به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

راه‌حلی که مانع حذف کتاب از سبد فرهنگی خانواده‌ها می‌شود

تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۶۶۷۱۳

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، زمانی که از جلوی قفسه کتاب‌های جیبی در کتاب فروشی‌ها می‌گذرم، رنگ آن‌ها بیشتر از اسم نویسنده و کتاب، من را به خود جلب می‌کند. طرح‌های جدید و رنگ‌های زیبا؛ همه این‌ها سبب جلب توجه مخاطب می‌شود. به خصوص اینکه مخاطبان کتاب، نوجوان یا جوان باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر چند که این روز‌ها آمار‌هایی از سرانه پایین مطالعه بسیاری از اهالی قلم و کتاب دوستان را آزار می‌دهد، اما شاید رنگ‌ها و قطع کوچک کتاب‌های جیبی به فروش بالای آن‌ها و درنتیجه افزایش سرانه مطالعه کشور کمک کند.

 تاریخچه کتاب‌های جیبی

کتاب‌های جیبی به دورانی باز می‌گردد که ناشران آن زمان به چاپ کتاب‌های خود علاقه چندانی نداشتند و مهارت اصلی آن‌ها تجارت بود. اما کتاب‌های جیبی، انقلابی در حوزه نشر ایجاد کرد که ناشران را به سمت علاقه مردم سوق داد. ایده و طرح کلی تولید انبوه کتاب و قابل دسترس شدن آن به آلن لین بنیان گذار انتشارات «پنگوئن»  باز می‌گردد که در سال ۱۹۳۵ با ۱۰ عنوان کتاب، انتشارات «پنگوئن»  را راه اندازی کرد.

 ظهور کتاب‌های جیبی در ایران

در ایران روشن نیست که کدام ناشر و کدام کتاب برای نخستین بار اقدام به چاپ کتاب جیبی کرده است، اما از قدیمی‌ترین نمونه‌های آن می‌توان به سری داستان‌های ح. م. حمید (حسینقلی مستعان) در سال ۱۳۱۹ اشاره کرد که داستان‌هایی با مضمون عاشقانه و در حدود ۱۰۰ صفحه چاپ کرد.

نزدیک به یک دهه بعد کتابخانه ابن سینا  «رساله‌هایی از افلاطون» را در قطع جیبی منتشر کرد. انتشارات امیر کبیر نیز در این حوزه آثاری، چون «چمن زار‌های بهشت» اثر جان اشتاین بک ترجمه پرویز داریوش و «داستان‌های شگفت انگیز» اثر ادگار آلن پو  ترجمه صدر حاج سید جوادی را منتشر کرد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، چاپ کتاب‌هایی با قطع جیبی با جدیت بیشتری تداوم یافت و بسیاری از ناشران  سعی کردند این ایده را در انتشارات خود اجرا کنند که البته برخی موفق و برخی نیز شکست خوردند.

ضرورت چاپ این گونه کتاب‌ها در ایران بیشتر از کشور‌های دیگر احساس می‌شد؛ زیرا عدم گرایش به مطالعه و اختصاص نداشتن بخشی از هزینه‌های خانواده به خرید کتاب، می‌توانست حوزه کتاب خوانی در کشور را متحول کند. در آن سال‌ها کتاب‌های جیبی بیشتر در دکه‌های روزنامه فروشی به مردم عرضه می‌شد که  مامورانی نیز برای این کار مسئول بودند تا در شهر بچرخند و قفسه‌های خالی را پر کنند.

با وارد شدن این ایده به کشور روز به روز شاهد پیشرفت آن در حوزه کتاب بودیم، ولی امروزه کتاب‌های جیبی از قفسه‌های دکه‌های روزنامه به کتاب فروشی‌ها منتقل شدند و در حال حاضر نیز این کتاب‌ها با جلد‌های زیبا و رنگ‌های متنوع توزیع می‌شود. خوشبختانه استقبال از این کتاب‌ها با قطع جیبی بسیار بهتر از سایر کتاب‌ها بوده و این نشان دهنده پیشرفت حوزه کتاب در این زمینه است. بسیاری از خوانندگان راحتی حمل و وزن کم کتاب‌های جیبی را عاملی مهم برای مطالعه در مکان‌های عمومی و پر کردن زمان خود در خارج از خانه  می‌دانند و آن را یار همیشگی خود می‌بینند که همیشه در دسترس قرار دارد. با وجود افزایش قیمت کتاب در ماه‌های اخیر کتاب‌های جیبی راه حلی مناسب برای مخاطبان کتاب خوان است تا بتوان دوباره کتاب را به سبد فرهنگی خانواده‌ها باز گرداند.

