سیلاب های نجات بخش یا فاجعه بار برای هامون- حسنیه ارباب افضلی *
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۷۶۶۷۵۷
زاهدان - ایرنا - بارندگی های سنگین اخیر در غرب افغانستان سبب طغیان رودخانه منتهی به تالاب هامون شد و بخش های اندکی از این تالاب مشترک بین ایران و افغانستان را آبگیری کرد اما آیا این سیلاب ها موجب نجات هامون خشکیده می شود؟
طی دو دهه گذشته بنا به دلایل مختلفی تالاب بین المللی هامون بدترین شرایط آبی ممکن در یک قرن اخیر را به خود دیده، شرایطی که در نهایت سبب فصلی شدن بزرگترین تالاب آب شیرین ایران و هفتمین تالاب بین المللی دنیا شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بسیاری معتقدند به سبب اعمال سیاست های یکجانبه افغانستان در مهار آبهای سطحی و مرزی با ایران که 92 درصد حوضه آبریز تالاب هامون را تشکیل می دهد، وضعیت هامون به این حالت درآمده است. اما در مقابل برخی بی اعتنا به سدسازی های افغانستان بر روی رودخانه های منتهی به تالاب هامون به ویژه «هیرمند»، اعتقاد دارند که تغییر اقلیم و کاهش بارندگی های افغانستان سبب شده تا آب به هامون نرسد.
اما وضعیت نرسیدن آب به تالاب هامون در سال گذشته آنقدر بغرنج شد که نه تنها آبی به این تالاب نرسید که رودخانه هیرمند هم خشکی بهار و تابستان 1395 را ادامه داد و آبی به خود ندید و این موضوع سبب بروز نارضایتی شدید مردم و مسئولان محلی از عدم پایبندی افغانستان به معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند شد.
این نارضایتی ها زمانی بالا گرفت که 90 درصد کشاورزی شمال سیستان و بلوچستان به سبب عدم رهاسازی حق آبه و نرسیدن سیلاب های فصلی از بین رفت و کشاورزان شمال استان در بدترین شرایط اقتصادی قرار گرفتند.
همین شرایط موجب شد تا وزارت امور خارجه دو یادداشت اعتراضی در مورد حق آبه رودخانه هیرمند به افغانستان ارسال و مقامات این کشور را وادار به واکنش کند. این واکنش ها بر پایبندی افغانستان به پرداخت حق آبه رودخانه هیرمند تاکید داشت و بر اساس آن قول های برای رهاسازی حق آبه داده شد.
اما با گذشت چندین ماه این حق آبه رهاسازی نشد تا اینکه در روزهای اخیر چند سامانه بارشی قوی کشور افغانستان را فرا گرفت و آنقدر باران بارید که کنترل سیلاب هایش از عهده سدها هم برنیامد و هیرمند برای نخستین بار بعد از حدود دو سال اخیر روی سیلاب را به خود دید.
این سیلاب اگرچه موجب خوشحالی مردم شرق کشور شد ولی آنقدر دیر اتفاق افتاد که حتی امکان کشت گندم با تأخیر هم برای کشاورزان میسر نشد و یک سال دیگر نیز انبار غله آسیا بدون کشت ماند. البته سال گذشته بسیاری از کشاورزان هزینه های زیادی برای کشت متحمل شده بودند که با نرسیدن آب، خسارت مضاعفی به آن ها تحمیل شد.
با وجود بی فایده بودن سیلاب اخیر برای کشت غله در سیستان، این آب اندک روانه بخش هایی از تالاب هامون شد تا برای مدت کوتاهی هم که شده، حیات در آن جریان داشته باشد. این حیات کوتاه مدت به دلیل ادامه دار نبودن سیلاب ها و عدم پرداخت حق آبه زیست محیطی هامون است.
کارشناسان و مسئولان محلی سیستان و بلوچستان معتقدند که حدود دو دهه است که افغانستان نه تنها از اجرای معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند یعنی حق آبه کشاورزی این منطقه سر باز زده است که هیچ اقدامی برای پرداخت حق آبه زیست محیطی تالاب بین المللی هامون نیز نکرده است.
آنها بر این باورند که این کشور سیلاب های غیر قابل کنترل رودخانه مشترک هیرمند را به عنوان حق آبه قلمداد کرده است. حق آبه ای که برخلاف معاهده تقسیم آب، به جای تقویم زمانی مورد توافق، زمانی به سمت ایران گسیل داده می شود که فصل کشت به اتمام رسیده و هیچ کشاورزی هم قادر به استفاده از آن نیست.
به گفته کارشناسان، این سیلاب ها برای هامون نیز فایده ای ندارد چراکه برای مدت کوتاهی حیات را به اکوسیستم گیاهی و جانوری این تالاب بر می گرداند ولی با اتمام سیلاب و شروع فصل گرم سال و وزش بادهای 120 روزه، تالاب رو به خشکی می رود و میلیون ها ماهی و بچه ماهی های تالاب از بین می روند.
برای نمونه در سال های 1393 و 1395 که سیلاب های افغانستان وارد هامون شد همین اتفاق برای تالاب افتاد، میلیون ها ماهی و بچه ماهی در تالاب تلف شدند و یک فاجعه زیست محیطی در سیستان و بلوچستان رخ داد.
با این وجود ورود سیلاب های غیرقابل کنترل از سمت کشور افغانستان جز خوشحالی مقطعی نتیجه ای برای مردم سیستان و تالاب هامون ندارد و سبب می شود تا مدتی هر چند کوتاه مردم این منطقه با یاد خاطرات گذشته خود شادی کنند هر چند می دانند این شادی زودگذر است.
بنابراین پیگیری دستگاه دیپلماسی ایران برای دریافت حق آبه کشاورزی و همچنین مدیریت صحیح سیلاب های وارد شده هر چند ناچیز در تالاب هامون می تواند بر عمر این شادی بیفزاید و امید به زندگی را در تنگه احد ایران افزایش دهد.
9908 **6081 /1042
**خبرنگار ایرنا در زاهدان
منبع: ایرنا
کلیدواژه: علمي آموزشي زيست محيطي تالاب هامون سيستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۶۶۷۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آوارگی صدها خانواده براثر سیلاب در غور
رسانه های داخلی به نقل از متضرران سیلاب در غور گزارش داده اند که تمام دارایی آنها زیر سیلاب شده و نیاز جدی به کمک و مواد اولیه دارند.
به‌گفته منابع محلی، بیشتر از هزار خانواده براثر سیلاب بی‌جا شده‌اند.
گفتنی است سیلاب در ولایات افغانستان آسیب های زیاد مالی و جانی برجای گذاشته است.
باشگاه خبرنگاران جوان افغانستان افغانستان
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت