قبای آیینی کهن بر تن متکدیان!
تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۳۱۶۸۳۳۵
خرداد: پوشیدن لباس تکدی گری در قامت قبای آیین کهن «حاجی فیروزها» از آن دست اتفاقاتی است که در روزهای پایانی سال، فضای جامعه را متاثر از این رفتار غیرفرهنگی کرده است.
به گزارش روز سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، پیغام بخشی و نویددهی رسیدن نوروز از جمله اتفاقاتی است که برای هر کدام از ایرانیان نه تنها یادآور یکی از کهن‌ترین آیین های پیشواز از نوروز است که به عنوان یکی از صفات حسنه برای آنها شناخته می شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
** «حاجی‌فیروز»؛ شخصیتی بازمانده از هزاره های دوربه گواه تاریخ و اسناد مکتوب موجود در میان تاریخ فرهنگ‌ها و رفتارهای آیینی؛ ایرانیان مراسم نوروز را یکی از مهمترین اعیاد و جشن‌های ملی خود می‌دانستند و بسیاری از آیین‌ها، خرده آیین‌ها و خرده فرهنگ های خود را در زمینه برگزاری رفتارهای آیین مند و فرهنگی در آستانه نوروز و نوشدن سال برگزار می کردند.پشت سر گذاشتن زمستان سرد به ویژه برای مردمان کشاورز ایرانی که برای آنها تمثیلی از مرگ طبیعت و زمین به عنوان «مادر بخشنده» به شمار می رفت و آمدن بهار طبیعت با بخشندگی و روزی و رزقی که برای آنها به ارمغان می‌آورد از مهمترین اعیاد و جشن های ایرانیان به شمار می رفت.به همین سبب با آغاز فصل بهار مراسم متنوعی برای خوشامدگویی به سال نو و مطلع ساختن افراد از آمدن بهار در رفتارهای فرهنگی - آیینی ایرانیان به کرات به چشم می خورد.یکی از دیرپاترین و شناخته شده ترین آیین‌های خوش‌آمدگویی به نوروز آیین نمایشی «حاجی‌فیروز» است. «حاجی‌فیروز» که ما آن را با صورتی سیاه و جامعه سرخ به یاد می آوریم، تمثیل و نمادی از پیروزی طبیعت و تولد آن و برخاستن مجدد بعد از پشت سر گذاشتن سرما و سیاهی زمستان است.در حقیقت سیاهی حاجی فیروز بازتاب دهنده زمستانی‌ست که پیامدش مرگ و نابودی و نیستی بوده و جامه سرخ «حاجی‌فیروز» بازتاب دهنده شکوفه های درختان است که به واسطه آن پیغام آمدن سال نو و نوروز را می توان در فرهنگ ایرانیان کشاورز رصد کرد.پیشینه شخصیت و خلق کاراکتری به نام «حاجی‌فیروز» در دامنه سیطره فرهنگ و تمدن ایرانی به هزاره های دور برمی‌گردد.برای رسیدن به فلسفه شکل گیری و ریشه پیدایش «حاجی‌فیروز»، نکته ای که مهرداد بهار نویسنده و پژوهشگر ممتاز آیین ها و اساطیر ایرانی، به آن اشاره می کند، می تواند راهگشای ما باشد. به اعتقاد او «به احتمال زیاد حاجی فیروز که فقط در چند روز اول و آخر سال پیدایش می شود و شادی و سرور را به ارمغان می آورد، نمادی از بازگشت سیاوش به جهان پرجنب وجوش مادی است. به این ترتیب، صورت سیاهش نشانه توقف او در جهان تیره و تار مردگان است و جامه قرمزش نیز علامت خون و زندگی مجدد است».شخصیت حاجی فیروز که یکی از کهن سنگ ترین و دیرپاترین کاراکترهای مراسم استقبال از نوروز در میان ایرانیان به شمار می رود دارای پیشینه ای چنان سترگ است که بخش مهمی از آیین های استقبال از نوروز به عنوان بزرگترین جشن ملی ایرانیان از باستان تا به امروز را نمایندگی می‌کند.حال پوشیدن جامه تکدی‌گری بر تن این نماینده و پیغام آور رسیدن نوروز نه تنها جلوه ای زیبا به جامعه شهری و فرهنگی ایران نمی دهد که در حقیقت بازتاب دهنده فقر فرهنگی موجود در میان مردمی است که حداقل در کلام به گذشته و پیشینه فرهنگی ایرانی همیشه بالیده اند.
** نیازمند برخوردهای بازدارنده هستیمبنا به اقوال متعدد؛ به ویژه توسط تاریخ نویسان و ثبت کنندگان رویدادهای تاریخی درعهد صفوی همچنین ابتدای قاجار، شخصیت حاجی‌فیروز شخصیتی بخشنده بود و چون مادر طبیعت و آمدن بهار که بار دیگر به زندگی شکوفه و سرسبزی را اهدا می‌کرد، همزمان با اعلام پیغام فرخنده آمدن بهار، هدایای کوچکی را به کودکان و نوجوانانی می‌داد که با سرودهای او همخوان شدند یا در جشن و شادی و پایکوبی او شرکت می‌کردند. به همین سبب رفتاری که امروز در قبال شخصیت حاجی فیروز و تبدیل شدن او به فردی در کنار شادی و آوردن خبر مسرت‌بخش آمدن بهار از دیگران چیزی طلب می‌کند، فرهنگی ناهمخوان با آیین کهن نمایشی «حاجی فیروز» در فرهنگ ایرانی است.سیدنجم‌الدین محمدی مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری پیشتر در گفت و گویی درباره طرح جمع‌آوری اینگونه متکدیان یادآور شده بود: حوزه سازمانی شهرداری نمی‌تواند به‌طور مستقیم با چنین افرادی برخورد قانونی داشته باشد. در طرح ویژه نوروز که مخصوص جمع‌آوری متکدیان خیابانی است این مساله نیز در نظر گرفته شده است، هر شهروندی در هر پوشش و لباسی که در معابر به تکدی‌گری بپردازد به جرم متکدی تحویل مقامات قانونی می‌شود.وی درباره فعالیت گروهی این افراد در مناطق مختلف می‌گوید: رفتار این افراد اگر تحت هدایت باندهای متکدیان در جامعه باشد به راحتی قابل شناسایی و پیگیری هستند و پلیس اقدامات شناسایی آنها را پیگیری خواهد کرد. درباره قوانین برخورد با این افراد هم باید گفت که متاسفانه با وجود جرایم سنگینی که برای این افراد در نظر گرفته شده اما به محض آزادی دوباره به این کار رو می‌آورند و در معابر حاضر می‌شوند. این مساله برخوردهای قانونی جدی‌تر و بازدارنده‌تری را می‌طلبد.
** نهادهای متولی فرهنگ در خط مقدم جلوگیری از آسیبداوود فتحعلی بیگی نمایشنامه‌نویس، کارگردان و یکی از پژوهشگران نمایش های آیینی و سنتی که دبیری جشنواره نمایش‌های آیینی - سنتی را در سال 1398 برعهده دارد درباره شخصیت «حاجی فیروز» در گفت و گو با ایرنا می گوید: «حاجی فیروزها» یا «آتش افروزها» یکی از کاراکترهای برخاسته از سنت خنیاگری و نوروزخوانان ایرانی هستند که به واسطه آنها مردم خبر آمدن بهار و مژده رسیدن نوشدن سال را دریافت می کردند. رسالت حقیقی حاجی فیروزها در کنار اطلاع رسانی آمدن بهار، شاد کردن کانون خانواده و در نگاهی کلان تر طرح شاد کردن فضای جامعه برای استقبال از مراسم نوروز است.وی در پاسخ به این پرسش که چرا این شخصیت های آیینی در جامعه امروز ما در کوچه و خیابان ها به جای الهام گرفتن از رفتار آیینی وابسته به این شخصیت از این لباس و ماهیت و هویت این شخصیت باستانی برای تکدی گری استفاده می کنند تصریح می کند: برای آسیب‌شناسی این موضوع در کنار مشکلات اقتصادی جاری در جامعه باید نوک پیکان را متوجه نهادهای فرهنگی کرد که موظف هستند تا فضا و مکانی را برای تربیت فرهنگ صحیح استفاده کردن از آیین های نوروزی، نمایشگران نوروز و عموم افراد جامعه تدارک ببینند.