رياست طلبي؛ دو گرگ و يک گله!
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۴۰۱۷۲
چندي پيش حضرت آيتالله العظمي خامنهاي در ابتداي درس خارج فقه با بيان حديثي از پيامبر گرامي اسلام حضرت محمد مصطفي (ص) درباره «اثرات و تبعات اخروي رياست»، به شرح اين حديث و لزوم پرهيز انسان از تلاش براي دستيابي به «رياست» مگر در مواقع تکليف پرداختند.
عن النّبي صلَّى اللَّه عليه و آله قال: لا يؤَمَّرُ رَجُلٌ عَلى عَشَرَةٍ فَما فَوقَهُم اِلّا جِيءَ بِهِ يومَ القيامَةِ مَغلولَةً يدُهُ اِلى عُنُقِه فَاِن کانَ مُحسِناً فُکَّ عَنهُ وَ اِن کانَ مُسيئاً زيدَ غِلّاً اِلى غِلِّهِ.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
رهبر معظم انقلاب اسلامي در شرح اين حديث گهربار به نکته اي مهم و قابل تامل اشاره مي کنند و مي فرمايند تبعات اخروي رياست چنان سنگين است که آدم عاقل نه تنها به دنبال آن نمي رود، بلکه از آن فرار نيز مي کند! ايشان در اين مورد فرمودند؛ «اگر ماها عقل داشته باشيم، بايد دنبال رياست ندويم؛ واقعاً اينجوري است. بايد دنبال رياست نرويم؛ رياست اين تبعات را دارد. بعضي ميدوند دنبال رياست، نمي فهمند که نفْس اين آمريت و رياست، اين خطرات را دارد که روز قيامت وقتي او را بياورند، مغلولاً(دست بسته) ميآورند؛ اين چيز خيلي مهمّي است. مغلولاً ميآورند او را در پاي محاسبه الهي.... اينها را بايد ما بفهميم؛ اينها را بايد بفهميم. دنبال کرسيهاي رياست [بودن] -چه رياست اجرائي، چه رياست تقنيني؛ ميبينيد براي نمايندگي مجلس بعضي خودشان را ميکُشند، اگر چنانچه راه پيدا نکنند به هر دليلي يا مثلاً فرض کنيد صلاحيتش را تأييد نکنند يا رأي نياورد و غيره، خودش را به آب و آتش و در و ديوار ميزند که چرا نشد- عقل نيست، تدبير نيست. ملاحظه کرديد؟ اگر چنانچه اين رياست، مايهي يک چنين دغدغهاي است، خب انسان رها کند؛ مگر اينکه واقعاً متوجّه انسان بشود و واجب باشد براي انسان؛ آن[جا] بله [لازم است].»
پس فرار از مسئوليت و رياست بر اساس عقل و شرع، يک اصل است مگر آنکه مسئوليت بصورت تکليف درآيد و پذيرش آن از سرناچاري باشد که ديگر اينجا بايد با قدرت و قوت و البته به نحو احسن تکليف را به انجام رساند.
چرا فرار از رياست؟!
نگاهي به احاديث ائمه معصومين(ع) نشان مي دهد، قدرت و رياست از منظر دين و بزرگان آن امري خطرناک و خطير است که نه تنها جاي نااهلان و بي تقوايان نيست، بلکه براي اهل تقوا نيز با مخاطره همراه است و با محاسبه و احتياط بسيار بايد پاي در اين وادي بگذارند. روايات درباره رياست را مي توان به سه دسته تقسيم کرد؛ يک دسته از روايات نفس «جاه» يعني سلطه داشتن بر ديگران را نکوهش ميکند و دسته ديگر «طلب رياست» و اينکه انسان براي رسيدن به پست و مقام، دست و پا بزند را هدفگيري کرده و دسته آخر هم مربوط به «حب رياست» است که همگي مورد نکوهش و نهي قرار گرفته است. طبق آنچه در روايات آمده آخرين چيزي که از دل مومن رخت برمي بندد حب جاه و مقام است؛ «آخِرُ ما يخْرُجُ مِنْ قُلُوبِ الصِّدِّيقينَ حُبُّ الْجاه؛ آخرين چيزي که از محبت دنيا از قلب مؤمنان راستين خارج مي شود، جاه طلبي است». اين حديث به روشني بيانگر ميزان خطير بودن موضوع رياست و مقام است.
طلب رياست؛ عامل هلاکت
قدرت را مي توان به مثابه آب دريا دانست که شخص تشنه هر چه از آن مي نوشد نه تنها عطش او را برطرف نمي سازد بلکه او را تشنه تر و حريص تر به نوشيدن مي کند تا جايي که باعث هلاکت وي مي شود. در همين زمينه امام صادق(ع) فرمودهاند: من طلب الرئاسه هلک؛ هر که دنبال رياست باشد هلاک شود. (الکافي، ج 2، ص 297) آن حضرت همچنين ميفرمود: بپرهيزيد از اين رؤسايي که رياست را به خود ميبندند، زيرا به خدا سوگند که کفشها دنبال سر مردي صدا نکند، چز آنکه هلاک شود و هلاک کند. (الکافي، ج 2، ص 297)
رياست طلبي و حب جاه، حريت فرد را از بين مي برد. اولين ابزار شخص رياست طلب براي رسيدن به هدف خود، دروغگويي است و دروغ نيز کليد همه زشتي هاست. محمدبن مسلم گويد شنيدم امام صادق(ع) هميشه ميفرمود: گمان نکني که من خوبان و بدان شما را نميشناسم؟! چرا به خدا که بدان شما کسي است که دوست دارد پشت سرش راه روند، و بناچار بايد دروغپرداز يا ناتوان در راي باشد. (الکافي،ج 2، ص 299)
بي ارزش تر از آب بيني بز!
اگر چنين نگاه و برداشتي از رياست طلبي که عامل هلاکت است، در فکر و ذهن انسان وجود داشته و از عمق جان به آن باور داشته باشد، آن وقت بزرگ ترين پست ها و مقام ها در چشم انسان از آب بيني بزغاله اي بي ارزش تر مي شود. چنانچه اميرالمومنين امام علي(ع) در بخشي از خطبه خود درباره خلافت فرمودند: سوگند به خدايي كه دانه را شكافت و جان را آفريد، اگر حضور فراوان بيعت كنندگان نبود، و ياران حجّت را بر من تمام نميكردند، و اگر خداوند از علماء عهد و پيمان نگرفته بود كه برابر شكم بارگي ستمگران، و گرسنگي مظلومان، سكوت نكنند، مهار شتر خلافت را بر كوهان آن انداخته، رهايش ميساختم، و آخر خلافت را به كاسه اوّل آن سيراب ميكردم، آنگاه ميديديد كه دنياي شما نزد من از آب بيني بزغاله اي بي ارزشتر است. (خطبه 3 نهج البلاغه)
نقش مردم در رياست طلبي و عواقب آن
سکه هلاکت به واسطه رياست طلبي دو روي دارد. يک روي آن فرد رياست طلب است و روي ديگر آن مردمي هستند که با رفتار خود به فرد رياست طلب براي رسيدن به مطامع غيرالهي وي کمک مي کنند. اين ارتباطي دو سويه است که هر دو طرف را به خسران و هلاکت مي کشاند. فرد رياست طلب افراد را با وعده و وعيد و تطميع و گاهي تهديد به دور خود جمع مي کند و از آنان نردباني براي نشستن بر سرير قدرت مي سازد. اين افراد با جمع شدن به دور فرد رياست طلب، راه را بر مديريت افراد شايسته مي بندند و مسير جامعه را منحرف مي کنند و لذا هر دو طرف قضيه ملعون هستند. از همين رو امام صادق(ع) فرموده است؛ ملعون من تراس ملعون من هم بها ملعون من حدث بها نفسه؛ ملعون است کسي که رياست را به خود بندد، ملعون است کسي که به آن همت گمارد، ملعون است کسي که به فکر آن باشد.(الکافي، ج 2، ص 297)
