به نقل از «ایکنا»

نقش سه رکن کشاورزی، سلامت و محیط زیست در تولید تراریخته

تاریخ انتشار: ۹ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۵۵۰۶۶۵

سمیرا کهک، عضو هیئت مدیره انجمن ایمنی زیستی ایران در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با محصولات تراریخته و ایمنی غذایی این محصولات اظهار کرد: محصولات تراریخته محصولاتی هستند که صفات آن‌ها با استفاده از روش‌های فناوری زیستی جدید و مهندسی ژنتیک بهبود پیدا می‌کند. به این معنی که صفات مطلوبی به آن‌ها اضافه و صفات نامطلوب از آن‌ها حذف می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این محصولات با اهداف متنوعی تولید می‌شوند که از آن جمله می‌توان به مقاومت به آفات و تحمل تنش‌های غیرزیستی و بهبود صفات تغذیه‌ای مثلا افزایش ویتامین آ یا آهن اشاره کرد.
وی افزود: بر اساس آخرین آمار‌های بین‌المللی، ۲۴ کشور جهان تولید کننده این محصولات و چیزی در حدود ۱۹۰ کشور جهان مصرف کننده آن هستند. کشور‌های عمده تولید کننده این محصولات، آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند و محصولات عمده تجاری از این دست سویا، کلزا، ذرت و پنبه هستند.
دبیر شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی در رابطه با مراحل آزمایش این محصولات گفت: محصولات تراریخته پیش از ورود به بازار ارزیابی‌های ایمنی زیستی را طی می‌کنند و پس از کسب مجوز وارد بازار می‌شوند؛ که این موضوع برگ برنده این محصولات است، زیرا که هیچ محصول دیگری اعم از محصولات تولید شده با کشاورزی هسته‌ای، موتاسیون بریدینگ، کشاورزی ارگانیک و ... این ارزیابی‌ها را طی نمی‌کنند. بر اساس پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا که جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۱۳۸۲ به این پروتکل پیوسته است، هر رخداد مجزای محصول تراریخته پس از انجام ارزیابی‌های ایمنی زیستی و کسب مجوز، گزارش نهایی مربوط به این ارزیابی‌ها در اتاق تهاتر ایمنی زیستی ثبت می‌شوند و در دسترس عموم قرار می‌گیرند. این سطح از شفافیت در مورد فناوری‌های دیگر مشاهده نمی‌شود.
وی ادامه داد: در جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۸ قانون ایمنی زیستی تدوین و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در این قانون سه مرجع ذی‌صلاح مشتمل بر وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست جهت صدور مجوز و یا انجام بررسی‌های لازم در حوزه تخصصی خود معرفی شده‌اند، به‌عنوان مثال وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مسئول صدور مجوز فعالیت در حوزه غذای انسان و محصولات بهداشتی و آرایشی است. این وزارتخانه دستورالعمل ایمنی زیستی مخصوص به خود را دارد که بر اساس آن بررسی‌های لازم را بر تقاضای رسیده برای واردات و یا تولید محصولات تراریخته انجام می‌دهد و ضوابط آن سختگیرانه است. از جمله اینکه کشور صادر کننده باید خود مصرف کننده محصولی باشد که قصد وارد کردن آن به ایران را دارد و اینکه آن رخداد خاص بایستی مجوز از اتحادیه اروپایی نیز داشته باشد. آزمایشگاه‌های همکاری هم در وزارت بهداشت وجود دارند.
کهک یادآور شد: برای ارزیابی‌های ایمنی زیستی محصولات تراریخته در جهان یک‌سری استاندارد‌ها و پروتکل‌های مشخص وجود دارد که بر اساس آن‌ها عمل می‌شود. دستورالعمل‌های ملی در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس همان روند‌های بین‌المللی تدوین شده و اجرا می‌شوند. این دستورالعمل‌ها بار‌ها بازنگری شدند و بهبود پیدا کرده‌اند و در آخرین اقدام نیز شورای ملی ایمنی زیستی دستورالعمل‌های دستگاه‌های ذی‌صلاح را تصویب کرده که به زودی ابلاغ می‌شوند.    ۳ دستگاه ذی‌صلاح برای تأیید محصولات تراریخته
وی تأکید کرد: بر اساس قانون ملی ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران ۳ دستگاه ذی‌صلاح برای تأیید این محصولات وجود دارند. اگر محصولی که تقاضای کسب مجوز دارد، محصول کشاورزی باشد که برای کشت و رهاسازی است می‌بایست مجوز خود را از وزارت جهاد کشاورزی دریافت کند. پرونده ارزیابی‌های ایمنی زیستی این محصول حداقل دارای سه بخش است: نخست، ارزیابی‌های ایمنی زیستی در حوزه کشاورزی، دوم، ارزیابی‌های ایمنی زیستی در حوزه غذای انسان یا مصارف انسانی دیگر مانند مصارف بهداشتی و سوم، ارزیابی‌های ایمنی زیستی در حوزه محیط زیست، تمامی این پرونده‌ها به وزارت جهاد کشاورزی و کمیته ایمنی زیستی این وزارتخانه ارجاع داده می‌شود.
