به نقل از «ایرنا»

صادق هدایت، چهره ای دغدغه مند در ادبیات فارسی

تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۷۶۲۹۸۶

تهران- ایرنا- صادق هدایت از جمله پیشگامان جریان روشنفکری و نویسنده ای دغدغه مند به شمار می رود که با خلق اثرهای ماندگار گشاینده فصلی نو در ادبیات شد و اینگونه در داستان نویسی مدرن ایرانی به شهرت دست یافت و کوشید تا اندیشه و دیدگاه خود در قالب داستان به جامعه روزگار خویش ارایه کند.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، تاریخ معاصر ایران تاکنون نویسنده ای همچون صادق هدایت از لحاظ تاثیر بر اندیشه های روشنفکرانه، شکل دادن به اندیشه جدید و نثر نو فارسی به خود ندیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این نویسنده برجسته با آثار مختلف خود توانست ادبیات مدرن این پهنه را به جهانیان بشناساند.

او در روزگاری می زیست که فقر و شکاف طبقاتی به بالاترین میزان خود رسیده بود و او توانست به بهترین شکل با درک موقعیت، آن را در قالب نمادین و رمز آلود بیان کند. با مروری بر آثار و زندگی صادق هدایت می توان این داستان نویس را شناخت.

صادق هدایت درباره خود می گوید: «شرح حال من هیچ نکته برجسته‌ای در بر ندارد نه پیش آمد قابل توجهی در آن رخ داده نه عنوانی داشته‌ام و نه در مدرسه شاگرد درخشانی بوده‌ام بلکه بر عکس همیشه با عدم موفقیت رو به‌ رو شده‌ام. روی ‌هم‌ رفته موجود وازده بی مصرف قضاوت محیط درباره من می‌باشد و شاید هم حقیقت در همین باشد. من همان قدر از شرح حال خودم شرم می‌کنم که در مقابل تبلیغات آمریکایی مآبانه. آیا دانستن تاریخ تولدم به درد چه کسی می‌خورد؟»

صادق هدایت در 27 بهمن 1281 خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه علمیه تهران و مقطع متوسطه را در دبیرستان دارالفنون گذراند. وی در این برهه از زمان به بیماری چشمی مبتلا شد و مدرسه را ترک کرد. پس از بهبود نسبی به تحصیل روی آورد اما این بار در مدرسه فرانسوی سن لویی مشغول شد. هدایت خود در این باره می گوید: «تحصیل در مدرسه فرانسوی ها به دلیل آنکه کشیش آن مدرسه درس فارسی می داد راه آشنایی با ادبیات جهانی را برایش باز کرد.» در همین مدرسه او به علوم خفیه و متافیزیک علاقه پیدا کرد، به گونه ای که بعدها در این خصوص نوشتارهایی را منتشر ساخت.

در همین سال ها هدایت نخستین مقاله خود را در یکی از روزنامه های هفتگی به چاپ رساند. او در حالی که هنوز مشغول تحصیل در مقطع متوسطه بود، 2 کتاب کوچک با نام های «انسان و حیوان» و «رباعیات خیام» انتشار داد و داستان «شرح حال یک الاغ هنگام مرگ» را در مجله وفا، منتشر کرد.

در مقطعی هدایت تصمیم گرفت، برای ادامه تحصیل راهی بلژیک شود و در آنجا در رشته مهندسی به تحصیل پرداخت. او هیچ گاه از نوشتن دست نکشید و نخستین داستان بلند خود را به نام «مرگ» در آلمان منتشر کرد و مقاله ای نیز به فرانسوی به نام «جادوگری در ایران» نوشت. در 1306 خورشیدی برای زندگی و ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و پس از آن به ایران بازگشت.

** آثار برجای مانده از صادق هدایت
زندگی صادق هدایت در سال های 1310 تا 1314 خورشیدی با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود. او توانست آثار تحقیقی و داستانی بی شماری را انتشار دهد. سه داستان «فتح اسکندر، هجوم اعراب و حمله مغول» از جمله داستان های این نویسنده معاصر به شمار می رود. همچنین مجموعه داستان‌های کوتاه «سایه‌روشن نمایشنامه مازیار و کتاب مستطاب وغ‌وغ ساهاب» از آثار ماندگار هدایت است. مجموعه داستان‌های کوتاه سه قطره خون،گرداب، دون ژوان کرج، مردی که نفسش را کشت، صورتک ها، چنگال، لاله، آفرینگان، طلب آمرزش، محلل، مرده‌خورها، عروسک پشت پرده، چاپ نخست علویه خانم و همچنین سفرنامه اصفهان نصف جهان در این دوران به چاپ رسید.

** متل ها و داستان های عامیانه
برای نخستین بار در تاریخ معاصر ایران هدایت به جمع آوری متل‌ها و داستان‌های عامیانه اقدام کرد و نوشتار «اوسانه» و کتاب «نیرنگستان» را در این قالب به چاپ رساند. او در 2 مقاله درباره سخنان عامیانه و ادبیات توده مطالبی نوشت. هدایت همچنین با مجله های وزین کشور همکاری کرد و مقاله ها و داستان هایی با عنوان «حکایت بی نتیجه، درد دل میرزا یداله و ترجمه‌های تمشک تیغ دار از آنتون چخوف، مرداب حبشه از گاشتن تراو، کلاغ پیر از اکساندر لانژکیلاند و کور و برادرش از آرتور شیتسلر منتشر کرد.

«بوف کور» از جمله مشهورترین اثر هدایت به شمار می رود و آن را هنگامی که به هندوستان سفر کرده بود، نوشت. این اثر به زبان های انگلیسی و فرانسوی نیز ترجمه شده است. همچنین «سگ ولگرد» داستان رقت بار زندگی یک سگ در کشوری محسوب می شود که سگ را نجس و منفور می دانند و ایهامی از سرنوشت انسانی می گیرد که نسبت به اجتماع خویش بیگانه و ناشناس است. صادق هدایت به هنر نقاشی نیز علاقه مند بود و برخی از طرح های او با عنوان «آلبوم نقاشی‌های هدایت» به یادگار مانده است.
سرانجام صادق هدایت در 19 فروردین 1330 خورشیدی در پاریس درگذشت.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز تولد صادق هدایت به گفت وگو با «کوهزاد رستمی» نویسنده و استاد ادبیات و زبان فارسی پرداخت.

در ادامه متن کامل این گفت وگو را می خوانیم:
** یاس و ناامیدی با رویکردهای جامعه شناسانه
آثار صادق هدایت سراسر ناامیدی و یاس است که این موضوع جزو ویژگی های شخصیتی او بود. هدایت اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی آن دوران را در قالب نوشتار به مخاطب القا می کند. نویسندگان و داستان سرایان معاصر، ادبیات هدایت را با نام ادبیات سیاه می شناسند و این موضوع یکی از جریان های ادبی به شمار می رود که بر پایه یاس و نگاه بدبینانه نسبت به انسان و جهان بنا شده است، انسانی که همواره احساس تنهایی و سرخوردگی می کند. آثار او طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور دارد و نسل جوان و کنجکاو امروزی آثار این نویسنده را با دقت و وسواس خاصی می خوانند. نویسندگان جوان از تکنیک ها و زبان داستان های او الهام می گیرند و منتقدان ادبی با رویکردهای مختلف برخی از آثار هدایت را مورد نقد و تحلیل قرار می دهند و شاید این وجه تمایز صادق هدایت با دیگر نویسندگان معاصر باشد.

** تلاش برای تغییر اوضاع زمانه
تلاش و کوشش برای از میان بردن موانع و مشکلات زندگی از جمله ویژگی های هدایت به شمار می رود که سعی کرده است، آنها را در قالب نوشتار بیان کند. این روحیه هدایت به قدری بالا بود که در تمام نامه های به جا مانده از او مشهود است. در بعضی آثار صادق هدایت الفاظ و تعبیرات ناشایست دیده می شود که همگی نشان از خشم و یاس او از زمانه دارد. او خودش در جایی گفته بود که تصمیم گرفته ام همه را با خودم دشمن کنم. همین مساله سبب شد تا وی به طنز نیز روی بیاورد و در مطالب خود از نیشخند و هجو استفاده زیادی کند. هدایت پنج دهه از عمر خود را در دوران بسیار پرتلاطم ایران گذارند و همین عوامل بر جنبه فکری و فلسفی او تاثیر گذاشت و سبب شد تا نگاهش نسبت به مسایل، باز و روشنگرانه شود. هدایت به سبب سفرهای مختلفی که به کشورهای آسیایی و اروپایی داشت، از مکاتب ادبی مختلفی الهام گرفت و همین موضوع بر آثار او تاثیر مستقیمی گذاشت. هدایت در سال های آخر زندگی خود از طرف ادبا و فضلای رسمی کشور مورد انتقاد گرفت، به طوری که برخی از نویسندگان او را بسیار مورد اتهام قرار می دادند. آنها معتقد بودند هدایت با این رویه آینده ای ندارد و گفته هایش از واقعیت های اجتماع به دور است.

** هدایت و باورهای مردم عامه
پیوند صادق هدایت با مردم اجتماع مستحکم نبود، به طوری که بی سوادی و خرافه پرستی برخی از آنان او را بسیار آزار می داد. وی معتقد بود که تحصیل کرده ها از این وضعیت سودجویی می کنند. همین احساس هدایت نسبت به فاصله و شکاف عمیقی که در جامعه وجود داشت، سبب شد تا آرزوهای سیاسی و اجتماعی کشور را در آن دوران دست نیافتنی بداند. زمینه های فکری، سیاسی و اجتماعی آن زمان برای دیگر روشنفکران و نویسندگان نیز وجود داشت اما از میان آنان تنها هدایت بود که سیاه نویسی را جدی گرفت.

پژوهشم**9117**2002**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي مناسبتها نويسنده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۶۲۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جهش تولید با کارگران بدون دغدغه معیشتی محقق می‌شود

امام جمعه موقت سمنان گفت: جهش تولید زمانی محقق خواهد شد که کارگران در زمینه نشاط و معیشت دغدغه‌ای نداشته باشند. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدباقر عبدوس ظهر امروز در خطبه‍‌های نماز جمعه این هفته سمنان در مصلای بزرگ حضرت امیرالمؤمنین (ع) اظهار داشت: رژیم منحوس صهیونیستی از 75 سال گذشته تا کنون، در اذهان عمومی جهان به یک قدرت شکست ناپذیر دتبدیل شده بود.

وی با اشاره به دستاوردهای ویژه عملیات وعده صادق علیه رژیم غاصب صهیونیستی تصریح کرد: پس از علمیات وعده صادق مردم دنیا دیدند که جمهوری اسلامی ایران تنها با بخش کوچکی از توان خود و در مدت چند ساعت، ارتش این رژیم غاصب را از یک ارتش شکست‌ناپذیر به یک ارتش بزدل و ترسو تبدیل کرد.

امام جمعه موقت سمنان با اشاره به ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران در این حمله و گستردگس و تنوع آن و اذعان کارشناسان جهانی به این نکته افزود: اسرائیل در مواجهه با عملیات وعده صادق نشان داد یک رژیم شکننده است.

عبدوس انجام عملیات وعده صادق را نتیجه صبر و مقاومت ملت بزرگ ایران در برابر همه دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی برشمرد و تصریح کرد: عملیات وعده صادق به دنیا و به ویژه آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی، نشان داد که جمهوری اسلامی ایران یک قدرت شکست ناپذیر بوده و اراده انجام هر اقدام نظامی را در دفاع از خود دارد.

وی با تأکید بر لزوم شکرگزاری برای این اقتدار جمهوری اسلامی ایران در برابر دشمنان تصریح کرد: مسئولان با انجام وظایف خود به نحو مطلوب باید راه‌های نفوذ دشمن را سد کنند تا شکرگزار عملیات "وعده صادق" باشند.

امام جمعه موقت سمنان با اشاره به شهادت شهید مطهری و فرارسیدن هفته گرامیداشت مقام معلم، این مناسبت را به معلمان کشور و استان سمنان تبریک گفت و افزود: شهید مطهری الگوی واقعی معلمان و دانشجویان کشور است.

عبدو‌س دانست با بیان اینکه معلم باید در کلاس، درس عشق و باور و اعتماد را در به دانش آموزان تعلیم دهد، از معلمان و اساتید کشورمان خواست تا قدرت جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف را در بین دانش‌آموزان و دانشجویان تبیین‌ کنند.

وی همچنین هفته کار و کارگر را نیز به کارگران کشور و استان سمنان تبریک گفت و از این قشر از جامعه به عنوان فعالان خط مقدم جهاد تولید یاد کرد و افزود: جهش تولید زمانی محقق خواهد شد که کارگران در زمینه نشاط و معیشت دغدغه‌ای نداشته باشند.

خطیب نماز جمعه این هفته سمنان همچنین با اشاره به اجرای طرح "نور" توسط فراجا در کشور، ضمن‌ حمایت از پلیس برای این طرح، از اجرا شدن طرح نور توسط فراجا در استان و شهرستان‌ها قدردانی کرد.

انتهای پیام/363/