۳ پیامد غفلت از مالیات بر عایدی سرمایه
تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۳۱۲۳۹۴۸
این نوع مالیات که بازار سرمایه را به خوبی پالایش می‌کند به ۳ دلیل برای اقتصاد ایران ضروری است؛ اول اینکه بازارها در اقتصاد ایران به طور چرخه‌ای در معرض التهاب قرار می‌گیرند. دوم اینکه تغییر مکرر قواعد بازی سودهای جدیدی به بازارها تزریق می‌کند. دلیل سوم نیز به سهم بالای سرمایه‌گذاری غیرمولد به سرمایه‌گذاری مولد در اقتصاد ایران بر‌می‌گردد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
درحالی‌که بیش از یک قرن از وضع «مالیات بر عایدی سرمایه» در اقتصاد جهانی می‌گذرد اما این سیاست مالیاتی به‌‌رغم اینکه چند بار از سوی صاحب‌نظران مطرح شده به‌طور کامل در ایران مورد توجه قرار نگرفته است. بر مبنای تئوری‌های اقتصادی مهمترین انگیزه سیاست‌گذار برای وضع این نوع مالیات برقراری یک تعادل موثر بین سرمایه‌گذاری‌های مولد و سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد است. کشورهای عضو توسعه و همکاری اقتصادی به‌طور متوسط نرخ مالیاتی حدود ۱۹ درصد روی عواید سرمایه‌ای وضع می‌کنند. به علاوه با گذشت زمان سهم این مالیات در سبد مالیاتی دولت برای کشورهای پیشرفته افزایش یافته است. اگر چه برخی منتقدان عقیده دارند این نوع مالیات باعث انحراف سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف می‌شود، اما به نظر می‌رسد اقتصاد ایران سه ویژگی مهم دارد که ضرورت وضع این مالیات را روایت می‌کند. اول اینکه اقتصاد ایران به‌طور دوره‌ای در معرض التهابات بازار دارایی‌هاست که سودهای نامتعارفی را برای اقلیت فراهم می‌کند. دوم اینکه قواعد بازی در بازارهای اقتصاد ایران، به‌عنوان مثال در بازار ارز و برای تجار، به‌طور مکرر تغییر می‌کند که نتیجه این تغییر قواعد شناسایی سودهای جدید ناشی از عواید سرمایه‌ای برای بخشی از جامعه است. سومین ویژگی این است که در اقتصاد ایران نسبت سرمایه‌گذاری‌های مولد به سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد پایین بوده بنابراین سیاستی که بین این دو نوع سرمایه‌گذاری تعادل ایجاد کند ضرورت اجتناب‌ناپذیری دارد.
تعادل در سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری در اقتصاد به دو دسته مولد و غیرمولد تقسیم می‌شود. گروه مولد آن دسته سرمایه‌گذاری است که در کنار عایدی که برای فرد سرمایه‌گذار دارد ارزش افزوده‌ای را در قالب موارد مختلف مانند اشتغال یا تولید کالاها و خدمات به همراه دارد. در سوی مقابل سرمایه‌گذاری غیرمولد تنها برای صاحب سرمایه عایدی به همراه خواهد داشت و برای اقتصاد به‌عنوان کل ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند. خرید و فروش دارایی‌هایی مانند مسکن و ارز در زمره گروه سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد و سرمایه‌گذاری در کسب‌و‌کارهای تولیدی در زمره گروه‌های مولد قرار می‌گیرند. با توجه به مزیتی که سرمایه‌گذاری در بازارهای مولد نسبت به بازارهای غیرمولد برای اقتصاد به همراه دارد سیاست‌گذاران همواره در تلاشند تا سرمایه‌گذاری را از بازارهای نامولد به سمت بازارهای مولد سوق دهند. هر چه اقتصاد بیشتر در معرض تورم‌های مقطعی و چرخه‌های اقتصادی قرار گیرد، احتمال اینکه آحاد اقتصادی به سمت سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد متمایل شوند بیشتر است. به عبارت دیگر در اقتصادی که ثبات بلندمدت وجود ندارد افراد قدرت برنامه‌ریزی بلندمدت برای شروع کسب‌و‌کارهای مولد ندارند و به سمت سرمایه‌گذاری در بازار دارایی‌هایی مانند طلا و ارز روی می‌آورند. به همین دلیل نقش سیاست‌گذار در جهت‌دهی به سرمایه‌گذاری‌ها در چنین شرایطی اهمیت بیشتری می‌یابد. اگر چه موثرترین راهکار پیش‌روی سیاست‌گذار برای برقراری تعادل بین سرمایه‌گذاری‌های مولد و غیرمولد ایجاد ثبات در اقتصاد کلان است اما عمده کشورها به‌عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت از ابزار «مالیات بر عایدی سرمایه» استفاده می‌کنند.
مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه بیش از یک قرن است که در کشورهای پیشرفته به‌عنوان ابزار مالیاتی استفاده می‌شود. این نوع مالیات از دو محل «فروش دارایی با قیمتی بیشتر از قیمت خرید» و «دریافت سود از محل نگهداری دارایی» اخذ می‌شود. به عبارت دیگر در صورتی که سرمایه‌گذاری اقدام به فروش دارایی با قیمتی بیشتر از قیمت خرید کند، روی مازاد قیمت دارایی او مالیات وضع می‌شود. البته در بسیاری از کشورها انگیزه خرید و فروش دارایی نقش تعیین‌کننده در وضع مالیات دارد؛ به‌طوری که اگر انگیزه خریدار مصرف باشد مالیات وضع نخواهد شد اما در صورتی که خریدار به انگیزه سرمایه‌گذاری دارایی نگه‌دارد روی تفاوت قیمت دارایی او مالیات وضع می‌شود. در آمریکا مالیات بر عایدی سرمایه در بخش مسکن نقش قابل‌توجهی در ایجاد تعادل در این بازار دارد. در این کشور نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در بازار مسکن بسته به نوع معاملات مسکن بین ۵ تا ۴۰ درصد تغییر می‌کند. این نرخ تابعی از متغیرهایی مانند «مدت زمان تملک دارایی»، «سن و وضعیت تاهل صاحب دارایی»، «درآمد صاحب دارایی» و «هدف از خرید دارایی» تاثیر می‌پذیرد. به‌طوری که هر چه فرد مدت زمان بیشتری دارایی را در تملک داشته باشد به این معنی است که فرد انگیزه مصرفی داشته و نرخ مالیات کمتری روی عایدی سرمایه او وضع می‌شود. در سوی مقابل هر چه بازه زمانی تملک داراییکمتر بوده به این معنی است که فرد انگیزه سرمایه‌گذاری داشته و نرخ مالیات روی دارایی او بیشتر وضع می‌شود. تفاوت سن و وضعیت تاهل عامل دیگر تعیین‌کننده نرخ مالیات روی عواید سرمایه است. به‌طوری‌که اگر خریدار دارایی مجرد بوده یا سن کمتر داشته باشد به این معنی است که انگیزه بیشتری برای مصرف داشته و در نتیجه نرخ مالیات بیشتری روی عایدی سرمایه او وضع می‌شود. سطح درآمد خریدار نیز عامل دیگر تعیین‌کننده نرخ وضع شده روی عواید سرمایه‌ای است؛ اگر خریدار دارایی در طبقات بالای درآمدی جامعه باشد احتمال انگیزه سرمایه‌گذاری نسبت به انگیزه مصرف بیشتر بوده بنابراین نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بیشتری روی دارایی او وضع می‌شود. شناسایی این نوع انگیزه‌ها و وضع مالیات بر عایدی سرمایه در اقتصاد ایران که همواره در دهه‌های اخیر در معرض التهابات قیمت در دارایی‌های سرمایه‌ای بوده اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در ماه‌های اخیر قیمت دارایی‌هایی مانند ارز و طلا وارد فاز جهشی شده، اگرچه نتیجه نهایی آن باخت اجتماعی بود اما گروه اقلیت سودهای قابل‌توجهی از سوداگری در این بازارها به‌دست آوردند. مهمترین راهکار برای احیای این عواید کوتاه‌مدت وضع مالیات بر عایدی سرمایه برای این فعالیت‌ها است. البته مهمترین پیش‌شرط اجرای موفق سیاست وضع مالیات بر عایدی سرمایه شفافیت اطلاعاتی است.
تجربه کشورهای OECD
درآمد مالیاتی ناشی از عایدی سرمایه بخش قابل‌توجهی از درآمد مالیاتی کشورهای پیشرفته را شامل می‌شود. کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه موسوم به OECD به‌طور متوسط حدود ۱۹ درصد روی عواید سرمایه‌ای مالیات وضع می‌کنند. نرخ مالیات روی عواید سرمایه در بین کشورهای مذکور متفاوت است. دانمارک با وضع ۴۲ درصد، بیشترین نرخ سود روی عواید سرمایه‌ای را در بین کشورهای مذکور وضع می‌کند. کشورهایی مانند فرانسه، ایرلند و فنلاند نیز حدود ۳۳ درصد روی عواید سرمایه‌ای مالیات وضع می‌کنند. در ایرلند تا قبل از سال ۱۹۷۷ مالیات بر عواید سرمایه وجود نداشت. در این سال با آغاز وضع مالیات بر عایدی سرمایه، نسبت این مالیات به کل مالیات حدود ۱/ ۰ درصد بوده است. اما افزایش تمرکز دولت بر مالیات بر عایدی سرمایه باعث شد تا بعد از دو سال این نسبت به عدد یک برسد. به این معنی که نسبت مالیات بر عواید سرمایه‌ای در این بازه زمانی ۲ ساله حدود ۱۰ برابر شده است. بررسی تجربه سایر کشورها راوی افزاش سهم درآمد مالیاتی ناشی از عواید سرمایه‌ای در سبد مالیاتی دولت بوده است. در ایرلند مالیات روی عواید ناشی از سرمایه محدود به عایدی‌های بیشتر از ۱۲۷۰ یورو است به این معنی که اگر فردی از محل نگهداری دارایی عایدی کمتر از ۱۲۷۰ یورو داشته باشد در معرض مالیات بر عایدی سرمایه قرار نمی‌گیرد. به این طریق دولت بین سودهای کلان و خرد تفاوت قائل شده تا این نوع مالیات اثر موثرتری روی توزیع درآمد داشته باشد.
ملاحظات اقتصاد ایران
موضوع وضع مالیات بر عایدی سرمایه در اقتصاد ایران بارها مطرح شده که برخی از کارشناسان از آن حمایت و برخی دیگر با آن مخالفت می‌کنند. در مجموع مهمترین دلیل مخالفان این طرح تحریف سرمایه‌گذاری به سمت بازارهای خاص است. به‌عنوان مثال به عقیده این گروه اگر نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در بازار مسکن وضع شود باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری در این بازار کاهش یابد و سرمایه‌گذاران به سمت بازارهایی مانند طلا و ارزی روی آورند. البته بررسی تجربه کشورهای دیگر در این خصوص نشان می‌دهد که با وضع مالیات جامع و متناسب می‌توان کارآیی مالیات بر عایدی سرمایه را تقویت کرد. منظور از مالیات جامع این است که سیاست مذکور به‌طور همزمان در تمامی بازارها وضع شود تا کاهش بازدهی در یک بازار تقاضا برای بازارهای دیگر را افزایش ندهد. منظور از متناسب نیز استراتژی مالیاتی است که انگیزه خرید دارایی را به دو حالت مصرف و سرمایه‌گذاری تفکیک می‌کند. در صورتی که انگیزه افراد از خرید دارایی به درستی شناسایی شود، احتمال تحریف تقاضا در بازارها بعد از وضع مالیات بر عایدی سرمایه کاهش می‌یابد. در سوی مقابل موافقان وضع مالیات بر عایدی سرمایه به ۳ دلیل این طرح مالیاتی را برای اقتصاد ایران ضروری می‌دانند. اولین دلیل حضور چرخه‌های تکراری تجاری در دهه‌های اخیر در اقتصاد ایران و متعاقب آن التهابات پیاپی در بازارهای متفاوت بوده است. این التهابات باعث شده تا نرخ سود سپرده‌گذاری در مقاطعی مثبت و در مقاطعی منفی شود یا بازدهی طلا و ارز به‌طور دوره‌ای جهشی شود. به‌عنوان مثال در ۵ دهه اخیر حدود ۸ بار بازدهی سالانه سکه و دلار به بیش از ۱۰۰ درصد رسیده است. به این معنی که صاحبان سرمایه فرصت‌های دوره‌ای برای افزایش سرمایه خود دارند. دومین دلیل موافقان برای لزوم آغاز این طرح تغییر مکرر قوانین بازی در اقتصاد ایران است. به‌طوری که تغییر قواعد بازی در یک مقطع سودآوری بازیگران خاص را افزایش و در بازه دیگر کاهش می‌دهد. مهمترین مصداق آن را می‌توان در بازار تجارت و اعطای سوبسید ارزی به صادرکنندگان و واردکنندگان یافت. این سوبسید باعث شده تا در مواقعی که بازار ارز در معرض تغییرات دستوری قرار گرفته سود قابل‌توجهی نصیب این گروه‌ها شود. بنابراین اعمال مالیات بر عایدی سرمایه احتمال تخطی این گروه از قواعد را کاهش خواهد داد. سومین دلیل مهم این گروه این است که در مجموع نسبت سرمایه‌گذاری‌های مولد نسبت به سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد در اقتصاد ایران بالاست. در چنین شرایطی زمینه برای کسب سود ناشی از عایدی سرمایه فراهم‌تر بوده بنابراین در نظر گرفتن مالیات بر عایدی سرمایه ضرورت بیشتری خواهد داشت.
منبع: افکارنيوز
کلیدواژه: مالیات سرمایه پالایش اقتصاد ایران بازی اقتصاد ایران ارز مسکن ایرلند دولت درآمد مالیات بازار سرمایه عایدی سرمایه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.afkarnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «افکارنيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۲۳۹۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سبدگردانی با سرمایه کم امکان‌پذیر است؟
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، بسیاری از افراد که قصد دارند مدیریت سرمایه خود را در اختیار مدیران حرفه‌ای و متخصص بازار سرمایه بسپارند، تصور می‌کنند که برای سبدگردانی اختصاصی باید سرمایه بالا و چندین میلیاردی داشته باشند. اما شما می‌توانید حتی با چند صد میلیون تومان هم مطابق با سلیقه سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌پذیری خود، از خدمات سبدگردانی اختصاصی بهره‌مند شوید.
آیا با سرمایه کم هم سبدگردانی ممکن است؟مدیریت سرمایه در بازارهای مالی یک امر تخصصی محسوب شده و سبدگردانی اختصاصی در بورس نیازمند سرمایه‌های چند میلیاردی است. اما با حداقل سرمایه ۵۰۰ میلیون تومان هم می‌توانند سبدگردانی در بورس را با مدیریت حرفه‌ای و کسب سودی بالاتر از تمامی بازارها تجربه کرد.
در حقیقت، سبدگردانی توسط شرکت‌های سبدگردان که دارای مجوز رسمی از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند انجام شده و این شرکت‌ها تحت نظارت مستقیم سازمان بورس فعالیت می‌کنند. طی فرایند سبدگردانی، مدیر سبد بر اساس میزان ریسک‌پذیری و اهداف مالی سرمایه‌گذار، پرتفویی متنوع از انواع دارایی‌ها را تشکیل داده و با تحلیل شرایط اقتصاد کلان تلاش می‌کند که بازدهی بالاتر از میانگین سایر بازارها مانند بورس، طلا، بانک و … برای سرمایه‌گذار محقق کند.
حداقل سرمایه برای سبدگردانی چقدر است؟با توجه به اینکه سبدگردانی اختصاصی جز خدمات ویژه سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، بنابراین معمولاً حداقل سرمایه برای سبدگردانی اختصاصی از مبالغ بالا شروع می‌شود. شرکت‌های سبدگردان می‌توانند حداقل میزان سرمایه جهت سبدگردانی را از مبالغ مختلفی شروع کنند. معمولاً خدمات سبدگردانی اختصاصی از سرمایه یک میلیارد تومان به بالا انجام می‌شود، اما برخی از شرکت‌های سبدگردان طرح‌های متنوع سبدگردانی را با حداقل سرمایه ۵۰۰ میلیون تومان ارائه می‌دهند. نکته حائز اهمیت در سبدگردانی اختصاصی بازدهی سبدهای تحت مدیریت شرکت‌های سبدگردان است. شاید به نظر برسد که شرکت‌هایی حداقل مبلغ سبد گردانی را از مبالغ بالا، به طور مثال پنج میلیارد تومان آغاز می‌کنند بازدهی بالاتری را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورند. اما مدیریت دارایی یک امر تخصصی بوده و بهتر است برای انتخاب شرکت سبدگردان جهت انعقاد قرارداد سبدگردانی، آماری از بازدهی سبدهای اختصاصی تحت مدیریت شرکت را مشاهده کنید. همچنین، انعطاف‌پذیری در قوانین برداشت و اضافه کردن سرمایه در قرارداد سبدگردانی دیگر امر مهم در انتخاب یک شرکت سبدگردان است.
با وجود اینکه می‌توان سرمایه گذاری با سرمایه کم را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام داد، اما سرمایه‌گذاری به روش سبدگردانی اختصاصی دارای مزیت‌های بیشتری است. از جمله مزایای سبدگردانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
انعطاف‌پذیری بالا در شرایط مختلف بازار
مدیریت اختصاصی و حرفه‌ای دارایی
ریسک پایین‌تر نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری
تنوع بالا در سبد دارایی
مدیریت ریسک قدرتمند
مهمترین ویژگی سبدگردانی انعطاف‌پذیری بالای ترکیب دارایی سبد سرمایه‌گذاری است. در حقیقت، مدیر سبد تحت شرایط مختلفی می‌تواند ترکیب دارایی‌ها در راستای منافع سرمایه‌گذار تغییر دهد.
بررسی انواع سبدگردانی با سرمایه کمهمانطور که در ابتدا اشاره شد طرح‌های متنوع سبدگردانی با سرمایه کم وجود دارد. این طرح‌ها از نظر ترکیب دارایی و میزان ریسک متمایز هستند:
سبدگردانی با سرمایه کم و ریسک پاییناین نوع از سبدگردانی مناسب سرمایه‌گذارانی است که تحمل ریسک پایینی دارند، اما قصد دارند بازدهی بالاتر از نرخ بهره بانکی داشته باشند. معمولاً بخش قابل توجهی از دارایی‌های این نوع از سبدها به اوراق بهادار کم ریسک مانند اوراق اخزا، مرابحه، اجاره، صندوق‌های درآمد ثابت و…. اختصاص پیدا می‌کند. همچنین، مدیر سبد با توجه به ظرفیت‌های بازار مشتقه می‌تواند از استراتژی‌های کم ریسک این بازار مانند آربیتراژ و کاورد کال جهت کسب بازدهی بالاتر از نرخ بهره و بازدهی صندوق‌های با درآمد ثابت استفاده کند.
سبدگردانی با سرمایه کم و ریسک متوسططرح سبدگردانی با سرمایه کم و ریسک متوسط مناسب سرمایه‌گذارانی است با افق زمانی میان‌مدت و بلندمدت که قصد دارند بازدهی به اندازه تورم یا کمی بالاتر از تورم داشته باشند و از سوی دیگر، ریسک بالایی را در قبال بازدهی بالاتر تقبل نکنند. ترکیب دارایی این نوع از سبدها بسیار متنوع بوده و معمولاً دارایی‌هایی مانند اوراق اخزا، صندوق‌های کالایی طلا و زعفران، سهام ارزشی و میانه به صورت متوازن در آنها وجود دارد.
سبدگردانی با سرمایه کم و ریسک بالاسرمایهگذارانی که نسبت به دارایی‌های پرریسک مانند سهام، طلا و اوراق مشتقه چشم‌انداز مثبتی دارند و تمایل دارند تحت هر شرایطی ریسک کرده و بازدهی بالایی کسب کنند بهتر است طرح سبدگردانی با ریسک بالا را انتخاب کنند. معمولاً سبد دارایی این طرح را دارایی‌هایی مانند سهام میانه و رشدی، صندوق طلا، صندوق چند کالایی، اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله تشکیل می‌دهند. در حقیقت، ممکن است نوسانات این سبد تحت شرایط مختلف اقتصادی زیاد باشد، اما با توجه مدیریت حرفه‌ای پرتفوی توسط افراد متخصص در حوزه مالی و سرمایه‌گذاری، نوسانات می‌تواند به شکل مناسبی کنترل شود.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.
کد خبر 6093130
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند