به نقل از «ایسکانیوز»

چرا نخبگان علوم انسانی بورسیه نمی‌شوند؟/ کارشکنی غرب یا بی‌میلی ایرانیان

تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۷۸۷۱۹۸

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، هر ساله تعداد قابل توجهی از دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی با رویای آینده ای بهتر راهی غربت می شوند. به دلایل مختلف، آمار دقیقی از تعداد دانشجویان محصل در خارج از کشور وجود ندارد. هر چند سازمان هایی مانند مرکز تعاملات بین المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به استخراج آمارهای مرتبط می پردازند اما نتایج را به صورت رسمی منتشر نمی کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنا بر اعلام بهرام صلواتی، عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات جمعیتی وزارت علوم و مدیر برنامه پژوهشی مهاجرت در پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف، حدود ۵۳ هزار و ۷۰۰ نفر از دانشجویان ایرانی در خارج از کشور تحصیل می‌کنند که تنها ۰.۵ (نیم) درصد در دانشگاه‌های برتر دنیا مشغول به تحصیل بوده و مابقی در دانشگاه‌های متوسط و حتی ضعیف به تحصیل مشغول هستند.

تعمدی در کار است؟

نکته جالب، سهم اندک دانشجویان رشته های علوم انسانی از امکانات و یافته های آموزش عالی اروپا و آمریکا است. ورود انگشت شمار دانشجویان ایرانی رشته های علوم انسانی به دانشگاه های برتر دنیا سبب شده برخی از محققان و پژوهشگران و حتی مدیران آموزش عالی کشور، تعمدی برای مانع‌تراشی در راه تحصیل دانشجویان ایرانی رشته های غیر فنی متصور شوند. ابوذر سیفی، پژوهشگر و مسئول توسعه آینده پژوهی در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) در این باره به ایسکانیوز، گفت: «اگر بخواهیم بر مبنای system thinking پیش برویم، می توان شایعه تعمد غرب برای بورسیه ندادن به دانشجویان علوم انسانی ایران را جدی در نظر گرفت. به طور مثال مخترع یا نخبه ای در ایران روی یک قطعه کار می کند، دیگری در چین، تحقیقاتش را روی قطعه متفاوتی انجام می دهد و دانشمندی در اروپا تحقیق مجزایی را پیگیری می کند اما در نهایت ایالات متحده آمریکا، قطعات را کنار هم قرار می دهد و محصولی جدید معرفی یا اکتشافی تازه رونمایی می کند.»

وی ادامه داد: «به طور مثال شما به ندرت می توانید یا حتی می شود گفت نمی توانید برای رشته مدیریت مالی در یکی از دانشگاه های معتبر دنیا پذیرش بگیرید. این موضوع در مورد بیشتر رشته های مدیریتی صادق است ولی دانشجویان رشته های فنی و مهندسی را به راحتی جذب کرده و بهترین امکانات را برای‌شان فراهم می کنند. متأسفانه محققان و پژوهشگران ایرانی هم خود را محدود به مقالات و چاپ در مجلات معتبر ISI کرده و دولت ها هم برای این مقالات، هزینه می کنند. غرب به دنبال فرایند تولید دانش است ولی ایران بیشتر مقاله تولید می کند.»

پای دانشجویان هم در میان است

جالب اینجاست که دانشجویان رشته های علوم انسانی هم تمایل زیادی برای پیگیری تحصیلات تکمیلی در خارج از کشور ندارند. مهرماه سال 1397، دکتر حسین جوشقانی، مدیر عامل مؤسسه حامی علوم انسانی آمار جالبی ارائه داد: «سال قبل حدود ۳۳ یا ۳۴ نفر درخواست داشتیم. البته شرایطی که گذاشته‌ایم، محدودکننده است؛ کسانی که از دانشگاه‌های برتر دنیا در رشته‌های علوم انسانی پذیرش گرفته‌اند. این شرایط شامل تعداد کمی از افراد می‌شود چون اکثرا افراد به سمت رشته‌های مهندسی می‌روند. فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم انسانی کمتر برای تحصیلات تکمیلی درخواست می‌فرستند. به همین دلیل پارسال درخواست‌های کمی دریافت کردیم و امسال هم علیرغم گسترش تبلیغاتمان، فکر نمی‌کنیم درخواست‌های خیلی بیشتری دریافت کنیم. از میان ۳۳، 34 نفر با حدود ۱۲ یا ۱۳ نفر مصاحبه کردیم و از بین آنها ۴ نفر انتخاب شدند که بورسیه تحصیلی شدند و به دانشگاهی رفتند که می‌خواستند.»

در داخل ایران اما شرایط به گونه دیگری پیش می رود و دانشجویان رشته های فنی برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به سمت رشته های انسانی متمایل می شوند. مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چندی پیش آمار تأمل برانگیزی اعلام کرد و گفت: «بیشترین انتقال رشته‌ها از فنی و مهندسی به دو رشته اقتصاد و مدیریت مربوط است.» دبیر ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور هم تأکید کرد تغییر رشته دانش آموختگان مهندسی و علوم پایه به علوم انسانی در بازه زمانی سال های 1382 تا 1392، رشدی 7 برابری داشته است.

علاقه شدید دانشجویان آمریکایی به علوم انسانی

آمریکایی ها علاقه بیشتری به تحصیل در رشته های علوم انسانی دارند. بنیاد ملی علوم مشهور به «NFS»، سازمانی دولتی در ایالات متحده که در 70 سال گذشته در توسعه قوانین و سیاست های رسمی علمی در آمریکا نقش اساسی ایفا کرده، سال 2016 آماری منتشر کرد که تفاوت فاحشی میان دریافت‌کنندگان مدرک دکتری در رشته های علوم انسانی و آموزشی با مهندسی و پزشکی را نشان داد، جالب‌تر این‌که بیشتر دانشجویان بین‌المللی، رشته های علوم تجربی و ریاضی را انتخاب کرده و به تحصیل مشغول شدند. شهروندان آمریکا با 75.2 درصد تحصیل در مقطع دکتری رشته های روانشناسی و علوم اجتماعی، 83.5 درصد در آموزش و پرورش و 81.2 درصد در علوم انسانی و هنر، اختلافی فاحشی با دارندگان ویزای موقت یا دانشجویان غیر آمریکایی داشتند که تنها 19.3 درصد در رشته های روانشناسی و علوم اجتماعی، 10.9 درصد در آموزش و پرورش و 13 درصد در علوم انسانی و هنر مشغول به تحصیل بودند.

دکتر علی چوپانی، پژوهشگر زیست‌شناسی در مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی کاربردی، دانشگاه علوم پزشکی تهران هم در این خصوص به ایسکانیوز، گفت: «دلایل بسیار زیادی برای تعداد اندک دانشجویان ایرانی رشته های علوم انسانی در دانشگاه های برجسته خارجی وجود دارد اما اصل موضوع به ساختارها و نیازهای کشورهای غربی برمی گردد. سیستم آموزشی غرب بر مبنای سرمایه داری و کسب ثروت پایه گذاری شده و به همین دلیل دور دانشجویان خارجی رشته های انسانی که برای‌شان درآمدی ندارد را خط می کشند.»

وی در پایان گفت: «غرب به دنبال رشته های ثروت‌ساز است و دانشجویانی را از کشورهای دیگر دنیا جذب می کنند که هم رتبه های برتر کنکور کشورهای جهان سوم باشند و هم بعد از پرورش، برای‌شان خوب کار کنند. آنها نخبگان رشته های فنی را به کشور خود می برند، پروژه برای آنها تعریف می کنند، از اختراعات، اکتشافات و نظریات‌شان استفاه کرده و در جهت ارتقای ثروت ملی بهره می برند.»

انتهای پیام/

168 / 167 علوم انسانی رشته های علوم انسانی بورسیه علوم انسانی دانشگاه های علوم انسانی آمریکا

منبع: ایسکانیوز

کلیدواژه: علوم انسانی رشته های علوم انسانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۷۸۷۱۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا خیلی ها تمایلی به تحصیل در مقطع کارشناسی علوم انسانی ندارند؟

صمد نژاد ابراهیمی، درباره استفاده از پژوهش های حوزه علوم انسانی در حل مسائل کشور گفت: علوم انسانی بخش تاثیرگذار در بخش پژوهش و کیفیت زندگی است. فرهنگ، تمدن و نوع رفتار افراد به علم انسانی مربوط است. به صورت کلی استراتژیک حرکت ما را تعیین می کند. استفاده از علوم انسانی در حل مسائل کشور درصد پایینی دارد؛ اما در حوزه استراتژیک، علم و فناوری و خط مشی و حکمرانی متخصصان خوبی درکشور داریم که نتایج آن را در آینده شاهد خواهیم بود.

وی افزود: از علوم انسانی خیلی اوقات درست حمایت نشده یا مسیر به درستی ترسیم نشده است. علوم انسانی در برخی حوزه ها با مشکلات جدی مواجه است. خیلی از افراد به دلیل عدم تصور از مشاغل مربوط به فلسفه ادبیات و جامعه شناسی تمایل به تحصیل در مقطع کارشناسی ندارند. برای این موضوع از سطح وزارت آموزش و پرورش تا وزارت علوم باید فرهنگ سازی شود.

نژاد ابراهیمی درباره افزایش پژوهانه اعضای هیئت علمی نیز گفت: در برنامه هفتم توسعه، بندی به نام آیین نامه جامع پژوهانه وجود دارد که در آن پژوهانه اعضای هیئت علمی افزایش یافته است با ابلاغ این برنامه این آیین نامه اجرا می شود.

وی در بخش دیگر از سخنان خود به نشریات علمی پرداخت و گفت: چاپ مقالات در سطح بین الملل مشروط به پرداخت هزینه است و این موضوع برای ما سخت شده است. به همین دلیل، می خواهیم از پتانسیل نشریات داخلی استفاده کنیم. در حال حاضر تعداد ۱۶۰۰ نشریه وجود دارد که در کمیسیون نشریات وزارت علوم به آن ها اعتبار داده می شود.

مدیر کل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، گفت: یکی از سیاست  های ما بین المللی کردن این نشریات است تا مطالب نشریات داخلی در سطح دنیا دیده شود. در حال حاضر ۱۶۰ نشریه در پایگاه بین المللی نمایه شده است. از این تعداد، ۳۳ نشریه در حوزه علوم انسانی است که به مسائل فرهنگی و تمدنی کشور مربوط می شود.  با بین المللی شدن  این نشریات، مقالات ایرانی در دنیا هم‌دیده خواهند شد.

منبع: خبرگزاری ایسنا