کهک افزود: وظیفه بررسی و اظهارنظر در حوزه محیط زیست بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است و قسمت بهداشتی آن به کمیته ایمنی زیستی وزارت بهداشت ارجاع می‌شود، کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی ایمنی زیستی این سه دستگاه ذی‌صلاح متشکل از متخصصان حوزه‌های مرتبط با موضوع محصولات تراریخته هستند که پرونده را به دقت مطالعه و اظهارنظر می‌کنند. از سوی دیگر در صورت نیاز به مدارک بیشتر و یا انجام آزمایشات بیشتر اقدامات لازم در این خصوص نیز انجام می‌گیرد.
عضو هیئت مدیره انجمن ایمنی زیستی در پاسخ به این پرسش که دست اندرکاران علم تراریخته در ایران تمایلی برای انجام آزمایش‌های سرطان‌زایی سم گلایفوسیت که در تولید محصولات تراریخته به کار می‌رود ندارند، تصریح کرد: محصولات تراریخته با اهداف مختلفی تولید می‌شوند و انواع مختلفی نیز دارند، یکی از انواع این محصولات، محصولات مقاوم به علف‌کش هستند که با هدف کاهش عملیات خاک‌ورزی و حفاظت از محیط زیست تولید می‌شوند. روند بدین صورت است که برای کاهش عملیات خاک‌ورزی و مبارزه با علف‌های هرز، کم‌خطرترین سم علف‌کش بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، انتخاب و گیاهان تراریخته مقاوم به این علف‌کش تولید شدند که این سم کم‌خطر همان گلایفوسیت است.
وی افزود: نکته قابل توجه اینست که علف‌کش گلایفوسیت سال‌ها قبل از تولید محصولات تراریخته در کشاورزی سنتی استفاده می‌شده و به هیچ‌عنوان سم جدیدی نیست، از این‌رو این نوع محصولات تراریخته تولید شدند که با علف‌های هرز مبارزه موثر و کم‌خطری داشته باشیم.
کهک بیان کرد: بر اساس آزمایشات متعدد انجام شده و گزارش‌های رسمی سازمان خوار و بار جهانی و سازمان بهداشت جهانی، سرطان‌زایی این سم ثابت نشده است. این گزارش در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است.
وی همچنین در رابطه با عدم استقلال آزمایشگاه‌های ایمنی زیستی برای آزمایش سلامت محصولات تراریخته نیز گفت: اینکه این آزمایشگاه مستقل نبوده و در دست افرادی است که خود به توسعه تراریخته می‌پردازند، درست نیست، اگر چنین بود به جای اینکه این همه واردات این محصولات را داشته باشیم تا کنون حداقل یک مجوز برای محصولات تراریخته تولید داخلی داشتیم.   لابی مخالفان تولید ملی محصولات تراریخته قوی است؟
وی افزود: البته شاید عکس این ادعا درست باشد، یعنی لابی مخالفان تولید ملی محصولات تراریخته آنقدر قوی عمل می‌کند که تا کنون حتی یک محصول تراریخته تولیدی در کشور مجوز دریافت نکرده است و یک‌بار هم که در طول تاریخ یک محصول در کشور مجوز گرفت، سریع جمع‌آوری شد، این در حالی‌ست که سال‌ها جمهوری اسلامی ایران وارد کننده محصولات تراریخته است؛ یعنی تا این لحظه تولید کشور‌های بیگانه به تولید ملی ارجحیت داشته است.
دبیر شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی یادآور شد: فرآیند صدور مجوز در دست یک نفر یا دو نفر نیست تا بتوان این شبهه را وارد کرد که لابی از سوی موافقان محصولات تراریخته وجود دارد. بلکه در کمیته‌های ایمنی زیستی دستگاه‌های ذی‌صلاحی که اشاره شد افرادی با نظرات مختلف و تخصص‌های گوناگون حضور دارند و تصمیمات پس از اجماع گرفته می‌شود، تصمیم‌گیری نیز شفاف و بر اساس اصولی است بر سه پایه اصلی کشاورزی، سلامتی و زیست محیطی استوار است.
کهک افزود: اولین محصول تراریخته در سال ۱۹۹۶ تجاری شد و از آن تاریخ ۲۲ سال می‌گذرد. روند تولید این محصولات در جهان رو به افزایش است و تا کنون به چیزی در حدود ۱۹۰ میلیون هکتار رسیده است. پنج کشور عمده تولید کننده این محصولات در جهان آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند هستند، در واقع ۲۴ کشور تولید کننده این محصولات و ۱۹۰ کشور مصرف کننده این محصولات در دنیا هستند، لذا اگر این ادعا درست باشد که تراریخته‌ها تنها در سال‌های اول محصول بیشتری می‌دهند و پس از دیگر خبری از محصول بیشتر نیست باید پرسید چرا روز به روز سطح زیر کشت این محصولات بیشتر می‌شود، در حالیکه نباید اینگونه باشد.
انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا تراریخته امینی غذایی امنیت غذایی گلایفوسیت ایمنی زیستی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۵۵۰۶۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

لزوم ابلاغ ممنوعیت عرضه کیسه پلاستیکی رایگان در فروشگاه‌ها

خادم ثامنی با بیان اینکه تمرکز دستگاه‌های اجرایی کشور بیشتر بر عملیاتی شدن ماده ۳ آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی است، گفت: «مطابق این ماده، باید در تمام فروشگاه‌ها و مغازه‌های کشور به‌جز میوه‌فروشی‌ها، توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی ممنوع شود. فلسفه تدوین این ماده، ناشی از آن بوده است که در حال حاضر در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دیگر مراکز خرید، کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت پایین به‌صورت رایگان بین مردم توزیع می‌شود و همین مسئله، شهروندان را به استفاده هرچه بیشتر از این کیسه‌ها ترغیب می‌کند.»

به گزارش ایلنا، «مهدی خادم ثامنی» مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست به مناسبت «هفته زمین پاک» با شعار «مشارکت مردم، ایران در برابر پلاستیک، نجات زمین»، درباره آخرین وضعیت به ثمر رسیدن وعده‌های مطرح‌شده توسط مدیران این سازمان مبنی بر برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در کشور، توضیح داد: یکی از مهمترین اقداماتی که از ابتدای دوره مدیریتی فعلی در دستور کار سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفت، برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی به دلیل ورود این کیسه‌های مخرب به چرخه پسماند و اثرات زیان‌بار آن‌ها بر طبیعت کشور بود که بر همین اساس، آبان‌ماه ۱۴۰۱ آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی به تصویب هیات وزیران رسید.

وی افزود: طبق ماده ۲ آیین‌نامه مذکور، تولیدکنندگان کیسه‌های پلاستیکی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در یک بازه زمانی پنج‌ساله، سالانه ۲۰ درصد از حجم تولید کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون خود را کاهش دهند و به جای آن‌ها کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر یا سازگار با محیط‌زیست را جایگزین کنند تا بعد از پنج سال، کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون کاملا از چرخه تولید و مصرف کشور کنار گذاشته شود. در ماده ۶ این آیین‌نامه نیز اعلام شده است که سازمان ملی استاندارد باید با همکاری سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، استاندارد ملی تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر را تدوین کند.

تحریم‌ها مانع اجرای استاندارد‌های ملی سنجش کیفیت کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر

خادم ثامنی با بیان این که در اواسط سال ۱۴۰۲، استاندارد ملی تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر تصویب و ابلاغ شد، اظهار داشت: در راستای اجرای استاندارد‌های ملی تولید کیسه‌های سازگار با محیط‌زیست، سازمان ملی استاندارد موظف است آزمایشگاه‌های منتخب را به نحوی تجهیز کند تا ادعای تولیدکنندگان مبنی بر تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر در آن‌ها به‌درستی مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. اما با توجه به این که در حال حاضر، هنوز تجهیزات آزمایشگاهی لازم برای بررسی استاندارد‌ها و سنجش کیفیت کیسه‌های سازگار با محیط‌زیست در کشورمان به اندازه کافی تهیه نشده و تحریم‌ها نیز سازمان استاندارد را در تهیه تجهیزات لازم با مشکل مواجه کرده است، سازمان محیط‌زیست هنوز تولیدکنندگان کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت زیر ۲۵ میکرون را تحت فشار نگذاشته است که الزاما از تولیدات خود بکاهند و کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر را جایگزین کنند.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: با توجه به مشکلات موجود در زمینه سنجش کیفیت کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر در کشور، جلساتی را با دفتر تدوین استاندارد‌های ملی سازمان استاندارد برگزار کرده‌ایم که بتوانیم استاندارد‌های لازم در این زمینه را مقداری ساده‌تر کنیم تا قابلیت اجرای بیشتری داشته باشد. اگر این استاندارد‌ها را تعدیل کنیم، آزمایشگاه‌های منتخب مربوط به بررسی استاندارد‌ها و سنجش کیفیت کیسه‌های سازگار با محیط‌زیست را راحت‌تر تجهیز خواهیم کرد و می‌توانیم به فرآیند تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر در کشور سرعت ببخشیم. البته با توجه به این که مواد اولیه تولید این کیسه‌ها از خارج وارد می‌شود، اصولا هزینه تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر، چند برابر کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت ۲۵ میکرون است و تولید آن‌ها برای تولیدکنندگان داخلی توجیه اقتصادی ندارد.

