تجارت ایران و ترکیه، در مسیر سقوط قرار دارد؟
تاریخ انتشار: ۱ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۱۸۲۵۷۰
رویداد۲۴ آمارهای رسمی ترکیه نشان میدهد که سطح تجارت میان دو کشور پس از عبور از مرز ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰، در سال ۲۰۱۲ به اوج خود یعنی ۲۱.۹ میلیارد دلار رسید اما پس از آن روند کاهشی آغاز شده است. میزان صادرات ترکیه به ایران در سال ۲۰۱۲ به بیشترین سطح یعنی ۹.۹ میلیارد دلار رسید اما در سال ۲۰۱۷ به ۳.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
المانیتور نوشت: طی سالهای اخیر ایران و ترکیه به همکاری در امور منطقهای از جمله تلاش مشترک برای بازگرداندن ثبات به سوریه و اتحاد علیه سیاستهای آمریکا و اسرائیل در منطقه پرداختهاند.
در ادامه این مطلب آمده است: چنانکه که گامهایی نیز برداشته شده، انتظار میرفت اتحاد سیاسی به ارتقای روابط اقتصادی میان دو کشور نیز منتهی شود. در سال ۲۰۱۵ انعقاد یک توافق تجارت ترجیحی منجر به کاهش تعرفه برای ۱۲۵ محصول صنعتی و ۱۴۲ محصول کشاورزی شد. دو سال بعد نیز یک توافق تبادل ارز به منظور تجارت با ارز ملی دو طرف منعقد شد. هنگام انعقاد توافق تجارت ترجیحی، دو کشور خبر دادند که قصد دارند میزان تجارت میان دو کشور را تا ۳۵ میلیارد دلار افزایش دهند. پس از چهار سال، نتایج حاصله از هر نظر باعث سرخوردگی است.
در سال ۲۰۱۸ میزان تجارت دوجانبه ایران و ترکیه به ۹.۳ میلیارد دلار رسید که طی ۹ سال گذشته کمترین سطح بود. آمارهای رسمی ترکیه نشان میدهد که سطح تجارت میان دو کشور پس از عبور از مرز ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰، در سال ۲۰۱۲ به اوج خود یعنی ۲۱.۹ میلیارد دلار رسید اما پس از آن روند کاهشی آغاز شده است. میزان صادرات ترکیه به ایران در سال ۲۰۱۲ به بیشترین سطح یعنی ۹.۹ میلیارد دلار رسید اما در سال ۲۰۱۷ به ۳.۳ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۸ تا ۲.۴ میلیارد دلار کاهش یافت. واردات ترکیه از ایران نیز از سقف ۱۲.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱، به ۷.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ و ۶.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ رسید. بسیاری امیدوار بودند که با استفاده از ریال ایران و لیره ترکیه در معاملات، تعامل تجاری میان دو طرف تسهیل شده و حجم تجارت افزایش چشمگیری بیابد. اما چنین اتفاقی رخ نداد.
در میان بیست خریدار اول اجناس ترکی، ایران در رده نوزدهم قرار دارد و علیرغم صادرات نفت و گاز به ترکیه، ایران در رده دهم صادرکنندگان به این کشور جای گرفته است. اما هنوز تراز تجاری میان دو کشور به سود ایران است و سال گذشته کسری ترکیه به ۴.۵ میلیارد دلار رسید. روند کاهشی تجارت دوجانبه میان دو کشور امسال نیز ادامه یافت.
در ماه ژانویه میزان صادرات ترکیه به ایران با کاهش ۲۷ درصدی به ۱۹۱ میلیون دلار و میزان واردات از ایران نیز با کاهش ۱۶ درصدی به ۴۸۵ میلیون دلار رسید. کاهش تجارت دوجانبه تا حدی به موانع اجرای توافق تجارت ترجیحی میان دو کشور وابسته است.
فاتح کایاباتماز، نماینده موسسه بازرگانان و صنعتکاران مستقل ترکیه در تهران هشدار داده که اوضاع ممکن است از این بدتر نیز بشود. ایران واردات ۳۳۹ قلم کالا را ممنوع کرده که ۶۱ قلم آنها در حیطه توافق تجارت ترجیحی با ترکیه قرار میگیرد.
