به نقل از «ایران آنلاین»

شوخی با گفت‌و‌گو، بازی با میزگرد!

تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۵۳۵۸۹۲

1. این روزها در یکی از مجله‌های سینمایی و ادبی، گزارشی از میزگردی منتشر شده که در آن تعدادی داستان‌نویس درباره یک پرسش (رمان فارسی در آستانه ۱۴۰۰، چه باید کرد؟) اظهارنظر کرده‌اند. شرکت‌کنندگان در این میزگرد با طرح سخنانی مبهم و در حالی که اختلاف‌نظری جدی هم با هم ندارند، محمد صادقی روزنامه نگار          به ستایش از گفتار و آثار یکدیگر می‌پردازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین، به‌جای پاسخ به مسأله اصلی میزگرد، با بیان اینکه تا کی باید به ستایش از چهره‌های ادبی در چند دهه قبل بپردازیم، از موضوع دیگری مسأله می‌سازند! به این معنا که چرا هنوز از چهره‌های نسل‌های قبلی نام برده می‌شود و همچنان آنها مطرح هستند؟ به نظرم، وقتی نقد و سخن مستدلی در کار نیست و هیجان و ابهام در گفتار چشمگیر است، یعنی اینکه با موجی از فقر فرهنگی، ضعف آموزشی و بی‌اخلاقی مواجه هستیم. دود چراغ خوردن یک تعبیر پرمعنا و فراموش‌شده است اما برای نسلی هیجان‌زده که ادعاهای زیادی هم دارد، این از شوخی‌های نسل قدیم است. زیرا برای قرارگرفتن در جایگاه شهرت چهره‌های قدیمی (و البته نه جایگاه فرهنگی آنها) نیازی به‌کار و تلاش جدی احساس نمی‌کنند. چون اداهای روشنفکری، بازی با کلمات، استفاده از تعبیرهای مبهم و واژه‌های دشواریاب و گرفتن یقه چند چهره نامدار که در کار باشد، کارشان پیش می‌رود. مخاطب هم که چیزی از حرف‌شان نمی‌فهمد (ولی از آنچه نمی‌فهمد هم لذت می‌برد) پس در چنین صحنه‌ای همه چیز هم برای گفتن و شنیدن حرف مفت آماده است. هر کسی هر چه دلش می‌خواهد به‌نام نقد می‌گوید و اینکه تا چه اندازه از دانش، فهم و شناخت برخوردار است و اینکه تا چه اندازه حرفی که می‌زند دارای معنا و قابل‌فهم است، گویا چندان هم مهم نیست. رفتارهای غیراخلاقی مانند تخریب دیگران به این خاطر که خیال می‌کنیم سایه سنگین آنها موجب شده تا هنر نویسندگی ما دیده نشود و نفی آثار دیگران به قصد خودنمایی، نقد نیست. اینها نشانه‌های بارز ابتذال و عقب‌ماندگی فرهنگی در جامعه ماست. مقایسه میان چهره‌های دیروز (در دانشگاه‌ها، فضای فرهنگی بیرون از دانشگاه‌ها و مجله‌ها) که در کار فرهنگ و ادبیات بودند، با آنچه امروز در جریان است به روشنی نشان می‌دهد که در چه وضعی قرار داریم. زیرا در دانشکده‌های ادبیات ما و در فضاهای فکری و فرهنگی ما (بیرون از دانشگاه) دیگر از چهره‌های فرهنگی و ادبی شاخص خبری نیست و مجله‌های ما هم در چنین فضایی فرصت را برای کوه ساختن از کاه و میدان‌دادن به وراجی، مغتنم می‌شمارند! 2. سخنان انتقادی دکتر محمد علی موحد (آذر 1397، دانشگاه تهران) در چنین وضعیتی بسیار جای اندیشیدن دارد. دکتر موحد در مراسم بزرگداشت خود یک نکته را در انتقاد از وضع موجود برجسته کرد و گفت:«دانشگاه تهران نخستین دانشگاهی است که با رویکرد جهانی به تعلیم و تربیت تأسیس شده است. نظام آموزشی ما هم از صدر به ذیل، از مقطع ابتدایی تا عالی‌ترین مقاطع، دارای مشکلات مهلک است و از دانشجو تا دبیر و استاد از آن شکایت دارند. نظامی سترون و ناکارآمد است که شوق و شور را در جوانان می‌کشد، وقت آنان را تلف می‌کند و شمع اشتیاق را در دل‌شان خاموش می‌کند. این سیستم آموزشی طفل‌محور، پدر مردم را درآورده است.» به نظرم، در فهم چرایی آنچه با آن مواجه هستیم، سخن دقیقِ دکتر موحد راهگشاتر از هر سخنی است. هرچند که اهالی فرهنگ و رسانه‌ها توجه چندانی به سخن او نکردند و آنچه بیان کرد، در میزگردها و گفت‌وگوهای فرهنگی به‌صورت یک مسأله جدی و اساسی مطرح نشد. وقتی مسائل اصلی نادیده گرفته می‌شود و برای سخن موحد حتی در حاشیه هم جایی قرار گرفته نمی‌شود، در آستانه 1400 به کدام سو می‌رویم؟