سفيان بن خالد ميگويد: امام صادق(ع) به من فرمود: اي سفيان! از رياست بپرهيز؛ زيرا هر که جوياي رياست شد هلاک گشت. عرض کردم: فدايت شوم! پس همه ما هلاک شديم؛ زيرا هيچيک از ما نيست جز آنکه دوست دارد اسمش برده شود و مردم به او روي آورند و از او استفاده کنند. حضرت فرمود: درست متوجه نشدي، بلکه رياستطلبي به اين معناست که کسي را غير از حجت ]خدا[ علم کني و هر چه ميگويد تصديق نمايي و مردم را به عقيده او فرا خواني. (الکافي، ج 8، ص 153)
در حديثي ديگر ابوحمزه ثمالي مي گويد امام صادق(ع) فرمود: بپرهيز از رياست و بپرهيز از اينکه دنبال مردم روي. عرض کردم: قربانت گردم رياست را فهميدم و اما اينکه دنبال مردم روم يعني چه؟ که من دو سوم آنچه دارم (از احاديث و اخبار شما) از دنبال مردم رفتنم به دست آمده! فرمود: چنانکه تو فهميدي نيست. مقصود اين است که بپرهيز از اينکه مردي را بدون دليل ]در برابر امام(ع)[ به پيشوائي برگزيني و هر چه گويد تصديقش کني. (الکافي، ج 2، ص 298)
از اين رو بايد گفت مردم نقشي اساسي در اين زمينه دارند و چنانچه بر اساس عقل و تقوا تصميم بگيرند و عمل کنند، زمينه فساد افراد رياست طلب را از بين مي برند و با بصيرت خود مانع از شيادي و عوام فريبي اين دزدان دين و دنياي جامعه مي شوند. کسي نمي تواند و نبايد بگويد که يک راي من چه تاثيري دارد؟! همين يک راي هاست که جمع مي شوند و فردي را به منصب و قدرتي مي رسانند. لذا همانقدر که راي دادن و انتخاب کردن، حق ما مردم است برايمان مسئوليت نيز مي آورد و بايد براي آن جواب داشته باشيم. فرد مسئول اگر گره اي از کار مردم و کشور باز کرد ما که انتخاب درست کرده ايم در ثواب آن شريکيم و اگر خيانت کرد و به منافع و مصالح کشور ضربه زد، مايي که به او راي داديم و زمينه قدرتش را فراهم کرديم، ما نيز مسئوليم و بايد در روز حساب براي انتخابمان جواب داشته باشيم.
رياست طلبي و حب جاه؛ زمينه خيانت و دوستي با دشمن
يکي از عوارض رياست طلبي و قدرت دوستي آن است که زمينه را براي خيانت فرد به جامعه اسلامي و مردم فراهم مي کند. فرد براي رسيدن به قدرت، ممکن است به دشمن نيز دل ببندد و دشمن از اين نقطه ضعف براي نفوذ در افراد و به انحراف کشاندن و در خدمت گرفتن آنان استفاده مي کند. نمونه هاي چنين لغزش و خيانتي از صدر اسلام تا تاريخ معاصر و دوران جمهوري اسلامي، کم نبوده و نيست. طبق گفته رسول اکرم(ص) آنچه زمينه اين لغزش را فراهم مي سازد، نفاقي است که بر اثر حب رياست در دل مي رويد و رشد مي کند. آن حضرت نسبت به شکلگيري علاقه به مقام و جاه و منصب در دلهاي مومنان هشدار داده و ميفرمايد: حب الجاه و المال ينبتان النفاق في القلب کما ينبت الماء البقل؛ حب جاه و مال در قلب نفاق ميروياند همچنان که آب، گياه را ميروياند. (جامع السعادت، ص 349)
يا در حديثي ديگر معمر بن خلاد نزد حضرت رضا(ع) نام مردي را برد و گفت: او رياست را دوست دارد، حضرت فرمود: بودن دو گرگ درنده درميان گله گوسفندي که چوپانش حاضر نباشند، زيانبخشتر از رياست نسبت به دين مسلمان نيست؛ يعني رياستطلبي از دو گرگ درنده به دين مسلمان بيشتر زيان رساند. (الکافي، ج 2، ص 297)
هر مقام و رياستي مذموم است؟
با اين احدايث و روايات، اين سوال پيش مي آيد؛ پس با مقام و منصب ها چه بايد کرد و چه کسي بايد عهده دار آنها شود؟ مروري بر احدايث ائمه(ع) به عنوان پيشوايان دين و سخنان به جا مانده از حضرت امام خميني (ره) به عنوان رهبري پارسا و زاهد که در عين بي اعتنايي به دنيا و مطامعش در بالاترين سطح قدرت قرار گرفتند، نشان مي دهد اولين و اصلي ترين لازمه ورود به صحنه قدرت، تهذيب نفس است و آنان که نفس خود را مهار نکرده و از اخلاق و تقوا برخوردار نيستندف شايستگي کسب مناصب را ندارند، چرا که هم خود را به هلاکت مي افکنند و هم جامعه را منحرف مي کنند.
مرحوم مجلسي مي گويد: رياست، بد و خوب دارد، رياست خوب آن است که خداي تعالي به پيغمبران و اوصيا عليهم السلام داده و نيز مانند قاضي و امام جماعت و تدريس و وعظ و هر منصب شرعي که مقصود رئيس، دلسوزي براي مردم و جلوگيري از فساد و منکرات باشد، و اين رياست واجب کفائي و گاهي واجب عيني است؛ رياست مذموم و ناپسند آن است که شخص رئيس، از منصبش سوءاستفاده کند و مقصودش به دست آوردن اغراض پست دنيا باشد و اين اخبار وارده، بر وجوه مذمومه و ناپسند آن حمل شود يا بر اينکه کسي نفس رياست را دوست داشته و جاهطلب باشد و غرض شرعي مستحسني از آن نداشته باشد.
انسان حتي اگر در جاي شايسته نشست بايد مراقب باشد تا وظيفهاش را به احسن وجه انجام دهد و در کارش کوتاهي نکند تا خوار و ذليل نشود. از همين رو، امام علي (ع) هشدار ميدهند و ميفرمايند؛ هر صاحب رياست و حکومتي که در هنگام تصدي پست و مقامش خودخواه و متکبر باشد و به مردم خيانت کند و احکام دين را پايمال نمايد به همان اندازه خيانتش در هنگام برکنار شدن از آن پست و مقام، نزد مردم خوار ميشود. (غررالحکم صفحه 118)
پست و مقام؛ امانتي الهي
آموزه هاي ديني تاکيد دارند پست و مقام در اداره جامعه و حکومت به مثابه امانتي الهي بايد تلقي گردد که فقط افراد شايسته و صاحب صلاحيت در دو عرصه نظري و عملي ميتوانند آنها را احراز نمايند. امام علي(ع) در حکم خود به افراد در دوران حکومت و صدارت به اين جمله تاکيد ميفرمودند که اين پست و مقام براي تو طعمه تلقي نگردد بلکه اين امانتي الهي است که برگردن تو نهاده شده است. (نهجالبلاغه- نامه 5)
بنابر اين پست و مقام در يک جامعه توحيدي و الهي، به مثابه امانت الهي است که صاحب امانت بايد ويژگيها و صلاحيتهاي فکري و اخلاقي لازم را براي احراز آن داشته باشد همان گونه که قرآن کريم ميفرمايد: ان الله يامرکم ان تودوا الامانات الي اهلها. تحقيقاً خداوند شما را امر ميکند که امانات (الهي) را به اهلش بسپاريد. (نساء- 58)
با در نظر گرفتن آنچه گفته شود مي توان فهميد تکليف آنان که براي رسيدن به پستي کوتاه مدت و گذرا، خرجهاي آنچناني ميکنند و خود را به هر آب و آتشي مي زنند، چيست!
