خسوف و اَبَرماه امشب مهمان آسمان ایران می شوند
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۴۸۶۶۲
به گزارش جهان نيوز، بهمن ماه امسال شاهد رخ دادن پدیده های بسیاری زیبای ماه گرفتگی و اَبَرماه به شکل همزمان در آسمان هستیم که بخش هایی از این پدیده ها در ایران و از جمله استان اصفهان قابل مشاهده است؛ همین امر بهانه ای شد تا به گفت و گو با مهدی اسحاقی مدیر مرکز آموزش نجوم ادیب بنشینیم.
ابرماه چیست؟ در ارتباط با آن توضیح دهید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ببینید ماه در چرخش خود به دور زمین گاهی به زمین نزدیکتر و گاهی دورتر می شود، هنگامی که ماه کامل باشد، در نزدیک ترین فاصله خود از زمین قرار گرفته است که اصطلاحا به آن اَبَرماه می گوییم؛ ابر ماه نسبت به ماه کامل در دورترین فاصله حدود ۳۰ درصد روشن تر و ۱۴ درصد بزرگتر دیده می شود، خوشبختانه ماه کامل اول بهمن یک ابرماه زیباست و اولین ابرماه بهمن محسوب می شود.
ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی چندوقت یک بار در آسمان اتفاق می افتد؟
ماه تقریبا هر ۲۷.۳ روز یک دَوَران کامل در مدار خود دارد، بر این اساس هر ماه باید شاهد یک خسوف (ماه گرفتگی) و یک کسوف (خورشید گرفتگی) باشیم، چراکه در این دوران یک بار ماه میان زمین و خورشید قرار می گیرد(کسوف) و یک بار زمین میان ماه و خورشید قرار می گیرد(خسوف) اما می بینیم اینگونه نیست و حدودا هر۶ ماه یک خسوف داریم، علت این اتفاق این است که اگر مدار گردش ماه را یک صفحه در نظر بگیرید، این صفحه با صفحه گردش زمین به دور خورشید منطبق نیست و دو صفحه یک انحراف ۵ درجه ای نسبت به هم دارند، به همین جهت شاید ماهانه زمین میان خورشید و ماه قرار بگیرد ولی بخاطر انحراف در یک راستا قرار نمی گیرند که ما را ناچار می کند مدت بیشتری حدود ۶ ماه صبر کنیم تا هم زمین میان خورشید و ماه قرار بگیرد، هم هر سه جرم با یکدیگر هم راستا شوند و در این حالت است که زمین مانع رسیدن نور خورشید به سطح ماه می شود و می توانیم شاهد گرفتگی ماه باشیم.
خسوف چند حالت دارد و اصلی ترین حالت آن چیست؟
واضح است زمین همیشه یک سایه از نور خورشید در فضا ایجاد می کند و به هنگام خسوف ماه از میان این سایه عبور می کند. از آنجا که نور خورشید به طور گسترده به زمین می تابد سایه ای مخروطی شکل در فضا ایجاد می کند که تشکیل یک سایه و نیم سایه می دهد. برای یک خسوف سه حالت ایجاد می شود، یکی خسوف نیم سایه که در این حالت سطح ماه دچار تیرگی شدید نمی شود و تنها کمی از روشنایی ماه کاسته می شود.
دیگری خسوف جزئی است بدین معنا که در حالت جزئی قسمتی از ماه به صورت جزئی وارد سایه می شود در حالی که دیگر قسمت ماه همچان در نیم سایه قرار دارد.
خسوف کلی حالت دیگر است که تمام ماه در سایه زمین قرار می گیرد و ماه کاملا تیره می شود اما کاملا تاریک و ناپیدا نمی شود چرا که مقدار اندکی از نور خورشید توسط جو زمین شکسته می شود و به سطح ماه می رسد و البته باعث سرخ شدن سطح ماه می شود، علت آن هم نوع شکسته و پراکندگی نور سفید خورشید توسط جو زمین است، درست همانند منشوری که نور سفید را به رنگ های گوناگون تجزیه می کند، در این جا هم رنگ سرخ به سطح ماه می رسد و باعث سرخ دیده شدن ماه می شود و البته علت بسیاری از افسانه های کهن!
وضعیت خسوف پیشِ رو که در بهمن ماه اتفاق می افتد چگونه است؟
صبحگاه دوشنبه یکم بهمن ۹۷ شاهد یک خسوف کلی هستیم که در دام یک ابرماه قرار گرفته است، برای مشاهدی این پدیده در آسمان ایران کافی است در زمانی که به آن اشاره می کنیم به سمت غرب آسمان نگاه کنید و ماه را بیابید و حواس خود را متوجه تغییرات روشنایی ماه بسازید.
