار می کنند، را دارد.
این اهمال‌های منفعت طلبانه طرفهای برجام نشان می دهد دستگاه دیپلماسی ایران باید در سال 2019 برنامه های جدی تری برای خروج از فشارهای ناحق آمریکا و محک زدن طرف های برجام طراحی و تدوین کند و فشاری را که خود در اثر تحریم ها متحمل می شود، به طور مساوی در بین این کشورها تقسیم کند.
کشورهای 1+4 اگر می خواهند ایران به اعتمادسازی در زمینه برنامه های هسته ای اش ادامه دهد، باید در سال جدید، از رفتن به مسیرهای خطایی همچون همراهی با آمریکا در بحث برنامه های موشکی ایران خود داری کرده و تمام هم و غم خود را صرف کمک به کشوری که کنند که با وجود عمل به همه تعهداتش مورد تحریم و فشار قرار گرفته است.
*استاد دانشگاه

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سياسي محمدمهدي مظاهري نظام اقتصادي جهان برجام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۲۸۴۵۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افشاگری روحانی درباره دلایل ردصلاحیتش

به گزارش «تابناک» به نقل از سایت حسن روحانی، حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق از پاسخ خود به نامه شورای نگهبان برای ردصلاحیت در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در آینده‌ای نزدیک خبر داد و تصریح کرد: من به ایرادات شورای نگهبان پاسخ خواهم داد تا مردم از سطح درک اعضای این شورا از مسائل حیاتی کشور مطلع شوند. موارد ردصلاحیت یکی ادعای اهانت به قوه قضائیه و شورای نگهبان است و دیگری عدم ایستادگی در برابر غرب و اشکال در اجرای برجام و… این پاسخ هم به این دلیل است که باور دارم جایگاه شورای نگهبان مقدس است و این شورا شکل گرفته تا مردم اطمینان حاصل کنند قوانین تدوین‌شده خلاف موازین اسلامی و قانون اساسی نیست.

حسن روحانی در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم که دیروز برگزار شد، با تبریک روز کارگر و معلم به این دو قشر مهم جامعه، راه‌حل مشکلات کشور را مشارکت مردم در همه زمینه‌ها عنوان کرد و گفت: وقتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی به نظر مردم اعتنا نمی‌کنیم، آن‌ها در مسائل اقتصادی و سیاسی حامی ما نخواهند بود. باید مشارکت واقعی در همه زمینه‌ها داشته باشیم. مگر قدرتی غیر از مردم داریم؟

رئیس جمهوری سابق کشورمان، با اشاره به روزهای سخت کشور در ۴۵ سال گذشته، از جنگ تحمیلی هشت ساله تا تحریم‌های هسته‌ای، اظهار داشت: در روزهای سخت، عمده توان ما برای عبور از مشکلات متکی به حضور مردم بود. مردم با حاکمیت همفکری و همکاری و کمک می‌کردند یا خواست حاکمیت را قبول می‌کردند. در جنگ ۸ ساله اگر مردم نمی‌آمدند و اگر بسیج نبود، ما توان آن را نداشتیم در برابر عراق بجنگیم. اگر صنایع وارد نمی‌شدند ما گلوله توپ و خمپاره نداشتیم. فقط با نیروی مسلح، ارتش و سپاه و ژاندارمری مشکلات حل نمی‌شد.

رئیس دولت تدبیر و امید با تأکید بر اینکه اگر مردم از حکومت فاصله گرفتند، اداره جامعه سخت خواهد بود، افزود: ما در دولت دوازدهم با مشکلات ویژه‌ای روبه‌رو بودیم. گویا داعش و ترامپ و کرونا کافی نبود که اقداماتی هم در داخل شد تا دولت را زمین بزنند. در طول ۴ سال دولت دوازدهم به مردم گفتند اگر ما بیاییم مسائل شما را در کوتاه‌مدت حل می‌کنیم. در اقتصاد و سیاست و سیاست خارجی به مردم قول دادند، گفتند برجام دولت قوی می‌خواهد. اما ضربه کاری میزان مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ پس از انتخابات کم‌رمق مجلس در سال ۱۳۹۸ بود. وقتی مردم کنار زده می‌شوند و در امور کشور مشارکت ندارند، چطور می‌خواهند مشکلات را حل کنند؟