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۵۳۵۸۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جمعی از اساتید ادبیات به تماشای «مست عشق» نشستند/ حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاه‌تر نکنیم

روز جمعه ۱۴ اردیبهشت‌ماه اکرانی خصوصی از فیلم «مست عشق» در موزه سینما تدارک دیده شده بود تا سازندگان این فیلم سینمایی میزبان برخی از چهره‌های حوزه مولوی‌شناسی و شمس پژوهی و شاهنامه‌پژوهی همچون محمدعلی موحد و میرجلال‌الدین کزاری و نیز بزرگان دیگری همچون ژاله آموزگار (پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی)، عبدالمجید ارفعی (متخصص زبان‌های باستانی و مترجم خط میخی عیلامی)، احمد محیط طباطبایی (رییس ایکوم)، لوریس چکناواریان (آهنگساز و رهبر ارکستر)، یونس شکرخواه (متخصص علوم ارتباطات) و حجت‌الله ایوبی (رییس سابق سازمان سینمایی و کمیسیون ملی یونسکو) شدند.

در میان این چهره‌های فرهنگی و هنری، محمدعلی موحد به تماشای فیلم نشست.

از راست: لوریس چکناواریان، محمدعلی موحد و میرجلال‌الدین کزازی

در ابتدای این مجلس و پیش از نمایش فیلم، حجت‌الله ایوبی در سخنانی کوتاه گفت: ملت ایران یک بدهی به دنیا داشت و دنیا هم یک مطالبه بزرگ از ما. سینمای ایران که جزء سینماهای برتر جهان است باید کاری را برای حضرت مولانا و شمس انجام می‌داد.

او با تاکید بر اینکه خودش فیلم را ندیده است، ادامه داد:‌ من این تلاش و عزم را گرامی می‌دارم بویژه آنکه بارها از زبان بزرگان جهان شنیدم که چه معمایی در سینمای ایران وجود دارد که با وجود حداقل امکانات این چنین درخشان است؟  به نظر بنده، راز و رمز این موفقیت در این سالن حاضر است؛ پشتوانه سینمای ایران ادبیات فاخر و گنج معنوی آن است که در هیچ کجای جهان وجود ندارد. سینمای شاعرانه ایران مرهون بزرگانی است که امروز در اینجا نشستند و آقایان فتحی، توحیدی و دیگر هنرمندان در این فضا تنفس کردند و با محمدعلی موحد زندگی کردند. فیلم و نگاه آن‌ها عطر و رنگ موحد و کزازی و شفیعی کدکنی و بزرگان دیگر را می‌دهد. من این عزیزان را به "نام" و بدون لقب صدا کردم چون استاد شفیعی کدکنی در آخرین شماره  مجله «بخارا» زیبا گفته است که محمدعلی موحد بالاترین لقبش در همین است که «محمدعلی موحد» است و لقب و پسوند و پیشوندی برازنده او نیست. این برای بقیه اساتید هم صدق می‌کند.