وی افزود که سازمان او از مقامات ایرانی خواسته که به این ممنوعیت پایان دهند و حتی این مسأله میان روسای جمهور دو کشور نیز مورد مذاکره قرار گرفته است. او میگوید ما به مقامات ایرانی هشدار دادهایم که توافقات دوجانبه، پیمانهای بینالمللی هستند که از طریق صدور دستورالعمل قابل لغو شدن نیستند.
اما در حالی که دولت ترکیه به دنبال رفع موانع صادرات به ایران است، مجلس ایران با تصویب قانونی که تا مارس ۲۰۲۱ واردات هر گونه کالایی که مشابه ایرانی دارد را ممنوع میکند، ضربه دیگری به روابط تجاری دو کشور زدهاند.
کایاباتماز معتقد است کشورهای طرف تجارت ترجیحی با ایران باید از این قانون مستثنی شوند. او میگوید منسوجات، شوینده ها، خوراک، مواد دارویی و آرایشی از جمله محصولاتی هستند که ما به ایران صادر میکنیم اما محصولات مشابهی با آنها داخل ایران نیز تولید میشوند. در پی این تصمیم مجلس ایران، صادرات ما به ایران تقریبا نصف خواهد شد. اما علیرغم روند مأیوس کننده در تجارت، همکاری در سایر حوزهها از جمله گردشگری در حال تقویت است.
موسسه آژانسهای مسافرتی ترکیه و موسسه آژانسهای مسافرتی و گردشگری ایران در ماه فوریه توافقی امضا کردند تا میزان گردشگران میان دو کشور را افزایش دهند. گفته میشود سال پیش، از ۴۰ میلیون گردشگر خارجی که به ترکیه مسافرت کردهاند، دو میلیون نفر ایرانی بودند. این رقم نشان میدهد که همکاریهای سیاسی باوجود مشکلات اقتصادی داخل ایران، موجب رونق گردشگری میان دو کشور نیز شده است. عامل دیگری که موجب تقویت گردشگری میان دو کشور شده، کاهش بیست درصدی ارزش ریال نسبت به لیره ترکیه میباشد. سرمایهگذاری ایرانیان در بخش املاک ترکیه نیز افزایش یافته است. سال گذشته ایرانیها با خرید ۳۶۵۲ منزل مسکونی در ترکیه، پی از عراقیها با ۸۲۰۵ واحد، در جایگاه دوم قرار گرفتند.
تمایل تجار ایرانی نیز به ترکیه زیاد شده است. طبق آمار اتحادیه اتاقهای بازرگانی ترکیه، سال گذشته ایرانیان ۱۰۱۹ شرکت در این کشور ثبت کردند که آنها را میان سه کشور نخست قرار میدهد. این موارد موجب استحکام پیوند میان دو کشور ایران و ترکیه شده است. با این حال سیاستهای ایران موجب شده کار برای طرف ترکی دشوار شود. بنابراین مایه تعجب نیست که وزارت تجارت ترکیه در وبسایت خود به سرمایهگذاران هشدار میدهد که در سال ۲۰۱۷ ایران در میان ۱۹۰ کشور از نظر شاخص سهولت کسب وکار در رده ۱۲۴ قرار گرفت.
منبع: رویداد24
کلیدواژه: رویداد24 تجارت ایران و ترکیه تجارت دوجانبه ایران و ترکیه اقتصاد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۸۲۵۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقشه تجاری ایران و پاکستان، دو همسایه ای که در تجارت غریبه بودند + جدول
تین نیوز
دو کشور ایران و پاکستان نزدیک به ۹۱۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی دارند که این جدا از مرز آبی و مسیر هوایی است با این حال حجم روابط تجاری در بهترین حالت به ۲.۵ میلیارد دلار در سال رسیده است.
به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، ایران با ۱۵ کشور مرزهای زمینی و دریایی دارد که شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات عربی متحده و عمان می شود. با توجه به سفر رئیس جمهوری ایران به کشور پاکستان، در گزارش پیش رو به وضعیت اقتصاد و تجارت همسایه شرقی ایران یعنی پاکستان با بیش از ۲۴۰ میلیون نفر جمعیت پرداخته ایم.
دو کشور نزدیک به ۹۱۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی دارند که این جدا از مرز آبی و مسیر هوایی است. گوادر تا چابهار مسیری نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری دارند که مسیر نزدیکی است و دو کشور می توانند ارتباط تجاری مناسبی داشته باشند اما حجم روابط تجاری در بهترین حالت به ۲.۵ میلیارد دلار در سال رسیده است که به هیچ وجه مطلوب نیست.
اقتصاد پاکستانپاکستان پس از چند مرحله بررسی و تجدید نظر در مورد ساختار اقتصادی خود، در حال حاضر دارای اقتصادی مختلط است که در آن شرکت های دولتی بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهند. اقتصاد پاکستان که در زمان استقلال این کشور عمدتاً کشاورزی بود، امروزه بسیار متنوع شده است. البته که همچنان نزدیک یک چهارم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد و نزدیک به ۴۰ درصد نیروی کار در کشاورزی یا بخش های مرتبط شاغلند. اما از نظر ساختار اقتصادی، پاکستان بیشتر به کشورهای با درآمد متوسط شرق و جنوب شرقی آسیا شباهت دارد تا کشورهای فقیرتر شبه قاره هند. عملکرد اقتصادی این کشور با بسیاری از دیگر کشورهای در حال توسعه سازگارتر است.
بر اساس آمار بانک جهانی (WB) در سال ۲۰۲۲ تولید ناخالص داخلی پاکستان ۳۷۵ میلیارد دلار بوده که رشد ۶.۱ درصدی را نسبت به سال ۲۰۲۱ داشته است. همچنین بر اساس اطلاعات مؤسسه آمار پاکستان، نرخ تورم کلی این کشور ۳۷.۰۷ درصد ثبت شده است.
تجارت ایران و پاکستانبه اعتقاد کارشناسان، پاکستان به گاز، به صنعت پتروشیمی، محصولات ساختمانی، رنگ، انواع و اقسام میوه جاتی که ایران دارد مثل سیب و انگور احتیاج دارد که پاکستان واردکننده آن است. در مقابل پاکستان صادرکننده برنج است. کاغذ و محصولاتی از این دست دارد، کنجد از پاکستان به ایران صادر می شود، میوه هایی مختلف مثل انبه از پاکستان می آید. بنابراین دو کشور اقتصاد مکمل و جمعیت بسیار زیادی هم دارند اما تاکنون به دلایل زیادی از جمله قوانین پیچیده گمرکی دو کشور، مشکلات تحریمی و… سطح روابط دو کشور به حد مطلوب نرسیده است.
بر این اساس هم بررسی وضعیت تجارت ایران و پاکستان در سال های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ نشان می دهد که صادرات ایران به پاکستان از نظر ارزش روند صعودی داشته، به گونه ای که از ۱.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۷ به ۲.۰۷ میلیارد دلار در پایان سال ۱۴۰۲ رسیده است. سهم صادرات ایران به پاکستان در سال های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ روند ثابتی داشته؛ بیشترین سهم با ۴.۱ درصد برای سال ۱۴۰۲ و کمترین سهم با ۲.۶ درصد برای سال ۱۴۰۰ بوده است.
همچنین در این بازه زمانی واردات ایران از پاکستان از نظر ارزش روند صعودی داشته، به گونه ای که از ۳۴۱ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ به ۶۷۳.۹ میلیون دلار در پایان سال ۱۴۰۲ رسیده است. سهم واردات ایران از پاکستان در سال های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ تقریباً ثابت و برابر یک درصد بوده است. بیشترین سهم با ۱.۷ درصد برای سال ۱۴۰۱ و کمترین سهم با نیم درصد برای سال ۱۳۹۹ بوده است. این رقم در سال ۱۴۰۲ سهمی نزدیک به یک درصدی از کل واردات ایران بود.
علت عمده کاهش واردات ایران از پاکستان، افزایش تولید برنج در کشور و عدم نیاز به واردات این محصول مانند سال های قبل از کشورهایی نظیر پاکستان و هند بوده است.
در جدول زیر وضعیت تجارت دو کشور از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ آمده است.
همچنین تراز تجاری ایران با پاکستان به لحاظ ارزشی طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ همواره به نفع ایران بوده، اما طی دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ واردات ایران از پاکستان از سرعت رشد به مراتب بالاتری در مقایسه با صادرات ایران به پاکستان داشته و سهم برنج نیز از کل ارزش صادرات ایران از این کشور بیش از ۸۵ درصد بوده است.
در این بین رئیس جمهوری ایران دیروز پس از دیدار و گفت وگو با شهباز شریف نخست وزیر پاکستان و بعد از آئین امضای اسناد همکاری بین مسؤولان دو کشور، اعلام کرد که «سطح روابط تجاری قابل قبول نیست و این روابط در گام اول به ۱۰ میلیارد دلار برسد. ما مرز را بین دو کشور یک فرصت می دانیم و این فرصت می تواند در جهت رفاه دو کشور به کار گرفته شود.»
با توجه به روند صعودی تجارت دو کشور به نظر می رسد با شناسایی ظرفیت های خالی پاکستان و بازاریابی دقیق بتوان هدف تجارت ۱۰ میلیارد دلاری را محقق کرد.
قراردادهای تجاری دو طرفبا توجه به اهمیت قراردادها و معاهدات بین المللی، طی سال های اخیر دو کشور تلاش هایی برای توسعه مناسبات تجاری داشتند اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است؛ برای مثال در سال ۱۳۸۲ ایران و پاکستان یک موافقت نامه تعرفه ترجیحی منعقد کردند، اما از سال ۱۳۹۷ واردات بیش از ۲۰۰۰ قلم کالا ممنوع شد و بسیاری از کالاهای موجود در توافق نامه تعرفه ترجیحی ایران و پاکستان نیز در این فهرست قرار گرفتند. محمدصادق قنادزاده، معاون ارتقای کسب و کارهای بین المللی سازمان توسعه تجارت در این رابطه به مهر گفته بود: در حال حاضر موافقتنامه تجارت ترجیحی با پاکستان احیا شده و سند پایه تجارت آزاد با پاکستان نیز سال ها قبل نهایی شده بود منتهی روی فهرست کالاها باید به جمع بندی برسیم که در این راستا مذاکرات با پاکستان شروع شده و قرار است در کارگروه های مشترکی بررسی های لازم را در خصوص فهرست کالاها انجام دهیم.
همچنین سال گذشته سند برنامه راهبردی همکاری های تجاری پنج ساله بین دو کشور برای سال های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۸ امضا شد؛ بر اساس این سند، روابط تجاری ایران و پاکستان می تواند تا ۵ میلیارد دلار افزایش یابد.
چندی پیش نیز رؤسای گمرکات ایران و پاکستان با هدف تسهیل و توسعه تجارت در اسلام آباد مذاکره و در ۱۵ بند برای رفع موانع گمرکی توافق کردند. که با عملیاتی شدن آن مبادلات تجاری میان دو کشور افزایش می یابد. عملیاتی کردن تبادل الکترونیکی داده ها و اطلاعات با تشکیل تیم اجرایی از سوی دو طرف، ارائه تسهیلات گمرکی برای تسهیل تهاتر کالایی در منطقه آزاد چابهار و امکان تردد کامیون های ایرانی به عمق سرزمینی پاکستان از جمله توافقات بین ایران و پاکستان بود.
احداث ترمینال ریمداننکته دیگر آنکه ایران و پاکستان این ظرفیت را دارند که به واسطه حمل و نقل ارزان زمینی و هم به واسطه راه آهن آی. تی. آی (اسلام آباد-تهران-استامبول) از ظرفیت های این حوزه برای ارتقای روابط تجاری و اقتصادی خود استفاده کنند. این زیرساخت فراهم است و دو کشور می توانند به این واسطه شاهد تحول بزرگ در حوزه اقتصاد و تجارت باشند.
همچنین به زعم کارشناسان پاکستانی، مساله مهم دیگر در روابط ایران و پاکستان، کانال ارتباطی و ترابری گوادر به چابهار است که باید در اولویت های دو کشور جای گیرد.
از سویی دیگر نیز با توجه به تمایل دو کشور برای حمل و نقل کالا به صورت زمین، برنامه ریزی شده که با احداث ترمینال ریمدان در مرز ایران و پاکستان، تعداد کامیون های حمل و نقل کالا بین دو کشور به هزار دستگاه برسد.
بر این اساس، اقتصاد ایران و پاکستان در حوزه تجارت خارجی مکمل یکدیگرند بنابراین پاکستان می تواند نقش مهم و اساسی در پیاده سازی نقشه ارزی و تجاری کشور داشته باشد. در واقع توسعه تجارت خارجی با پاکستان می تواند به ایران برای خنثی سازی تحریم ها کمک شایانی کند. این موضوع در ارتباط با پاکستان نیز از طریق کمک ایران به تأمین امنیت انرژی این کشور برای پیگیری برنامه های توسعه اقتصادی مطرح است.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید