آیا شاه می‌توانست ایران را پیشرفته‌‌تر کند؟
تاریخ انتشار: ۱۳ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۵۹۱۳۹۴
به گزارش پارس نیوز،
آیا شاه می‌توانست ایران را پیشرفته‌‌تر کند؟ این پرسش در کنار ادعا‌هایی مبنی بر بهبود وضعیت معیشتی مردم در زمان شاهان پهلوی از جمله مسائلی است که از سوی برخی طرفداران خاندان پهلوی و برخی جاهلان بی غرض مطرح می‌شود، اما بهتر است بدانید که حتی سلطنت‌طلبان هم بر این مسئله اتفاق نظر دارند که اوضاع اقتصادی مردم در زمان شاه نابسامان بود و اجرای اصلاحات ارضی این مسئله را بغرنج‌تر کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اظهارات هویدا سند خوبی برای نشان دادن این مسئله است تا جایی که او در کتاب خاطراتش می‌نویسد: «علیرغم برکناری زاهدی، اوضاع اقتصادی کشور روز به روز بدتر می‌شد. گرچه که بعد از سقوط مصدق، بهره‌برداری از نفت ایران را کنسرسیومی متشکل از کمپانی‌های غربی به عهده گرفت و درآمد ایران هم از بابت فروش نفت (به صورت دریافت %۵۰ سود)، به مراتب بیشتر از گذشته شد؛ ولی به خاطر فساد گسترده و عدم کارایی در امور کشور، تمام درآمد نفتی به هدر می‌رفت و یک بار دیگر، ایران در معرض تهدید و ورشکستگی قرار گرفته بود.» [۲]
اجرای اصلاحات ارضی در ایران موجب از بین رفتن خودکفایی صنعت کشاورزی شد
این وضعیت در حالی ادامه پیدا کرد که شاه تصمیم گرفت تا با اصلاحات ارضی اوضاع کشور را سامان دهد، نسخه دیکته شده‌ای از سوی اربابان غربی و آمریکایی که عملا نتیجه‌ای هم برای مردم در برنداشت و جالب است بدانید اولین دستاورد اجرای اصلاحات ارضی از بین رفتن خودکفایی در صنعت کشاورزی کشورمان بود و به نوعی می‌توان این زمان را مبدأیی برای واردات عمده کشورمان در صنعت کشاورزی دانست در حالی که شاید اگر در آن برهه چنین اتفاقی نمی‌افتاد، با وضعیت بهتری پس از آن روبرو می‌شدیم.
یکی از کوچکترین تاثیرات اجرای اصلاحات ارضی در ایران این بود که کشاورزان بعد از خرید زمین‌ها و با دریافت وام از دولت، هرگز نتوانسته‌اند روی پای خود بایستند و کشاورزانی که پیش از این در تسلط رعایای مالکین بزرگ بودند، پس از اجرای اصلاحات ارضی عملا به صورت بردگان یک نظام سرمایه‌داری درآمده بودند. مسئله‌ای که شاه درصدد بود تا ایران را نیز همچون انقلاب صنعتی صورت گرفته در کشور‌های اروپایی به همان شکل و سیاق دربیاورد.
تاریخ‌نویسان معتقدند مهاجرت کشاورزان از روستا به شهر از جمله پیامد‌های اصلاحات ارضی به حساب آورده می‌شود، بحرانی که منجر به بیکاری عده زیادی از کشاورزان شد و آنان برای امرار معاش راهی شهر‌های بزرگ شدند. هجوم روستاییان به شهر‌ها و عدم مسئولیت حکومت پهلوی برای رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم موجب گسترش حلبی‌آباد‌های متعدد در حاشیه شهر‌ها شد، مسئله‌ای که از آن به عنوان اولین جرقه‌های انقلاب یاد می‌شود.