او رمز توفیق برجام را حمایت ۸۰ درصدی مردم از آن عنوان کرد و گفت: تکیه‌گاه ما در مذاکرات برجام مردم بودند. در تمام نظرسنجی‌ها حتی نظرسنجی‌هایی که مخالفین دولت انجام دادند، نشان می‌داد ۸۰ درصد مردم موافق مذاکرات برجام بودند. چون اکثریت مردم پشتوانه برجام بودند، این قانون به تصویب رسید وگرنه نمی‌گذاشتند برجام تحقق پیدا کند. وقتی ۷۳ درصد مردم در انتخابات حضور پیدا کردند معلوم است از دولت منتخب حمایت می‌کنند، وقتی مشارکت زیر ۵۰ درصد شد، مشخص است چه مشکلاتی پیدا می‌کنیم؟ روزی در منطقه افتخار می‌کردیم انتخاباتی با ۸۰ و ۸۴ درصد مشارکت برگزار می‌کنیم، حالا باید حسرت انتخابات کشورهای همسایه را بخوریم.

رئیس‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با یادآوری وعده‌های مسئولان فعلی به مردم برای حل مشکلات اقتصادی و مقابله با فساد و راه‌اندازی سریع همه کارگاه‌های تعطیل‌شده اظهار داشت: امروز حتماً آن شرایط ویژه وجود ندارد؛ شرایط فروش نفت هم خیلی فرق کرده است. آن‌ها مدعی بودند همه با هم و یکدست هستند، به همدیگر کمک می‌کنند تا مشکلات حل شود. گفتند این‌ها بلد نیستند بورس را اداره کنند، ما می‌آییم اداره می‌کنیم. در این ۳۰ ماه دولت سیزدهم، ارزش بورس ۴۶ میلیارد دلار تنزل پیدا کرده درحالیکه در ۳۰ ماهه اول دولت یازدهم، ۸٫۵ میلیارد دلار رشد داشت. در ۳۲ ماه دولت یازدهم، قیمت سکه ۱۱ درصد تنزل کرد، نرخ دلار هم در طول ۳ سال اول دولت یازدهم فقط ۹٫۸ درصد افزایش پیدا کرد. در سه سال اول دولت یازدهم رشد پایه پولی ۵۲ درصد بود اما در این ۳۰ ماه اخیر، ۱۰۰ درصد شده است. تورم ۴۳ درصدی در مرداد ۹۲، در انتهای سال ۹۴ به ۸ درصد رسید و تا فصل اول سال ۹۷ هم تک‌رقمی ماند. بدانید که در تاریخ ایران فقط یک بار تورم ۴۰ درصدی در سه سال پشت سر هم را تجربه کردیم؛ آن هم زمان جنگ جهانی دوم از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ بود. شاید سال‌هایی تورم ۴۰ تا ۴۹ درصد هم تجربه کردیم اما اینکه سه سال متوالی از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تورم بالای ۴۰ درصدی باشد را هرگز در ۸۰ سال اخیر تجربه نکرده بودیم.

روحانی دلیل بهبود شرایط اقتصادی در دولت یازدهم را امیدواری مردم و حمایت آن‌ها از حاکمیت و دولت دانست و افزود: در آن دوره انقلاب دیجیتال تحقق پیدا کرد. استارت‌آپ‌ها در آن ایام شتاب گرفتند. توسعه پهنای باند در فضای مجازی باعث شد مردم راحت شوند و بسیاری از مشاغل در آن بستر شکل بگیرد. امروز فضای مجازی چگونه است؟ در سالی که مقام معظم رهبری به عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند، برخی سکوهای اقتصاد دیجیتال را می‌خواهند حاکمیتی کنند. بخش خصوصی را قبلاً خصولتی می‌کردند، الان خصومتی می‌کنند.