انتشارات هزاره ققنوس  از جمله انتشاراتی است که در زمینه انتشار کتاب های جیبی فعالیت داشته است و شماری از کتاب ها را در قطع جیبی به چاپ رسانده است.

رضا حاجی آبادی مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس در خصوص انتشار کتاب های جیبی در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: پست‌مدرنیسم یا بازگشت به گذشته فقط در امور فرهنگی و اجتماعی و هنری اتفاق نمی‌افتد. گاهی نیاز است ذائقه مخاطب را با انتخاب یک قالب فراموش شده عوض کرد.کتاب‌های جیبی که در دهه‌ی ۴۰ و ۵۰ بازار نشر ایران را تسخیر کرده‌ بود، نیز با همین رویکرد دوباره باز گشته است.

وی افزود: البته نباید پیشرفت‌های تکنولوژی و نیز نقش سرعت و وقت‌کم را از نظر دور داشت. کتاب‌های جیبی می‌تواند چیزی شبیه گوشی موبایل در دستان مردم شهرنشین که فرصت مطالعاتی کمی دارند، باشد. کتاب‌هایی که در فاصله‌ی چند ایستگاه مترو و اتوبوس می‌شود خواند و بعد هم آن را در جیب گذاشت. شاید تغییر عادات مطالعه نیز دلیل دیگری بر اقبال مردم ایران به کتاب‌های جیبی باشد. امروزه آداب و عادات مطالعه با شیوه‌ی گذشته که در آن کتابخوانی نیاز به زمان خاص و مکان خاصی داشت، تفاوت کرده‌ است‌.

حاجی آبادی با اشاره به این که باید واقع بین بود زیرا تحریم‌های اقتصادی بر فرهنگ ما تاثیر خواهد گذاشت‌, بیان کرد: قدرت مدیریت تنها در زمان بحران خودش را نشان خواهد داد؛ چراکه مدیریت در زمان‌های عادی کار سختی نیست.

وی ادامه داد: با این فرض می‌توان انتخاب رویکردهای جدید و اتخاذ روش‌های ناب برای حل مشکل گرانی کاغذ را نوعی مدیریت بحران دانست.
البته کوچک شدن اندازه کتاب‌ها و به واسطه‌ آن کاهش مصرف کاغذ تنها یکی از استراتژی‌های مدیریت بحران خواهد بود. تولید هدف‌دار؛ استفاده از کاغذهای بالکی و صنعتی؛ تغییر شیوه‌های چاپ؛ حذف کتاب‌های بی‌فایده‌ی حل‌المسائل؛ تغییر در شیوه‌های آموزشی؛ ثبات در محتوای کتاب‌های درسی و چندین و چند راهکار دیگر نیز می‌تواند مد نظر کلیه عوامل فعالان حوزه‌ نشر مکتوب باشد.

حاجی آبادی در خصوص این که تعداد کمی از انتشارات کشور کتاب‌های جیبی چاپ می‌کنند, گفت:  عدم آشنایی و نامانوس بودن این قطع کتاب؛ خارج از عادت بودن آن و نیز سهل‌الوصول بودن محاسبه کاغذ کتاب‌های رقعی بخشی از دلایل اقبال کم قطع جیبی بین ناشران است.

وی افزود: هر چند نباید از نظر دور داشت که نهاد‌های متولی فرهنگ مکتوب نیز در این امر نقش اساسی دارند. برای مثال قطع جیبی در فهرست هیات خرید کتاب ارشاد و نهادکتابخانه‌های عمومی و نمایشگاه‌های آمورزش پروش جایی ندارند. به عبارت دیگر نه‌تنها مولفان و ناشران و مردم که حتی نهادهای دولتی و غیردولتی متولی حوزه صنعت نشر نیز قطع جیبی را به رسمیت نمی‌شناسند.

انتهای پیام/

 

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: ادبیات کتاب نویسنده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۶۶۷۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دیپلماسی فرهنگی می‌تواند پیوست برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشد

سید نظام الدین موسوی گفت: نمایشگاه کتاب تهران از مهمترین رویداد‌های فرهنگی کشور و فرصت مناسبی برای توسعه دیپلماسی فرهنگی است که می‌توان دیپلماسی فرهنگی را پیوست برگزاری آن کرد.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سیدنظام‌الدین موسوی؛ عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: به رغم گسترش فضای ارتباط دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی هنوز کتاب جایگاه خود را در جوامع به عنوان یک ابزار مهم فرهنگی حفظ کرده است. در همه جای دنیا کتاب و کتابخوانی حائز اهمیت است و ابزار فرهنگی دیگری هنوز نتوانسته جایگزین کتاب شود. به همین دلیل است که هر سال با برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شاهد سیل حضور مشتاقان کتاب و کتابخوانی هستیم و این نمایشگاه به واقع یک رویداد بزرگ فرهنگی در کشور است.

