دموکراسی و توسعه سیاسی هنوز محقق نشده است/ آگاهی مردم لازمه حضور فعالانه در عرصه سیاست است
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۳۲۵۴۵۴
حجت‌الاسلام محمود شفیعی در گفتوگو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه تاریخ معاصر ایران از نیمه دوم قرن 19 میلادی آغاز شد و آن زمانی بود که ایرانیان به نوعی آگاهی تاریخی دست یافتند، اظهار کرد: در این زمان، ایرانیان بعد از نیم قرن مبارزه و جنگ با کشورهای قدرتمند یعنی انگلستان و روسیه، شکست خورده و این شکست‌ها موجب شد تا به نوعی آگاهی و بیداری تاریخی نسبت به وضعیت خود دست یابند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: این بیداری و آگاهی باعث شد تا ایرانیان وارد مبارزه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گسترده شوند و در این مقطع تاریخی بود که فعالیت سیاسی ایرانیان کم و بیش به صورت آگاهانه انجام می‌شد، ولی تا قبل از این تاریخ به دلیل سلطه استبدادی حاکم بر کشور نمی‌توانستند مشارکت سیاسی آگاهانه داشته باشند. مصداق برجسته آگاهی تاریخی ایرانیان و به تبع آن، حضور فعالانه در عرصه سیاست، جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه بود. البته این آگاهی تاریخی و حضور فعالانه در عرصه سیاست متعلق به همه طبقات اجتماعی نبود، بلکه آگاهی تاریخی در مرحله اول به طبقات بالای جامعه نظیر اشراف، روشنفکران، تجار عمده، روحانیون و بخش محدودی از توده مردم تعلق داشت، سایر اقشار مردم آگاهی سیاسی زیادی نداشتند و حضور آنها صرفا به واسطه بسیج سیاسی شکل می‌گرفت که عمق زیادی نداشت.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید با بیان اینکه بعد از مشروطه به تدریج شاهد افزایش آگاهی توده مردم نسبت به وضعیت سیاسی کشور و خواست آنها برای حضور در عرصه سیاست هستیم، افزود: در دهه‌های 40 و 50 شمسی، مبارزه سیاسی گسترده‌ای در ایران شکل گرفت و گروه‌های بسیار زیادی در مقایسه با دهه‌های قبل در عرصه سیاسی حضور پیدا کردند که در نتیجه آن، پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی رقم خورد.
توسعه سیاسی هنوز اتفاق نیفتاده است/ انتقاد؛ نشانه حضور فعالانه در عرصه سیاست
حجت‌الاسلام شفیعی خاطرنشان کرد: با وجود این تغییر و تحولات مثبت در زمینه افزایش آگاهی مردم نسبت به حقوق سیاسی خود، همچنان از منظر توسعه سیاسی و مشارکت آگاهانه، فعالانه و همراه با عقلانیت مردم در عرصه سیاسی، با خلأهای بسیار زیادی مواجهیم و باید برنامه‌ریزی گسترده‌ای انجام شود تا توسعه سیاسی به معنای عمیق کلمه اتفاق بیفتد. در کنار حضور فعالانه مردم در سیاست، حضور بسیجی‌وار و منفعلانه آنها در این عرصه نیز چه قبل و چه بعد از انقلاب کم نبوده است. به اندازه‌ای که آگاهی مردم از سیاست افزایش پیدا کند، حضور آنها فعالانه خواهد بود و نشانه حضور فعالانه این است که مردم در عرصه سیاست صرفا حمایتگر سیاسی نیستند، بلکه منتقد سیاسی نیز هستند؛ بنابراین به اندازه‌ای که انتقادهای سیاسی به شکل رسمی و در چارچوب قانون نهادینه شود، می‌توان گفت که حضور فعالانه مردم در عرصه سیاسی تحقق یافته است.
وی با اشاره به عوامل و زمینه‌هایی که مانع تحقق توسعه سیاسی می‌شود، گفت: دستیابی به توسعه سیاسی نیازمند زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است. در واقع توسعه سیاسی ظرافت بیشتری نسبت به توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد و در هر شرایطی اتفاق نمی‌افتد. این زیرساخت‌ها و زمینه‌ها هنوز شکل نگرفته است که بخشی از دلایل آن، به خلأهای تئوریک برمی‌گردد و ما باید نه تنها از منظر جامعه‌شناختی و فلسفی، بلکه از منظر دینی نیز به نظریه‌های بسنده دست پیدا کنیم؛ علاوه بر این، تصورات غیر قابل قبولی در میان بخشی از نخبگان سیاسی وجود دارد، مبنی بر اینکه پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی بالاترین مرحله توسعه سیاسی بوده که به نظر من، تصور ناقص و نادرستی است. پیروزی انقلاب اسلامی باید نقطه شروع یک حرکت سیاسی و نه پایان آن تلقی می‌شد، نشان به آن نشان که اگر به برنامه‌های توسعه نگاهی بیندازید، می‌بینید که هیچ جایگاهی برای توسعه سیاسی در این برنامه‌ها در نظر گرفته نشده است.
مقدمات تحزب در جامعه ایران شکل نگرفته است
این استاد دانشگاه اضافه کرد: هنوز احزاب نهادینه شده و رسمی که بتوانند به شکل شفاف و در یک رقابت سالم، مواضع خود را اعلام کرده و در عرصه سیاسی حضور پیدا کنند، شکل نگرفته و در واقع مقدمه تحزب، یعنی تشکل‌های مدنی گسترده که مردم را سازماندهی کرده تا راحت‌تر بتوانند حقوق سیاسی و اجتماعی خود را دنبال کنند، هنوز اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین حاکمیت باید برای توسعه سیاسی سرمایه‌گذاری کند و دغدغه آن را داشته باشد، کما اینکه این نیاز و خواسته در جامعه وجود دارد و باید حتما اتفاق بیفتد، ولی تا این لحظه دموکراسی به معنای کامل کلمه هنوز در کشور ما اتفاق نیفتاده است.
وی تصریح کرد: سهم دولت در تحولات سیاسی زیاد است و قابل انکار نیست، چون در ایران دولت همیشه قوی‌تر از جامعه بوده و در جامعه تشکل وجود نداشته، جامعه مدنی ضعیف بوده یا اصلا نبوده، احزاب وجود نداشته یا احزاب مؤثر در کار نبوده است؛ بنابراین علی‌رغم اینکه مردم ایران همواره خود را در عرصه سیاسی می‌یابند، ولی تأثیرشان محدود بوده است و می‌توان اذعان کرد که نقش دولت‌ها در باز کردن مسیرهای سیاسی همیشه بیشتر از مردم بوده است.
حجت‌الاسلام شفیعی با بیان اینکه حضور سیاسی مردم به اشکال مختلف در جمهوری اسلامی وجود داشته و بیشتر از قبل بوده است، گفت: در دوران اصلاحات که دولت دغدغه‌ها و برنامه‌های سیاسی داشت و مسئله توسعه سیاسی برایش مهم بود، آگاهی سیاسی مردم افزایش یافت و از مشکلات و مفاسد سیاسی که قبلا از آنها بی‌خبر بودند، آگاه شدند؛ بنابراین حضورشان در عرصه سیاسی معنادارتر شد و انتقاد از هیئت حاکمه در چارچوب‌های قانونی افزایش یافت، البته مشکلاتی نیز وجود داشت، ولی دولت اقدامات خوبی در زمینه توسعه سیاسی انجام داد و در جامعه نیز تحولات بسیار مثبتی رخ داد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا اصفهان سیاست مردم توسعه سیاسی احزاب جامعه مدنی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۳۲۵۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مردمی کردن اقتصاد چگونه محقق می‌شود؟
ایسنا/چهارمحال و بختیاری یک کارشناس مسائل اقتصادی در چهارمحال و بختیاری گفت: اگر بخواهیم اقتصاد را مردمی کنیم باید دولت جای خود را به مردم و بنگاه‌های خصوصی بدهد و نظارتش را دوچندان کند.
بهمن قدمی دمآبی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به مفهوم مردمی کردن اقتصاد، اظهار کرد: عموما اگر بخواهیم اقتصاد را مردمی کنیم راه‌های مختلفی برای این موضوع وجود دارد، یعنی برای افزایش مشارکت مردم در اقتصاد راه‌های گسترده‌ای از سوی اقتصادهای مختلف دنبال و نتایج بسیار خوبی در این راستا کسب می‌شود.
وی افزود: اما باتوجه به ماهیت اقتصاد ایران می‌توان گفت درآمدهای نفتی سهم بسزایی را در آن دارند، اما یک عامل و راهکار مهم که بخش مردمی اقتصاد را تقویت کند وجود دارد، یکی از اهداف اقتصادها تولید کالا و خدمات برای شهروندان آن جامعه است، یعنی هر اقتصادی بتواند کالا و خدمات مختلفی که موردنیاز شهروندان بوده را ارزان‌تر و با کیفیت بهتر تامین کند آن اقتصاد موفق‌تر است.
این کارشناس اقتصادی گفت: هدف اقتصاد این است که کالا و خدمات متنوع با هزینه کمتر، مصرف منابع کمتر و با کیفیت بهتر و بیشتر تولید کند، یعنی اقتصادها همواره بر روی این ریل با یکدیگر رقابت می‌کنند.
قدمی بیان کرد: هدف بنگاه‌ها کسب و افزایش سود است و تلاش می‌کنند کالا و خدمات را بهتر و بیشتر تولید کنند، یعنی کار تولید کالا و خدمات برای پاسخگویی به نیاز شهروندان یک جامعه برعهده بنگاه‌ها است، در حقیقت اقتصاد دارای چهار رکن اصلی خانوار، بنگاه‌ها، دولت و خارجیان است که کار تولید کالا و خدمات وظیفه بنگاه و نظارت در اقتصادها برعهده دولت است، کما اینکه این یک تئوری پذیرفته شده در همه جوامعی است که اقتصاد توانمند و پویا دارند.
وی در ادامه با بیان اینکه اقتصاد ما یک اقتصاد دولتی است، تصریح کرد: یعنی نقش دولت به عنوان یکی از چهار کارگزار اصلی که وظیفه نظارت و ناظر بودن را داشته در اقتصاد به عنوان تولیدکننده، بنگاه دار، مصرف کننده بزرگ و صادرکننده و وارد کننده به شمار می‌رود.
این کارشناس اقتصادی گفت: زمانی که دولت با انگیزه‌ی کمک به مردم در فعالیت‌های تولیدی در قالب بنگاه، صادرات و واردات ورود می‌کند و به جای مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد تا حدودی از وظیفه نظارتی خود غافل می‌شود که تحقق این امر موجب بروز مشکلات در اقتصاد شده و برخی رانت‌ها، فسادها، اختلاس‌ها و ... بوجود می‌آید.
قدمی تاکید کرد: دولت توانمند و قدرتمند دولتی است که بازیگری خود را به حداقل برساند و بیشترین نظارت را داشته باشد.
وی در ادامه افزود: اگر در ایران بخواهیم اقتصاد را مردمی کنیم دولت باید به وظیفه اصلی خود که نظارت، قانونگذاری و سیاست‌گذاری بوده بازگردد و فعالیت‌های اقتصادی خود را به حداقل ممکن برساند، این مهم موجب می‌شود نقش مردم در حوزه‌های تولیدی و اقتصادی پررنگ شود، اقتصاد دولتی کمرنگ و اقتصاد مردمی رونق یابد.
این کارشناس اقتصادی گفت: وقتی دولت از نقش بازیگری خارج شود و به سمت وظیفه نظارتی گام بردارد موجب می‌شود هزینه‌ها کمتر، دولتی چابک‌تر، توانمندتر و کاراتر و بعد نظارتی را بهتر و دقیق‌تر انجام دهد.
قدمی تاکید کرد: اگر بخواهیم اقتصاد را مردمی کنیم باید دولت جای خود را به مردم و بنگاه‌های خصوصی دهد، مشروط بر اینکه جایی که دولت خارج شود و بنگاه‌ها و مردم قرار است جای آن را بگیرند لازم است دولت نظارت خود را دوچندان کند در غیر این صورت منجر به سوءاستفاده بنگاه از مباحث اقتصادی می‌شود، مثلا یک شرکت یا بنگاه دولتی که به بنگاه خصوصی تبدیل شده موجب تعدیل نیرو و بیکاری نیروها شده است.
به گفته وی، لازمه کمرنگ شدن فعالیت‌های اقتصادی دولت بعد نظارتی سختگیرانه و دنبال کردن آن با حساسیت بیشتر است تا دچار چالش نشویم.
قدمی یادآور شد: کاهش نقش دولت در اقتصاد به عنوان بازیگر و سپردن بخش‌های اقتصاد به بخش خصوصی و مردم و افزایش نقش نظارتی، قانونگذاری و حاکمیتی دولت موجب تقویت اقتصاد مردمی یک کشور و مشارکت مردم در حوزه‌های مختلف اقتصادی خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: اگر به سابقه تاریخی نگاه کنیم می‌بینیم هر حوزه‌ای که به مردم واگذار شده نتایج بسیار خوبی داشته که امیدواریم این اتفاق در حوزه اقتصاد بیفتد تا به نوعی مشکلات اقتصادی برطرف شود.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»