به نقل از «ایرنا»

حمله به فیضیه؛ سرآغاز انحطاط رژیم پهلوی

تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۱۸۷۴۳۷

تهران- ایرنا- دوم فروردین 1342 خورشیدی سالروز یورش ددمنشانه رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه است؛ روزی که طلاب و مردم بی گناه مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و تعدادی از آنها به شهادت رسیدند تا این حادثه آغازی بر سقوط رژیم پهلوی باشد.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ پس از آنکه آیت‌الله سیدحسین بروجردی در قم حضور یافت و تصدی زعامت حوزه و مرجعیت جهان تشیع را بر عهده گرفت، یکی از اقدام های نخستین وی توجه به مدرسه فیضیه و تکمیل طرح توسعه کتابخانه آن بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با تکمیل و توسعه فیضیه، آیت‌الله بروجردی در این مدرسه تدریس درس اصول را آغاز کرد و این مکان به پایگاه علمی و اجتماعی علما و طلاب تبدیل شد. زعامت این مرجع تقلید از 1323 تا 1340 خورشیدی تداوم داشت و در این مدت حوزه علمیه با مرکزیت مدرسه فیضیه، مدیریتی درخشان را شاهد بود.

فیضیه که در دوره آیت‌الله بروجردی از جایگاه علمی و مرکزیت حوزه علمیه برخوردار شد، پس از درگذشت این مرجع تقلید و در اوایل سال‌های دهه40 خورشیدی فضای سیاسی و مبارزاتی به خود گرفت و علاوه بر مرکزیت علمی به پایگاه مبارزه علیه رژیم پهلوی نیز تبدیل شد.

در همین زمان محمدرضا پهلوی که به دلیل مخالفت آیت‌الله بروجردی نتوانسته بود، برنامه اصلاحات خود را تحت عنوان «اصلاحات ارضی» پیش ببرد، با درگذشت این مرجع تقلید درصدد اجرای سیاست‌های خود برآمد اما روحانیان به رهبری امام خمینی(ره) که پرورش‌یافته و تربیت‌شده حوزه و مدرسه فیضیه بودند، آغازگر نهضت مبارزه علیه او شدند. از این رو امام(ره) با همراهی دیگر مراجع و حوزه علمیه با تلگراف‌ها، اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های افشاگرانه، دولت وقت را وادار به پاسخ‌گویی و لغو اقدام های خود کردند و این نخستین مواجه موفق معمار بزرگ انقلاب با حکومت پهلوی بود.

پس از این شکست، محمدرضا پهلوی با طرحی جدید پیش آمد و در دی‌ 1341 خورشیدی با اعلام اصول شش‌گانه، تصمیم گرفت طرحی را در قالب انقلاب سفید شاه و ملت در 6 بند به صورت همه پرسی در معرض آرای عمومی قرار دهد که این بار نیز امام(ره) ساکت ننشستند.

نکته درخور توجه در مبارزه های امام خمینی(ره) این است که به دلیل مرکزیت و محوریت مدرسه فیضیه در حوزه علمیه، مقر و مرکز فعالیت‌های ایشان همین مدرسه بود. سخنرانی‌های تاریخی امام(ره) در این مکان ثبت و ضبط شد و به این دلیل در اسناد سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) از فیضیه به عنوان محلی برای دفاع از نهضت اسلامی یاد شده است.

محمدرضا پهلوی که مخالفت مجدد روحانیان را برای حکومت خود خطری بالقوه تلقی می‌کرد برای توجیه علما تصمیم گرفت سوم بهمن 1341 خورشیدی به قم سفر کند و در کنار ملاقات با علما و مراجع، دیدار مردمی هم داشته باشد اما امام خمینی(ره) به مخالفت برخاستند و ضمن سخنرانی و صدور پیام، استقبال از او را تحریم کردند. در حالی که محل سخنرانی محمدرضا پهلوی در میدان آستانه و روبه‌روی مدرسه قرار داشت، طلاب حاضر در فیضیه نیز با بستن در‌های مدرسه به جمع تحریم‌کنندگان پیوستند. به این ترتیب مدرسه فیضیه بیش از پیش به مرکزی برای فعالیت‌ علیه رژیم پهلوی تبدیل شد و در کانون توجه حوزویان، روحانیان و مراکز حکومتی و امنیتی قرار گرفت.