وی افزود: نمایشگاه کتاب از جمله رخداد‌هایی است که جمعیت‌های زیادی استقبالش می‌کنند و در آن حضور به‌هم می‌رسانند. اگر چند رویداد مهم فرهنگی در طول سال داشته باشیم، نمایشگاه کتاب یکی از آنهاست. از طرف دیگر حضور چهره‌ها فرهنگی و شخصیت‌های ادبی در نمایشگاه در سطح ملی و بین‌المللی نشان دهنده اهمیت این رویداد است و حضور ناشران و مولفان دیگر کشور‌ها در نمایشگاه موجب می‌شود تا نمایشگاه کتاب محل محک زدن دپلماسی فرهنگی کشور باشد و شاید هیچ رویداد دیگری این ظرفیت را نداشته باشد که دیپلماسی فرهنگی کشور را تا این اندازه جلو ببرد.

این عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نمایشگاه کتاب محلی است که مولفان، نویسندگان و چهره‌های روشنفکری، علمای دینی، هنرمندان و اساتید دانشگاه‌های کشور‌های دیگر از آن بازدید می‌کنند، این رویداد می‌تواند نقش مهمی در حیطه دیپلماسی فرهنگی داشته باشد. تاکنون گام‌های خوبی برای توسعه دیپلماسی فرهنگی کشور با استفاده از ظرفیت نمایشگاه کتاب در سال‌های مختلف انجام شده، اما هنوز به طور کامل از ظرفیت این رویداد مهم و اثرگذار در حوزه دیپلماسی فرهنگی بهره‌برداری نکرده‌ایم.

برنامه‌ریزی برای دیپلماسی فرهنگی در نمایشگاه کتاب ضروری است



موسوی در بخش دیگری از این گفتگو با طرح این موضوع که لازم است برنامه‌ریزی جدی در نمایشگاه کتاب برای بهبود دیپلماسی کشور انجام دهیم، ادامه داد: اگر از قبل بخش‌هایی از دستگاه‌های دولتی و همچنین تشکل‌های صنفیِ مردمی، دانشگاهی و فرهنگی پیش قدم شوند و برای استفاده از رویداد نمایشگاه بین‌المللی کتاب برای ارتقای دیپلماسی فرهنگی برنامه‌ریزی کنند، حتماً به نقطه مطلوبی در این رابطه خواهیم رسید.

وی به فعالیت‌های فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی در حدود چهار سال گذشته حول محور نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد و گفت: دوستان در فراکسیون اهمیت و مسائل نمایشگاه کتاب را به عنوان فرصت دیپلماسی فرهنگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت امورخارجه مدام دنبال می‌کنند و نظر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را نسبت به رویداد مهم نمایشگاه کتاب جلب کردند. دستگاه‌ها و نهاد‌های مسئول پیشنهاد‌های خود را در این زمینه داده‌اند، اما هنوز بهره‌برداری مطلوب از نمایشگاه کتاب توسط دستگاه‌های مختلف مرتبط با دیپلماسی فرهنگی، صورت نگرفته است.

انتخاب کشور‌های دیگر به عنوان میهمان ویژه کمک به دیپلماسی فرهنگی است

موسوی با بیان اینکه دیپلماسی فرهنگی باید پیوست برگزاری نمایشگاه کتاب باشد، گفت: نظیر تصمیمات متعددی که در امور مختلف برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران انخاذ می‌شود، لازم است پیوست دیپلماسی فرهنگی نیز برای این رویداد مهم بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران لحاظ شود تا بتوان استفاده حداکثری از این ظرفیت داشت. این اقدامی بسیار عالی است که نمایشگاه کتاب از دوره‌های گذشته کشور‌هایی را به صورت میهمان ویژه میزبانی می‌کند. این میزبانی قدمی برای رشد دیپلماسی فرهنگی بین دو کشور است.

وی اضافه کرد: به نظرم مولفان و ناشران کشورمان می‌توانند خودشان در زمینه دیپلماسی فرهنگی فعال شوند و باب تعامل دو طرفه نمایشگاهی را میان فعالان حوزه نشر در دیگر کشور‌ها باز کنند؛ کما اینکه ارتباط ایران با دیگر نمایشگاه‌های کتاب در کشور‌های جهان برقرار است و همواره از کشور ما در نمایشگاه‌های جهانی مولفان، ناشران و علاقه‌مندان به حوزه کتاب مشارکت و حضور دارند. این یک امکانی چند جانبه در حوزه فرهنگ است و فعالان صنفی به خوبی می‌توانند در آن ورود کنند.


سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.