در اصفهان این پدیده به صورت کامل پیداست؟
از آسمان اصفهان می توانیم شاهد آغاز خسوف و واردن شدن ماه به نیم سایه زمین باشیم، اما دیگر مراحل خسوف از آسمان اصفهان قابل مشاهده نیست و همچنین انتظار نداشته باشید اگر بدون تلسکوپ به ماه نگاه می کنید به محض ورود به نیم سایه آن را تشخیص دهید بلکه لازم است حدود ۵۰ درصد از ماه در نیم سایه قرار گرفته باشد.
در کدام ناحیه از ایران خسوف بهتر قابل مشاهده است؟
اگر در این هنگام در مناطق غربی ایران حضور داشته باشید می توانید شاهد مرحله خسوف جزئی هم باشید، هرچند هم زمان با نور صبحگاهی می شود و دقت بیشتری می طلبد ولی هیجان خاص خود را به همراه دارد.
متاسفانه دیگر مراحل خسوف مثل مرحله خسوف کلی از آسمان ایران قابل مشاهده نیست و نیاز است در مناطق غربی تر زمین مثل غرب آسیا، اروپا و آمریکا حضور داشته باشیم، اگر دوستانی در این نواحی دارید حتما آن ها را با اطلاع رسانی در لذت خود شریک کنید.
مراحل مختلف خسوف به وقت ایران از چه ساعتی آغاز می شود؟
ورود به نیم سایه از ساعت ۰۶:۰۶:۰۸ آغاز می شود و در ادامه ساعت ۰۷:۰۳:۳۴ وارد سایه شده و راس ساعت ۰۸:۱۱:۰۳ ماه گرفتگی کلی شکل می گیرد.
سپس از ساعت ۰۹:۱۳:۳۸ ماه گرفتگی تمام شده و ساعت ۱۰:۲۱:۰۴ خروج از سایه اتفاق می افتد در پایان نیز راس ساعت ۱۱:۱۸:۲۶ از نیم سایه خارج خواهد شد.
البته در آسمان ایران نهایتا تا میانه مرحله ۲و۳ در مناطق غربی قابل مشاهده است.
در صحبت هایتان به نخستین ابرماه بهمن اشاره کردید، مگر به غیر از این ابرماه باید منتظر اتفاقات دیگری هم در آسمان باشیم؟
کاملا درست است، بهمن ۹۷ دو ماه کامل داریم که هر دو ابرماه هستند! ابرماه اول یکم بهمن به همراه خسوف و ابرماه دوم ۳۰ بهمن رخ می دهد، البته ابرماه معمولا هر ۴۱۲ روز یکبار رخ می دهد اما گاهی بخاطر برخی مسائل ممکن است شاهد ۲و ۳ تا ۶ ابرماه پیاپی باشیم که در صورت امکان در مقاله ای دیگر به آن خواهیم پرداخت.
منبع: مهر
منبع: جهان نيوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jahannews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جهان نيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۴۸۶۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«استونهنج» چه ارتباطی با «ماه» دارد؟ (+عکس)
تاریخدانان مدتهاست میدانند که استونهنج (دایره صخرهای ماقبل تاریخ انگلستان) با در نظر گرفتن مسیر «خورشید» در ذهن ساخته شده است. در هر انقلابین، تماشاگران به تماشای تابش خورشید از میان این سنگهای تاریخی میروند. اکنون، محققان به این فکر افتادهاند که سازندگان استونهنج احتمالاً «ماه» را هم در نظر داشتهاند.
به گزارش فرادید، کارشناسان میراث انگلیسی (English Heritage)، انجمن سلطنتی نجوم و چندین دانشگاه در انگلستان، پروژه جدیدی را آغاز کردهاند که ارتباط احتمالی استونهنج را با یک رویداد آسمانی به نام توقف ماه (Lunar Standstill)، بررسی میکند: دورهای که طلوع و غروب ماه در دورترین فاصله از یکدیگر در امتداد افق قرار دارند. این رویداد فقط هر ۱۸ سال و 6 ماه یک بار رخ میدهد. رویداد بعدی امسال آغاز خواهد شد و تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت.
کلایو راگِلز، ستارهشناس باستانی دانشگاه لستر، میگوید: «ارتباط معماری اِستونهِنج با خورشید به خوبی شناخته شده، اما ارتباط آن با ماه نه.»
راگلز اضافه میکند که چهار سنگ جلوس اصلی استونهنج (تختههای کوچکی که مستطیلی را در اطراف سازه شکل میدهند) با موقعیتهای ماه همسو هستند. محققان سالها درگیر این بحث بودهاند که آیا این موضوع آگاهانه بوده یا نه و اگر آگاهانه بوده، آنها چگونه به این آگاهی دست یافتند و هدفشان چه بوده است.
رابطه این بنای تاریخی با چرخههای خورشید کاملاً شناخته شده، اما محققان اکنون در حال بررسی ارتباط آن با ماه هستند
استونهنج از حدود ۵۰۰۰ سال پیش در چندین مرحله ساخته شد. این بنای تاریخی که از تختهسنگهای بهم پیوسته ساخته شده، از نظر معماری پیچیدهترین است. بیشتر مورخان موافقند که سازندگان استونهنج آگاهانه آنها را با حرکات خورشید هماهنگ کردند که تثبیت سیستم اعتقادی آنها بوده و آنها تدفین را آنجا انجام میدادند.
محققان فکر میکنند حداقل یک توقف ماه در نخستین مرحله ساخت استونهنج رخ داده که به طور بالقوه بر طراحی و هدف این بنای تاریخی اثر گذاشته است. اضلاع دراز مستطیلِ سنگهای جلوس به سمت جنوبیترین طلوع ماه در حالت سکون اصلی جهتگیری شدند. افزون بر این، بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ قبل از میلاد، قرنها پیش از نصب این سنگهای بزرگ، مردم بقایای سوزاندهشده مردگانشان را در خوشهای در بخش جنوب شرقی سایت، در جهت جنوبیترین موقعیت طلوع ماه دفن میکردند.
تئوری این است که حرکات ماه ممکن است در مراحل اولیه استونهنج مورد توجه قرار گرفته و بر طراحی بعدی آن اثر گذاشته باشند. تیمی از باستانشناسان (متخصصان درک تاریخی نجوم)، از بهار امسال این ایده را در محل مطالعه خواهند کرد.
آماندا چادبرن، باستانشناس دانشگاه آکسفورد، میگوید: «مشاهده مستقیم این ارتباط در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ بسیار مهم است. بر خلاف خورشید، ردیابی منتهیالیه ماه کار سادهای نیست و به زمانبندی و شرایط آب و هوایی خاص نیاز دارد. ما میخواهیم تجربه این طلوع و غروب شدید ماه را درک کنیم و جلوههای بصری آنها روی سنگها را مشاهده کنیم.»
توقف عمده ماه هر ۱۸.۶ سال یک بار رخ میدهد
سازندگان استونهنج متعلق به فرهنگهایی بودند که توسط رویدادهای آسمانی هدایت میشدند، بنابراین منطقیست آنها توقف بزرگ ماه را جدی بگیرند. نور ماه احتمالاً برای کارهایی مانند شکار مفید بوده و چرخههای آن، راه ایدهآلی برای نشان دادن گذر زمان و سازماندهی رویدادها و جشنها بوده است.
در طول یک توقف بزرگ، ماه قسمتهایی از افق را لمس میکند که خورشید هرگز به آنها نمیرسد. کارشناسان فکر میکنند این منظرهی غیرمعمول احتمالاً برای فرهنگهایی که حرکات اجرام آسمانی را ردیابی میکردند، مهم بوده است.
راگلز میگوید: «مردم از دهها هزار سال قبل، از چرخه فاز ماه آگاه بودند. آنچه که فکر میکنم در مورد استونهنج اتفاق افتاده و این چیزیست که ما علاقهمند کشف آن هستیم، اینست که در حوالی یک توقف بزرگ، مردم متوجه شدند طلوع یا غروب ماه به طور غیرعادی در شمال یا جنوب است. آنها دریافتند این اتفاق خاص است، در نتیجه به آن ادای احترام کردند و در نهایت جهتهای مربوطه را یادمانسازی کردند. میتوانید تصور کنید بزرگان آن دوران، زمانی را به یاد میآورند که ماه را در جهت مقدسی میدیدند و سپس، یک نسل بعد، مردم از شروع دوباره دیدن آن حیرت کردند.»
از آنجا که سکونهای اصلی ماه به ندرت اتفاق میافتند، ممکن است نشانه جشنهای اجتماعی، معنوی یا مذهبی مانند مراسم بزرگشدن باشند.
جنیفر وکِسلر، مورخ میگوید: «ما هیجانزده هستیم که با یک تیم درخشان از باستاناخترشناسان برای کشف پیوند شگفتانگیز بین استونهنج و سکون اصلی ماه کار میکنیم. این فرصت به ما امکان میدهد در اسرار باستانی این بنای تاریخی و ارتباط آن با پدیدههای آسمانی عمیقتر کاوش کنیم.»
کانال عصر ایران در تلگرام