رئیس دولت تدبیر و امید ادامه داد: وقتی در توزیع قدرت مردم را مشارکت نمی‌دهیم، آن‌ها در اقتصاد هم مشارکت نخواهند کرد. وقتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی به نظر مردم اعتنا نمی‌کنیم، آن‌ها در مسائل اقتصادی و سیاسی حامی ما نخواهند بود. باید مشارکت واقعی در همه زمینه‌ها داشته باشیم. مگر قدرتی غیر از مردم داریم؟ توان هسته‌ای و موشکی جای خود، اتفاقاً رشد اصلی توان هسته‌ای و موشکی در دولت تدبیر و امید رخ داد. مشکل ما ایران‌هراسی و کاهش قدرت بازدارندگی با قطعنامه‌های فصل هفتمی شورای امنیت بود که با حمایت جهانی از پیشنهاد جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری از سوی ایران و برجام این فضا تغییر کرد. وقتی برجام امضا شد، اولین افرادی که به من تبریک گفتند دوستان منطقه‌ای ما؛ عراق و سوریه و جهاد اسلامی بودند. برجام بازدارندگی ایران را افزایش داد. در آن شرایط که مردم با ما بودند توانستیم مشکلات را حل کنیم و به سمت توسعه و پیشرفت برویم.
هفتمین رئیس‌جمهور ایران، غفلت از امر توسعه کشور را نگران‌کننده دانست و گفت: کشورهای اطراف ما در منطقه به فکر توسعه همه‌جانبه هستند اما متأسفانه عده‌ای در داخل فقط به فکر حفظ قدرت یک جناح اقلیت هستند و حتی به فکر حفظ نظام و کشور هم نیستند. کشور بدون توسعه حفظ نمی‌شود. توسعه هم بدون مشارکت مردم، ورود سرمایه خارجی به داخل و رابطه درست با دنیا امکان‌پذیر نیست. الان طرح‌های عمرانی مهمی که در دوره ما ۶۰ تا ۹۰ درصد پیشرفت داشته را هم دنبال نمی‌کنند؛ فقط برخی مواردی که ما بیش از ۹۰ درصد پیش برده بودیم را به صورت محدود تکمیل می‌کنند.

روحانی خواستار حفظ کرامت مردم در عرصه اجتماعی در کنار حل مشکلات معیشتی آن‌ها شد و گفت: دو نمونه اصلی حکومت اسلامی، حکومت پیامبر عظیم‌الشان اسلام(ص) و مولا امیرالمؤمنین(ع) است؛ باید ببینیم در امر به معروف و نهی از منکر سیره آن بزرگان چه بود؟ قرآن در بحث حجاب از نگاه افراد شروع می‌کند. امیرالمؤمنین نه تنها زن بی‌حجابی که از کنار جمع یارانش عبور کرد را تنبیه نکرد بلکه به دیگران گفت چرا به او نگاه می‌کنند؟ باید بررسی کرد که دستگاه‌های فرهنگی و صداوسیما در طول ۴۵ سال گذشته توانستند دین‌داری مردم را بیشتر کنند؟ واقعاً کار پلیس این‌گونه نهی از منکر است و تعلیم این کار را دیده‌اند؟ امروز سر ساخت مسجد دعوا می‌کنند درحالیکه اول باید نمازخوان تربیت کرد، اگر نمازخوان بیشتر شد، آن‌ها خودشان مسجد درست می‌کنند. در مقولات اجتماعی کرامت و حیثیت مردم را باید حفظ کنیم. مگر در انقلاب کسی را به زور باحجاب کردیم؟ وقتی انقلاب شد بسیاری از زنان باحجاب شدند و حتی چادر به سر کردند.

او در پایان از انتشار پاسخ خود به نامه شورای نگهبان برای ردصلاحیت در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در آینده‌ای نزدیک خبر داد و تصریح کرد: من به ایرادات شورای نگهبان پاسخ خواهم داد تا مردم از سطح درک اعضای این شورا از مسائل حیاتی کشور مطلع شوند. موارد ردصلاحیت یکی ادعای اهانت به قوه قضائیه و شورای نگهبان است و دیگری عدم ایستادگی در برابر غرب و اشکال در اجرای برجام و… این پاسخ هم به این دلیل است که باور دارم جایگاه شورای نگهبان مقدس است و این شورا شکل گرفته تا مردم اطمینان حاصل کنند قوانین تدوین‌شده خلاف موازین اسلامی و قانون اساسی نیست. اگر داوری شورای نگهبان مورد تردید قرار بگیرد، به جمهوریت و اسلامیت ما ضربه وارد خواهد شد. مجلس اقلیت، دولت اقلیت و خبرگان اقلیت به نفع کشور و نظام نیست. به همین جهت باید احساس مسئولیت کنیم، ساکت ننشینیم و مردم را به مشارکت در همه امور و پشتیبانی از نظام و کشور تشویق کنیم.