منبع: سایت بصیرتمنبع: بسیج نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت basijnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «بسیج نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۴۰۱۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سرعت رسیدگی به پرونده ۸ مهر انتظار از قوه قضائیه است
نماینده ولیفقیه در سیستان و بلوچستان گفت: سرعت، دقت و اتقان در رسیدگی به پرونده هشتم مهرماه ۱۴۰۱ انتظار ما از قوه قضائیه است و با گذشت یک سال و هشت ماه همچنان منتظریم. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، آیتالله مصطفی محامی در آیین تکریم و معارفه رئیس کل دادگستری سیستان و بلوچستان ضمن قدردانی از زحمات حجتالاسلاموالمسلمین مصطفوینیا در طول دوران خدمت در سیستان و بلوچستان و آرزوی موفقیت حجتالاسلاموالمسلمین موحدیراد در مسئولیت جدید عنوان کرد: دستگاه قضا باید ملجأ و پناهگاه مردم باشد و خیال مردم راحت باشد که اگر در جایی مورد تعرض قرار گرفتند وقتی به دستگاه قضا مراجعه کنند احقاق حق میشود و طبعاً برای اینکه دستگاه قضا به چنین جایگاهی برسد باید تلاشهای فراوانی انجام بگیرد.
امام جمعه زاهدان افزود: سیستان و بلوچستان استان پهناور و پر ماجرایی است و برای اینکه دستگاه قضا جایگاه شایسته خود را بازیابد و خدمت شایستهای به مردم نجیب، شریف و صبور استان ارائه کند نیازمند تلاشهای مضاعفی هستیم.
آیتالله محامی بیان داشت: سیستان و بلوچستان دارای ویژگیهای مختلف از جمله تنوع قومی و مذهبی بوده و نیازمند حاکمیت عقلانیت و اعتدال و عقل و انصاف هستیم و اگر عقل بر مملکت وجودی ما حاکم باشد از افراط و تفریط پرهیز کرده و اهل میانهروی خواهیم بود و امام علی(ع) نیز بیان کردهاند: "اَلَیمینُ وَ الشَّمالُ مَضَلَّة، وَ الطَّریقُ الْوُسْطى هِىَ الْجادَّةُ" راست و چپ گمراهی است و مسیر وسط، معتدل و میانه، جاده اصلی است.
امام جمعه زاهدان عنوان داشت: نتیجه عقلانیت و اعتدال حاکمیت قانون است تا حق به حقدار برسد و لازمه آن رعایت عدالت و انصاف است و یکی از مصادیق آن توصیه امام علی(ع) به فرزندشان امام حسن مجتبی(ع) است که بیان کردهاند:" اجْعَلْ نَفْسَكَ مِیزَاناً فِیمَا بَیْنَكَ وَ بَیْنَ الناس" اگر انصاف میخواهی خود را در رابطه با مردم معیار قرار بده و هر آنچه برای خود میپسندی برای دیگران هم بپسند و هر آنچه برای خود نمیپسندی برای دیگران هم نپسند.
آیتالله محامی اظهار داشت: ما در استان خود پروندههای مختلفی داریم و گاهی برخی اتفاقات ویژهای در استان رخ میدهد که نگاه همه را در داخل و خارج کشور به خود جلب میکند و در این شرایط است که عملکرد ما حساستر میشود و نیازمند دقت و تدبیر بیشتر است و در اینجا عقلانیت و اعتدال بیشتر به کار میآید و عدل و انصاف باید روشنتر خود را نشان دهد.