وی با اشاره به این نکته که هزینه بالای تولید کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر، بسیاری از کشور‌های دنیا را به این نتیجه رسانده است که این کیسه‌ها الزاما نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت پایین باشند، عنوان کرد: راهکار مناسب‌تر از جایگزینی کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر با کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت زیر ۲۵ میکرون، این است که اساسا شرایطی را فراهم کنیم که مردم به‌جای استفاده از کیسه‌های یک‌بار مصرف، کیسه‌های چندین‌بار مصرف را مورد استفاده قرار دهند که این کیسه‌ها می‌تواند شامل ساک‌ها یا کیسه‌های پارچه‌ای و همچنین ساک‌های پلاستیکی ضخیم باشد. این کار هم از نظر اقتصادی توجیه بیشتری دارد و هم بیشتر به نفع محیط‌زیست است، بخصوص که ابهامات زیادی درباره نحوه تجزیه کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر در طبیعت به‌ویژه در مناطق سردسیر وجود دارد.

فروشندگان باید بابت توزیع کیسه‌های پلاستیکی، به طور مستقیم از مردم پول بگیرند

خادم ثامنی با بیان این که با توجه به مشکل موجود در زمینه جایگزینی کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر با کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت زیر ۲۵ میکرون، تمرکز دستگاه‌های اجرایی کشور بیشتر بر عملیاتی شدن ماده ۳ آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی است، یادآور شد: مطابق این ماده، باید در تمام فروشگاه‌ها و مغازه‌های کشور به‌جز میوه‌فروشی‌ها، توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی ممنوع شود. فلسفه تدوین این ماده، ناشی از آن بوده است که در حال حاضر در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دیگر مراکز خرید، کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت پایین به صورت رایگان بین مردم توزیع می‌شود و همین مساله، شهروندان را به استفاده هرچه بیشتر از این کیسه‌ها ترغیب می‌کند.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر این که رایگان بودن توزیع کیسه‌های پلاستیکی ظاهری است و نه واقعی، تصریح کرد: فروشندگان در عمل قیمت کیسه‌های پلاستیکی را در حاشیه سود خود در نظر می‌گیرند، اما به طور مستقیم بابت این کیسه‌ها از مشتریان خود پولی دریافت نمی‌کنند؛ بنابراین اولا باید این نکته برای مردم روشن شود که پول کیسه‌های پلاستیکی را نیز عملا به فروشنده پرداخت می‌کنند و این کیسه‌ها را به صورت رایگان به دست نمی‌آورند، ثانیا باید ترتیبی اتخاذ شود که تمام فروشگاه‌ها و مغازه‌ها، مانند نانوایی‌ها که بابت دادن کیسه پلاستیکی به مشتری‌ها، هزینه جداگانه‌ای از آن‌ها می‌گیرند، همین کار را انجام دهند تا مردم رفته‌رفته به این نتیجه برسند که اگر کیسه چندبارمصرف همراه خود داشته باشند، هزینه کمتری را برای خریدشان پرداخت خواهند کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر از کل آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی، همین بند مربوط به ممنوعیت توزیع رایگان این کیسه‌ها به طور کامل در سطح کشور عملیاتی شود، کمک بزرگی به طبیعت ایران خواهد شد و تاثیر بسیار مهمی در کاهش تولید پسماند‌های ناشی از مصرف کیسه‌های پلاستیکی خواهد گذاشت. در همین راستا جلسات متعددی را با مسئولان وزارت صمت و مدیران فروشگاه‌های زنجیره‌ای برگزار کرده‌ایم و خوشبختانه آن دوستان نیز رویکرد محیط‌زیستی مناسبی را در این زمینه اتخاذ کرده‌اند و با توجه به این که تمام کشور‌ها به سمت مصرف هرچه کمتر کیسه‌های پلاستیکی رفته‌اند، مدیران ما نیز به این نتیجه رسیده‌اند که بهتر است هرچه زودتر اقدامات اجرایی و فرهنگ‌سازی لازم برای رسیدن به این هدف را در کشورمان انجام دهیم.