امام خمینی(ره) در آستانه عید نوروز 1342 خورشیدی برای مخالفت با تصویب اصلاحات محمدرضا پهلوی اعلام عزای عمومی کردند و در اعلامیه‌ای جرایم و اقدام های رژیم پهلوی را یادآور شدند اما محمدرضا پهلوی که درباره ‌آمادگی جامعه ایران برای انجام دادن اصلاحات آمریکایی به مقام های واشنگتن اطمینان داده بود مخالفت علما برایش بسیار گران آمد. از این رو تبلیغات وسیعی را علیه روحانیان و امام خمینی(ره) به راه انداخت و تصمیم به سرکوبی قیام گرفت که حمله خونین به مدرسه فیضیه قم در دوم فروردین 1342 خورشیدی نتیجه همین تصمیم بود.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه با «محمد هاشمی» از مبارزان پیش از انقلاب به گفت وگو پرداخته است.

**حمله نیروهای رژیم به فیضیه
در دوم فروردین 1342خورشیدی آیت الله گلپایگانی مراسمی به مناسبت شهادت امام صادق(ع) در مدرسه فیضیه برگزار کرد. در این مراسم تعدادی زیادی از طلاب و مردم شرکت کرده بودند که در میان آنها برخی افراد که در انقلاب سفید شاه حضور پیدا کرده بودند با دشنه و چوب در مجلس حضور داشتند که پس از مدتی که از جلسه گذشت، مجلس را به هم زدند.

**سخنرانی امام خمینی(ره) پس از حادثه فیضیه
پس از حادثه فیضیه امام خمینی(ره) اعلام کردند که در روز عاشورا در همین مدرسه سخنرانی می کنند؛ یعنی در خرداد همان سال که 2 ماه دیگر بود. این خبر به وسیله شبکه هایی که افراد مبارز داشتند در سراسر کشور اطلاع رسانی شد. به این ترتیب در خرداد 1342خورشیدی در هنگام سخنرانی امام(ره)، جمعیت زیادی از شهرهای اطراف در قم جمع شدند. در آن روز من هم در قم بودم، مدرسه فیضیه، صحن حرم حضرت معصومه(س)، میدان آستانه تا مسجد امام حسن عسگری(ع) جمعیت حضور داشتند به حدی که چنین جمعیتی را هرگز ندیده بودم. بدین ترتیب امام خمینی(ره) سخنرانی تندی علیه محمدرضا پهلوی ایراد کردند. چون محمدرضا پهلوی در سخنرانی پنجم بهمن 1341خورشیدی گفته بود روحانیت کاری نکنید من چکمه های پدرم را بپوشم و بیام، امام(ره) هم گفتند: چکمه های پدرت برای پای تو گشاد است بیرونت می کنند، از سرنوشت پدرت عبرت بگیر! این کارا را نکن من به تو نصیحت می کنم. بنابراین امام خمینی(ره) در این سخنرانی مستقیم به محمدرضا پهلوی اعلام کردند که حکومت او نا مشروع است.

**دستگیری امام خمینی(ره)
همان شب پس از سخنرانی تند امام خمینی(ره)، نیروهای رژیم در باغی که پشت خانه امام(ره) بود جمع شدند و نیمه های شب به خانه ایشان حمله و امام راحل را دستگیر کردند، در همین زمان «حاج آقا عیسی» که در خانه امام(ره) کار می کرد به سمت حرم دوید و اعلام کرد که آقا را بردند. همه شهر با خبر شدند و به خیابان آمدند که در نتیجه برخورد با نیروهای رژیم تعدادی از آنها به شهادت رسیدند. با رسیدن این خبر به شهرهای دیگر همچون تهران، ورامین و ... مردم به خیابان ها ریختند. در تهران به طرف بازار، میدان ارگ و ایستگاه رادیو رفتند و با نیروهای حکومت روبرو شدند و تعداد زیادی از مردم به شهادت رسیدند.

امام(ره) را که دستگیر شده بودند، به پادگان جمشیدیه در تهران بردند و در آنجا زندانی کردند. از این زمان به بعد اگر چه طلاب و مذهبی ها تحت نظر حکومت بودند اما از مبارزه دست نمی کشیدند. مبارزه هایی که بیشتر سخنرانی، تهیه اعلامیه علیه محمدرضا پهلوی و دولت بود. اگرچه بسیاری از گروه های دیگر مانند جبهه ملی و نهضت آزادی هیچکدام خواهان تغییر حکومت نبودند. آنها می گفتند قانون اساسی اجرایی شود و در آنجا شاه سلطنت کند نه حکومت اما امام(ره) اعلام کردند که حکومت محمدرضا پهلوی نامشروع است و خواهان تغییر نظام شدند. بنابراین در حقیقت مبارزه مذهبی ها با رهبری روحانیت از این زمان شروع شد تا اینکه امام(ره) پس از یک سال از زندان آزاد شدند. اگرچه رژیم در نظر داشت امام خمینی(ره) را اعدام کند اما در قانون اساسی بندی وجود داشت که مراجع تقلید مصونیت دارند. بنابراین تعدادی از علمای از تمام شهرها در حضرت عبدالعظیم(ع) تحصن کردند و بیانیه ای نوشتند و همه امضا کردند که امام خمینی(ره) مرجع تقلید بلامنازع است. به این ترتیب رژیم نتوانست امام(ره) را اعدام کند و حدود یک سال بعد ایشان آزاد و به قم بازگشتند.