نماینده مقام معظم رهبری در سیستان و بلوچستان با اشاره به واقعه هشت مهرماه 1401 عنوان کرد: بر اساس توصیه امام علی(ع) مبنی بر رعایت انصاف حال اگر کسی از اعضای خانواده ما در این حادثه آسیب میدید از دستگاه قضا چه انتظاری داشتیم؟ همه اعضای جامعه از اعضای خانواده ما هستند و (چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار) و طبعاً انتظار سرعت، دقت و اتقان در رسیدگی را داشتیم و با گذشت قریب به دو سال همچنان منتظریم.
وی ادامه داد: هشت مهرماه 1401 واقعهای بود که دشمن به دنبال سوء استفاده از آن بوده و هست و مقام معظم رهبری شخصا ورود کردند و در این جهت توصیههایی داشتند و در هنگام سفر حجتالاسلاموالمسلمین پورخاقان رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح به استان این موضوع را پیگیری کردم که ایشان در پاسخ مطرح کردند: "حکم خدا، حق مردم و تاکید مقام معظم رهبری است" و وعدههایی هم دادند اما رفتند و خبری نشد و بعد از ایشان به صورت تلفنی پیگیری کردم که عنوان کردند:" پیگیریهایی صورت گرفته و گزارش این پرونده را خدمت مقام معظم رهبری هم ارائه دادیم" و حال این سوال ایجاد میشود که با وجود پیگیریهای مقام معظم رهبری و حساسیتهای موجود نتیجه این پرونده چه شد؟ و در چنین شرایطی احساس ما نسبت به سایر پروندهها چگونه خواهد بود؟ و بنده این نکات را خدمت مقام معظم رهبری، مکاتبه کردم و با رئیس محترم قوه قضائیه نیز گفتگو داشتهام و انتظار داریم حجتالاسلاموالمسلمین منتظری در جایگاه رئیس دیوان عالی کشور نیز این موضوع را منتقل و پیگیری بفرمایند.
امام جمعه زاهدان تصریح کرد: اگر این موضوع همچنان مورد رسیدگی قرار نگیرد تبدیل به یک زخم کهنه خواهد شد و مشکل مضاعف دیگر این است که اگر ما غفلت و تعلل داشته باشیم دشمن غفلت نخواهد کرد و از این فرصت برای ایجاد التهاب، تندگویی و افراط گری از ناحیه شیعه و سنی در جامعه سوء استفاده میکند.
آیتالله محامی بیان داشت: در جلسهای مطرح کردند که برخی تندرویها در میان شیعیان به حساب شما نوشته میشود و بنده در پاسخ مطرح کردم که مبنای من مشخص است و همواره بر عقلانیت، اعتدال و پرهیز از تندروی، توهین، افراط و تفریط تاکید دارم و نکته مهم این است که دشمن هیچگاه دست از دشمنی خود بر نمیدارد و به دنبال سوءاستفاده است و ما نباید بهانهای دست دشمن بدهیم.
آیتالله محامی بیان داشت: مردم شریف سیستان و بلوچستان شایسته ارائه خدمات بیشتر و بهتر در ابعاد مختلف هستند و خوشبختانه مسئولان در دستگاههای مختلف در این جهت تلاش میکنند و برای آنها آرزوی توفیق داریم.
نماینده مقام معظم رهبری در سیستان و بلوچستان گفت: قضاوت در پرونده هشت مهر باید با اقناع عمومی صورت بگیرد تا مردم اطمینان حاصل نمایند که دستگاه قضا فارغ از هر قومیت و مذهبی برای احقاق حق تلاش کرده است.
نماینده ولیفقیه در سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: تاکید بر رسیدگی به پرونده هشت مهر به علت اهمیت این پرونده است و به معنای نادیده گرفتن زحمات و تلاشهای دستگاه قضا نیست چرا که اگر این همه خدمات و زحمات وجود نداشت شاهد این آرامش و امنیت در استان نبودیم و این نتیجه زحمات دستگاههای مختلف قضایی، اجرائی، نظامی، انتظامی و ... است.
انتهای پیام/