ایوبی افزود: یقین دارم که استقبال فراوان مخاطب آغاز راهی است که باز هم از مولانا و شمس سخن گفته شود.  

سپس فرهاد توحیدی - فیلمنامه‌نویس «مست عشق» بیان کرد: نوشتن فیلمنامه این کار در کنار جناب آقای فتحی حدود سه سال و اندی طول کشید و در طول نوشتن متن، سایه معنوی دکتر موحد بر سر این کار بود.

او با اشاره به شیوه  روایت فیلم گفت:‌ من به عنوان یک معلم کوچک فیلمنامه‌نویسی عرض می‌کنم که سال‌هاست در میان همکارانم و بخصوص در میان جوانان علاقه‌مند به فیلمنامه‌نویسی اشتیاق زیادی برای گذر و عدول از نوشتن فیلمنامه به سبک و سیاق کلاسیک در چهارچوب شاه‌پیرنگ می‌بینم. آن‌ها بسیار دوست دارند که فیلمنامه‌نویسی متفاوت را با روایت‌های موازی تجربه کنند و برای یادگیری تکنیک داستان‌گویی در فیلمنامه نویسیِ آلترناتیو، طبیعتاً به ادبیات فیلمنامه‌نویسی ترجمه شده رجوع می‌شود. این در حالی‌ است که بخت بزرگ بنده و آقای فتحی این بود که در این کار برای سازماندهی روایت‌های موازی از دل آثار مولانا و مثنوی استفاده کردیم. شاید بی‌راه نباشد که بگویم یکی از اولین کسانی که داستان‌گویی به این شیوه را ابداع کردند حضرت مولانا بود و البته پیش‌تر از او عطار و سنایی هم چنین تجربه‌ای داشتند.  

توحیدی ادامه داد: کوشش ما این بود از آن میراثی که حضرت مولانا و دیگران در روایت‌گری به جا گذاشتند و بزرگان امروز ادبیات ایران در کتاب‌های خود شرح دادند، استفاده کرده باشیم و امیدوارم آنچه بر پرده خواهید دید گوشه کوچکی از انتظارات شما را برآورده کند.

در پایان حسن فتحی - کارگردان «مست عشق» که از سر فیلمبرداری سریالش خود را به این برنامه رسانده بود - متنی را قرائت کرد که به این شرح بود: «همه ما آدم‌ها بی‌آنکه خواسته باشیم، متولد می‌شویم و طنز قضیه در این است که چه بخواهیم و چه نخواهیم، متولد شدن ما با نوعی مسئولیت اخلاقی همراه است؛ مسئولیتِ اینکه اوضاع جهانی را که لُملُمه می‌زند از حرص و طمع و کشتار و ویرانی، با افعال خودمان سیاه‌تر از آنچه که هست نکنیم. پیام شیرین و شکّرین شمس و مولانا در این زمانه تلخ‌کامی و خشونت و نفرت‌پراکنی، می‌تواند بارقه امیدی باشد برای ما ساکنانِ به عادت و روزمرگی گرفتار شده‌ی این روزگار تا شاید با پرهیز از خودشیفتگی و افکار خشک و تنگ‌نظرانه در افعال و کردار خودمان تأمل و نواندیشی و تجدیدنظر کنیم.

این اثر سینمایی بی‌هیچ تفاخری برگ سبزی تحفه درویش و نمایش قطره‌ای از دریای بیکران اندیشه‌های عرفانی است.»

در این زمینه بخوانید:

تمجید میرجلال‌الدین کزازی از «مست عشق»

ژاله آموزگار

منبع: خبرگزاری ایسنا