جنبش‌های اجتماعی و ملی شدن صنعت نفت
تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۳۰۷۳۴۶۳
در مورد این جنبش پر دامنه نظرات مختلفی ابراز شده است. عده‌ای آن را «جنبش لیبرالی» نامیده‌اند. دیدگاه ما آن است که یک جنبش انقلابی درصدد بود ایران را از مدار وابستگی به غرب و قدرت‌های خارجی برهاند و خاصه بندهای وابستگی با بریتانیا را از هم بگسلد، در داخل، به اصلاحات پردامنه‌ای همت گمارد و سلطنت مشروطه ایران را بر مداردموکراسی واقعی قرار دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
انتخابات ۱۹۵۰-۱۹۴۵م / ۱۳۲۹-۱۳۲۴ش بسیار جنجالی بود. مخالفان دولت را به تقلب در انتخابات متهم کردند، عبدالحسین هژیر، نخست‌وزیر ایران ترور شد اما در نهایت یک گروه هشت نفری از ملی‌گرایان به رهبری مصدق در مجلسی که اکثریت نمایندگانش محافظه‌کار بودند، راه یافتند. در سال ۱۹۵۰م/ ۱۳۲۹ش بازرگانان زیادی ورشکست شدند و بیکاری بیداد می‌کرد. در تابستان همان سال سپهبد رزم‌آرا به نخست‌وزیری ایران رسید. او بعد از رضاشاه اولین نظامی ایرانی بود که به این مقام می‌رسید. رزم‌آرا با آزاد گذاشتن حزب توده محافظه‌کاران را از خود رنجاند اما به‌دلیل موافق نبودن با مطرح شدن ملی کردن نفت، گروه‌های مترقی نیز از وی ناامید شدند. رزم‌آرا در اوایل ماه مارس ۱۹۵۱ (اسفند- فروردین ۱۳۲۹) ترور شد. ضارب به قرار معلوم یک افراطی مذهبی یا یک کمونیست بود.(البته رزم‌آرا به دست خلیل‌طهماسبی از اعضای فدائیان اسلام ترور شد.) از ۱۹۴۹م/ ۱۳۲۸ش به بعد موضوع نفت با آهنگی فزاینده در سیاست ملی ایران مطرح بود.
در این نکته جای بحث نبود که در اجرای قرارداد نفت، نسبت به ایران اجحاف روا می‌شود چون حق امتیاز مبلغی ثابت است اما قیمت‌ها و سود شرکت روز به روز بالا می‌رود. در فاصله سال‌های ۱۹۴۹-۱۹۳۳م/ ۱۳۲۸-۱۳۱۲ش شرکت نفت انگلیس و ایران ۸۹۵ میلیون پوند استرلینگ درآمد خالص داشته است. از این مبلغ ۵۰۰ میلیون پوند سود سرمایه بوده، ۱۷۵ میلیون پوند به دولت انگلیس مالیات پرداخته و ۱۵۵ میلیون پوند سود سهام سهامداران غیرایرانی (عمدتا انگلیسی) شده و تنها ۱۰۵ میلیون پوند به دولت ایران پرداخته‌اند. یعنی ایران تنها ۹/ ۱۱ درصد درآمد خالص یا ۶/ ۱۴ درصد از سود خالص عایدات داشته است. حال اگر سود را از آغاز بهره‌برداری از نفت ایران حساب کنیم، از ۱۹۰۸م/ ۱۲۸۷ش تا ۱۹۵۰م/ ۱۳۲۹ش شرکت نفت بین ۳ تا ۵ میلیارددلار سود خالص داشته که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد آن به ایران پرداخت شد. بعد از جنگ جهانی دوم اهمیت حیاتی نفت خاورمیانه آشکار شد. تولید نفت خاورمیانه تا آن زمان تنها ۸/ ۳ درصد کل تولید نفت جهانی را تشکیل می‌داد. در سال ۱۹۴۵م/ ۱۳۲۴ش بنا به یک برآورد، گفته شد ۱/ ۴۲ درصد ذخایر نفت جهان در خاورمیانه است، این رقم در ۱۹۵۴ به ۶۴ درصد رسید.
در سال ۱۹۴۵م/ ۱۳۲۴ش ایران به تنهایی بیش از تمامی کشورهای عربی نفت تولید می‌کرد. این کشور در ۱۹۵۰-۱۹۵۱م/ ۱۳۲۹-۱۳۳۰ش حدود ۳۰میلیون تن از جمع ۶۳۷ میلیون تن نفت جهان را تولید کرد اما در ازای هر بشکه نفت ۴۲ گالنی تنها ۸ سنت دریافت می‌کرد. در همان زمان بحرین بشکه‌ای ۳۵ سنت، عربستان سعودی بشکه‌ای ۵۶ سنت و عراق بشکه‌ای ۶۰ سنت حق امتیاز می‌گرفتند. شرکتهای نفتی آمریکایی در اواخر دهه ۱۹۴۰م/ ۱۳۲۰ش قرارداد تسهیم سود بر مبنای پنجاه- پنجاه را بهعربستان سعودی و ونزوئلا امضا کردند. وقتی ایران خواهان تجدید‌نظر در میزان حق امتیاز شد، شرکت نفت (انگلیس) تنها با یک «قرارداد الحاقی» موافقت کرد که حق امتیاز ایران را از تاریخ ۱۹۴۹م/ ۱۳۲۸ش به‌جای ۴ شیلینگ به ۶ شیلینگ افزایش می‌داد. مصدق با کش دادن بحث مجلس حول این مساله مانع به تصویب رسیدن آن شد. در یک تظاهرات توده‌ای که در ژانویه ۱۹۵۱ (دی-بهمن ۱۳۲۹) از سوی جبهه ملی به رهبری مصدق و مساجد برپا شد مردم از دولت می‌خواستند صنعت نفت را ملی کند. روز هشتم مارس (۱۷ اسفند ۱۳۲۹) یعنی یک روز بعد از ترور رزم‌آرا کمیسیون نفت مجلس پیشنهاد ملی کردن نفت را به مجلس داد. مجلس شورای ملی روز ۱۵ مارس (۲۴ اسفند) و مجلس سنا روز بیستم (مارس) پیشنهاد کمیسیون را به تصویب رساندند. در ماه آوریل (فروردین- اردیبهشت) کارگران نفت طی اعتصاب دو هفته‌ای خواهان افزایش مزدها و ملی شدن صنعت نفت شدند.
روز ۲۸ آوریل (۸ اردیبهشت) مصدق با ۷۹ رای موافق در برابر ۱۲ رای مخالف از مجلس رای اعتماد گرفت و نخست‌وزیر ایران شد. روز ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت) هر دو مجلس قانون ملی شدن نفت را از تصویب گذراندند و روز اول ماه مه (۱۱ اردیبهشت) شاه رسما قانون ملی شدن صنعت نفت، خلع ید از شرکت سابق نفت و ایجاد شرکت ملی نفت ایران را اعلام کرد. دولت بریتانیا دست به محاصره اقتصادی ایران زد و از اینجا مبارزه دو ساله بر سر ملی شدن نفت و دوره پرتلاطم تاریخ تحولات اجتماعی ایران آغاز شد.
منبع: جان فوران، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران)، ترجمه احمد تدین، ۱۳۹۰.منبع: اکوفارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۰۷۳۴۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نهاده‌های مورد نیاز مرغداران تامین شد
به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا از شرکت پشتیبانی امور دام کشور، حسین شیرزاد افزود: در حال حاضر شرکت پشتیبانی امور دام در استان‌ها بدون محدودیت به خرید بیش بود مرغ در استان‌ها مشغول هستند و با همه ظرفیت متعهد به خرید مرغ هستند و با شیبی ۲۷ درصدی طی یک ماه گذشته شرکت به رکورد خرید روزانه ۱۰۰۰ تن خرید مرغ رسیده است.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور تصریح کرد: در ماه مبارک رمضان نیز حدود ۱۷ هزار تن مازاد مرغ از استان‌ها خریداری شد.
وی اظهار داشت: طی سه شب متوالی اخیر متوسط وزن مرغ‌ها در کشتارگاه‌ها بالای ۲ کیلو و ۹۰۰ گرم شده، بنابراین دیر کشتاری اتفاق افتاده چنانچه مرغ را تا ۵۹ روزگی مرغ نگهداری کنند پیامد این تاکتیک از سوی مرغداران افزایش ذخایر گوشت سفید در کشور خواهد بود.
نهاده‌های مورد نیاز صنعت مرغداری کشور فراهم است
شیرزاد، با بیان اینکه امروز بازار نهاده‌ها در آرامش کامل است گفت: شرکت پشتیبانی امور دام با اعطای نهاده مدت دار و عرضه بیش از یک میلیون تن نهاده با ارز ترجیحی و بهره‌گیری از مکانیزم استمهال، شرکت پشتیبانی امور دام کشور خدمت مهمی به صنعت مرغداری کشور کرده است به طوری که عمده انبارهای مرغداران و زنجیره‌ها پر از نهاده است.
وی افزود: صنعت مرغداری وارد یک کلاس جهانی جدید شده و ما نیازمند یک گفتگوی ملی با مرغداران کشور هستیم؛ زیرا زمان آن رسیده که با بهرهوری و کارایی بالاتری این محصول را تولید کنیم.
توقف واردات گوشت مرغ از دو ماه قبل
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، اضافه کرد: شرکت پشتیبانی امور دام امسال واردات گوشت مرغ را از دو ماه قبل در فراخوان و مناقصه‌های بین‌المللی متوقف شد و با افتخار تکمیل و کهنه و نو شدن ذخایر راهبُردی مرغ کشور با تولید داخل صورت می‌گیرد.
وی اظهار داشت: صنعت مرغداری نیاز به منابع مالی جدید، سرمایه در گردش مکفی و بیمه قیمت محصولات خود دارد.
صنعت مرغ نیازمند فعال شدن کریدور‌های صادراتی مرغ
شیرزاد با بیان اینکه صنعت مرغداری کشور نیازمند فعال سازی کریدور‌های صادراتی است، گفت: صادرکنندگان مرغ باید مشوق‌های صادراتی و بسته‌های حمایتی دریافت دارند.
وی بیان کرد: صادرات موفق مرغ وابسته به زیرساخت‌های مناسب صادراتی و ظرفیت‌های کشتارگاهی استاندارد است که در حال حاضر در آن ضعف داریم، نیاز به تقویت کمی تعداد کشتارگاه‌ها و ارتقای کیفیت مدیریت صادرات مرغ در کشور داریم.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است