اذعان وزیر امور خارجه دولت هویدا به قحطی گسترده ایران در زمان شاه
شاید اگر کمی به عقب برگردیم بد نباشد، نکته حائز اهمیت در اینجا این است که وضعیت مردم پیش از اجرای اصلاحات ارضی هم مناسب نبود و پس از آن شاید وضعیت بدتر شد. اردشیر زاهدی، وزیر خارجه دولت هویدا، در توصیف اوضاع اقتصادی مردم در اواخر دهه اول حکومت محمدرضا پهلوی می‌گوید: «در سال ۱۳۲۹، وضع اقتصادی و کشاورزی ایران خراب بود. در آذربایجان مردم از بی نانی و قحطی در عذاب بودند. هر روز صبح که ما از خواب بیدار می‌شدیم، می‌دیدیم که چند نفر از گرسنگی مرده‌اند. در شمال ایران، اغلب بچه‌ها، شکم‌های بزرگ و رنگ پریده داشتند، چون به مالاریا مبتلا بودند. در کرمان و بندرعباس، کیفیت آب اینقدر بد بود که مردم به بیماری به نام پیوک مبتلا بودند.» [۱]
اگرچه در این برهه دهقانان و کشاورزان وضعیتشان رو به نابودی رفت و تباه شدند، اما قشر دیگر جامعه که همانا زمین‌داران و مالکین بودند، به سمت امور صنعتی و بانکداری رو آوردند و کالا‌های لوکس در ایران رواج یافت. موضوعی که موجب شد ایران از یک کشور خودکفا در عرصه محصولات کشاورزی به یک کشور واردکننده موادغذایی و کالا‌های لوکس درآید و روستاییان و کشاورزان بیکاری که برای قوت روزانه خود نیز دچار مشکل شده بودند، به کار در کارخانه‌ها و مجتمع‌های صنعتی رو بیاورند.
صنایع مونتاژی در کارخانه‌های ایران از زمان پهلوی کلید خورد
صنایع مونتاژی در ایران یکی از معضلاتی است که از همان زمان در ایران کلید خورد و یکی از کتب تاریخی در تشریح این مسئله می‌نویسد که در آن برهه به سرمایه‌گذاران انگلیسی توصیه می‌شد که در ایران تنها به دنبال فروش جنس باشند و سرمایه‌گذاری نکنند و اگر هم مجبور به سرمایه‌گذاری شدند، تنها در صنایع مونتاژ سرمایه‌گذاری کنند.
شاید از خود بپرسید که این امر موجب تاسیس کارخانه‌های صنعتی در ایران شده است، اما مسئله اینجاست که در آن زمان کارخانه را در ایران تاسیس می‌شد تا محصولش را با هواپیما مستقیم برای اروپا ببرند و عملا اجازه ورود آن کالا‌ها به بازار ایران نبود و عملا سرمایه منابع انسانی و نیروی کار و منابع اولیه کشور ما ابزاری برای اجرای سیاست‌های سرمایه‌داری غربی‌ها و آمریکایی‌ها بود.
روش پسااستعماری که در قبال کشور‌های جهان سوم اعمال می‌شد و عملا در آن برهه شاه نوکری بود که نوکری می‌کرد، ولی اربابانش حداقل‌ها را هم به او نمی‌دادند؛ بنابراین در آن برهه اگر کاری صورت می‌گرفت، برای استفاده از نیروی کار ارزان در ایران و ظرفیت‌های کشور بود. عملا می‌توان گفت دانش هیچ صنعت مادری در آن زمان از غربی‌ها به ایران منتقل نشد.
بدهکارترین کشور جهان؛ برآورد آمریکایی‌ها از ادامه دوران پهلوی در ایران
بر طبق برآورد آمریکایی‌ها از اوضاع اقتصادی ایران، با ادامه حکومت پهلوی ایران جزء بدهکارترین کشور‌های جهان می‌شد، چراکه سیاست‌های محمدرضاشاه علیرغم افزایش قیمت نفت تا پیش از سال ۵۵ تنها به توسعه نظامی در ایران منجر شد، اقدامی که تنها هدرفت پول نفت کشور را به همراه داشت چراکه از طرفی موجب رونق کارخانه‌های اسلحه سازی آمریکایی می‌شد و از طرفی به دلیل عدم دخیل کردن ایرانیان در ایجاد مهارت برای کار کردن با ادوات نظامی موجبات ورود هرچه بیشتر مستشاران آمریکایی را به همراه داشت.
از طرفی باید به این مسئله نیز توجه کرد که عواید افزایش درآمدهای نفتی در آن برهه تنها برای خوشگذرانی و فساد رژیم پهلوی صرف می‌شد و مردم عادی نفعی در این مسئله نداشتند.
در پایان باید گفت سیاست‌های اصلاحات اقتصادی دوران پهلوی در اوایل دهه ۴۰ نه تنها موجب پیشرفت و توسعه ایران نشد بلکه کشاورزی را به طور کلی به خارج وابسته کرد و کشاورزان را آواره شهر‌ها و جیب ثروتمندان را پرپول کرد، اما در دهه پایانی حکومت محمدرضا شاه که توقع می‌رفت درآمدهای فراوان نفتی موجب رشد و توسعه‌ی صنعتی و رفاه عمومی مردم شود، عملا شاهد وابستگی صنعت ایران به شرکت‌های چند ملیتی و افول وضعیت رفاه عمومی و معیشت اقتصادی مردم بودیم. وضعیتی که هرچه به دوران پایانی حکومت پهلوی نزدیک می‌شویم، صنعت و کشاورزی کشور به سمت وابستگی کشاند و شاخص‌های رفاه عمومی را دچار افول کرد.
منبع: پارس نیوز
کلیدواژه: ایران درآمد نفت کشاورزی واردات صنعت انقلاب مهاجرت بیکاری وزیر امور خارجه وزیر خارجه خواب مالاریا جامعه محصولات کشاورزی هواپیما سرمایه نیروی کار جهان قیمت نفت پول رشد ایران زمین مالاریا وزیر امور خارجه هواپیما پارس پارس نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۵۹۱۳۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: ایران کشوری پیشرفته و فناور است/ برای صدور خدمات فنی و مهندسی به سریلانکا آماده‌ایم
رئیس جمهور گفت:تهدیدها و تحریم ها به هیچ وجه ملت ایران را دچار کندی و توقف نکرده است و هم اکنون ایران کشوری پیشرفته و فناور است.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان در نشست خبری با همتای سریلانکایی خود با بیان اینکه بعد از انقلاب روابط خوبی ایران و سریلانکا برقرار شد، تصریح کرد: این روابط رو به توسعه است و طی گفتگو‌هایی که با رئیس جمهور و همکاران شان داشتیم قرار شد این همکاری‌ها در حوزه‌های گردشگری، کشاورزی، صنعتی، تجاری و اقتصادی فرهنگی و علمی و فناورانه بین دو کشور ادامه یابد.
وی ضمن ابراز امیدواری برای توسعه روابط ایران و سریلانکا اظهار کرد: امیدواریم روابط ایران و سریلانکا به توسعه همکاری دو کشور و ملت بینجامد ظرفیت‌های خوبی در دو کشور است و تبادل آن‌ها به نفع هر دو کشور و منطقه خواهد بود.
آیت الله رئیسی از اعلام آمادگی کشورمان برای صدور خدمات فنی و مهندسی خبر داد و تاکید کرد: برای صدور خدمات فنی و مهندسی آمادگی داریم؛ حتماً در توسعه اقتصادی سریلانکا ایران می‌تواند با صدور خدمات فنی و مهندسی مشارکت کند.
رئیس جمهور تصریح کرد: به مردم و مسئولان سریلانکا می‌گویم که تهدیدها و تحریم‌ها ملت ایران را متوقف نکرده و حرکت مردم ایران را کند نکرده و پیشرفت ادامه داشته است ایران امروز را می‌تواند کشوری پیشرفته و فناور نامید.
وی از تشکیل کمیسیون مشترک میان ایران و سریلانکا خبر داد و بیان کرد: مقرر کردیم با پیگیری وزاری خارجه دو کشور کمیسیون مشترک هر چه سریع‌تر تشکیل شود و سازوکار روابط تجاری و اقتصادی و کشاورزی و علمی فناوری را مورد بررسی قرار دهند و این تصمیمات سریعاً اجرایی شود.
رئیس جمهور بیان کرد: مثل آنچه در این پروژه بزرگ گذشت، تأمین مالی از شما، و انتقال فناوری و صدور خدمات فنی مهندسی از ایران نمونه این طرح می‌تواند در حوزه‌های مختلف به پیشرفت کشور دوست و برادر سریلانکا کمک کند
آیت الله رئیسی جنایت و کودک کشی در غزه را موجب تأسف بشریت دانست و خاطر نشان کرد: پیروان همه ادیان در دنیا متأسفند کسانی که در شکل انسان جنایتی می‌کنند که هیچ درنده‌ای این همه جنایت مرتکب نمی‌شود؟ تأسف بارتر این است که این جنایت چرا مورد حمایت غربی هاست؟ با چه منطقی از نسل کشی حمایت می‌کنند؟ تأسف بارتر این است که چرا سازمان‌های حقوق بشری و شورای امنیت و سازمان ملل از کارآمدی افتاده‌اند و کاری برای مقابله با این جنایت در غزه نمی‌کنند؟
«رانیل ویکرمسینگه» رئیس جمهور سریلانکا در ادامه این در نشست خبری تصریح کرد: جناب آقای رئیسی ریاست محترم جمهوری اسلامی و اعضای محترم هیأت دولت ایران! ابتدا از پذیرفتن دعوت اینجانب و سفر شما به سریلانکا تشکر می‌کنم. امروز پروژه چند جانبه سد افتتاح شد که ۱۲۰ مگاوات برق را تامین می‌کند. از ایران برای مشارکت در ساخت این سد و انتقال دانش و فناری ساخت سد تشکر می‌کنم.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه "توانستیم پروژه مشترکی را میان دو کشور به نحو مطلوبی اجرا و بهره برداری کنیم" بیان کرد: از مردم ایران تشکر می‌کنم و به آن‌ها به دلیل دستیابی به فناوری برق و انتقال آب و سدسازی تبریک می‌گویم. انتقال آب و تولید برق از مهمترین مذاکرات نشست‌های امروز بود.
رئیس جمهور سریلانکا حمایت ایران را موجب ثبات اقتصادی در کشور خود دانست و خاطر نشان کرد: از این تریبون از حمایت‌های ایران در برابر بحرانی اقتصادی چند سال گذشته کشورمان تشکر می‌کنم، این حمایت‌ها منجر به ثبات اقتصادی در کشورمان شد و آیت الله رئیسی گفتند این حمایت‌ها ادامه می‌یابد و حتماً منجر به رفاه در سریلانکا خواهد شد.
«رانیل ویکرمسینگه» با اشاره به امضای ۵ سند همکاری با ایران گفت: در طول گفتگو‌های امروز در نشست‌های دوجانبه مسائل سیاسی اقتصادی فرهنگی تجاری و.. مطرح شد و دو دولت به امضای ۵ توافق نامه در زمینه‌های فرهنگی، ورزشی و علمی و فناوری … پرداختند تا از این طریق به افزایش مناسبات دو جانبه و ارتباط میان مردم دو کشور اقدام کنیم. دو کشور در حوزه همکاری در کارگروه اقیانوس هند و نیز سازمان ملل متحد به تفاهم رسیدند. گفتگو‌های بسیار خوبی در خصوص چالش‌های کنونی جهان داشتیم و در برخی موضوعات توافق کردیم در حوزه امنیت غذایی و توسعه فناوری تفاهم کردیم.
وی بیان کرد: بسیار خوشحالم به اطلاع شما برسانم که ایران و سریلانکا برای ایجاد صلح آرامش و امنیت در اقصی نقاط دنیا از طرق صلح دموکراسی و گفتگو هم نظر هستند.
رئیس جمهور سریلانکا خاطر نشان کرد: امروز در نشست خودمان با ریاست جمهوری درباره سرزمین‌های اشغالی فلسطین و رفع آلام و درد‌های مردم فلسطین گفتگو کردیم سریلانکا بر این باور است که این موضوع از طریق مذاکره قابل حل و فصل اسات و باید بر اساس مرز‌های ۱۹۶۷ و قطعنامه‌های سازمان ملل متحد حل و فصل شود. باید تهاجم به غزه بلافاصله متوقف شود. دولت سریلانکا صندوق حمایت از کودکان غزه تشکیل داده و یک میلیون دلار به صندوق کودکان سازمان ملل برای اعطا به کودکان غزه تخصیص داده شده است.
تصادف مرگبار در محور دره شهر-بدره ۴ کشته برجای گذاشت