حجت الاسلام «سیدرضا اکرمی» از دیگر مبارزان پیش از انقلاب در گفت وگو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا می گوید: پس از حمله به فیضیه شرایط خاصی بر حوزه و سطح شهر در برخورد با طلبه ها حاکم شده بود.

**حمله به فیضیه در 2 فروردین1342خورشیدی
آیت الله گلپایگانی به مناسبت شهادت امام صادق(ع) هرسال در مدرسه فیضیه سخنرانی می کردند اما در 2فرودین 1342خورشیدی وضعیت به گونه ای دیگر رقم خورد؛ در این سال هنگامی که حجت الاسلام انصاری قمی سخنرانی می کرد یک مرتبه وسط جمعیت فردی بلند شد و با صدای بلند گفت: «برای سلامتی اعلی حضرت آریامهر صلوات!» عده ای صلوات فرستادند و عده ای گفتند به چه مناسبت؟ و اعتراض کردند. حجت الاسلام انصاری گفت: «من کنترل می کنم». یک دفعه دیدیم آنها می خواهند شلوغ کنند و شعار دادند. اعتراض علیه آنها شد و انصاری سخنرانی را تمام کرد. بعد از آن درگیری شروع شد و کماندوها با هر چه دراختیارشان بود به زد و خورد پرداختند و عده ای از افراد را از پشت بام به زمین پرتاب کردند. عده ای از طلبه ها مقابله کردند تا اینکه غروب شد تقریباً ماجرا به نوعی پایان یافت.

آیت الله گللپایگانی با عده ای از طلبه ها را به یک حجره بردند. من با عده ای دیگر از طلبه ها به درون یک حجره رفتیم غروب که شد، ما را بیرون بردند و افراد را شناسایی کردند. به این صورت عده ای را دستگیر و برخی دیگر را آزاد کردند تا اینکه ماجرا در آن روز خاتمه یافت.

**زخمی و کشته شدن عده ای در حادثه فیضیه
همان روز معلوم نشد که چه افرادی در حمله به فیضیه شهادت رسیدند و آمار خاصی در ارتباط با آنها به دست نیامد اما بعد مشخص شد که چه کسانی زخمی شده یا به شهادت رسیده اند. بعضی از بیمارستان ها از ترس زخمی ها را نمی پذیرفتند. عده ای را هم به خانه آیت الله گلپایگانی بردند و در آنجا درمان کردند.

**تعطیلی حوزه و بازار بعد از فیضیه
پس از حمله نیروهای رژیم به مدرسه فیضیه تا مدت ها بازار تعطیل شد و در حوزه درس و بحث های عمومی صورت نمی پذیرفت و حتی رژیم تصمیم گرفت که طلبه های جوان را به عنوان سرباز دستگیر کند که آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی نیز در همین زمان دستگیر و به سربازی فرستاده شد. امام خمینی(ره) هم اطلاعیه دادند که طلبه ها به سرباز خانه ها بروند زیرا طلبه ها می خواهند انجام وظیفه کنند. بنابراین هر کجا می خواهد باشد پادگان یا هرکجای دیگر برایشان فرقی نمی کند. پس از آن رژیم تصمیم خود را تغییر داد و طلبه ها را رها کرد اما عده ای هم ماندند و دوره سربازی را تمام کردند.

پس از حادثه فیضیه شرایط خاصی بر حوزه و سطح شهر در برخورد با طلبه ها حاکم شده بود اما ناامیدی ایجاد نشد و مبارزه با رژیم پهلوی همچنان دنبال شد و نهضت ادامه پیدا کرد.

پژوهشم9370**2002**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سياسي مناسبت ها حمله به مدرسه فيضيه نهضت اسلامي امام خميني ره

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۱۸۷۴۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رژیم صهیونیستی مقدمات حمله به رفح را آغاز کرد

فارس نوشت: روزنامۀ فایننشال‌تایمز گزارش داد اسرائیل مقدمات تخلیۀ غیرنظامیان از منطقۀ رفح را آغاز کرده است.

مقام‌های آگاه مدعی شده‌اند غیرنظامیانی که در این شهر واقع در جنوبی‌ترین نقطه نوار غزه پناه گرفته‌اند به یک منطقه امن ساحلی به نام المواسی، شهر خانیونس و نقاطی از مرکز غزه منتقل خواهند شد.