وی ادامه می دهد: همچنین نباید فراموش کنیم که وقتی عامل بازدارنده ای از سوی نهادهای فرهنگی و هنری برای ممانعت از سوء استفاده از کاراکترهای آیینی در بطن جامعه وجود نداشته باشد وقوع چنین آسیب‌هایی طبیعی است.دبیر جشنواره آیینی و سنتی خاطرنشان می کند: باید امیدوار بود تا طی سالیان آینده تمامی نهادهای متولی امر فرهنگ به ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اختصاص نهاد، سازمان و یا ارگانی برای ترویج نمایش های آیینی- سنتی و انتقال مبانی درخشان این آیین ها که بازتاب دهنده فرهنگ کهن ایرانیان به مردم است برنامه‌ریزی‌های دقیق و اجرایی داشته باشند. برچسب ها: لباس تکدی ، حاجی فیروز ، متکدیان
منبع: خرداد
کلیدواژه: حاجی فیروز متکدیان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۶۸۳۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از «گشت ارشاد» تا «طرح نور» فقط دو نوروز فاصله افتاد؛ برای زنان پرونده قضایی تشکیل می‌شود؟
بعد از تعطیلات نوروز پلیس اطلاعیه داد که با طرح «نور» تلاش دارد با بدحجابی مقابله کند، طرحی که رسانه‌ها کارشناسان مختلف اعتقاد دارند بازگشت همان گشت ارشاد است.
به گزارش خبرآنلاین، طرح «نور» توسط نیروی انتظامی در خیابان‌های شهر اجرا می‌شود، شاید بعد از ماجراهای شهریور ۱۴۰۱ خیلی‌ها گمان می‌کردند حضور گشت ارشاد در خیابان‌ها منتفی شده است، اما فقط باید دو نوروز می‌گذشت تا یک بار دیگر طرحی برای حجاب پا به خیابان‌ها بگذارد و در میادین اصلی مستقر شود.
هنوز تعطیلات نوروز سال ۱۴۰۳ تمام نشده بود که پلیس اعلام کرد از شنبه ۲۵ فروردین طرحی به‌نام «نور» برای مقابله با بدحجابی اجرا می‌کند. فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) در اولین اطلاعیه از سلسله اطلاعیه‌های چهارگانه خود نوشت: «فرماندهی انتظامی ضمنِ دعوتِ همگان به رعایت هنجارهای دینی و اخلاقی با هرگونه اَعمالِ ناهنجار و ضدِ ارزش‌هایِ جامعه که توسطِ افرادی معدود و هنجارگریز صورت می‌گیرد برابر قانون با جدیت برخورد خواهد کرد. از این افراد انتظار می‌رود ضمن رعایت هنجارهای ایرانی- اسلامی از جمله عفاف و حجاب از هر نوع رفتاری که مطلوب جامعه نیست بپرهیزند.»
اطلاعیه‌ای که در میان تنش‌های منطقه‌ای خیلی‌ها را متعجب کرد، با این وجود قرار همان شنبه ۲۵ فروردین شد. یک روز بعد از روز موعود فراجا اطلاعیه دوم خود را درباره طرح «نور» منتشر کرد: «با اجرای طرح نور از روز شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، خوشبختانه شاهد همکاری وصف ناپذیر مردم عزیز به ویژه بانوان فهیم و قانون‌مدار کشورمان با پلیس هستیم…فرماندهی انتظامی کشور به تمام مادران، خواهران و دختران سرزمین ایران اسلامی که با برادران خود در فراجا همگام و همسو بوده و با روشنفکری آگاهانه نسبت به قوانین جامعه ایران اسلامی تمکین دارند، تقدیر و تشکر خالصانه خود را ابراز می‌کند.»
پلیس عاری از خطا و اشتباه نبودهچند روز بعد از اجرای طرح «نور» آهسته آهسته فیلم‌هایی از مواجهه پلیس با برخی زنان در فضای مجازی منتشر شد، تصاویری که نشان از تنش داشت، اما اطلاعیه سوم پلیس نشان داد که او از عملکرد خودش رضایت دارد، آنها در بخشی از متن این اطلاعیه نوشتند: «گزارش‌های میدانی و بررسی‌های دقیق با ابزار هوشمند نشان‌داده است که وضعیت عفاف و حجاب در سطح کشور نسبت به قبل از اجرای طرح مطلوب‌تر بوده و این شرایط در روزها و هفته‌هایِ آینده روندِ بهتر و مناسب‌تری خواهد یافت.»
همچنین در بخشی دیگری از اطلاعیه سوم به اشتباهات احتمالی پلیس اشاره شد: «ناگفته پیداست که پلیس عاری از خطا و اشتباه نبوده و با هرگونه رفتار و کُنش اشتباه احتمالی ماموران نیز برخورد خواهد شد.»
توئیت متفاوت بعد از اعلام رضایت پلیس؛ برخی مسئولان تذکر گرفتندبعد از آنکه فراجا در اطلاعیه سوم خود نوشت: «پلیس عاری از خطا و اشتباه نیست.» عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب خبر داد: «برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده در حوزه‌ی حجاب تذکر دریافت کرده‌اند.»
سیدمهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس ضمن بازنشر بخشی از بیانات رهبری درباره حجاب نوشت: «رهبر انقلاب: کشف حجاب، هم حرام شرعی است هم حرام سیاسی است…منتها…دشمن با نقشه و برنامه وارداین کار شده، ما هم باید با برنامه و نقشه وارد بشویم. کارهای بی‌قاعده و بدون برنامه نباید انجام بگیرد/ پی نوشت: به تازگی برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده در حوزه‌ی حجاب تذکر دریافت کرده‌اند.»
تذکر مهم دفتر رهبری به برخی مسئولان بخاطر کارهای بی‌قاعده در حوزه حجابتوئیت فضائلی که خبر از تذکر به مسئولان درباره نحوه برخورد با حجاب می‌داد با واکنش‌هایی از سوی موافقان و مخالفان گشت ارشاد همراه شد. در همین راستا یک توئیت قدیمی از او در فضای رسانه‌ای بازنشر شد که در آن نوشته بود: «ممکن است من و شما درباره برخی عملکردهای گشت امنیتی اجتماعی یا اثرگذاری آن حرف داشته باشیم اما این ربطی به اصل حجاب، ضروری بودن رعایت آن به عنوان یکی از احکام الله و لزوم برخورد متقضی با افراد هنجارشکن با فساد سازمان یافته ندارد؛ همینطور لزون رعایت حرمت پلیس.»
اما ساعتی پس از انتشار این توئیت قدیمی، مهدی فضائلی، در شبکه اجتماعی ایکس به آن واکنش نشان داد و نوشت: «ساعاتی است توئیت زیر به عنوان توئیت جدید بنده و به عنوان عقب نشینی از توئیت قبل در حال بازنشر است؛ ضمن تأیید محتوای این توئیت که مربوط به حدود ۱.۵ سال پیش است تأکید می‌کنم توئیت دیروز به قوت خود باقی است.»
حمله شریعتمداری به فضائلیبا این وجود برخی انتقادها به‌سمت عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب سرازیر شد، حسین شریعتمداری در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: «این پرسش از برادر عزیزمان آقای فضائلی در میان است که جناب ایشان از کدام جایگاه می‌فرمایند: «بتازگی برخی مسئولان به‌دلیل کارهای بی‌قاعده تذکر دریافت کرده‌اند»؟! چرا که با توجه به عضویت ایشان در دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، این تذکر به حضرت آقا نسبت داده می‌شود و شده است؟!
برادر فضائلی عزیز! بیت رهبر معظم انقلاب «سخنگو» ندارد و چنانچه تذکری ضرورت داشته باشد، مستقیماً و با ذکر مأخذ از سوی دفتر معظم‌له (آقایان گلپایگانی و حجازی) به اطلاع مخاطبان آن، اعم از مسئولان و یا مردم می‌رسد. توضیح آن که بیت معظم‌له حتی از به کارگیری واژه «یک مقام آگاه» نیز به شدت پرهیز می‌کند! از این روی، نظری که جنابعالی به حضرت آقا نسبت داده‌اید، خارج از روال یاد شده و از جانب شما، دور از انتظار بوده است. »
اما سردار جعفری، مسئول قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه الله سپاه تذکر رهبری را تایید کرد و گفت؛ «یک اشتباهی از جانب عوامل اجرایی طرح نور صورت گرفته و از جانب آقای فضائلی گفته می‌شود که حضرت آقا تذکری داده‌اند و این امر طبیعی است زیرا یا گزارشات به محضر رهبر انقلاب می‌رسد و یا ایشان در فضای مجازی رؤیت می‌کنند.»
برای زنان پرونده قضائی درست نمیکنیمبا همه این مسائل طرح «نور» همچنان ادامه دارد و برخی زنان توسط پلیس بازداشت می‌شوند، اما مقام قضائی اعلام کرد برای این گروه از زنان پرونده‌ای تشکیل نمی‌شود. حجت‌الاسلام محمدکاظم موحدی‌آزاد، دادستان کل کشور با بیان اینکه ما بنا نداریم برای نوامیس این مملکت پرونده قضائی درست کنیم و بعد از تذکر و تعهد و اصلاح پوشش فرد به منزل برمی‌گردد گفت: اکثر بانوان بعد از تذکر نسبت به اصلاح وضعیت پوشش خود اقدام می‌کنند.
همچنین پلیس در بخشی از اطلاعیه چهارم خود در این‌باره نوشت: «پلیس در هیچ حالتی به دنبال پرونده‌سازی برای موضوعات هنجاری و ارزشی نیست و به شهروندانِ عزیز این نوید را می‌دهیم که در نهایت طرح نور به سمت هوشمندسازی پیش خواهد رفت.»
در این میان برخی پیامک‌ها طی روزهای گذشته دست به دست شد که خبر از ثبت نام برای طرح تذکر لسانی به زنان با پوشش متفاوت می‌داد، اما پلیس بلافاصله درباره آن اطلاعیه صادر کرد، مرکز اطلاع‌رسانی فراجا، طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «لینک‌های منتشره جهت ثبت نام و نقش آفرینی در طرح تذکر لسانی و مقابله با کشف حجاب و برهنگی و موارد مشابه، از جانب پلیس نیست.»
همچنین سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا اعلام کرد: «با حمایت‌های مجلس، دولت و قوه قضائیه و همراهی مردم اجرای طرح نور را با قوت، دقت و هوشمندی ادامه خواهیم داد.»
در واکنشی دیگر حجت الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عالی کشور گفت: «مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی ایران، تنها یک امر عقیدتی و دینی نیست و یک امر قانونی است، تمام شهروندان چه معتقد به مبانی دینی باشند و چه نباشند باید به قانون عمل کنند.»
منتقدها چه می‌گویند؟مسعود پزشکیان، منتخب تبریز در مجلس دوازدهم در خصوص اجرای طرح عفاف و حجاب گفت: «اگر ما اطلاع رسانی، هدایت و توجیه کنیم، فرد می‌پذیرد راهی که می‌رود اشتباه است، اما زمانی که به زور می‌گوییم باید این کار را انجام دهی، این غیر از عناد و ایجاد عقده در دل فرد کار دیگری نمی‌کند. من به آقایان پیشنهاد می‌کنم بررسی کنند و قبل و بعد مداخله را ببیند؛ اگر وضع حجاب بهتر شده است ادامه دهند، اما اگر بدتر شد، این یعنی مردم را بدبین کرده‌اند و باید راه خود را تغییر دهند.»
عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به هزینه‌های مادی، روانی، اجتماعی و سیاسی بالای، مواجهه با مساله پوشش زنان گفت: «تا حالا چند بار دست در این حفره کرده و گزیده شده‌اند و همچنان هم در حال تکرار آن هستند. توجه ندارند که نتایج منفی این سیاست‌ها بسیار زیان‌بار است.»
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد